ในช่วง 2-3 ปีแรกของชีวิตลูกน้อย เราจะเห็นการงอกของฟันน้ำนมหลายซี่ แต่คุณพ่อคุณแม่อาจจะตกใจที่เห็นฟันของลูกน้อยมีคราบ หินปูน ขึ้นมา ลองมาดูกันว่าหินปูนเกิดจากอะไร พร้อมวิธีป้องกันและรักษาเพื่อให้ฟันลูกน้อยปราศจากคราบหินปูนกันครับ
หินปูน เกิดจากอะไร
คราบหินปูน มักเกิดจากแบคทีเรียในช่องปาก ซึ่งเข้าไปทำปฏิกิริยากับโปรตีน หรือเศษอาหารที่ตกค้างตามซอกฟัน และผิวคอฟันต่าง ๆ เกิดเป็นคราบขี้ฟันสีขาว หรือ เหลือง โดยคราบขี้ฟันในระยะนี้จะนิ่ม และแปรงออกได้ แต่หาก ทิ้งไว้เป็นระยะเวลานาน จะตกตะกอนจนเป็นก้อนแข็ง กลายเป็นคราบหินปูนขึ้นมา เกาะตามผิวฟัน คอฟัน และซอกฟัน หากทิ้งไว้ต่อไป มีโอกาสทำให้เหงือกอักเสบ และมีเลือดออกได้ ขณะกินข้าว หรือ แปรงฟัน รวมถึงทำให้มีกลิ่นปากด้วย
เมื่อไหร่ที่เรามีคราบหินปูนเกิดขึ้นภายในบริเวณช่องปาก การแปรงฟันปกติก็อาจจะไม่ได้ช่วยกำจัดคราบหินปูนเหล่านี้ได้ เราจึงต้องให้คุณหมอใช้เครื่องมือทันตแพทย์ช่วยกำจัดคราบหินปูนออกนั่นเองครับ
นอกจากคราบหินปูนแล้ว ยังมีคราบอื่น ๆ สีต่าง ๆ ที่สามารถขึ้นเกาะบนผิวฟันลูกได้ มีแบบไหนบ้าง
คราบสีดำบนฟันน้ำนม
- คราบสีดำบนผิวฟันลูก เพียงซี่เดียว หรือหลาย ๆ ซี่ มักเกิดร่วมกับการที่ลูกรับประทานอาหารเสริม หรือ วิตามินบางชนิดที่มีส่วนผสม ของธาตุเหล็กสูง คุณพ่อคุณแม่จะสังเกตเห็นเป็นคราบสีดำบนผิวฟันลูกที่แปรงไม่ออก หรือ แปรงออกได้ยาก สาเหตุมาจากตะกอนของธาตุเหล็กที่แสดงออกบนผิวฟัน แต่ไม่มีความอันตรายแต่อย่างใด หากคุณพ่อคุณแม่กังวลเรื่องความสวยงาม สามารถพาไปพบทันตแพทย์เพื่อ ทำการขัดฟันได้ ออกได้ แต่คราบฟันดำนี้สามารถกลับมาได้อีก หากลูกยังรับประทานอาหารเสริม หรือ วิตามินที่มีธาตุเหล็กอยู่
คราบสีน้ำตาลบนผิวฟันลูก
คราบสีน้ำตาลบนฟันลูก มักพบเกิดขึ้นในช่วงชุดฟันผสม อาจเป็นสัญญาณของฟลูออโรซิส ซึ่งเป็นภาวะที่เกิดจากการได้รับฟลูออไรด์มากเกินไป หรือฟันแท้ของลูกมีสีน้ำตาลรูปร่างไม่สวยงาม อาจมาจาก การที่เคยมีฟันน้ำนมในตำแหน่งนั้น ที่ผุมากจนมีการติดเชื้อมาก่อนจึงส่งผลกระทบต่อฟันแท้ที่ขึ้นมาใหม่ได้ หรืออาจจะเป็นสีน้ำตาลที่เป็นจุดเริ่มต้นของฟันผุ บนผิวฟันได้
บทความที่เกี่ยวข้อง : ฟันน้ำนมหัก ฟันแท้จะขึ้นเมื่อไหร่? ฟันน้ำนม ต้องดูแลอย่างไร
อาหารที่สามารถทำให้เกิดคราบหินปูนได้ง่าย
คุณพ่อคุณแม่สามารถลดความเสี่ยงที่ฟันของลูกจะเกิดคราบหินปูนได้ โดยการจำกัดอาหารบางชนิดที่เพิ่มโอกาสการเกิดคราบหินปูนได้ เพราะอาหารบางชนิดอาจทำให้ฟันน้ำนมเป็นคราบหินปูนเกาะได้มากและ เกิดได้เร็วขึ้นด้วย ได้แก่
- ผลไม้อบแห้ง ขนมเยลลี่ ลูกอม ที่มีทั้งความหวานความเหนียว เกาะติดผิวฟันทำความสะอาดได้ยาก
- โซดา น้ำอัดลม ต่าง ๆ ความหวานและความเป็นกรดของแก๊สในน้ำอัดลม จะทำลายผิวฟันและทำให้หินปูนสามารถเกาะได้ง่ายขึ้น รวมถึงเพิ่มโอกาสการเกิดฟันผุตามมาได้อีกด้วย
- นมรสหวาน หรือ นมแต่งกลิ่นรสต่าง ๆ ทั้งคราบนม และคราบน้ำตาลทำให้หินปูนเกาะ และขึ้นเร็วขึ้นได้
- ขนมปัง จากการเปลี่ยนแป้งเป็นน้ำตาลของสารในน้ำลาย จะทำให้เกิดคราบตามผิวฟันได้ง่าย
- น้ำผลไม้รสเปรี้ยว กัดกร่อนผิวเคลือบฟันทำให้หินปูนเกาะง่ายมากขึ้น
หากคุณพ่อคุณแม่ให้ลูกทานอาหารเหล่านี้ แนะนำให้ดื่มน้ำตามมาก ๆ หลังจากนั้น เพื่อปรับสภาวะในช่องปาก ชะล้างคราบน้ำตาล และ เศษอาหารออกได้บางส่วน
ในน้ำนมแม่ แม้ว่ามีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่พบว่า มีสารช่วยยับยั้งฟันผุได้จริง แต่ในน้ำนมแม่ยังมีส่วนประกอบอื่น ๆ เป็นน้ำตาลอยู่ ซึ่งสามารถทำให้ฟันผุ และเกิดเป็นคราบหินปูน ได้เช่นกัน แต่โอกาสการเกิดจากนมแม่ จะมีน้อยกว่า จากในนมผง นมวัว หรือนมอื่น ๆ ที่มีโอกาสทำให้ฟันผุ และ เกิดคราบหินปูนได้มากกว่า
บทความที่เกี่ยวข้อง : ฟันลูกเปลี่ยนเป็นสีเทา อันตรายไหม ฟันตายในเด็ก ต้องทำอย่างไรบ้าง
วิธีขจัดคราบหินปูน
การกำจัดคราบหินปูนมักจะเป็นวิธีที่ดีที่สุด หากคราบเป็นสีเหลืองหรือ สีขาว นิ่ม ๆ ที่ดูเหมือนยังใหม่อยู่ คุณพ่อคุณแม่สามารถแปรงฟันของลูกน้อยเบา ๆ เพื่อขจัดคราบพลัคหรือ คราบขี้ฟันนั้น ออกจากเคลือบฟันได้เลย แต่หากเป็นก้อนหินปูนที่แข็งไปแล้ว จำเป็นต้องไปพบทันตแพทย์เพื่อทำการใช้เครื่องมือเอาออกให้ และถ้าคุณพ่อคุณแม่ยังกังวลอยู่อีกละก็ หมอมีเคล็ดลับเล็ก ๆ น้อย ๆ มาแบ่งปันครับ
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล เช่น น้ำผลไม้หรือโซดา น้ำอัดลม เพราะสามารถเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดคราบหินปูนได้
- เช็ดพื้นผิวฟัน และเหงือกของเด็ก ๆ หลังจากการให้นมครั้งแรกและครั้งสุดท้ายของวัน
- แปรงฟันให้สะอาดเป็นประจำ วันละ 2 ครั้ง เช้า -เย็น
- ตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้น ให้พาลูกไปหาหมอฟันอย่างน้อยปีละ 1-2 ครั้ง หรือ ทุก 6 เดือน เพื่อติดตามสุขภาพฟัน เพราะหากพบความผิดปกติเล็ก ๆ จะรักษาได้ทันก่อนที่จะกลายเป็นปัญหาใหญ่ รวมถึงสร้างความคุ้นเคยให้เด็กด้วย
- สอบถามทันตแพทย์ของเด็ก ๆ เกี่ยวกับการเคลือบฟลูออไรด์ ทันทีที่ฟันซี่แรกของลูกขึ้นมา
- พูดคุยกับกุมารแพทย์หรือทันตแพทย์เด็ก หากคุณมีความกังวลเกี่ยวกับคราบหินปูนหรือฟันลูก ๆ ที่เปลี่ยนสีไป
การป้องกันไม่ให้ฟันของเด็ก ๆ มีคราบหินปูนนี่ง่ายกว่าการรักษาเยอะเลยนะครับ เพราะฉะนั้นคุณพ่อคุณแม่มือใหม่ อย่าลืมทำตามคำแนะนำ หมั่นทำความสะอาดช่องปาก ฟัน และเหงือกของลูกน้อยอยู่เสมอ รับรองว่าฟันจะสะอาด ไม่ต้องมีการรักษาอื่นที่ซับซ้อนวุ่นวายอีกด้วยครับ
ทพ.ณัฐภัทร ภัทรพรเจริญ ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
แปรงลิ้น ตอนแปรงฟันดีอย่างไร? สอนลูกแปรงลิ้น จำเป็นหรือไม่
ลูกนอนกัดฟัน ทำอย่างไรดี? ทำไมเด็กต้องเคี้ยวฟันตัวเอง แก้ไขได้อย่างไร?
ถอนฟันที่เด็ก ๆ มักกลัว ทำอย่างไรดีเมื่อลูกกลัว งอแงไม่ยอมไปถอนฟัน
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
