คุณแม่ให้นมลูกหลายคนอาจกำลังประสบกับปัญหา ไวท์ดอท หรืออาการที่มีจุดขาวเล็ก ๆ ที่บริเวณหัวนม ซึ่งทำให้คุณแม่มีอาการปวดเต้านมได้ รู้หรือไม่ว่าปัญหาดังกล่าวสามารถแก้ไขได้ง่าย ๆ ด้วยตนเอง เพราะหากปล่อยไว้ก็อาจทำให้ท่อน้ำนมตัน หรือเต้านมอักเสบได้ ดังนั้นวันนี้เรามีวิธีรักษาอาการไวท์ดอทมาฝากครับ ถ้าพร้อมแล้วเราไปทำความเข้าใจกับอาการนี้กันก่อนเลย
ไวท์ดอทคืออะไร
ไวท์ดอท (White dot) หรือจุดขาวเล็ก ๆ ที่เกิดขึ้นบริเวณหัวนม มักมีลักษณะคล้ายสิวหรือตุ่มพอง (Milk blister) ขนาดไม่เกิน 1 มิลลิเมตร เกิดจากเนื้อเยื่อ ตะกอนน้ำนม และคราบไขมันที่สะสมอยู่ในท่อน้ำนม ส่งผลให้เกิดปัญหาท่อน้ำนมอุดตัน จนมีน้ำนมข้างอยู่ในเต้านม ไม่ไหลออกมาเหมือนปกติ คุณแม่ที่มีไวท์ดอทอาจพบก้อนแข็งเป็นไตที่เต้านม โดยอาจจะไม่รู้จักเจ็บ แต่จะสังเกตตุ่มเหล่านี้ที่ขึ้นมาบริเวณรอบ ๆ หัวนมได้ อย่างไรก็ตามคุณแม่บางคนก็อาจรู้สึกคัดเต้านม หรือรู้สึกเจ็บเวลาให้นมลูก ทำให้มีน้ำนมไหลออกมาน้อย และส่งผลให้ลูกดูดนมไม่ออกอีกด้วย
หากปล่อยอาการไวท์ดอทไว้นานเกินไป ก็อาจส่งผลให้เกิดภาวะเต้านมอักเสบ เพราะเต้านมติดเชื้อจนมีการบวมแดงและอักเสบนั่นเอง ส่งผลให้คุณแม่รู้สึกอ่อนเพลีย ปวดเต้านม มีไข้ และปวดเมื่อยตามตัว เป็นต้น หากคุณแม่มีอาการเหล่านี้ อาจต้องรีบไปพบแพทย์โดยด่วน เพื่อเข้ารับการรักษาอย่างถูกวิธี
รู้จักปัญหาท่อน้ำนมตัน
เมื่อเกิดปัญหาไวท์ดอท ก็อาจส่งผลให้เกิดปัญหาท่อน้ำนมตันตามมา เกิดการอุดตันที่ทำให้น้ำนมไหลไม่สะดวก และเกิดก้อนบริเวณใดบริเวณหนึ่งของเต้านม ไม่ได้เป็นทั้งเต้า อย่างไรก็ตาม คุณแม่สามารถสังเกตอาการนมตันที่ผิดปกติได้ง่าย ๆ โดยแบ่งเป็น 2 ประเภท ดังนี้
1. ท่อน้ำนมตันแบบไวท์ดอท
อาการท่อน้ำนมตันแบบไวท์ดอท คุณแม่จะมีจุดขาวบริเวณหัวนม โดยอาจเห็นเป็นตุ่มสีขาว สีเหลือง หรือสีชมพูได้ ถ้าเกิดผิวหนังโดยรอบหัวนมเป็นสีแดง ก็แสดงว่าอาจเกิดการอักเสบ โดยอาการท่อน้ำนมตันแบบไวท์ดอทจะทำให้คุณแม่รู้เจ็บบริเวณหัวนมเวลาให้นมลูก สามารถบรรเทาอาการได้โดยวิธีใช้เข็มฆ่าเชื้อสะกิดตุ่มขาวออก และบีบออกพร้อมกับนวดประคบน้ำอุ่นไปด้วย
2. ท่อน้ำนมตันแบบไม่มีไวท์ดอท
สำหรับท่อน้ำนมตันแบบไม่มีไวท์ดอท อาจมีก้อนแข็ง ๆ บริเวณหัวนม คุณแม่จะรู้สึกเจ็บเวลาให้นมหรือปั๊มนมเช่นกัน อาจทำให้น้ำนมไหลออกน้อย แต่ก็ไม่พบจุดขาว ๆ บริเวณหัวนมเหมือนแบบแรก โดยวิธีรักษาอาการดังกล่าว ต้องใช้การนวดประคบ ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นหรือลูกประคบอุ่นนวดบริเวณที่เป็น แล้วค่อยปั๊มนมเพื่อให้นมไหลออกมาเหมือนปกติ หากรักษาแล้วมีอาการเจ็บมากกว่าเดิม อาจจำเป็นต้องไปปรึกษาแพทย์
สาเหตุของการเกิดไวท์ดอท
โดยทั่วไปแล้วไวท์ดอทมักเกิดขึ้นกับคุณแม่ที่อยู่ในช่วงให้นมลูก แต่ก็อาจเกิดขึ้นในช่วงที่ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงได้ เช่น ช่วงกินยาคุมกำเนิด ช่วงเป็นประจำเดือน หรือช่วงวัยหมดประจำเดือน ซึ่งอาการของไวท์ดอทนั้น มักเกิดจากการอุดตันของท่อน้ำนมซึ่งเกิดจากสาเหตุดังต่อไปนี้
- มีน้ำนมเหลืออยู่ในเต้า : หากลูกน้อยดูดนมผิดวิธี ก็ส่งผลให้มีน้ำนมค้างเต้าและระบายออกไม่ทัน ส่งผลให้น้ำนมค้างจนท่อน้ำนมอุดตันจนเกิดไวท์ดอทได้
- แรงกดบริเวณหน้าอก : การสวมเสื้อผ้าหรือชุดชั้นในที่คับหรือแน่นจนเกินไป อาจส่งผลให้เกิดการรัดแน่นบริเวณหน้าอกและหัวนมจนส่งผลให้ท่อน้ำนมอุดตัน
- ขนาดของเต้านม : คุณแม่บางคนอาจมีหน้าอกขนาดใหญ่และหย่อนยานจนทำให้ท่อน้ำนมส่วนล่างพับงอและเกิดอุดตัน
- เครื่องปั๊มนมบางชนิด : การใช้เครื่องปั๊มนมที่มีกำลังไม่พอ จะทำให้ปั๊มนมได้ช้าลงและไม่เกลี้ยงเต้า ส่งผลให้ท่อน้ำนมอุดตันจนเกิดไวท์ดอทขึ้น
- การรับประทานอาหารไขมันสูง : คุณแม่ที่ชอบรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง เช่น ของมัน ของทอด ของหวาน หรือเครื่องดื่ม อาจส่งผลให้น้ำนมเข้มข้นจนเกิดท่อน้ำนมอุดตันและไวท์ดอท
- ความเครียด : ปัจจัยด้านความเครียดมีผลกระทบต่อการหลั่งฮอร์โมนออกซิโตซีนที่เป็นตัวกระตุ้นให้น้ำนมไหลดี ซึ่งหากคุณแม่มีความเครียดก็จะส่งผลให้ฮอร์โมนดังกล่าวไปยับยั้งการผลิตน้ำนมได้น้อยลงนั่นเอง
บทความที่เกี่ยวข้อง : ท่อน้ำนมอุดตัน คืออะไร? หากเกิดอาการปวดระบม และการรักษาควรทำอย่างไรดี
อาการของไวท์ดอท
อาการไวท์ดอทเริ่มแรกของคุณแม่อาจมีลักษณะที่ไม่เหมือนกัน แต่ท้ายที่สุดแล้วก็จะเกิดเป็นจุดขาว ๆ บนหัวนมเช่นกัน โดยจุดขาวที่เกิดขึ้นจะเป็นส่วนท่อใหญ่หรือท่อน้ำนม ซึ่งเป็นจุดที่สามารถทำให้เกิดก้อนอุดตันเต้านมได้ เมื่อเกิดอาการนี้แล้วก็จะส่งผลกระทบต่อร่างกายไปทั้งระบบ คุณแม่สามารถสังเกตอาการก่อนเกิดไวท์ดอทได้ดังนี้
- เจ็บหัวนม : คุณแม่จะรู้สึกเจ็บหัวนมแบบเคือง ๆ เหมือนเป็นสิวหัวช้างที่ไม่มีหัว หากเอามือไปจับก็จะรู้สึกเจ็บ ๆ ตัน ๆ หรืออาจรู้สึกว่าลึกด้วย
- ครั่นเนื้อครั่นตัว : บางครั้งอาจรู้สึกเหมือนจะเป็นไข้ ร้อน ๆ หนาว ๆ หรือจู่ ๆ ก็รู้สึกหนาวขึ้นมาโดยไม่มีสาเหตุ
- น้ำนมน้อย : หากคุณแม่ลองบีบน้ำนม ก็จะรู้สึกได้เลยว่าน้ำนมบีบไม่ค่อยออก น้ำนมมีความเหนียว ปั๊มออกยาก และจะต้องรอน้ำนมบีบออกจนกว่าไวท์ดอทจะออกมาให้เห็น
วิธีรักษาไวท์ดอท
- ให้ลูกดูดนมบ่อย ๆ : คุณแม่สามารถเอาลูกเข้าเต้าเพื่อรักษาท่อน้ำนมอุดตันได้ โดยแนะนำให้ลูกดูดนมตอนที่เขาหิวจัด ๆ เพราะลูกจะดูดแรงกว่าปกติ ช่วยให้ไวท์ดอทหลุดออกมาได้เอง
- ให้คุณพ่อช่วยดูดนม : วิธีนี้อาจฟังดูประหลาด แต่การให้คุณพ่อช่วยดูดแทนนั้น สามารถช่วยกำจัดไวท์ดอทได้ โดยให้คุณพ่อแปรงฟันพร้อมน้ำยาเพื่อทำความสะอาดก่อน เพื่อป้องกันแบคทีเรียที่อาจเข้าสู่รูน้ำนมได้
- ใช้นิ้วมือกดน้ำนมออก : หากท่อน้ำนมอุดตัน ให้คุณแม่ลองใช้นิ้วโป้งและนิ้วชี้รีดน้ำนมจากบริเวณลานนม น้ำนมจะพึ่งออกมาได้ดีกว่าการใช้เครื่องปั๊มนมเพียงอย่างเดียว เพราะอาจเอาออกได้ไม่หมด
- ประคบอุ่น : ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นมาประคบบริเวณเต้านมที่มีไวท์ดอทวันละหลาย ๆ ครั้ง แล้วนวดวนเบา ๆ เหนือตุ่มไล่ไปถึงหัวนม ก็จะช่วยดันตุ่มเหล่านั้นออกมาได้ อีกทั้งยังช่วยลดการอุดตันของท่อน้ำนมให้กลับมาเป็นปกติ
- ปั๊มนม : เมื่อลองใช้นิ้วมือกดน้ำนมแล้ว ให้คุณแม่หมั่นปั๊มน้ำนมออกมาเก็บไว้บ่อย ๆ ก็จะช่วยเปิดรูขุมขนและลดการอุดตันของท่อน้ำนม
- เปลี่ยนท่าให้นม : อาการไวท์ดอทอาจเกิดจากการที่ลูกน้อยดูดนมผิดวิธีและดูดได้ไม่เต็มที่ คุณแม่จึงควรจัดท่าทางเพื่อช่วยให้เขาดูดนมได้สะดวกที่สุด โดยสามารถเปลี่ยนท่าไปได้เรื่อย ๆ ในแต่ละครั้งของการให้นม ก็จะช่วยระบายน้ำนมออกมาได้ดี
- ใช้เข็มสะกิดไวท์ดอทออก : นำเข็มที่ปลอดเชื้อมาสะกิดไวท์ดอทให้หลุดออกได้ ซึ่งเมื่อสะกิดจนจุดขาวออกมาแล้ว ก็จะช่วยให้น้ำนมที่ค้างอยู่พุ่งออกมาและไหลได้ตามปกติ หลังจากนั้นก็ให้ลูกดูดหรือปั๊มนมช่วยได้ หากไม่แน่ใจคุณแม่สามารถไปปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดผิวหนังติดเชื้อได้
บทความที่เกี่ยวข้อง : ทำอย่างไรเมื่อท่อน้ำนมตัน ทั้งที่ปั๊มนมได้เยอะมากประมาณ 50-60 ออนซ์ต่อวัน
วิธีการใช้เข็มสะกิดไวท์ดอทที่ถูกต้อง
1. เลือกใช้เข็มที่ได้มาตรฐานจากร้านขายยาชั้นนำ จากนั้นนำเข็มไปทำความสะอาดด้วยการชุบแอลกอฮอล์ก่อน เพื่อป้องกันการอักเสบหรือติดเชื้อ
2. เมื่อสะกิดจุดไวท์ดอทออกมา น้ำนมที่ค้างอยู่จะพุ่งออกมา คุณแม่จะให้ลูกดูดช่วยหรือใช้เครื่องปั๊มนมก็ได้
3. หากผิวของไวท์ดอทหนา ก็จะสะกิดยากได้กว่าปกติ การใช้เข็มสะกิดเองอาจส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บหรือแผลได้ อีกทั้งยังเสี่ยงที่จะทำให้รูน้ำนมปิดจนเกิดไวท์ดอทซ้ำอีก ดังนั้นคุณแม่จึงไม่ควรสะกิดแรงจนเกินไป เพื่อความปลอดภัยให้ปรึกษากับแพทย์หรือคลินิกแม่นมจะดีกว่าครับ
ไวท์ดอท เป็นอาการผิดปกติที่สามารถเกิดขึ้นได้กับคุณแม่ทุกคน ทางที่ดีคุณแม่ควรใส่ใจและหมั่นสังเกตอาการของตัวเองก่อน หากมีอาการไวท์ดอทและท่อน้ำนมอุดตันขึ้น ลองทำการแก้ไขปัญหาเบื้องต้นดูก่อนนะครับ แต่ถ้าอาการไม่ดีก็ควรรีบไปปรึกษาแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจรักษาต่อไป
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
ผื่นที่เต้านม ผื่นแบบไหนเป็นสัญญาณมะเร็งเต้านมกันนะ?
มะเร็งเต้านม มะเร็งร้ายภัยคุกคามสาว ๆ อาการ สาเหตุ และวิธีการรักษา
วิธีนวดกระตุ้นน้ำนม ไม่พอด้วยวิธีนี้ เทคนิคนวดเต้าสยบปัญหาท่อน้ำนมอุดตัน
ที่มา : 1, 2, 3
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
