ทำยังไง ให้แผลเป็นนูนหลังผ่าตัดคลอดยุบลง

ทำยังไง ให้แผลเป็นนูนหลังผ่าตัดคลอดยุบลง วิธีการดูแลและรักษาแผลเป็นนูนมีหลากหลายวิธี มาดูกันว่าวิธีการใดใช้ได้ผลดีบ้าง ที่จะสามารถช่วยลดแผลเป็นนูนให้จางลง

ความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับแผลเป็นนูนหลังผ่าคลอด

แผลเป็นหลังผ่าคลอด  ความเชื่อหนึ่งที่มีมาทุกยุคทุกสมัย คือ  ความเชื่อที่ว่ากินไข่หลังคลอดจะทำให้เป็นแผลเป็นนูน หรือคีลอยด์ ความจริงก็คือ  “ไข่” เป็นสารอาหารจำพวกโปรตีน  ที่จะช่วยให้บาดแผลหายเร็วขึ้น  เพราะช่วยสร้างเนื้อเยื่อทำให้เซลล์แต่ละเซลล์ ประสานยึดติดเป็นเนื้อเดียวกันซึ่งมีอยู่ในอาหารประเภทเนื้อสัตว์ นม  รวมถึงถั่วเหลือง ถั่วเมล็ดแห้ง เป็นต้น

แผลเป็นนูนหลังผ่าตัดคลอดเกิดจากสาเหตุใด

นพ.ธรรมนูญ พนมธรรม ศัลยแพทย์ตกแต่ง โรงพยาบาลราชวิถี อธิบายถึงปัจจัยที่ทำให้เกิดแผลเป็นนูน (คีลอยด์) ดังนี้

1. ปัจจัยเรื่องอายุ สำหรับคุณแม่ผ่าคลอดหรือคนที่อายุน้อยๆ จะมีโอกาสการสร้างพังผืดเยอะกว่า ในคนที่มีอายุมากหรือสูงอายุ
2. ลักษณะของผิวหนัง เป็นอีกปัจจัยหนึ่ง คือ ในคนที่มีผิวสี เช่น คนเอเชีย หรือคนแอฟริกา มีโอกาสการเกิดเป็นแผลเป็นนูนมากกว่าคนที่มีผิวขาว
3. ตำแหน่งการเป็นของแผล ก็เป็นปัจจัยหนึ่ง ถ้าตำแหน่งที่เกิดในบริเวณหน้าอกทั้งด้านหน้าด้านหลัง ไหล่ หู หรือในส่วนบริเวณผิวหนังที่มีการเคลื่อนไหวได้บ่อย ๆ ก็มีโอกาสสูงที่จะเกิดแผลเป็นที่มีปัญหา และดูไม่ดีได้

นอกจากนี้ส่วนหนึ่งเกิดจากความตึงของแผล  จากการเย็บไม่แข็งแรงหรือน้อยชั้นเกินไป ทำให้ความตึงของแผลมีมากจนเกิดเป็นแผลนูนหนา  ส่วนใหญ่คุณหมอจะใช้การเย็บแผลด้วยเทคนิคที่ดี จะช่วยลดความตึงแผลลงได้และเกิดแผลเป็นเพียงส่วนน้อย

ตามธรรมชาติของผิวหนัง  แผลที่มีขนาดใหญ่จะใช้เวลานานจึงจะหาย โอกาสที่จะเกิดแผลเป็นจึงมีมาก โดยที่แผลเป็นในระยะแรกจะเห็นได้ชัดและค่อย ๆ จางลง ใช้เวลาเป็นเดือนหรือเป็นปี ซึ่งแผลเป็นจะเห็นได้ชัดหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับสี  ความเรียบ  ความยาว ความลึก และความกว้างของแผลนั้นด้วย

ทำยังไง ให้แผลเป็นนูนหลังผ่าตัดคลอดยุบลง

ทำยังไง ให้แผลเป็นนูนหลังผ่าตัดคลอดยุบลง

คงเป็นคำถามที่ค้างคาใจคุณแม่ผ่าคลอดที่มีแผลเป็นนูนทุกคนอย่างแน่นอน  แท้ที่จริงแล้วหากเริ่มจากการป้องกันแผลหลังผ่าตัดมีหลายวิธี  แต่ยังไม่มีวิธีไหนที่ดีที่สุดแต่ละวิธีมีค่าใช้จ่ายที่แตกต่างกันไป  เช่น

1. การใช้ซิลิโคนเจล (Silicone gel sheet)
2. โพลรียูรีเทน (Polyurethrane)
3. สารสกัดจากหัวหอม (Topical onion extrace) ซึ่งมีรายงานการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพว่าได้ผลดีในการป้องกันแผลเป็น
4. วิตามินอี (Vitamin E) หรือ Mucopolysaccharide มีข้อบ่งชี้ว่า ทำให้แผลเป็นนุ่มลงได้
5. การทายาสเตียรอยด์จะช่วยบรรเทาอาการคัน ตึง ปวด เพื่อไม่ให้ลุกลาม แต่ไม่ได้ช่วยให้แผลเป็นนูน (คีลอยด์) ยุบลง และทำให้ผิวบางแล้ว ยังทำให้เกิดไฮเปอร์พิคเมนท์ คือ สีผิวจางกว่าผิวหนังด้านข้าง ทำให้แลดูไม่สวย
6. การฉีดสเตียรอยด์เข้าไปในแผลเป็นหรือการรักษาด้วยเลเซอร์เป็นการรักษาที่ได้ผลดีพอสมควร แต่ต้องทำหลายครั้ง  แผลเป็นนูนจึงจะเรียบลง

การผ่าตัด การฉีดยาสเตียรอยด์ ใช้ซิลิโคนเจลชีท ช่วยได้หรือไม่

คงมีคำถามว่าการผ่าตัดจะช่วยจัดตำแหน่งรอยแผลเป็นนูนให้ดีขึ้นได้จริงหรือ  แต่อย่าลืมว่าทุกครั้งที่มีการผ่าตัดย่อมมีแผลเกิดขึ้นแผลใหม่แทนที่แผลเก่าเสมอ และยังขึ้นอยู่กับขนาดของแผลเป็นด้วย แผลเป็นอาจจะหดและจางลงได้เอง ต้องใช้ระยะเวลานานพอสมควร  ศัลยแพทย์ส่วนใหญ่แนะนำให้ทิ้งไว้เฉย ๆ สัก 1 ปี จนแผลจางลงเต็มที่ก่อนจึงจะทำการรักษา

สำหรับการฉีดยาสเตียรอยด์ การใช้ซิลิโคนเจลชีท ยังมีวิธีอื่น ๆ อีกเช่น การฉายแสงเลเซอร์  การจี้ความเย็น  วิธีการเหล่านี้สามารถใช้รักษาแผลเป็นนูนได้ทั้งหมด  แต่บอกได้เลยว่า ไม่ได้ผลร้อยเปอร์เซ็นต์ เพราะเมื่อรักษาไปแล้วยังมีโอกาสเกิดขึ้นได้อีก

ดังนั้น  หัวใจสำคัญของการรักษารอยนูนจากแผลผ่าคลอด คือ  การดูแลตามขั้นตอนของแพทย์แนะนำอย่างเคร่งครัดตั้งแต่วันแรกหลังการผ่าตัดเสร็จสิ้น  ได้แก่

• ในระยะ 2 – 3วันแรกหลังผ่าตัดแม้แผลผ่าคลอดจะยังมีพลาสเตอร์ปิดอยู่ก็ไม่ควรอาบนำ้เพราะน้ำอาจซึมเข้าแผลจนเกิดอาการติดเชื้อที่บาดแผลได้
• ควรใช้ผ้ารัดหน้าท้องในเวลากลางวันจนกว่าแผลผ่าตัดจะหายสนิท  เพื่อจะได้เคลื่อนไหวได้คล่องตัวขึ้นโดยไม่เจ็บแผล  เพราะกล้ามเนื้อหน้าท้องยังหย่อนอยู่มาก
• ออกกำลังกายหรือเคลื่อนไหวร่างกาย  เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดไปหล่อเลี้ยงบริเวณบาดแผลให้มากขึ้น  ช่วยสมานแผลให้แนบกันเร็วขึ้น

บทความอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

วิธีดูแลแผลผ่าคลอดอย่างถูกวิธี ให้แผลเป็นเนียนเร็ว

ภาพถ่ายดิบๆ แบบสวยๆ ของ ร่างกายหลังคลอด ริ้วรอยหรือรอยแผลเป็นไม่ใช่เรื่องน่าอาย

ท่านอนหลังผ่าคลอด คนท้องหลังคลอดควรนอนท่าไหนสบายที่สุด ไม่เจ็บแผล