การผ่าคลอดเป็นอีกหนึ่งทางเลือกของคุณแม่ท้อง ซึ่งปัจจุบันคุณแม่ท้องก็มักจะเลือก การผ่าคลอด เพราะสาเหตุหลากหลาย มีฤกษ์คลอด รอวันที่สะดวก หรือภาวะสุขภาพที่จำเป็นต้องผ่าตัด แต่สิ่งที่คุณแม่หลายท่านกังวลใจคือ ผ่าคลอดนอนโรงพยาบาลกี่วัน ใช้เวลานานไหม ? เรามาไขข้อข้องใจเกี่ยวกับการผ่าคลอด ระยะเวลาการพักฟื้น รวมถึงปัจจัยอื่นๆ เรื่องการผ่าคลอด
การผ่าคลอด คืออะไร คุณแม่ควรรู้อะไรบ้าง
การผ่าคลอด (C-section) คือการผ่าตัดเพื่อนำทารกในครรภ์ออกมาผ่านทางการผ่าผนังท้องและมดลูกของคุณแม่ การผ่าผนังท้องจะทำบริเวณด้านล่างของท้องแบบตัดขวาง การผ่าคลอดเป็นการผ่าตัดที่ซับซ้อนและมีความเสี่ยงต่าง ๆ ดังนั้นวิธีนี้ต้องได้รับการอนุมัติหรือพิจารณาจากคุณหมอด้วย เพื่อให้มั่นใจว่าเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับคุณแม่และลูกน้อย การผ่าคลอดที่ไม่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ หรือถูกร้องขอจากคุณแม่เอง คุณหมอจะมีการอธิบายเหตุผลและความเสี่ยงเรื่องของการผ่าตัดให้เข้าใจก่อนทำการผ่าตัด
แล้วคุณแม่ ผ่าคลอดนอนโรงพยาบาลกี่วัน ?
การผ่าคลอดต้องใช้ระยะเวลานอนโรงพยาบาลกี่วันนั้น โดยทั่วไปแล้ว หลังผ่าคลอด คุณแม่ส่วนใหญ่จะใช้ระยะเวลาในการนอนพักฟื้นที่โรงพยาบาลอย่างน้อย 3-4 วัน เพื่อสังเกตอาการ ควบคุมอาการปวดหลังจากการผ่าตัด แต่ถ้าหากสภาพร่างกายของคุณแม่และลูกน้อยมีภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ อาจจะให้พักนานกว่านั้น ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของหมอด้วยนะคะ
ปัจจัยที่มีผลต่อระยะการ ฟื้นตัวหลังผ่าคลอด
- สภาพร่างกายของแม่และเด็ก หากคุณแม่มีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง หรือมีภาวะแทรกซ้อนระหว่างการตั้งครรภ์ อาจต้องใช้เวลาในการพักฟื้นนานขึ้น นอกจากนี้ สภาพร่างกายของเด็ก เช่น น้ำหนักตัวน้อย หรือมีปัญหาสุขภาพ ก็ส่งผลต่อระยะเวลาในการพักฟื้นเช่นกัน
- ประเภทของการผ่าตัด ซึ่งแต่ละประเภทนั้นก็มีความซับซ้อนและระยะเวลาในการพักฟื้นที่แตกต่างกัน
- หากเกิดปัญหาภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัด เช่น การติดเชื้อ การตกเลือด หรือปัญหาเกี่ยวกับแผลผ่าตัด อาจต้องใช้เวลาในการรักษาและพักฟื้นนานขึ้น
- นโยบายของแต่ละโรงพยาบาล ซึ่งอาจจะมีนโยบายเกี่ยวกับระยะเวลาการพักฟื้นหลังการผ่าคลอดที่แตกต่างกัน ซึ่งขึ้นอยู่กับมาตรฐานการดูแลของโรงพยาบาล
หลังผ่าคลอดต้องดูแลตัวเองยังไง ?
ภายหลังจากที่ผ่าตัดเสร็จแล้ว คุณแม่จะนอนพักฟื้นที่ห้องผ่าตัดประมาณ 2 ชั่วโมง เพื่อประเมินร่างกาย และสังเกตอาการผิดปกติอย่างใกล้ชิด หากไม่มีความผิดปกติอะไร คุณหมอก็จะให้กลับมาพักที่ห้องพักต่อได้
- ร่างกาย หลังจากการผ่าตัดและคุณแม่กลับมาพักฟื้นที่ห้องแล้ว คุณแม่ควรพยายามขยับตัว ลุกขึ้นเดิน หรือเคลื่อนไหวส่วนต่างๆ ของร่างกายบ่อยๆ จะช่วยลดปัญหาอาการท้องผูก ลดการเกิดพังผืดในช่องท้อง และป้องกันการเกิดลิ่มเลือด ซึ่งเป็นอันตรายได้ นอกจากนี้ แผลผ่าคลอด ของคุณแม่ก็ต้องดูแลเป็นพิเศษอย่างใกล้ชิด เพื่อให้มั่นใจว่าแผลผ่าคลอดไม่มีการติดเชื้อ แผลแห้งหายดี และระบบต่างๆ ของร่างกายทำงานเป็นปกติ
- สามารถให้นมลูกได้ทันที เมื่อคุณแม่รู้สึกดีขึ้น เพื่อกระตุ้นการสร้างน้ำนม ทำให้แม่มีน้ำนมให้ลูกกิน พยาบาลจะคอยช่วยสอนหรือแนะนำท่าให้นมที่ถูกต้อง เพื่อให้ลูกดูดนมได้ดี
- ต้องพักผ่อนให้เพียงพอ เพราะหลังผ่าตัดคุณแม่จะรู้สึกอ่อนเพลีย อีกทั้งยังต้องให้นมลูกทุก 2-3 ชั่วโมงในช่วงแรกเกิด ดังนั้นคุณแม่ควรนอนพักให้มากที่สุดเมื่อลูกหลับ
- อาหาร หลังผ่าตัดคุณแม่ควรหลีกเลี่ยงการกินอาหารและน้ำทันที แต่ให้เริ่มจิบน้ำทีละน้อยๆ หรือถ้าเป็นอาหารก็เริ่มจากของเหลวใสๆ เช่น น้ำซุปใส หรือน้ำแกงจืด ทีละนิด จากนั้นค่อยๆ เพิ่มเป็นอาหารเหลวอย่างโจ๊ก และอาหารย่อยง่ายรสจืด ควรหลีกเลี่ยงอาหารรสจัด อาหารหมักดอง เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ กาแฟ ชา นม และน้ำอัดลม เพราะจะทำให้ท้องอืดได้ค่ะ
- น้ำคาวปลาหลังผ่าคลอด ซึ่งเป็นเลือดที่ออกมาเหมือนประจำเดือน สีของน้ำคาวปลาจะค่อยๆ เปลี่ยนจากสีแดงเข้มเป็นสีน้ำตาลอ่อน และปริมาณจะลดลงเรื่อยๆ จนแห้งใน 2-3 สัปดาห์ คุณแม่ควรใส่ผ้าอนามัยและเปลี่ยนบ่อยๆ เพื่อรักษาความสะอาด
- แผลผ่าตัด คุณแม่จะรู้สึกเจ็บที่มดลูกเป็นระยะๆ เนื่องจากมดลูกกำลังหดตัว และอาจเจ็บมากขึ้นเวลาให้นมลูก แผลผ่าตัดจะมีผ้ากอซปิดไว้ ควรหลีกเลี่ยงน้ำโดนแผล และสังเกตอาการผิดปกติ เช่น แผลบวม แดง ร้อน มีเลือดซึม หรือมีไข้ หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบแจ้งแพทย์หรือพยาบาลทันที
ข้อห้าม! หลังผ่าหลังคลอดที่คุณแม่ควรปฏิบัติ
เพื่อป้องกันไม่ให้แผลอักเสบติดเชื้อ และยังทำให้แผลผ่าตัดของคุณแม่ไม่เป็นแผลเป็น คุณแม่ควรปฏิบัติตามคำแนะนำ ดังนี้
- เวลาลุกนั่ง ยืน หรือเดิน ควรค่อยๆ ทำอย่างช้าๆ เพื่อไม่ให้แผลที่หน้าท้องตึงเกินไป ซึ่งอาการปวดแผลส่วนใหญ่จะค่อยๆ ทุเลาลงหลัง 48 ชั่วโมง
- ไม่ยกของหนักหรือเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง งดการออกกำลังกายที่ต้องยืดกล้ามเนื้อจนกว่าแผลจะหาย เพราะจะทำให้แผลอักเสบ และมีอาการเจ็บแผลได้
- ห้ามแกะแผล และระวังไม่ให้แผลโดนน้ำ โดยเด็ดขาด ก่อนที่จะกลับไปตามหมอนัดีกครั้ง คุณแม่สามารถใส่ผ้ารัดหน้าท้องได้ เพราะจะช่วยให้อาการเจ็บแผลผ่าตัดน้อยลง และไม่ให้แผลผ่าตัดถูกดึงรั้งจากผนังหน้าท้องที่ยังหย่อน
- ตรวจแผลผ่าตัด หลังจากตัดไหม หรือแผลแห้งดีแล้ว หากโดนน้ำควรใช้ผ้าสะอาดซับน้ำ หรือเช็ดแผลเบาๆ เท่านั้น และให้ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์
หากมีอาการปวดแผล มีการอักเสบ บวมแดง แผลฉีกขาด หรือมีหนอง มีกลิ่นเหม็น ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
อาการที่พบได้หลังผ่าคลอดมีอะไรบ้าง รู้ไว้ก่อนจะได้ไม่กังวล
หลังผ่าคลอด ตอนที่คุณแม่พักฟื้นอยู่ที่โรงพยาบาล อาจจะพบเจออาการต่างๆ เหล่านี้
- วิงเวียนศีรษะ อ่อนเพลีย คลื่นไส้ เมื่อฟื้นจากฤทธิ์ยาสลบ
- เจ็บแผลผ่าคลอดหลังจากที่ยาชาหมดฤทธิ์
- เป็นตะคริว หรือมีอาการปวดหลัง
- มีอาการท้องผูก ถ่ายไม่ออก
- มีเลือดไหลออกทางช่องคลอด หรือน้ำคาวปลา
- เคลื่อนไหวไม่ค่อยสะดวก เพราะเจ็บแผลผ่าคลอด
- มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และท้องผูกได้ ควรกินอาหารอ่อน ๆ เนื่องจากระบบย่อยอาหารและระบบขับถ่ายยังอยู่ระหว่างการฟื้นตัวหลังผ่าคลอด
เมื่อต้องกลับบ้านแล้ว ต้องทำอะไรบ้าง
- แพทย์จะปิดแผลผ่าตัดด้วยวัสดุกันน้ำก่อนคุณแม่กลับบ้าน และนัดติดตามอาการอีกครั้งประมาณ 1 สัปดาห์หลังผ่าตัด หากในระหว่างนี้แผลมีน้ำเข้า หรือมีเลือดออกผิดปกติ สามารถไปทำแผลได้ที่สถานพยาบาลใกล้บ้าน หรือติดต่อโรงพยาบาลเพื่อขอคำแนะนำเพิ่มเติมได้ทันที
- คุณแม่จะมีนัดตรวจหลังคลอดเมื่อครบ 6 สัปดาห์ เพื่อประเมินแผล ฝีเย็บ น้ำคาวปลา การเข้าอู่ของมดลูก ตรวจประเมินปากมดลูก และให้คำแนะนำการวางแผนคุมกำเนิดหลังคลออด
- หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์หลังคลอด 6 สัปดาห์ หรือจนกว่าจะได้รับการตรวจหลังคลอด
- คุณแม่สามารถอาบน้ำ สระผมได้ตามปกติ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ หลีกเลี่ยง ชา กาแฟ แอลกอฮอล์ ของหมักดอง และนอนพักผ่อนให้มากๆ
- หากกลับบ้านพบว่าน้ำคาวปลามีสีเข้มขึ้น มีก้อนเลือดออกจากช่องคลอด น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น มีไข้ ปวดท้องน้อย ให้กลับมาพบแพทย์ก่อนนัด
- สังเกตอาการผิดปกติของทารกเมื่อกลับบ้านได้แก่ ตัวเหลือง มีไข้ ซึมลง ไม่ดูดนม ให้นำทารกมาพบแพทย์ก่อนนัด
- แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เรื่องการฉีดวัคซีนของแม่และลูกน้อยที่จำเป็นเพื่อป้องกันโรคต่างๆ
ผ่าคลอด ทำหมัน นอนรพ.กี่วัน ?
โดยทั่วไปถ้าคุณแม่ผ่าคลอด คุณหมอสามารถทำหมันได้พร้อมกับการผ่าตัดคลอดเลยค่ะ ซึ่งการทำหมันพร้อมกับการผ่าตัดคลอด หรือคุณแม่ทำหมันหลังคลอดทันทีภายใน 48 ชั่วโมง ระยะเวลาพักฟื้นนอนโรงพยาบาลก็ประมาณ 3-4 วัน ซึ่งเป็นระยะที่คุณแม่ผ่าคลอดต้องพักฟื้นอยู่ที่โรงพยาบาลตามปกติ ระหว่างนี้ก็ให้สังเกตอาการเพิ่มเติม เช่นมีอาการปวดท้อง เลือดออกผิดปกติ ให้รีบแจ้งคุณหมอทันที
ยกเว้นหากคุณแม่มาทำหมันหลังคลอด 7 วันไปแล้ว ไม่ต้องนอนโรงพยาบาลค่ะ สามารถกลับไปพักฟื้นที่บ้านได้เลย
สำหรับคุณแม่มือใหม่ที่กำลังจะได้พบกับสมาชิกใหม่ของครอบครัว คงจะเข้าใจเกี่ยวกับการผ่าคลอดกันบ้างแล้ว เพราะส่วนใหญ่มักจะกังวลว่า ผ่าคลอดต้องนอนโรงพยาบาลกี่วัน แผลจะหายไหม จะเจ็บหรือเปล่า การเตรียมตัวก่อนคลอดจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณแม่เลือกที่จะผ่าคลอดค่ะ
ที่มา : Phayathai Hospital , Samitivej Hospitals , Hospital.tu.ac.th , Sikarin Hospital , enfababy.com
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
13 วิตามินหลังคลอด สุดยอดอาหารเสริมของคุณแม่มือใหม่ ปี 2024
เอกสารเตรียมคลอด เอกสารแจ้งเกิด ต้องใช้อะไรบ้าง แจ้งเกิดต้องทำภายในกี่วัน ?
ผ่าคลอด กี่เดือนออกกำลังกายได้ ต้องพักกี่เดือนก่อนที่ร่างกายจะเหมือนเดิม
แผลเป็นนูนหลังผ่าคลอด รักษาอย่างไร? วิธีดูแลแผลผ่าคลอดให้หายเร็ว
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
