ในช่วงเวลาตั้งครรภ์ ร่างกายจะเกิดการเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง ตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์ไปจนถึงหลังคลอด หนึ่งในนั้นคือ น้ำคาวปลา ที่จะไหลออกมาจากช่องคลอด ซึ่งอาจทำให้คุณแม่หลายคนวิตกกังวลเป็นอย่างมาก เพราะกลัวว่าจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพ วันนี้เราจะพามาดูกันว่า จริง ๆ แล้ว น้ำคาวปลาหลังคลอด ที่ปกติและผิดปกติเป็นอย่างไร และมีวิธีดูแลตัวเองอย่างไรบ้าง ไปติดตามอ่านกันค่ะ
น้ำคาวปลาหลังคลอด น้ำคาวปลาคืออะไร
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์ วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์ อธิบายเกี่ยวกับน้ำคาวปลาไว้ว่า น้ำคาวปลาหลังคลอด คือ สิ่งที่ขับออกมาจากแผลภายในมดลูก ตรงบริเวณที่รกเกาะอยู่ มีลักษณะเป็นเลือดปนน้ำเหลือง มีฤทธิ์เป็นด่าง ประกอบด้วยเลือด น้ำคร่ำ และสิ่งต่าง ๆ ที่ค้างอยู่ในโพรงมดลูก มีกลิ่นเฉพาะ ไม่เหม็นเน่า และจะค่อย ๆ จางจนหมดไปภายใน 7-21 วันหลังคลอด
ระยะของน้ำคาวปลา
น้ำคาวปลาแบ่งออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่
1. Lochia rubra ในระยะ 1-3 วันแรกหลังคลอด สิ่งที่ขับออกมามีลักษณะสีแดงคล้ำและข้น ประกอบด้วยเลือดเป็นส่วนใหญ่ น้ำคร่ำ เศษเยื่อหุ้มเด็ก ขี้เทา ลักษณะเลือดไม่เป็นก้อน
2. Lochia serosa ในระยะ 4-14 วันต่อมา สีจะจางลงเป็นสีน้ำตาล หรือค่อนข้างแดงจาง ประกอบด้วยเลือด น้ำเหลืองจากแผล เม็ดเลือดขาว เยื่อบุโพรงมดลูกที่สลายตัวแล้ว และมูกจากปากมดลูก
3. Lochia alba ตั้งแต่วันที่ 14-6 สัปดาห์หลังคลอดน้ำคาวปลาจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็น สีครีม มีความหนืดมากขึ้นประกอบด้วย เยื่อบุโพรงมดลูกที่สลายตัวแล้ว เม็ดเลือดขาว มูก หรือน้ำเมือกและจุลินทรีย์เล็ก ๆ
บทความที่เกี่ยวข้อง : น้ำคาวปลา หลังคลอดกี่วันถึงจะหมด ทำไมน้ำคาวปลามีหลายสี สีไหนผิดปกติ
การดูแลตนเองขณะมีน้ำคาวปลา
- คุณแม่ที่คลอดแบบธรรมชาติ สามารถอาบน้ำได้ตามปกติค่ะ แต่แนะนำให้อาบโดยใช้ฝักบัว ไม่ควรลงไปแช่ในอ่างอาบน้ำ ในระหว่างนี้ไม่ควรว่ายน้ำแม้จะเป็นสระน้ำที่บ้านก็ตาม เพราะปากมดลูกยังเปิดอยู่นะคะ อาจทำให้อาจมีน้ำเข้าไปโพรงมดลูก ทำให้เกิดการติดเชื้อง่ายขึ้น ส่วนที่แผลฝีเย็บที่ช่องคลอดก็ชำระล้างด้วยสบู่อ่อน ๆ แล้วซับให้แห้ง ไม่ต้องใส่ยาอะไร
- คุณแม่ที่ผ่าตัดคลอดก่อนตัดไหมหน้าท้อง สามารถทำความสะอาดร่างกายได้ทุกส่วนค่ะเว้นบริเวณที่ปิดแผลไว้ เมื่อคุณหมอเปิดแผล ตัดไหมแล้ว แผลสนิทดีก็สามารถอาบน้ำได้ตามปกติเช่นกันค่ะ แต่ข้อห้ามคือ ไม่ควรแช่ในอ่างอาบน้ำหรือว่ายน้ำเช่นกัน
- คุณแม่ต้องหมั่นเปลี่ยนผ้าอนามัยที่ใช้รองซับน้ำคาวปลาบ่อย ๆ นะคะ เพื่อจะได้ไม่อับชื้น เป็นการรักษาความสะอาดค่ะ
- หมั่นสังเกตดูว่าน้ำคาวปลาที่ออกมามีกลิ่นเหม็นหรือไม่ มีสีแดงขึ้นหลังจากที่จางไปแล้ว หรือมีเลือดสด ๆ ออกมามากขึ้น มีไข้ มีอาการปวดมดลูกมากผิดปกติ ควรต้องรีบไปพบคุณหมอโดยด่วน ที่สำคัญไปตรวจหลังคลอดตามที่คุณหมอนัดเสมอ
น้ำคาวปลาที่มีลักษณะผิดปกติเป็นอย่างไร
น้ำคาวปลาที่ปกติจะไม่มีกลิ่นเหม็น และคุณหมอคลอดแล้วก็จะสบายดี ไม่มีไข้ ไม่มีอาการปวดมดลูกมากผิดปกติ มดลูกจะหดตัวเล็กลงเรื่อย ๆ สีของน้ำคาวปลาจะจางลงเรื่อย ๆ
น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น สีแดงขึ้นหลังจากที่จางไปแล้ว หรือมีเลือดสด ๆ ออกมามากขึ้น มีไข้ มีอาการปวดมดลูกมากผิดปกติ มดลูกไม่หดตัวเล็กลง แสดงว่าน่าจะมีปัญหาเกิดขึ้น ได้แก่ อาจมีการอักเสบในโพรงมดลูก อาจมีเศษรก หรือเศษเยื่อหุ้มรกค้างอยู่ แล้วทำให้เกิดการอักเสบในโพรงมดลูกตามมา ควรต้องรีบไปพบคุณหมอโดยเร็ว
การรักษาน้ำคาวปลาผิดปกติ
1. คุณหมอจะซักถามอาการ และความผิดปกติต่าง ๆ และตรวจร่างกายว่ามีไข้ปวดท้องมดลูกเข้าอู่หรือไม่
2. ตรวจภายในดูลักษณะสีน้ำคาวปลา ปากมดลูกเปิดหรือปิด ขนาดมดลูก และก้อนผิดปกติต่าง ๆ โดยอาจมีการส่งตรวจอัลตราซาวนด์ เพื่อดูว่ามีเศษรก หรือเยื่อหุ้มรกค้างอยู่หรือไม่ หากมีค้าง คุณหมอจะให้ยาปฏิชีวนะก่อน 4-6 ชั่วโมงหลัง จากกินยาจะพิจารณาอีกครั้งว่าต้องขูดมดลูกหรือไม่
3. หากมีการติดเชื้อ คุณหมอจะให้ยาปฏิชีวนะมารับประทาน หากมีอาการมากอาจให้นอนรักษาที่โรงพยาบาลเพื่อให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือด
บทความที่เกี่ยวข้อง : น้ำคาวปลามีกลิ่น ผิดปกติไหม น้ำคาวปลากี่วันหมด จำเป็นต้องกินยาขับหรือเปล่า
ยาขับน้ำคาวปลาควรกินหรือไม่
รศ.พญ.สายฝน ชวาลไพบูลย์ ภาควิชาสูติศาสตร์ นรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล กล่าวถึงการดื่มยาดองหรือยาขับน้ำคาวปลาหลังคลอดไว้ว่า มีคนจำนวนมาก โดยเฉพาะในสมัยก่อน เชื่อกันว่า น้ำคาวปลา คือ ของเสียที่ต้องขับออกมาให้มาก ๆ ทำให้มีแม่หลังคลอดเป็นจำนวนมาก ต้องถูกหามส่งโรงพยาบาลเพราะตกเลือดจากการกินยาขับน้ำคาวปลา บางรายถึงกับช็อกหมดสติ ต้องให้เลือดช่วยชีวิตกันทีเดียว
ความจริงน้ำคาวปลาก็คือเลือดดี ๆ ที่ไหลซึมจากแผลในโพรงมดลูกตรงตำแหน่งที่รกลอกตัวออกไปตามกลไกตามธรรมชาติ เมื่อมดลูกหดรัดตัว บีบเส้นเลือดในมดลูกให้เลือดไหลน้อยลงจนหยุดไปเอง เพราะฉะนั้นไม่ต้องไปพยายามขับน้ำคาวปลาให้ออกมาเยอะ ๆ เพราะนอกจากจะเสียเลือดเพิ่มโดยไม่จำเป็นแล้ว บรรดายาขับน้ำคาวปลาหรือยาดองทั้งหลายมักมีแอลกอฮอล์ผสม ซึ่งจะผ่านออกมาในน้ำนมได้ ลูกดูดนมเข้าไปก็เมาหลับปุ๋ยกันทีเดียว และจะมีผลกระทบต่อสมองทารกอาจทำให้มีพัฒนาการช้าได้
ไขข้อข้องใจเรื่องน้ำคาวปลากันเรียบร้อยแล้วนะคะ แม้ว่าหลังคลอดคุณหมอก็ยังต้องดูแลสุขภาพตนเอง อย่าลืมหมั่นสังเกตว่ามีความผิดปกติหรือไม่หลังคลอด เพื่อความปลอดภัยของคุณแม่เองค่ะ
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
เซ็กส์หลังคลอด มีเพศสัมพันธ์หลังคลอดแล้วรู้สึกเจ็บ ผิดปกติหรือไม่
ยาสตรีขับน้ำคาวปลาได้ไหม ใช้แทนการอยู่ไฟหลังคลอดได้หรือเปล่า
การอยู่ไฟ หลังคลอด อยู่ไฟคืออะไร แม่หลังคลอดจำเป็นที่จะต้องอยู่ไฟไหม?
ที่มา : dek-d, si.mahidol, haamor
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
