ปัญหา “ท้องลาย” น่าจะเป็นเรื่องกวนใจคุณแม่หลายคนแต่ตั้งเริ่มตั้งครรภ์ โดยเฉพาะคุณแม่หลังคลอด ที่ผิวหนังเกิดการยืดขยายโดยไม่สามารถปรับตัวตามการเปลี่ยนแปลงของร่างกายได้ทัน ซึ่งรอยแตกลายเหล่านี้อาจทำให้คุณแม่ขาดความมั่นใจได้ แต่อย่าเพิ่งกังวลไปค่ะ แม้ว่าเราจะไม่สามารถหลีกเลี่ยงการเกิดรอยแตกลายได้ทั้งหมด แต่การดูแลและบำรุงผิวอย่างถูกวิธีก็สามารถช่วยป้องกันและลดรอยแตกลายให้จางลงได้ ท้องลายทำไงดี ? บทความนี้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสาเหตุ พร้อม 9 วิธีป้องกันและลดรอยแตกลายให้แม่ท้อง แม่หลังคลอด จัดการกับรอยแตกลายได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีผิวที่เนียนสวยกลับคืนมาค่ะ
ท้องลาย เกิดจากอะไร?
โดยทั่วไปแล้ว “ท้องลาย” หรือ “รอยแตกลาย” (Stretch Marks) เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังอย่างรวดเร็วค่ะ เช่น การขยายตัวของผิวหนังในขณะตั้งครรภ์ การเพิ่มหรือลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว ทำให้เส้นใยคอลลาเจนและอีลาสตินในชั้นผิวหนังถูกทำลาย เกิดเป็นรอยแตกลายที่มีลักษณะเป็นเส้นสีแดง ม่วง หรือขาว แตกต่างกันไปตามสภาพผิวหนังของแต่ละบุคคล นอกจากนี้ ผิวแตกลายอาจเกิดขึ้นได้ในส่วนอื่นของร่างกาย เช่น ต้นขา สะโพก ซึ่งแม้จะไม่มีผลกระทบต่อสุขภาพ แต่ส่งผลต่อความมั่นใจและคุณภาพชีวิตได้ค่ะ
ทำไม? แม่ตั้งครรภ์ แม่หลังคลอด “ท้องลาย”
เหตุที่คุณแม่ตั้งครรภ์และคุณแม่หลังคลอดมีอาการท้องลาย (striae gravidarum) นั้นสืบเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในช่วงตั้งครรภ์ และการขยายตัวของท้องอย่างรวดเร็วค่ะ โดยเฉพาะช่วงอายุครรภ์ 5 เดือนขึ้นไป เกิดการฉีกขาดของเส้นใยคอลลาเจนและอิลาสตินที่อยู่ในผิวหนัง ผิวที่ขาดความยืดหยุ่นและความชุ่มชื้นจะเกิดรอยแดงและแตกลายได้ง่าย โดยมักเกิดบริเวณท้อง สะโพก ต้นขา และหน้าอกของแม่ท้องและแม่หลังคลอด โดยช่วงหลังคลอด ผิวของคุณแม่จะค่อยๆ กระชับและริ้วรอยแตกลายจะจางลง แต่จะไม่หายไปทั้งหมด อย่างไรก็ตาม การดูแลและป้องกันท้องแตกลายตั้งแต่เนิ่นๆ จะช่วยลดปัญหากังวลใจนี้ให้คุณแม่ได้เป็นอย่างดีค่ะ
|
|---|
สาเหตุท้องลายในแม่ท้อง
|
| หน้าท้องขยายตัว |
ในช่วงตั้งครรภ์ หน้าท้องจะขยายตัวอย่างรวดเร็วเพื่อรองรับการเจริญเติบโตของทารก ทำให้ผิวหนังถูกยืดออกจนเกิดรอยแตก |
| ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง |
ฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงมีผลต่อความยืดหยุ่นของผิวหนัง ทำให้ผิวหนังอ่อนแอและเกิดรอยแตกลายได้ง่ายขึ้น |
| พันธุกรรม |
หากคนในครอบครัวมีประวัติท้องลาย คุณแม่ก็มีโอกาสที่จะเกิดท้องลายได้ง่ายขึ้น |
| น้ำหนักเพิ่มอย่างรวดเร็ว |
การเพิ่มน้ำหนักมากเกินไปในช่วงตั้งครรภ์ ทำให้ผิวหนังขยายตัวอย่างรวดเร็วและเกิดรอยแตกลาย |
แม่ท้องคนไหน? ที่เสี่ยงผิวแตกลาย
- แม่ท้องที่มีผิวแห้ง
- แม่ท้องอายุน้อย
- แม่ท้องที่น้ำหนักเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
- แม่ท้องที่มีทารกในครรภ์น้ำหนักเกินเกณฑ์
- มีประวัติครอบครัวที่ผิวแตกลาย
ท้องลายทำไงดี ? สังเกตอาการท้องแตกลาย
เมื่อคุณแม่ตั้งครรภ์มีผิวหนังขยายตัวอย่างรวดเร็วเกิดเป็นอาการท้องลาย ในช่วงแรกอาจรู้สึกระคายเคืองบริเวณท้อง หรือมีอาการคัน นอกจากนี้ ผิวหนังที่แตกลายอาจบางลงหรือนูนขึ้นเล็กน้อย และมีลักษณะเป็นริ้วสีขาว ชมพู แดง น้ำตาล หรือม่วงได้ ขึ้นอยู่กับสภาพและความตึงของผิวคุณแม่แต่ละคน ซึ่งอาการเหล่านี้อาจค่อยๆ จางหายไปตามเวลา ทั้งนี้ การแตกลายของหน้าท้องพบได้ 2 ระดับ คือ
-
ระยะเริ่มต้น (striae rubra) รอยแตกลายสีแดงหรือม่วงคล้ำ
เป็นรอยแตกลายใหม่จากการยืดหรือหดตัวเร็วเกินไปของผิวหนัง ทำให้เกิดริ้วรอยสีแดงเข้ม หรือสีม่วง มักมีอาการแสบหรือคัน ซึ่งมีโอกาสหายและกลับมาเรียบเนียนได้ง่ายกว่ารอยแตกลายระยะสุดท้าย เนื่องจากเป็นรอยที่เกิดขึ้นใหม่ จึงสามารถดูแลรักษาให้หายได้ดีและเร็วกว่านั่นเอง
-
ระยะสุดท้าย (striae alba) รอยแตกลายสีขาว
เกิดจากรอยแตกลายสีแดงที่ค่อยๆ จางลงตามเวลาที่ผ่านไปและเปลี่ยนเป็นเส้นสีขาว ผิวหนังจะบางลงและมีริ้วรอยลึก ซึ่งรอยแตกลายแบบนี้รักษายากกว่าแบบแรก เพราะจะฝังลึกอยู่บนผิวพอสมควรค่ะ
ท้องลายทำไงดี ? 9 วิธีป้องกันและลดรอยแตกลาย
หากใครกำลังเตรียมตัวเป็นคุณแม่ หรืออยู่ในช่วงตั้งครรภ์อ่อนๆ ไปจนถึงคุณแม่ตั้งครรภ์และคุณแม่หลังคลอดที่กังวลว่าจะประสบปัญหาหน้าห้องและผิวหนังแตกลาย ท้องลายทำไงดี ? theAsianparent มี 9 วิธีป้องกันและลดรอยแตกลายมาฝาก ดังนี้ค่ะ
-
ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์เพื่อกำหนดเป้าหมายน้ำหนักที่เหมาะสมในช่วงตั้งครรภ์ และควบคุมการกินอาหารที่มีประโยชน์ตามหลักโภชนาการ หลีกเลี่ยงอาหารไขมันและน้ำตาลสูง เพื่อไม่ให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นเร็วเกินไป จนทำให้ผิวหนังขยายตัวอย่างรวดเร็วและทำให้เกิดรอยแตกลายได้ง่าย รวมถึงในช่วงหลังคลอดก็ต้องระมัดระวังไม่ให้ลดน้ำหนักอย่างรวดเร็วด้วยค่ะ
-
ดื่มน้ำให้เพียงพอ
การดื่มน้ำในปริมาณที่เพียงพอเป็นการรักษาความชุ่มชื้นให้กับผิว ป้องกันผิวแห้งกร้าน ช่วยให้ผิวมีความยืดหยุ่นสามารถขยายตัวได้ดีขึ้นโดยไม่เกิดการฉีกขาด ซึ่งจะทำให้การเกิดรอยแตกลายน้อยลง คุณแม่ตั้งครรภ์และคุณแม่หลังคลอดจึงควรดื่มน้ำอย่างน้อย 8-12 แก้วต่อวัน เพราะเนื่องจากช่วยเรื่องผิวแตกลายแล้ว ยังดีต่อระบบการทำงานของร่างกายส่วนอื่นๆ รวมถึงการให้นมลูกของแม่หลังคลอดด้วยค่ะ
-
กินอาหารที่มีประโยชน์
เน้นอาหารที่มีวิตามินซี วิตามินอี และสังกะสี ซึ่งช่วยเสริมสร้างคอลลาเจนและอีลาสตินในผิวหนังได้
-
ทาครีมบำรุงผิว
ครีมหรือออยล์บำรุงผิวที่มีส่วนผสมของวิตามินอี โกโก้บัตเตอร์ เชียบัตเตอร์ ว่านหางจระเข้ หรือน้ำมันมะพร้าว จะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นและยืดหยุ่นให้กับผิว ดังนั้น คุณแม่ควรทาเป็นประจำตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ โดยควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับคุณแม่ท้อง เพื่อให้เหมาะกับผิวที่ต้องการการดูแลเป็นพิเศษ รวมถึงอย่าลืมทาบริเวณหน้าอก สะโพก ก้น และต้นขาด้วย เพราะเป็นจุดที่มีโอกาสผิวแตกลายได้ง่ายเช่นกันค่ะ
-
ออกกำลังกายเบาๆ
การออกกำลังกายเบาๆ เช่น โยคะสำหรับคนท้อง จะช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของผิวหนังให้คุณแม่ได้อีกทางหนึ่งค่ะ
-
การนวดผิวเบาๆ
การนวดเบาๆ บริเวณหน้าท้อง เอว สะโพก และต้นขาด้วยน้ำมันธรรมชาติ เช่น น้ำมันมะกอก น้ำมันอัลมอนด์ หรือน้ำมันมะพร้าว เช้าและเย็น จะช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของผิว ทำให้ผิวมีความยืดหยุ่นและลดการแตกลาย โดยคุณแม่สามารถทำได้ตั้งแต่ช่วงแรกของการตั้งครรภ์ ต่อเนื่องจนถึงไตรมาสสุดท้าย จะช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดและทำให้ผิวหนังมีความแข็งแรง ลดความเสี่ยงในการเกิดรอยแตกลายได้ค่ะ
-
หลีกเลี่ยงการเกา
ในช่วงที่ผิวหนังขยายตัวมากๆ คุณแม่อาจรู้สึกคัน แต่อย่าเกาเด็ดขาดนะคะ เพราะการเกาจะทำให้ผิวหนังบริเวณนั้นเกิดการอักเสบและแตกได้ง่าย เมื่อรู้สึกคันควรใช้ครีมหรือออยล์ทาเบาๆ เพื่อบรรเทาอาการคันแทนค่ะ
-
งดอาบน้ำอุ่นที่ร้อนจัด
การอาบน้ำอุ่นที่ร้อนจัดเกินไปจะทำให้ผิวคุณแม่แห้งและแตกง่ายค่ะ ควรอาบน้ำอุ่นในอุณหภูมิที่ไม่สูงมาก และทาครีมบำรุงผิวทันทีหลังอาบน้ำ เพื่อให้ความชุ่มชื้นกลับเข้าสู่ผิว นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยงการใช้สบู่ที่ทำให้ผิวแห้ง แต่เลือกใช้สบู่ที่มีความอ่อนโยนและมีความชุ่มชื้นสูงแทน
-
ใช้ครีมกันแดดเป็นประจำ
แสงแดดมีผลอย่างมากที่จะทำให้ผิวหนังคุณแม่เสื่อมสภาพและแห้งกร้าน เกิดเป็นรอยแตกลายได้ง่าย ดังนั้น คุณแม่จึงควรใช้ครีมกันแดดที่เหมาะสำหรับแม่ท้อง ทาบริเวณท้อง สะโพก ต้นขา และหน้าอก เพื่อปกป้องผิวจากการถูกแสงแดดทำลายและช่วยลดการเกิดรอยแตกลายได้ด้วยค่ะ
คราวนี้คุณแม่ก็น่าจะลดความกังวลเรื่อง ท้องลายทำไงดี ? ลงได้บ้างแล้วนะคะ เพราะการป้องกันและลดรอยแตกลาย หรือท้องลาย ในช่วงการตั้งครรภ์และหลังคลอดนั้น ทำได้ไม่ยากเลยตั้งแต่ช่วงเตรียมตัวเป็นคุณแม่ เพียงบำรุงผิวให้ชุ่มชื้น ควบคุมน้ำหนักให้ดี และใช้ผลิตภัณฑ์ที่ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นให้กับผิว ความยากมีเพียงต้องใช้เวลาและความสม่ำเสมอเท่านั้น ซึ่งผลลัพธ์อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคลด้วย อย่างไรก็ตาม หากคุณแม่ยังมีความกังวล แนะนำว่าควรปรึกษาแพทย์ผิวหนังเพื่อขอคำแนะนำในการรักษารอยแตกลายที่เหมาะสมกับตัวเองนะคะ
ที่มา : www.samuihospital.com , www.rattinan.com , www.pobpad.com
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
คนท้องเท้าบวม ตอนไหน? คนท้องเท้าบวมนวดได้มั้ย มีวิธีรับมือยังไง?
อาการปวดหลังในคนท้องอ่อนๆ ปกติมั้ย? แนะนำ 9 วิธีบรรเทาอาการ
12 วิธีรับมืออาการแพ้ท้อง แพ้ท้อง ทำไงดี? ให้สุขภาพดีทั้งแม่และลูก
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
