เป็นเวลาหลายปีแล้วที่โควิดระบาด หลาย ๆ คนยังคงไม่กล้าออกไปใช้ชีวิต และคุณแม่หลาย ๆ รายเอง ก็คงกลัวที่จะให้ลูกออกไปเล่นข้างนอก ช่วงที่โควิดระบาดแบบนี้ เด็ก ๆ หลายคนเกิดอาการซึมเศร้า เพราะไม่ได้ออกไปพบปะ หรือทำกิจกรรมโปรดเหมือนอย่างเคย เมื่อไม่นานมานี้ มีผลสำรวจจากต่างประเทศ ที่เผยว่า เด็กกำลังโต ทำร้ายตัวเองเวลาโมโห เพิ่มมากขึ้น เพราะโควิด theAsianparent Thailand ก็เลยจะมาเล่าให้ฟังว่า พฤติกรรมของเด็ก ๆ เหล่านี้ เกิดจากอะไร และเราเองในฐานะคนเป็นแม่ ควรดูแลสุขภาพจิตของลูก ๆ อย่างไรหากเกิดเหตุการณ์นี้
การทำร้ายตัวเอง คืออะไร
การทำร้ายร่างกายตัวเอง ถือเป็นพฤติกรรมหนึ่ง ที่เกิดจากการที่คน ๆ หนึ่งทำร้ายตัวเองให้ได้รับบาดเจ็บโดยไม่มีเหตุผล เพราะเชื่อว่าการทำร้ายตัวเอง จะช่วยผ่อนคลายอารมณ์ที่เกิดขึ้นในช่วงนั้น ๆ ซึ่งอารมณ์ที่ว่านี้ อาจจะเป็นอารมณ์เครียด อารมณ์โกรธ หรืออารมณ์เศร้าก็ได้ โดยปกติ การทำร้ายตัวเองจะเริ่มจากการรู้สึกแย่ ไม่สามารถจัดการกับอารมณ์ของตัวเองได้อย่างเหมาะสม จนนำไปสู่อาการแพนิคและทำร้ายตัวเอง หลังจากทำร้ายตัวเองเสร็จ ก็จะรู้สึกผ่อนคลายจากอารมณ์นั้น ๆ และกลับมารู้สึกแย่กับตัวเองอีกครั้ง เป็นแบบนี้ วนไปเรื่อย ๆ
การทำร้ายตัวเอง แบ่งออกได้กี่ประเภท
การทำร้ายร่างกายตัวเอง แบ่งออกได้หลายประเภท เช่น การใช้ของมีคมกรีดตามร่างกายตัวเอง การเผาตัวเอง รวมไปถึงการฝังตัวเอง เป็นต้น ซึ่งคนส่วนใหญ่ที่ชอบทำร้ายตัวเอง มักจะเลือกกรีดร่างกายตัวเอง ในกลุ่มเด็กวัยรุ่นที่มีพฤติกรรมทำร้ายตัวเอง ก็มักจะเลือกวิธีกินยาเพื่อให้ตัวเองทรมานแต่ไม่ถึงกับตาย ส่วนเด็กเล็กหรือเด็กวัยกำลังโต ก็มักจะดึงผมตัวเอง ทำให้ร่างกายมีรอยขีดข่วน หรือดึงทึ้งตัวเอง นอกจากนี้ คนที่ชอบทำร้ายตัวเอง อาจชอบตี ทำร้าย กัด หรือต่อยคนอื่น ๆ ไปทั่วด้วยเช่นกัน ซึ่งถือว่าเป็นการทำร้ายตัวเองโดยทางอ้อม
บทความที่เกี่ยวข้อง : เด็กก้าวร้าว หยาบคาย โมโหร้าย พ่อแม่ทำให้ลูกกลายเป็นเด็กแบบนี้หรือเปล่า?
โควิดกับสุขภาพจิตของเด็ก เกี่ยวข้องกันอย่างไรบ้าง
หลาย ๆ เดือนที่ผ่านมา มีผลสำรวจชี้ว่า โควิดเป็นโรคที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตของคนหนุ่มสาว แถมยังทำให้เด็ก ๆ ที่กำลังโต และวัยรุ่น ทำร้ายตัวเองเพิ่มมากขึ้นอีกด้วย ทั้งนี้ เด็ก ๆ ยังมีแนวโน้มที่จะทำพฤติกรรมเสี่ยง ๆ อย่างอื่นด้วยเช่นกัน จากงานวิจัย พบว่าเด็กมากกว่า 47% พยายามทำร้ายตัวเองและมีความคิดว่าอยากฆ่าตัวตาย รวมทั้งในช่วงเดือนธันวาคม ปี 2563 ก็ยังพบว่า เด็กประถมบางกลุ่ม พยายามทำร้ายร่างกายตัวเองโดยตั้งใจอีกด้วย
หากเราได้ดูข่าวจากหลาย ๆ มุมของโลก ก็จะเห็นว่ามีเด็กมากมาย ที่ต้องสูญเสียพ่อแม่ หรือคนในครอบครัวจากโควิด และเมื่อเกิดเหตุการณ์เหล่านี้ขึ้น เด็ก ๆ จึงไม่สามารถรับมือกับความสูญเสียและความเสียใจของตัวเองได้ ทั้งนี้ เด็กหลาย ๆ คน ก็อาจจะถูกตราหน้า หรือถูกรังเกียจจากคนในสังคม หากคนในครอบครัวเด็กติดโควิด หรือตัวเด็กเองเคยติดโควิดมาก่อน ซึ่งก็อาจทำให้เด็กเครียดสะสมจนทำร้ายตัวเองในที่สุด
ทำไมเด็กถึงทำร้ายตัวเอง
สาเหตุที่เด็กทำร้ายตัวเองนั้น อาจมาจากการที่เด็กไม่สามารถจัดการกับอารมณ์หรือความรู้สึกของตัวเองได้ ไม่มีใครให้ระบาย หรือไม่มีที่พึ่ง เด็กจึงเชื่อว่าการทำร้ายตัวเองจะช่วยแก้ปัญหาได้ ทั้งนี้ เด็กก็อาจคิดด้วยว่าตัวเองสามารถรับมือกับความเจ็บปวดทางร่างกายได้ดีกว่าความเจ็บปวดทางด้านอารมณ์ ซึ่งจากการสำรวจพบว่า เด็กวัยรุ่นบางคนที่ทำร้ายตัวเองจนได้รับบาดเจ็บนั้น รู้สึกดี เพราะการทำให้ตัวเองเจ็บ ทำให้เขารู้สึกว่าตัวเองยังมีชีวิตอยู่ ยังรู้สึกรู้สาได้เหมือนคนทั่วไป รวมทั้งการทำร้ายตัวเอง ยังทำให้เด็ก ๆ สามารถเข้าถึงอารมณ์ของตัวเองได้มากยิ่งขึ้น
ปัจจัยที่กระตุ้นให้เด็กทำร้ายตัวเอง
เด็ก ๆ อาจเลือกทำร้ายตัวเองเพื่อรับมือกับอารมณ์เครียด โกรธ โมโห หรืออารมณ์เศร้า ที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาหนึ่ง ๆ ซึ่งอารมณ์ต่าง ๆ เหล่านี้ อาจเกิดมาจากสภาพแวดล้อมที่เด็กอาศัยอยู่ หรือไม่ ก็อาจเกิดจากการที่เด็กมีปัญหาด้านความสัมพันธ์กับผู้ใหญ่ พ่อแม่ หรือคนที่ตัวเองสนิท
บทความที่เกี่ยวข้อง : ลูกขี้โมโห ! เลี้ยงยังไงดี จะรับมือกับลูกขี้โมโหได้ยังไงบ้าง
ทำร้ายตัวเองเวลาโมโห เด็ก ทำร้ายตัวเอง ลูก ทำร้ายตัวเอง รับมือยังไง (ภาพโดย lookstudio)
การที่เด็กทำร้ายตัวเองมากขึ้นในช่วงโควิดนั้น ก็อาจเป็นไปได้ว่า ในช่วงโควิดระบาด เด็กต้องปรับตัวกับการใช้ชีวิตแบบใหม่ ต้องเรียนออนไลน์ที่บ้าน ไม่ได้ออกไปเจอเพื่อน ๆ ไม่ได้ออกไปเที่ยว หรือทำกิจกรรมที่ตัวเองเคยทำ เด็กจึงเครียด เกิดอารมณ์ซึมเศร้า จนรับมือกับอารมณ์ไม่ไหว ท้ายที่สุด จึงเลือกที่จะทำร้ายตัวเองนั่นเอง
สังเกตยังไงเมื่อลูกกำลังจะทำร้ายตัวเอง
ให้คุณพ่อคุณแม่หมั่นสังเกตลูก ๆ ว่ามีนิสัยหรือพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปหรือไม่ หากเด็ก ๆ เริ่มโมโหง่าย อารมณ์ฉุนเฉียว มีรอยช้ำตามร่างกาย ตามตัวมีแผล นิสัยการกินและนิสัยการนอนเปลี่ยนไป หรือชอบเก็บตัวเงียบ ให้ตั้งข้อสังเกตหรือข้อสงสัยเอาไว้ก่อนได้ ว่าอาจมีบางสิ่งเกิดขึ้นกับลูกของเรา เด็กที่ทำร้ายตัวเองบ่อย ๆ มักเป็นเด็กที่รู้สึกว่าตัวเองต้อยต่ำ และสิ้นหวัง หากคุณพ่อคุณแม่เห็นว่าน้อง ๆ มีพฤติกรรมข้างต้นนี้ ไม่ควรนิ่งนอนใจอย่างเด็ดขาดนะคะ
เมื่อลูก ๆ ทำร้ายตัวเอง พ่อแม่ควรทำอย่างไร
หลังจากเราสังเกตเห็นพฤติกรรมที่แปลก ๆ ของลูกแล้ว แนะนำให้คุณพ่อคุณแม่รับมือดังต่อไปนี้ได้ค่ะ
- อย่าตื่นตระหนกเด็ดขาด เพราะอาจทำให้ลูกตกใจได้
- เข้าพูดคุยกับลูก โดยให้ลูกเป็นฝ่ายพูดมากกว่า และพ่อแม่ควรเป็นผู้รับฟังที่ดี
- ถามลูก ๆ ว่าลูกต้องการความช่วยเหลือหรือไม่ และคอยอยู่ข้างลูกเมื่อลูกต้องการความช่วยเหลือ
- ค่อย ๆ ถามว่าทำไมลูกถึงทำร้ายร่างกายตัวเอง มีใครชวนให้ทำ หรือเห็นใครทำมาหรือไม่ หากเด็กบอกว่าเห็นมาจากอินเทอร์เน็ต ให้คุณพ่อคุณแม่พยายามกันลูกออกจากการใช้อินเทอร์เน็ตไปก่อน
- แสดงความเห็นอกเห็นใจลูก เพื่อให้ลูกอุ่นใจว่ายังมีคนที่เข้าใจเขา
- ไม่ปฏิบัติตัวกับลูกแปลกไป ให้ใช้ชีวิตตามปกติ
- คุณพ่อคุณแม่สามารถเข้าสอบถามหรือขอคำแนะนำจากจิตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพิ่มเติมได้
อย่างไรก็ตาม วิธีรับมือที่เราเลือกใช้ อาจแตกต่างกันออกไปตามความสนิท อายุเด็ก เพศเด็ก หรือความสัมพันธ์ระหว่างเรากับลูก ๆ ซึ่งการพูดคุยกับเด็ก ๆ ในช่วงแรกอาจดูเป็นเรื่องยาก แต่ก็ให้ค่อย ๆ พูดคุยและจัดการความรู้สึกของลูก สถาบันครอบครัว คือ สถาบันหลักที่สำคัญสำหรับเด็ก ๆ เพราะฉะนั้น เราควรแสดงให้ลูกเห็น ว่าไม่ว่าจะยังไง เราก็อยู่ข้างลูก ๆ ของเราเสมอนะคะ
บทความที่เกี่ยวข้อง :
โรคซึมเศร้า คืออะไร เป็นโรคซึมเศร้าสามารถรักษาหายได้ หรือไม่? แล้วมีอาการเป็นอย่างไร!!
ล้อเลียน ! ทำร้ายจิตใจเด็ก ! 6 เรื่องที่คุณไม่ควรนำมาล้อเด็ก ๆ ไม่ดี อย่าทำ
7 พฤติกรรมพ่อแม่ทำร้ายลูก เตือนพ่อแม่ที่เลี้ยงลูกในทางที่ผิด ระวังลูกเสียคน!!
ที่มา : healthychildren , theconversation ,sassymamasg