ทำไม ทารกผิวลอก จามบ่อย มีสิว และดูเหมือนท้องร่วง ท้องเสีย อ่านคำตอบได้ที่นี่กับ 10 เรื่องที่คุณอาจไม่เคยรู้เกี่ยวกับทารกแรกเกิด ที่หลายข้อคุณรู้แล้วจะเซอร์ไพรส์แน่นอน!
ผิวของทารกแรกเกิด เป็นอย่างไร
ผิวของทารกแรกเกิดนั้น บอบบางและระคายเคืองได้ง่าย มากกว่าผิวของผู้ใหญ่ เนื่องด้วยหลายปัจจัย ดังนี้
- ชั้นผิวหนังกำพร้า (Epidermis) ยังพัฒนาไม่สมบูรณ์: ชั้นผิวหนังกำพร้าเปรียบเสมือนกำแพงป้องกันผิวจากสิ่งแวดล้อมภายนอก ทารกแรกเกิดมีชั้นผิวหนังกำพร้าที่บางกว่าผู้ใหญ่ ทำให้สูญเสียน้ำง่าย ผิวแห้งแตก ระคายเคืองได้ง่าย
- ต่อมไขมันยังทำงานไม่เต็มที่: ต่อมไขมันทำหน้าที่ผลิตน้ำมันธรรมชาติเพื่อหล่อลื่นผิว ทารกแรกเกิดมีต่อมไขมันที่ยังทำงานไม่เต็มที่ ทำให้ผิวแห้งกร้าน
- ค่า pH บนผิวเป็นกลาง: ผิวของผู้ใหญ่โดยปกติจะมีค่า pH ประมาณ 5.5 ซึ่งเป็นกรดอ่อนๆ ช่วยปกป้องผิวจากเชื้อแบคทีเรีย แต่ผิวทารกแรกเกิดจะมีค่า pH เป็นกลาง ทำให้ผิวอ่อนแอต่อเชื้อแบคทีเรียและสิ่งสกปรก
- มีสารปกคลุมผิว: ทารกแรกเกิดคลอดออกมาพร้อมกับสารสีขาวขุ่นๆ เคลือบบนผิว เรียกว่า vernix caseosa สารนี้มีหน้าที่ปกป้องผิวจากการสูญเสียน้ำ แบคทีเรีย และสิ่งสกปรก โดยปกติ vernix caseosa จะค่อยๆ หลุดลอกออกไปเองภายใน 2-3 วัน แต่บางกรณีอาจมีหลงเหลืออยู่บ้าง คุณพ่อคุณแม่ไม่จำเป็นต้องรีบขัดผิวเพื่อล้าง vernix caseosa
บทความที่น่าสนใจ: การสัมผัสทารกแรกเกิด ควรมีวิธีการรับมือยังไง? มาดูกัน
10 เรื่องที่คุณไม่รู้เกี่ยวกับทารกแรกเกิด
1. ทำไมผิวหนังของลูกถึงมีรอยเหี่ยวย่น ทารกผิวลอก ?
ผิวหนังของเด็กทารกแรกเกิดจะมีรอยเป็นสีม่วงๆ หรือ แดง และมีก้อนสีขาวๆ ปกคลมอยู่ด้วย หลายท่านอาจสงสัยว่าคืออะไร สำหรับก้อนสีขาวๆ ที่ปกคลุมตามผิวหนังของทารกนั้นเรียกกันว่า vernix หรือไขทารกแรกเกิดที่ช่วยปกป้องผิวบอบบางของทารกจากน้ำคร่ำในมดลูก ส่วนรอยสีแดงๆ ตามตัวของทารกแรกเกิดนั้นมาจากหลอดเลือดใต้ผิวหนังของทารก เพราะเมื่อเด็กเพิ่งเกิด ผิวหนังจะบอบบางและค่อนข้างโปร่งใส จึงทำให้เห็นสีของหลอดเลือดชัดขึ้น หลังผ่านไปหนึ่งหรือสองวันผิวจะเริ่มกลายเป็นสีชมพู และจากนั้นจึงค่อยกลายเป็นสีผิวหนังตามปกติ
2. ทำไมหัวของลูกถึงดูไม่กลม แต่เป็นเหลี่ยมๆ?
เป็นเรื่องปกติที่หัวของทารกแรกเกิดอาจจะไม่กลมมน เกิดมาจากการเกยกันของกระดูกกระโหลกศีรษะ ขณะที่ทารกถูกเบ่งผ่านออกมาทางช่องคลอด โดยส่วนที่บอบบางของศีรษะทารกจะช่วยให้กระดูกกระโหลกศีรษะกดหรือบีบรัดตัวในขณะที่คุณแม่กำลังคลอด ส่งผลให้รูปทรงศีรษะของทารกออกมาไม่กลมมน โดยศีรษะของทารกจะกลมมนขึ้นหลังเกิดมาได้ 1-2 สัปดาห์แล้ว
3. ทำไมลูกถึงจามบ่อยมาก?
แม้คุณพ่อคุณแม่หลายท่านจะกังวลที่ลูกน้อยวัยแรกเกิดจามบ่อยๆ แต่ความจริงแล้วไม่ใช่เรื่องน่ากังวลเลย เพราะการจามของทารกเป็นวิธีการขับน้ำคร่ำและสิ่งที่เจือปนอยู่ในอากาศออกจากร่างกาย
4. ทำไมบนหน้าของลูกถึงเต็มไปด้วยเม็ดตุ่ม?
เป็นเรื่องที่ปกติสำหรับเด็กแรกเกิดบางคน ที่จะมีสิวในทารก (infant acne) เป็นเหมือนตุ่มเล็กๆ โดยสิวในทารกนั้นเกิดจากฮอร์โมนของคุณแม่ที่ยังหลงเหลืออยู่นั่นเอง วิธีการดูแลคือ ให้ล้างหน้าของลูกน้อยอย่างอ่อนโยน และระวังอย่าให้หน้าของลูกโดนผ้าที่ถูกซักโดยผงซักฟองชนิดรุนแรงด้วย
5. ทำไมลูกน้อยถึงผิวลอก? ทารกผิวลอก ปกติไหม
หลังจาก vernix หรือไขทารกแรกเกิดที่ช่วยปกป้องผิวบอบบางของทารกจากน้ำคร่ำในมดลูกเริ่มหลุดออกไป ผิวหนังชั้นนอกสุดของลูกน้อยจะต้องเผชิญและสัมผัสกับสิ่งแวดล้อมรอบตัวโดยตรง ผิวหนังจึงเริ่มแห้ง และลอกออก เราจึงสังเกตเห็นว่า ทารกตัวลอก
ทารกผิวลอก ปกติไหม คุณพ่อคุณแม่ไม่ต้องกังวลไปค่ะ เด็กแรกเกิดผิวลอก เป็นเรื่องธรรมชาติ ผิวหนังจะเปลี่ยนไปตามธรรมชาติของมันเอง ไม่ต้องไปลอกผิวของลูกหรือทาครีมอะไรทั้งสิ้น
6. ทำไมลูกถึงตกใจง่ายกับแค่เสียงเบาๆ?
อาการตกใจง่ายกับเสียงเบาๆ เป็นเรื่องปกติของทารก ที่เรียกกันว่าปฏิกิริยาโมโร (Moro Reflex) โดยทารกจะมีอาการตกใจและเหวี่ยงแขนออก เมื่อได้ยินเสียงดัง เสียงไอ เสียงจาม หรือเวลาที่พ่อแม่อุ้ม และเวลาที่ทารกรู้สึกเหมือนจะร่วงตกพื้น ซึ่งปฏิกิริยาเหล่านี้ล้วนเป็นอาการบ่งชี้ว่าลูกของคุณมีพัฒนาการปกติ และปฏิกิริยาโมโร (Moro Reflex) จะหายไปหลังทารกอายุมากกว่า 3 เดือนไปแล้ว
7. ทำไมมือและเท้าของลูกถึงเย็นอยู่ตลอดเวลา?
ระบบไหลเวียนโลหิตของทารกแรกเกิดนั้นยังไม่พัฒนาเต็มที่ ดังนั้นโดยมากเลือดจะไหลไปเพื่อช่วยในการทำงานของอวัยวะหลักหรืออวัยวะสำคัญๆ มากกว่า หลังผ่านไป 2-3 เดือน ระบบไหลเวียนโลหิตของทารกจะพัฒนาได้เต็มที่ขึ้นและร่างกายของทารกจะเริ่มปรับตัวให้เข้ากับชีวิตที่ไม่ได้อยู่ในมดลูกได้แล้ว เมื่อถึงตอนนี้มือและเท้าของทารกก็จะไม่เย็นอีกต่อไป
8. อุจจาระของลูกถึงเหมือนคนที่มีอาการท้องร่วง?
เคยแปลกใจหรือกังวลไหมว่า ทำไมอุจจาระของลูกถึงเหมือนคนที่มีอาการท้องร่วง คือเป็นสีเหลืองอ๋อย บางครั้งก็เป็นเม็ดๆ ดูไม่เป็นรูปเป็นร่าง แถมลูกยังอุจจาระออกมาครั้งละน้อยๆ แต่หลายครั้งต่อวันอีก ความจริงแล้วเป็นเรื่องปกติของเด็กแรกเกิดและคุณพ่อคุณแม่ก็ไม่ต้องกังวลไปค่ะ อาการเหล่านี้ล้วนเกิดมาจาก gastrocolic reflex หรือปฏิกิริยาจากกระเพาะอาหารและลำไส้ใหญ่ ที่เมื่อทารกดูดนมเข้าไป ก็จะอุจจาระออกมา แต่เมื่อระบบย่อยอาหารของทารกเริ่มคุ้นชินกับการดื่มนม อาการเหล่านี้ก็จะค่อยๆ ลดลงค่ะ
9. ทำไมริมฝีปากของลูกถึงมีรอยบวมหรือเป็นแผล?
เด็กแรกเกิดมักจะดูดนมแม่หรือดื่มนมจากขวดอย่างรุนแรง จนอาจทำให้เกิดเป็นแผลหรือรอยบวมบนริมฝีปากของเจ้าหนูได้ โดยอาการเหล่านี้ไม่ได้ทำให้ทารกรู้สึกไม่สบายหรือเจ็บปวดแต่อย่างใด
10. ทำไมลูกถึงหายใจแปลกๆ?
คุณพ่อคุณแม่บางท่านอาจสังเกตได้ว่าทารกน้อยของคุณหายใจแบบแปลกๆ หรือหายใจไม่สม่ำเสมอ ถ้าเจอแบบนี้ก็อย่าเพิ่งกังวลไป นั่นเป็นเพราะกะบังลมของหนูน้อยยังพัฒนาไม่เต็มที่ แต่ถ้าคุณพ่อคุณแม่ยังกังวลว่าลูกอาจเกิดอาการ SIDS (Sudden Infant Death Syndrome หรือการหลับไม่ตื่นในเด็กทารก ) ก็ขอให้แน่ใจเสมอว่าลูกนอนหงายอยู่เสมอ และไม่มีอะไรมาทับหรือขวางหน้าของลูกบนเตียงค่ะ
ในฐานะคุณแม่คนใหม่ คุณได้อ่าน รับชม และค้นคว้าอินเทอร์เน็ตเพื่อเรียนรู้สิ่งต่างๆ ให้มากที่สุดเท่าที่ทำได้ แต่เมื่อทารกน้อยกลับถึงบ้าน คุณอาจอยากได้คู่มือโกงข้อสอบ เพื่อช่วยให้คุณเริ่มต้นได้อย่างประสบความสำเร็จ เราได้สร้างคำแนะนำสั้นๆ นี้ขึ้นเพื่อชี้แนะแนวทางแก่คุณแม่ในเรื่องพื้นฐานเกี่ยวกับทารก
ทารกผิวลอก เกิดจากปัจจัยอะไรบ้าง?
เมื่อทารกอยู่ในครรภ์ จะมีสารเคลือบขี้ผึ้งหนาที่เรียกว่า vernix caseosa หรือ vernix เกิดขึ้นบนผิวหนังของทารกเพื่อปกป้องจากน้ำคร่ำ จากข้อมูลของ American Pregnancy Association พบว่า vernix เริ่มก่อตัวประมาณสัปดาห์ที่ 20 ของการตั้งครรภ์
ระดับการลอกของผิวหนังจะแตกต่างกันไปตามอายุครรภ์ของทารกเมื่อแรกเกิด ทารกที่คลอดก่อนกำหนดหรือก่อน 40 สัปดาห์มีแนวโน้มที่จะมีการลอกของผิวหนังน้อยกว่าทารกที่คลอดใกล้ครบกำหนดหรือหลัง 40 สัปดาห์ขึ้นไป
ซึ่งหมายความว่า ทารกที่ใช้เวลาอยู่ในครรภ์มากขึ้น ผิวหนังของพวกเขาสัมผัสกับน้ำคร่ำมากขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่การลอกผิวเพิ่มขึ้น
แม้ว่าการที่ทารกแรกเกิดสัมผัสกับน้ำคร่ำเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดที่ทำให้ ทารกผิวลอก แต่ก็มีสาเหตุอื่นๆ ที่เป็นไปได้ เช่น โรคผิวหนังภูมิแพ้หรือกลากชนิดอื่น โรคสะเก็ดเงิน โรคหนังเกล็ดปลา เป็นต้น
ทารกผิวลอก ใช้อะไรดี
มีหลายวิธีที่สามารถทำได้ เพื่อช่วยปกป้องผิวของทารกแรกเกิดได้ 10 วิธีต่อไปนี้อาจช่วยในการดูแล ทารกตัวลอก เด็กแรกเกิดตัวลอกได้
1. ลดการสัมผัสกับอากาศเย็น
อากาศเย็นมักจะแห้งและอาจทำให้ผิวแห้งได้ในทางกลับกัน สิ่งนี้สามารถนำไปสู่การแตกร้าวในผิวหนังและลอกได้ การจำกัดการสัมผัสอากาศเย็นของทารกสามารถช่วยป้องกันสิ่งนี้ได้
2. การใช้เครื่องทำความชื้น
เมื่อมีความชื้นในอากาศจะช่วยป้องกันผิวแห้งคัน เครื่องทำความชื้นจะเพิ่มปริมาณความชื้นในห้อง
3. การจำกัดระยะเวลาในการอาบน้ำ
การอาบน้ำอาจส่งผลเสียต่อผิวของทารกได้ การแช่น้ำในอ่างอาบน้ำเป็นเวลานานสามารถชะล้างน้ำมันที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติออกไปได้ ส่งผลให้เสี่ยงต่อผิวเด็กแรกเกิดลอกได้ง่าย พ่อแม่หรือผู้ดูแลควรจำกัดเวลาอาบน้ำไว้สูงสุด 10 นาที และหลีกเลี่ยงการถูสบู่แรงๆ
4. ใช้น้ำอุ่นทำความสะอาดทารก
น้ำอุ่นเหมาะสำหรับการล้างผิวของทารก น้ำที่ร้อนเกินไปอาจทำให้ผิวแห้งได้ การทามอยเจอร์ไรเซอร์ทันทีหลังอาบน้ำอุ่นก็มีประโยชน์เช่นกัน
5. ลองอาบน้ำข้าวโอ๊ต
การวิจัยแสดงให้เห็นว่าข้าวโอ๊ตคอลลอยด์ช่วยลดการอักเสบและอาการคัน ซึ่งอาจป้องกันไม่ให้ทารกเกา จนผิวหนังเสียหายและลอกออกและทำให้อาการแย่ลง
6. ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิว
ทามอยเจอร์ไรเซอร์สำหรับทารกที่ละเอียดอ่อน 2-3 ครั้งต่อวัน คุณพ่อคุณแม่สามารถซื้อมอยเจอร์ไรเซอร์ที่เหมาะกับผิวบอบบางของทารกได้ ควรเลือกมอยเจอร์ไรเซอร์ที่ไม่ก่อให้เกิดภูมิแพ้และทาวันละสองถึงสามครั้ง
7. การให้น้ำแก่ทารก
อีกวิธีหนึ่งในการป้องกัน เด็กแรกเกิดผิวลอก คือต้องแน่ใจว่าทารกจะไม่ขาดน้ำ นมแม่หรือนมผงควรเพียงพอที่จะให้ความชุ่มชื้นแก่ทารกที่มีอายุไม่เกิน 6 เดือน โดยไม่จำเป็นต้องให้ทารกดื่มน้ำ
8. หลีกเลี่ยงสารเคมีที่ไม่จำเป็น
ผิวของทารกแรกเกิดบอบบางมาก หากผิวหนังสัมผัสกับสารเคมี เช่น น้ำหอม หรือสบู่ที่มีส่วนผสมของน้ำหอม ก็อาจเกิดการระคายเคืองได้
9. การเลือกเสื้อผ้าให้เหมาะสม
นอกจากการอาบน้ำทารกด้วยสบู่ไร้น้ำหอมแล้ว พ่อแม่ควรทำความสะอาดเสื้อผ้าของทารกด้วยน้ำยาซักผ้าที่ไม่มีน้ำหอม วิธีนี้สามารถช่วยป้องกันการสัมผัสสารเคมีเหล่านี้ซ้ำได้ และควรเลือกเสื้อผ้าที่นุ่มและไม่รัดตัว ทำจากวัสดุธรรมชาติสำหรับเด็กทารก เนื่องจากเสื้อผ้าเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะระคายเคืองผิวหนังน้อยกว่า
10. ดูแลลูกน้อยให้สบายตัว
ส่วนหนึ่งของการรักษา ทารกแรกเกิดผิวลอก คือการทำให้ทารกรู้สึกสบายมากที่สุด ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับการผ่อนคลายและไม่กังวลกับผิวที่กำลังลอก
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
คัมภีร์ดูแลทารก เด็กแรกเกิดต้องดูแลแบบนี้นะ
ทำไมเด็กทารกถึงตื่นบ่อย ตื่นมาก็ต้องอุ้ม วางก็ไม่ได้ ร้องไห้ตลอด
9 ของใช้เด็กแรกเกิด อะไรบ้างที่ต้องเตรียมให้พร้อม
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
