วัคซีนว่าที่พ่อกับแม่ต้องฉีดก่อนมีลูก วัคซีนมีอะไรบ้าง คุณแม่แม่ต้องรู้
ก่อนที่ผู้ปกครอง จะมีลูกได้ ต้องทำนู้นทำนี่ มากมายหลายขั้นตอน นอกจากการตรวจร่างกายแล้ว อาจจะมีวัคซีน ที่จำเป็น กับ คู่สามี ภรรยา ที่อยากจะมีลูกด้วย theAsianparent Thailand เว็บไซต์และคอมมูนิตี้อันดับหนึ่งที่คุณแม่เลือก จะมาบอกให้ คุณพ่อ คุณแม่ ได้ทราบว่า วัคซีนว่าที่พ่อกับแม่ต้องฉีดก่อนมีลูก มีตัวไหนบ้าง และ ขั้นตอนก่อนมีลูก ต้องคำนึงถึงอะไร?
วัคซีนที่ต้องฉีดก่อนมีลูก มีอะไรบ้าง?
วัคซีนมีทั้งหมด 3 ประเภท ได้แก่
1. วัคซีนประเภทท็อกซอยด์ เป็นวัคซีนที่ผลิตจากพิษของเชื้อโรคที่ทำให้หมดฤทธิ์ในการก่อให้เกิดโรคแล้ว แต่ยังสามารถกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันได้ เช่น วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ วัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก
2. วัคซีนเชื้อตาย เป็นวัคซีนที่ผลิตจากเชื้อโรคที่ตายแล้วทั้งตัว หรือเชื้อตายบางส่วน เช่น วัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบเอ วัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบบี วัคซีนป้องกันโรคไอกรน วัคซีนป้องกันโรคไข้สมองอักเสบเจอี วัคซีนโปลิโอชนิดฉีด และวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ เป็นต้น
3. วัคซีนเชื้อเป็น เป็นวัคซีนที่ผลิตจากเชื้อโรคที่นำมาทำให้มีฤทธิ์อ่อนลง จนไม่ก่อให้เกิดโรค แต่ยังสามารถกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันได้ เช่น วัคซีนป้องกันโรคหัด หัดเยอรมัน คางทูม และวัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส
วัคซีนที่ผู้หญิงที่อยากมีลูกควรฉีดให้พร้อมก่อนการตั้งครรภ์ได้แก่
วัคซีนป้องกันโรคหัด หัดเยอรมัน คางทูม และอีสุกอีใส วัคซีนชนิดนี้มีความสำคัญมากต่อผู้หญิงที่เตรียมตัวจะตั้งครรภ์ และควรได้รับวัคซีนนี้ก่อนตั้งครรภ์ 3 เดือน ก่อนตั้งครรภ์ เพราะถ้าเกิดการติดเชื้อเหล่านี้อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อแม่และทารกในครรภ์ได้ เช่น
- การติดเชื้อหัดเยอรมัน ขณะตั้งครรภ์ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการแท้งคุกคาม หรือทารกเกิดการพิการแต่กำเนิดได้
- การติดเชื้อหัด ขณะตั้งครรภ์ อาจมีผลให้คลอดก่อนกำหนด หรือเกิดการแท้งคุกคามได้
- การติดเชื้อคางทูม ขณะตั้งครรภ์ อาจเสี่ยงต่อทารกเสียชีวิตได้
- การติดเชื้ออีสุกอีใส ในขณะตั้งครรภ์ อาจเสี่ยงต่อการเกิดทารกที่มีอวัยวะผิดปกติหลังคลอด หรืออาจเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน เช่น การเกิดโรคปอดบวม ในแม่ที่ตั้งครรภ์ได้
วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ ทุกคนควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ โดยฉีดกระตุ้นปีละครั้ง สำหรับผู้หญิงตั้งครรภ์ที่ยังไม่เคยได้รับวัคซีนชนิดนี้ และอยู่ในช่วงที่มีการระบาดของเชื้อไข้หวัดใหญ่ ควรฉีดวัคซีนชนิดนี้ในขณะตั้งครรภ์ เพราะถ้าติดเชื้อในขณะตั้งครรภ์อาจเกิดอันตรายและเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ โดยวัคซีนชนิดนี้สามารถฉีดได้อย่างปลอดภัย เนื่องจากเป็นวัคซีนชนิดตาย จึงไม่ก่อให้เกิดโรคได้เอง สามารถฉีดได้อย่างปลอดภัยทั้งในขณะที่ตั้งครรภ์ หรือให้นมบุตร และพบว่าทารกที่คลอดออกมา จะได้รับภูมิคุ้มกันชนิดนี้ติดตัวมาด้วยอย่างน้อยในช่วง 6-12 เดือนแรกหลังคลอด
วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ ไอกรน และบาดทะยัก ในผู้ที่ติดเชื้อบาดทะยัก อาจทำให้เกิดการทำงานของกล้ามเนื้อผิดปกติไป ส่วนผู้ที่ติดเชื้อคอตีบ จะทำให้บริเวณลำคอด้านหลังเป็นแผ่นหนาตัวขึ้น เกิดการหายใจลำบาก และ สำหรับผู้ที่ติดเชื้อไอกรนจะเกิดอาการไอที่รุนแรงติดต่อกันหลายครั้ง ดังนั้นทุกคนเมื่อเริ่มเข้าสู่วัยรุ่นตอนปลาย (อายุประมาณ 19 ปี) ควรได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคคอตีบ ไอกรน และบาดทะยัก โดยมีชนิดที่สามารถให้รวมกันในเข็มเดียวได้ และควรฉีดกระตุ้นซ้ำในทุก ๆ 10 ปี สำหรับผู้หญิงที่เตรียมจะตั้งครรภ์ สามารถฉีดกระตุ้นอย่างน้อย 1 เดือนก่อนเริ่มตั้งครรภ์ หรืออาจฉีดกระตุ้นในขณะตั้งครรภ์ได้ แต่ควรฉีดหลังจากอายุครรภ์เกิน 20 สัปดาห์ไปแล้ว เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายกับทารกในครรภ์
วัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก ปกติวัคซีนชนิดนี้จะถูกแนะนำให้ฉีดในผู้หญิงที่มีอายุระหว่าง 9-26 ปี ไม่แนะนำให้ฉีดวัคซีนชนิดนี้ในขณะตั้งครรภ์ เพราะถึงแม้ว่าวัคซีนชนิดนี้จะไม่ใช่วัคซีนเชื้อเป็น แต่ยังขาดข้อมูลเรื่องความปลอดภัยจากการใช้ในขณะตั้งครรภ์ และควรฉีดวัคซีนให้ครบ 3 เข็ม โดยเข็มที่ 1 ฉีดตามที่กำหนด เข็มที่ 2 ห่างจากการฉีดเข็มแรก 1-2 เดือน และเข็มที่ 3 ห่างจากการฉีดเข็มแรก 6 เดือน สำหรับผู้ที่ได้รับวัคซีนเข็มแรกก่อนเริ่มตั้งครรภ์ ควรรอฉีดเข็มที่เหลือภายหลังจากคลอดไปแล้ว
วัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบเอ ผู้ที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบเอจะขับเชื้อออกมาทางอุจจาระ และติดต่อไปยังผู้อื่นโดยปนเปื้อนผ่านทางอาหารและน้ำดื่ม ซึ่งผู้ป่วยจะมีอาการไข้ อาเจียน อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดท้อง ตับโต ตาเหลือง และตัวเหลือง นอกจากนี้ในแม่ที่ตั้งครรภ์และติดเชื้อนี้จะสามารถแพร่เชื้อจากแม่สู่ลูกในครรภ์ได้ ดังนั้นในผู้หญิงที่ตั้งครรภ์ และเสี่ยงต่อการติดเชื้อนี้ อาจพิจารณาให้วัคซีนชนิดนี้ในขณะที่ตั้งครรภ์ได้ เพราะเป็นวัคซีนเชื้อตาย
วัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบบี การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี อาจทำให้เกิดโรคตับอักเสบเฉียบพลัน และอาจเกิดตับวายได้ หรือบางคนอาจกลายเป็นพาหะของโรค และต่อมาอาจกลายเป็นโรคตับแข็ง และมะเร็งตับในที่สุด เชื้อชนิดนี้ติดต่อไปยังผู้อื่นโดยผ่านทางเลือด การมีเพศสัมพันธ์ การใช้เข็มฉีดยา หรือของมีคมร่วมกัน เชื้อนี้สามารถติดจากแม่สู่ลูกได้ในขณะตั้งครรภ์ ดังนั้นในหญิงที่ตั้งครรภ์ การตรวจเลือดสามารถทราบว่าเป็นพาหะของเชื้อโรคนี้หรือไม่ และอาจพิจารณาได้ว่าควรได้รับวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบีหรือไม่
วัคซีนป้องกันโรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัส นิวโมคอคคัสเป็นเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคปอดบวม และโรคอื่น ๆ เช่น โรคหูชั้นกลางอักเสบ และโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ผู้ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อนี้ควรได้รับวัคซีนป้องกัน สำหรับผู้หญิงตั้งครรภ์ โดยปกติแล้วควรได้รับวัคซีนชนิดนี้ก่อนเริ่มตั้งครรภ์ แต่อาจพิจารณาให้ในขณะตั้งครรภ์ได้ถ้าพบว่ามีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อชนิดนี้ หรืออาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงจากการติดเชื้อชนิดนี้ โดยถ้าจำเป็นต้องฉีดวัคซีน ควรให้หลังจากอายุครรภ์เกินไตรมาสแรก (3 เดือนแรก) ไปแล้ว เนื่องจากยังมีข้อมูลจำกัดในเรื่องความปลอดภัยจากการฉีดวัคซีนชนิดนี้
วัคซีนอื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีวัคซีนอีกหลายชนิดที่อาจพิจารณาให้ก่อนเริ่มตั้งครรภ์ โดยเฉพาะถ้าพบว่าผู้หญิงที่จะตั้งครรภ์มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรค หรือหากเกิดโรคแล้วอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง ได้แก่ วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอ วัคซีนป้องกันโรคไข้เหลือง วัคซีนป้องกันอหิวาตกโรค วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า วัคซีนป้องกันไข้ไทฟอยด์ และวัคซีนป้องกันไข้สมองอักเสบเจอี เป็นต้น
ผลข้างเคียงมีอะไรบ้างนั้น สามารถคลิกอ่านเพิ่มเติมได้ที่หน้าถัดไปค่ะ
ผลข้างเคียงมีอะไรบ้าง?
โดยทั่วไปแล้ว วัคซีนแต่ละชนิดจะมีความปลอดภัย และเกิดผลข้างเคียงน้อยมาก ที่พบได้ก็อย่างเช่น การเกิดรอยแดงบวมเล็กน้อยในบริเวณที่ฉีดวัคซีน อาจมีไข้ต่ำ ๆ หรือเกิดผื่นชนิดไม่รุนแรง หรือมีอาการปวดศีรษะ รู้สึกครั่นเนื้อครั่นตัว ปวดเมื่อยตามร่างกาย
รายละเอียดที่ควรทราบเพิ่มเติม
- วัคซีนแต่ละชนิดมีความแตกต่างกัน ทั้งในเรื่องของขนาดที่ใช้ จำนวนครั้ง และวิธีการให้วัคซีน ซึ่งอาจจะให้โดยการหยอดรับประทาน หรือการฉีดทั้งแบบเข้ากล้ามเนื้อ หรือฉีดเข้าใต้ผิวหนัง
- หลังจากได้รับวัคซีนไปแล้ว ร่างกายคนเราต้องใช้เวลาในการสร้างภูมิคุ้มกันอย่างน้อย 2-3 สัปดาห์ จึงจะมีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อได้
- ผู้ที่มีประวัติแพ้ไข่ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ และไม่ควรได้รับวัคซีนที่ผลิตหรือมีส่วนประกอบจากไข่
- ในขณะตั้งครรภ์ ถ้าไม่เคยได้รับวัคซีนป้องกันโรคหัด หัดเยอรมัน คางทูม หรือโรคอีสุกอีใสมาก่อน ควรหลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ชิด หรือพบปะกับผู้ที่กำลังติดเชื้อเหล่านี้ แต่เมื่อพบว่าคนรอบข้างกำลังเป็นโรคอีสุกอีใส ควรแจ้งให้แพทย์ทราบโดยด่วน แพทย์อาจพิจารณาให้ยา varicella zoster immune globulin ซึ่งเป็นภูมิคุ้มกันที่สามารถออกฤทธิ์ต้านเชื้อได้ทันที แต่ควรให้ภายใน 96 ชั่วโมง หลังจากติดเชื้อแล้วเท่านั้น
- วัคซีนบางชนิดไม่สามารถให้ได้ในขณะตั้งครรภ์ เช่น วัคซีนป้องกันโรคหัด หัดเยอรมัน คางทูม อีสุกอีใส คอตีบ ไอกรน และบาดทะยัก ดังนั้นภายหลังจากคลอดแล้ว คุณแม่ควรได้รับวัคซีนที่จำเป็นให้ครบถ้วน
- บางท่านอาจเคยได้รับวัคซีนบางชนิดมาแล้ว หรือเคยติดเชื้อมาแล้ว แต่ไม่แน่ใจว่าร่างกายมีภูมิคุ้มกันหรือไม่ การฉีดวัคซีนซ้ำไม่ก่อให้เกิดอันตรายแต่อย่างใด แค่เป็นการสิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย แต่สำหรับวัคซีนที่มีราคาค่อนข้างแพง อาจขอคำแนะนำจากแพทย์เพื่อเจาะเลือดตรวจวัดระดับภูมิคุ้มกันในร่างกายก่อน
The Asianparent Thailand เว็บไซต์และคอมมูนิตี้อันดับหนึ่งที่คุณแม่เลือก นอกจากสาระความรู้ที่เรามอบให้คุณแม่ตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์ การวางแผนมีลูกแล้ว เรายังมีแอพพลิเคชั่นรวมถึงสื่อมัลติมีเดียหลากหลายที่ช่วยตอบโจทย์ทุกความต้องการของคุณแม่ยุคใหม่ ที่ต้องทำงานและดูแลลูกไปพร้อมกัน ให้มีความมั่นใจและพร้อมในการดูแลลูกทุกช่วงเวลา ตั้งแต่การให้นมบุตร การดูแลตนเองหลังคลอด ท่าออกกำลังกายหลังคลอดเพื่อให้หุ่นของแม่หลังคลอดกลับมาฟิตแอนเฟิร์มอีกครั้ง The Asianparent Thailand ขอเป็นส่วนหนึ่งที่จะสนับสนุนคุณพ่อคุณแม่ในเรื่องการดูแลลูก ความรู้แม่และเด็กที่เต็มเปี่ยม และตอบทุกข้อสงสัยในแอพพลิเคชั่นที่เป็นสื่อกลาง และกิจกรรมส่งเสริมความสัมพันธ์ในครอบครัวไทย
ที่มา: paolohospital
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
ฉีดวัคซีนแล้ว ทำไมลูกถึงไม่สบาย อาการต่าง ๆ หลังการรับวัคซีน มีอะไรบ้าง
แพ็คเกจวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์ ราคาฉีดวัคซีนโรงพยาบาลชั้นนำ กรุงเทพฯ