หลังคลอดลูก คุณแม่จะเริ่มทุ่มเทเวลาในการใส่ใจดูแลลูกน้อยมากเป็นพิเศษ จนลืมที่จะดูแลตัวเอง และทุกครั้งที่มีอาการปวดหลัง ปวดหลังหลังผ่าคลอด คุณแม่จะรู้สึกว่าเป็นเรื่องปกติทั่วไป เพราะบางคน จะรู้สึกปวดหลังมาตั้งแต่ตอนที่ตั้งครรภ์อยู่ แต่คุณแม่รู้หรือไม่ว่า อาการเหล่านี้ อาจเป็นสัญญาณเตือนถึงปัญหาที่รุนแรง จนคุณแม่คาดไม่ถึงเลยทีเดียว
สาเหตุที่ทำให้ ปวดหลังหลังผ่าคลอด
ส่วนหนึ่งของอาการปวดหลัง มาจากร่างกายของคุณแม่เกิดการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้มีความเหมาะสมกับการตั้งครรภ์ รวมทั้งการรับน้ำหนักด้านหน้าที่มากกว่าปกติ ทำให้คุณแม่ต้องถ่วงน้ำหนักไปด้านหลัง เพื่อพยุงน้ำหนักอยู่ตลอดเวลา ส่งผลให้มีอาการปวดหลัง ปวดเอว ในช่วงตั้งครรภ์ แต่เมื่อคลอดลูกน้อยออกมาแล้ว อาการดังกล่าวยังคงมีอยู่อย่างต่อเนื่อง บางคนมองว่าคงเป็นเรื่องปกติ แต่คุณแม่รู้หรือไม่ว่า มันอาจเป็นสัญญาณอันตรายบางอย่างที่กำลังบอกถึงภัยร้ายถึงตัวคุณแม่นั่นเอง แล้วสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการปวดหลัง หลังจากผ่าคลอดนั้น เกิดจากอะไรบ้าง
-
ฮอร์โมนที่เกิดขึ้นขณะตั้งครรภ์
ในขณะตั้งครรภ์ จะมีฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) และฮอร์โมนรีแลกซิน (relaxin) ส่งผลให้คุณแม่เกิดอาการเมื่อยล้าได้ง่าย และเมื่อคุณแม่จะต้องผ่าคลอด ฮอร์โมนสองตัวนี้จะปรับลงตัวช้ากว่าปกติ ซึ่งอาจต้องใช้เวลาหลายเดือนกว่าระดับฮอร์โมนจะกลับเข้าสู่ภาวะปกติ
เมื่อร่างกายจะต้องรับน้ำหนักที่เพิ่มมากยิ่งขึ้น มดลูกมีการขยายตัว อุ้งเชิงกรานจะเกิดการขยายตาม เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลง ส่งผลให้คุณแม่มีโอกาสปวดหลังได้ง่ายมากขึ้น และเมื่อคลอดไปแล้ว อุ้งเชิงกรานก็มีโอกาสที่จะกลับไปสู่สภาวะเดิมได้ยาก หรือไม่เปลี่ยนแปลงเลยก็ได้
-
การคลอดลูกส่งผลต่ออาการปวดหลัง
ไม่ว่าจะเป็นการคลอดธรรมชาติ หรือการผ่าคลอด ต่างส่งผลให้เกิดอาการปวดหลังเรื้อรังได้ ไม่แตกต่างกัน นั่นเป็นเพราะการคลอดธรรมชาติคุณแม่จำเป็นจะต้องเบ่งคลอด จนส่งผลให้เกิดการอักเสบของกล้ามเนื้อหลายส่วน โดยเฉพาะคุณแม่ที่จะต้องใช้เวลาเบ่งคลอดนานกว่าปกติ
สำหรับการคลอดโดยการผ่าคลอดนั้น แม้ว่าจะไม่มีโอกาสในการเจ็บกล้ามเนื้อจากการเบ่งคลอด แต่โอกาสที่จะปวดหลังจากการบล็อกหลัง ก็อาจส่งผลเรื้อรังได้ไม่แตกต่างกัน ซึ่งโอกาสที่จะหายนั้น อาจจะช้า และยาวนานกว่าการปวดจากการคลอดธรรมชาติอีกด้วย
การอุ้มลูกนาน ๆ และบ่อยครั้ง ทำให้คุณแม่จะต้องรับภาระหนัก ไม่แตกต่างจากการยกของหนัก ยิ่งต้องทำอย่างต่อเนื่อง และทำเป็นประจำ อาการปวดหลัง ก็อาจเรื้อรัง จนก่อให้เกิดการอักเสบได้
แม้จะดูเป็นเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ แต่การให้นมลูกผิดวิธี ไม่ว่าจะเป็นท่านั่ง ท่านอน ก็อาจส่งผลต่ออาการปวดหลังได้เช่นกัน โดยเฉพาะคุณแม่ที่ให้นมเป็นเวลานาน และไม่ขยับท่วงท่า เนื่องจากกลัวลูกน้อยดูดนมได้ไม่ต่อเนื่อง ก็ส่งผลให้เกิดการเจ็บบริเวณหลัง และเอวได้เช่นกัน
คุณแม่ที่จำเป็นจะต้องทำงานหลังคลอด การนั่ง ยืน หรือเดิน เป็นเวลานาน ก็อาจส่งผลให้เกิดอาการปวดบริเวณหลัง และร่างกายส่วนต่าง ๆ ได้ ดังนั้น หากคุณแม่จะต้องนั่งทำงาน ก็ควรขยับร่างกาย เพื่อเปลี่ยนอิริยาบถ เพื่อให้เกิดการไหลเวียนของเลือดลม ในร่างกายให้ดียิ่งขึ้น
บทความที่เกี่ยวข้อง : แม่เคย ปวดหลัง สามารถ บล็อคหลัง ได้หรือไม่ – 100 สิ่งแม่ท้องต้องรู้ ตอนที่ 62
การผ่าคลอดแบบบล็อกหลัง เป็นสาเหตุของอาการปวดหลัง?
คุณแม่หลายคนเข้าใจว่า การผ่าคลอดแบบบล็อกหลัง เป็นสาเหตุให้เกิดอาการปวดหลังเรื้อรัง ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว การบล็อกหลังนั้น ไม่ส่งผลให้คุณแม่เกิดอาการปวดหลังแต่อย่างใด แต่อาการปวดหลังของคุณแม่นั้น อาจมีสาเหตุอาการการอุ้มลูกเป็นเวลานาน ก็ยกของหนัก การนั่งผิดวิธี การให้นมผิดวิธี เป็นต้น
อาการปวดหลัง ที่เกิดหลังจากบล็อกหลัง มีได้หลายสาเหตุ แต่ไม่ต้องตกใจไป งานนี้คุณหมอคอนเฟิร์มว่าเข็มเล็ก ๆ ไม่สามารถทำไรกับกระดูกสันหลังชิ้นเบ้อเร่อได้เลย แต่ส่วนหนึ่งเกี่ยวข้องกับการจัดท่า เพราะต้องนอนตัวคุดคู้อยู่หลายนาที แต่นั่นมักจะหายไปเองในเวลาไม่นาน (ไม่กี่วัน) หากยังปวดหลังอย่างต่อเนื่อง คงไม่เกี่ยวกับการบล็อกหลังแล้ว น่าจะต้องปรึกษาหมอกระดูกมากกว่า
อาการปวดหลังหลังคลอดจะหายได้เมื่อไหร่?
โดยปกติแล้ว หลังจากคลอดบุตร ร่างกายคนเราจะเกิดการเปลี่ยนแปลง เพื่อให้กลับเข้าสู่ภาวะปกติ ซึ่งอาจต้องใช้เวลา 1 – 2 เดือน ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล แต่หากเกิดการทำอิริยาบถต่าง ๆ ซึ่งส่งผลให้เกิดอาการปวดหลังเพิ่มมากยิ่งขึ้น รวมถึงความเหนื่อยล้า ความเครียดสะสม ที่มาจากการดูแลลูกน้อย หรืองานที่ต้องทำในแต่ละวัน ก็อาจทำให้ร่างกายเกิดการฟื้นตัวได้ช้ากว่าปกติ ดังนั้น หากถามว่าใช้เวลานานแค่ไหน อาจต้องขึ้นอยู่กับตัวคุณแม่เอง ว่าสามารถดูแลตนเองได้ดีมากแค่ไหน
บทความที่เกี่ยวข้อง : คนท้องปวดหลัง เกิดจากสาเหตุใดและมีวิธีแก้อย่างไร ?
ปวดหลังหลังผ่าคลอด แก้ไขได้อย่างไร?
ไม่ว่าคุณแม่จะปวดหลังจากสาเหตุใดก็ตาม และอาการนี้ ก็ยังคงก่อกวนชีวิตประจำวันของคุณแม่ จนต้องร้องโอดโอยก็คงไม่ดีแน่ คุณแม่ลองใช้วิธีต่าง ๆ เหล่านี้ เพื่อป้องกันไม่ให้อาการปวดหลังหลังคลอดจะเป็นอาการเรื้อรังให้คุณแม่ต้องรำคาญใจ
-
ออกกำลังกายเบา ๆ เพื่อให้เกิดการยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ
การเสริมสร้างความแข็งแรง และสร้างความยืดหยุ่นให้กับกล้ามเนื้อ รวมถึงข้อต่อ เส้นเอ็นต่าง ๆ ของร่างกาย จะทำให้กล้ามเนื้อหลังของคุณแม่ที่เกิดอาการหดเกร็งในขณะคลอด ให้มีอาการคลายตัวมากยิ่งขึ้น เช่นการเล่นโยคะ การปรับท่วงท่า เพื่อปรับสมดุลของร่างกายเป็นต้น
ละเว้นการออกกำลังกายที่หักโหม โดยเฉพาะคุณแม่ที่มีอาการอักเสบของกล้ามเนื้อ เพราะจะทำให้อาการปวดเพิ่มมากขึ้น
ส่วนหนึ่งของอาการปวด มีสาเหตุมาจากกระดูกสันหลัง เนื่องจากในขณะที่ตั้งครรภ์ คุณแม่จะถูกลูกน้อยดึงแคลเซียมในร่างกายออกไปมาก คุณแม่บางคนจึงมีความเสี่ยงจากภาวะกระดูกพรุน ซึ่งอาจมีผลไปถึงกระดูกสันหลังได้ด้วยเช่นกัน ดังนั้นการกินอาหารที่มีประโยชน์ครบทั้ง 5 หมู่ เช่นเนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ รวมถึงวิตามินรวม และเกลือแร่ เพื่อช่วยเพิ่มมวลกระดูกให้แข็งแรง จึงมีส่วนช่วยให้อาการปวดหลังของคุณแม่บรรเทาลงได้ด้วยเช่นกัน
-
ปรับท่าในการอุ้มลูก และการให้นมลูก
การอุ้มลูกเป็นเวลานาน เป็นเหมือนการยกของหนักเอาไว้บนร่างกายเป็นเวลานาน แม่ว่าลูกน้อยจะมีน้ำหนักเพียงเล็กน้อย แต่หากอุ้มเอาไว้เป็นเวลานาน น้ำหนักน้อย ๆ ก็สามารถสร้างภาระที่ยิ่งใหญ่ให้กับกล้ามเนื้อของคุณแม่ได้ด้วยเช่นกัน ดังนั้นการปรับเปลี่ยนอิริยาบถ การอุ้มลูกบ้าง วางลงที่นอนบ้าง หรืออาจเปลี่ยนเป็นการวางลงเปลและไกวเพื่อให้เกิดความเคลื่อนไหว ก็สามารถลดภาระให้กับตัวคุณแม่ได้เช่นกัน
การให้นมลูกในท่าทางที่ถูกต้อง ก็มีส่วนช่วยให้คุณแม่ห่างไกลจากอาการปวดหลังเรื้อรังได้ด้วยเช่นกัน เช่นไม่นั่งหลังงอ หรือให้นมในท่านอน ที่ควรนอนให้ถูกสุขลักษณะ ไม่คุดคู้ จนทำให้เกิดอาการปวดบริเวณหลัง เมื่อต้องอยู่ท่านั้นเป็นเวลานาน
การอาบน้ำอุ่น จะช่วยลด แรงกดดัน ที่กล้ามเนื้อต้องรองรับ แต่การผ่าคลอด นั้น เหมือนกับการผ่าตัดใหญ่ คุณแม่ อาจจะต้องเลี่ยง การอาบน้ำไปก่อนในช่วงแรก
การเดิน การออกไปข้างนอก หรือ ทำนู้น ทำนี่ มากเกินไป อาจจะทำให้หลัง รับน้ำหนักมากกว่าที่ควรจะเป็น คุณแม่ควรที่จะ พักผ่อน ให้ร่างกายได้รักษาตัวเองด้วย การนอนให้เยอะ ๆ ก็จะช่วยได้มาก
ก่อนที่จะทานยา คุณแม่ ควรที่จะปรึกษา แพทย์ก่อน ว่ายาไหนที่คุณแม่กินได้ และ เหมาะกับคุณมากที่สุด อย่ากินยาด้วยตัวเอง ควรปรึกษาแพทย์ก่อน เพื่อความปลอดภัย
แม้ว่าอาการปวดหลัง จะเป็นเรื่องปกติ ที่เกิดขึ้นได้ แต่ถ้าเจ็บมาก คุณแม่ ไม่ควรที่จะมองข้าม ถ้าคุณเจ็บ จนนอนไม่หลับ เจ็บจนลุกไม่ขึ้น เดินไม่ไหว ทำกิจวัตรประจำวัน ไม่สะดวก ก็ควรจะไปปรึกษาแพทย์ดีกว่า เพราะคุณอาจจะเป็นโรคอื่น ๆ เช่น กล้ามเนื้ออักเสบ หรือหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท หรือเป็นสัญญาณของภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ได้ด้วยเช่นกัน
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
ดมยาหรือบล็อกหลัง ข้อดีหรือผลร้ายที่แม่ท้องต้องรู้ก่อนคลอด
การบล็อกหลังตอนคลอด อันตรายจริงหรือ?
คุณแม่หลังคลอด ปวดหลัง ปวดเอว ต้องลองใช้ท่าบริหารนี้ ท่าโยคะแม่หลังคลอด
ที่มา : โรงพยาบาลศิครินทร์, โรงพยาบาลเปาโล
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
