วันเบาหวานโลก 14 พฤศจิกายนของทุกปี โรคที่ผู้สูงอายุป่วยเป็นอันดับที่ 2

โรคเบาหวาน นับเป็นอาการเจ็บป่วยที่ผู้สูงอายุในประเทศไทย ป่วยและเสียชีวิตเป็นอันดับที่ 2 รองจากความดัน ซึ่งวันที่ 14 พ.ย. ของทุกปี ถูกจัดตั้งให้เป็น วันเบาหวานโลก มีมาตั้งแต่ในปี 1991 โดยสหพันธ์โรคเบาหวานนานาชาติ (IDF) และองค์การอนามัยโลก (WHO) กลายเป็นวันสหประชาชาติอย่างเป็นทางการในปี 2006 ซึ่งหลายที่ก็แนะนำว่าอาการนี้สามารถป้องกันได้ด้วยการควบคุมอาหาร และการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

จากรายงานสถิติสาธารณสุข โรคเบาหวานทั่วโลกในปี 64 มีผู้ป่วยจำนวน 537 ล้านคน และคาดว่าในปี 2573 จะมีผู้ป่วยเบาหวานเพิ่มขึ้นเป็น 643 ล้านคน และโรคเบาหวานมีส่วนทำให้เสียชีวิต สูงถึง 6.7 ล้านคน หรือเสียชีวิต 1 คน ในทุก ๆ 5 วินาที ส่วนในประเทศไทยพบว่าโรคเบาหวาน มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ผู้ป่วยรายใหม่เพิ่มขึ้น 3 แสนคนต่อปี และมีผู้ป่วยโรคเบาหวานอยู่ในระบบทะเบียน 3.3 ล้านคน ในปี 63 มีผู้เสียชีวิตจากโรคเบาหวานทั้งหมด 16,388 คน

โรคเบาหวาน คืออะไร ?

โรคเบาหวาน เป็นโรคเรื้อรังที่เกิดจากความผิดปกติ ในการผลิตหรือตอบสนองต่อฮอร์โมนอินซูลินของร่างกาย ทำให้ไม่สามารถนำน้ำตาลไปใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีระดับน้ำตาลในเลือดสูง ซึ่งการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดสูงเป็นระยะเวลานาน ส่งผลให้อวัยวะเสื่อมสมรรถภาพและทำงานล้มเหลว เป็นเหตุให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่ตาสูญเสียการมองเห็น ไตวายเรื้อรัง หัวใจขาดเลือด อัมพฤกษ์ อัมพาต ชาปลายมือปลายเท้า รวมถึงเป็นแผลหายยาก บางรายอาจจำเป็นต้องตัดขา

กรมควบคุมโรค ผลักดันและสนับสนุนให้เกิดโรงเรียนเบาหวาน เพื่อให้ความรู้แก่ผู้ป่วยโรคเบาหวานในการจัดการตนเองไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน และมุ่งเน้นให้ประชาชนเข้าถึงความรู้ และการดูแลทางด้านจิตใจผู้ป่วยให้เข้าถึงโปรแกรมความรู้ และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อควบคุมโรคเบาหวานทั้งบุคคล ครัวเรือน และชุมชน การติดตามผลการดูแลด้วยตนเอง ผ่านแอปพลิเคชันสมุดสุขภาพประชาชน เพื่อดูแลและจัดการตนเองให้สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้เป็นอย่างดี

บทความที่เกี่ยวข้อง : 13 อาหารลดน้ำตาลในเลือด สำหรับคนท้อง ลดความเสี่ยงเบาหวาน

โรคเบาหวานมีกี่ชนิด

แบ่งออกเป็น 4 ชนิด ตามสาเหตุของการเกิดโรค ดังนี้

1. เบาหวานชนิดที่ 1 (Type 1 Diabetes Mellitus, T1DM)

เกิดจากเซลล์ตับอ่อนถูกทำลายโดยภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้ขาดอินซูลิน พบประมาณ 5 – 10 % ของโรคเบาหวานทั้งหมด โดยปัจจัยที่ทำให้เกิดเบาหวานชนิดนี้ คือ ภูมิคุ้มกันบกพร่อง พันธุกรรม และพฤติกรรมการใช้ชีวิตของผู้ป่วยเอง

2. เบาหวานชนิดที่ 2 (Type 2 Diabetes Mellitus, T2DM)

พบมากถึงร้อยละ 90 – 95 ของผู้ป่วยเบาหวานทั้งหมด สาเหตุเกิดจากภาวะดื้อต่ออินซูลิน ส่วนมากเกิดกับผู้ใหญ่ที่มีน้ำหนักเกิน หรือมีภาวะอ้วน อายุที่มากขึ้น เคยมีประวัติเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์มาก่อน มีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ เคยมีประวัติเป็นโรคเกี่ยวกับหลอดเลือด เป็นต้น

บทความที่เกี่ยวข้อง : 14 พฤศจิกายน วันเบาหวานโลก (World Diabetes Day) ลดพฤติกรรมเสี่ยง เลี่ยงเบาหวานได้

3. เบาหวานขณะตั้งครรภ์ (Gestational Diabetes mellitus, GDM)

พบได้ในหญิงตั้งครรภ์ในช่วงไตรมาสที่ 2 – 3 พบว่า 2 – 5 % ของหญิงตั้งครรภ์ทั้งหมด โดยร้อยละ 40 ของคุณแม่ที่เป็นเบาหวานในขณะตั้งครรภ์มีโอกาสพัฒนาเป็นเบาหวานต่อไปได้ในอนาคต

4. เบาหวานที่มีสาเหตุจำเพาะ (Specific Types of Diabetes Due to Other Causes)

เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ทั้งความผิดปกติทางพันธุกรรม การผ่าตัด สารเสพติด ภาวะขาดสารอาหาร การติดเชื้อ หรือแม้กระทั่งเกิดจากโรคต่าง ๆ เช่น โรคจากตับอ่อน โรคทางต่อมไร้ท่อ หรืออาจเกิดจากการใช้ยาสเตียรอยด์ เป็นต้น

การป้องกันภาวะแทรกซ้อน

สำหรับผู้ป่วยเบาหวานการป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญคือ ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ดี พบแพทย์สม่ำเสมอ ใช้ยาตามแพทย์สั่ง หากมีอาการผิดปกติให้แจ้งแพทย์ที่รักษา ห้ามปรับยาเอง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ หมั่นตรวจเท้าด้วยตัวเอง หากเป็นแผลควรรีบไปพบแพทย์ ไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบุหรี่

การป้องกันโรคเบาหวานควรปฏิบัติ

1. เลือกรับประทานอาหารให้หลากหลาย เน้นผัก ผลไม้ และธัญพืชต่าง ๆ
2. ลดอาหารประเภทหวาน มัน เค็ม
3. ควรออกกำลังกายให้สม่ำเสมอ อย่างน้อย 30 นาที สัปดาห์ละ 3-5 ครั้ง
4. ทำจิตใจให้แจ่มใส นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ 7-8 ชั่วโมงต่อวัน
5. ไม่สูบบุหรี่และไม่ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
6. ผู้ที่มีอายุมากกว่า 35 ปีขึ้นไป ควรตรวจสุขภาพทุกปี

ธีมและคำขวัญ วันเบาหวานโลก

ธีมของวันเบาหวานสากล ประจำปี 2022-2023 คือ “Access to Diabetes Care” หรือ ส่งเสริมการเข้าถึงและการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน เนื่องมาจาก มีผู้ป่วยโรคเบาหวานหลายล้านคน ไม่สามารถเข้าถึงการดูแลได้ เพราะผู้ป่วยต้องการการดูแลและการสนับสนุนอย่างต่อเนื่องเพื่อจัดการสภาพของตนเองและหลีกเลี่ยงภาวะแทรกซ้อน ดังนั้นกิจกรรมหลักในวันโลกเบาหวาน จึงเป็นการเรียนรู้สำหรับทุกคนที่เกี่ยวข้องกับโรคเบาหวาน และเชิญชวนให้ทุกคนไปตรวจสุขภาพโรคเบาหวานประจำปีนั่นเอง

คำขวัญประจำวันเบาหวานโลกล่าสุด ที่กระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดไว้เมื่อปี 2561-2562 คือ The Family and Diabetes เพราะครอบครัวเป็นส่วนสำคัญในการรักษาเบาหวาน ทั้งนี้ สัญลักษณ์ของวันเบาหวานโลก คือ วงกลมที่มีขอบสีฟ้า วงกลมสื่อถึงชีวิตและสุขภาพที่ดี ส่วนสีฟ้าหมายถึงท้องฟ้าทั่วโลกเปรียบได้กับความเป็นสากลโลก เมื่อรวมกันแล้ว “วงกลมสีฟ้า” จึงหมายถึง การรวมตัวเป็นหนึ่งเดียวของชุมชนทั่วทุกมุมโลกโดยมีเป้าหมายเดียวกันคือการแก้ปัญหาภาวะเบาหวานทั่วโลก

วันเบาหวานโลก มีกิจกรรมอะไรบ้าง ?

จัดขึ้นโดยกระทรวงสาธารณสุข ในการกำหนดให้บุคลากรสาธารณสุขและโรงพยาบาลทั่วประเทศจัดกิจกรรมรณรงค์ ประชาสัมพันธ์ และให้ความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานในประเด็นดังต่อไปนี้

• เรื่องสถานการณ์ความรุนแรงของโรคเบาหวาน
• ปัจจัยเสี่ยงสำคัญของการเกิดโรคเบาหวาน
• การประเมินความเสี่ยงโรคเบาหวาน
• สัญญาณเตือนภัยโรคเบาหวาน
• วิธีลดความเสี่ยงเพื่อป้องกันโรคเบาหวาน
• การดูแลตนเองเมื่อเป็นเบาหวาน
• การป้องกันโรคแทรกซ้อน

เช็กสิทธิประกันสังคม ตรวจสุขภาพประจำปี

เนื่องในวันเบาหวานโลก อยากชวนให้คนไทยใช้สิทธิประกันสังคม ตรวจสุขภาพประจำปี สำหรับผู้ที่ลงทะเบียนประกันสังคม มาตรา 33 มาตรา 39 ตามโรงพยาบาลที่เข้าร่วมโครงการกับทางสำนักงานประกันสังคม โดยเป็นการตรวจสุขภาพประจำปีฟรีไม่เสียค่าใช้จ่ายทั้งหมด 14 รายการ ดังนี้

บทความที่เกี่ยวข้อง : มะเร็งมีค่าใช้จ่ายเท่าไหร่ สิทธิประกันสังคม และสิทธิบัตรทอง คุ้มครองอะไรได้บ้าง

ทั้งนี้ หากตรวจพบความผิดปกติระหว่างการตรวจ ผู้ประกันตน ม.33 และ ม.39 จะได้รับการดูแลบำบัดในระยะแรก ซึ่งรวมถึงการตรวจไขมันในเส้นเลือด เพื่อหาความเสี่ยงการเกิดโรคเบาหวานนั่นเอง ผู้ประกันตนสามารถเข้าตรวจสุขภาพประจำปี ก่อนสิ้นปีนี้ ตรวจสอบข้อมูลสถานพยาบาลที่เข้าร่วมโครงการตรวจสุขภาพได้ที่ www.sso.go.th หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สำนักงานประกันสังคมทุกแห่งทั่วประเทศ หรือสอบถามข้อมูลที่ สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย

ผู้เป็นโรคเบาหวานควรพบแพทย์อย่างสม่ำเสมอ โดยกินอาหารควบคู่ไปกับการรักษาด้วยยา ลดความเครียดหรือวิตกกังวล ซึ่งสิ่งเหล่านี้มีผลต่อการกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนที่จะไปขัดขวางการทำงานของอินซูลิน และควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ให้เหมาะสมกับวัย เช่น เดิน ขี่จักรยาน ว่ายน้ำ

คุณแม่มีความกังวลเกี่ยวกับเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่นี่ คลิก

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

โรคมะเร็งปอด สาเหตุที่ทำให้คนไทยเสียชีวิต อาการป่วยที่ไม่สูบบุหรี่ก็เป็นได้ !

ไม่รู้ว่าท้อง สาววัย 31 คลอดลูกในห้องน้ำ คิดว่ากินจุจนอ้วน เชื่อลูกให้โชค!

ทำไมต้องเตรียมตัว ตรวจเบาหวาน

ที่มา : pptvhd36.com, news.ch7.com, tnnthailand.com