8 เคล็ดลับ แม่ผ่าคลอด ฟื้นตัวเร็ว แผลสวย หายไว ร่างกายแข็งแรง

ความกังวลใจของ แม่ผ่าคลอด ที่เกิดจากเรื่อง แผลผ่าตัดและปัญหาสุขภาพต่างๆ เกิดขึ้นได้ เรามี 8 เคล็ดลับให้คุณแม่นำไปใช้เป็นตัวช่วยในการฟื้นตัวหลังคลอดค่ะ

มีข้อมูลจากราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์ ที่ระบุถึงอัตราการผ่าคลอดของแม่ตั้งครรภ์ในไทย ว่ามีสูงถึง 40% เป็นอันดับ 3 ในเอเชีย รองจากเกาหลีใต้และจีน ซึ่งคาดว่าอัตราการผ่าคลอดในไทยอาจเพิ่มขึ้นเป็นเกือบ 60% ภายในปี 2573 โดยสาเหตุหลักที่แม่ท้องชาวไทยเลือกผ่าคลอด เนื่องจากความเชื่อเรื่องฤกษ์คลอด กลัวเจ็บ เวลารัดตัว รวมถึงบางส่วนเชื่อว่าการผ่าคลอดปลอดภัยกว่าคลอดธรรมชาติ อย่างไรก็ตาม การผ่าคลอดอาจส่งผลข้างเคียงบางอย่างต่อร่างกายคุณแม่ได้ การดูแลตัวเองหลังคลอดจึงเป็นเรื่องสำคัญ theAsianparent จะพาไปพบกับ 8 เคล็ดลับ แม่ผ่าคลอด ฟื้นตัวเร็ว แผลสวย หายไว ร่างกายแข็งแรง

เคล็ดลับ แม่ผ่าคลอด ฟื้นตัวเร็ว

▲▼สารบัญ

สังเกตร่างกายหลังคลอด แม่ผ่าคลอด

การคลอดด้วยวิธีการผ่าตัดนี้ อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพมากกว่าการคลอดธรรมชาติ เนื่องจากมีบาดแผลหน้าท้องที่อาจทำให้รู้สึกเจ็บปวดอย่างมากเมื่อเคลื่อนไหวร่างกายในช่วงระยะแรก และต้องใช้เวลาในการพักฟื้นมากกว่า โดยส่วนใหญ่แล้ว แม่ผ่าคลอดอาจต้องนอนโรงพยาบาล 3-4 วัน และเมื่อกลับบ้านได้แล้วก็ยังจำเป็นต้องระมัดระวังตัวเองในการดูแลแผล การเคลื่อนไหวร่างกายเพื่อหยิบจับสิ่งต่างๆ และการอุ้มลูกน้อย ซึ่งต้องใช้เวลาประมาณ 6 สัปดาห์ในการฟื้นตัวเต็มที่ โดยคุณแม่อาจสังเกตร่างกายหลังคลอดของแม่ผ่าคลอดได้ดังนี้

ผ่าคลอดวันแรก

แนะนำให้ค่อยๆ ลุกเดินไปเดินมาในช่วง 12 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัด เพื่อช่วยระบายแก๊สในช่องท้อง กินอาหารอ่อน ๆ ที่ไม่ทำให้หนักท้องมากนัก

2 วันผ่านไป

สามารถอาบน้ำได้ตามปกติ แต่การขับถ่ายอาจยังไม่เป็นปกตินัก อาจมีการกินยาที่ช่วยให้อุจจาระนิ่ม โดย แม่ผ่าคลอด ควรกินอาหารที่มีกากใยสูง และดื่มน้ำมากๆ ร่วมด้วย เพื่อหลีกเลี่ยงอาการท้องผูก

3-4 วันหลังผ่าคลอด

โดยปกติแล้วน้ำนมของแม่ผ่าคลอดจะเริ่มหลังในช่วงวันที่ 3-4 หลังคลอด ซึ่งช้ากว่าแม่ท้องที่คลอดธรรมชาติ แต่ไม่ต้องกังวลค่ะ เนื่องจากคุณแม่บางคนที่เริ่มให้ลูกเข้าเต้าได้เร็วตั้งแต่วันแรกที่คลอด ก็สามารถกระตุ้นการหลั่งของน้ำนมและให้นมลูกได้ตามปกติเช่นเดียวกันค่ะ

หลังผ่าคลอด 1 สัปดาห์

แม่ผ่าคลอด อาจเริ่มรู้สึกดีขึ้น เจ็บแผลน้อยลง อุ้มและให้นมลูกน้อยได้ปกติ แต่ยังไม่สามารถยกของหนักๆ ได้

4-6 สัปดาห์ หลังผ่าคลอด

เจ็บปวดจะลดลง หยิบ ยก หรือเคลื่อนไหวได้สะดวกสบายขึ้น แม่ผ่าคลอดบางคสามารถขับรถหรือออกกำลังกายเบาๆ ได้ แต่ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจเช็คร่างกาย แผลผ่าตัด และรับคำแนะนำเรื่องกิจกรรมต่าง ๆ ที่สามารถทำได้ด้วย


ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นกับ แม่ผ่าคลอด
ผลข้างเคียงระยะสั้น	อาจมีการเสียเลือด หรือภาวะติดเชื้อจากการผ่าตัด มีความเสี่ยงต่อการที่ลูกอาจมีปัญหาด้านการหายใจ ลูกอาจมีการพัฒนาภูมิคุ้มกันที่ไม่ดีเท่าที่ควร เริ่มกินนมแม่ได้ช้า
ผลข้างเคียงระยะยาว	เสี่ยงต่อการเกิดพังผืดในช่องท้อง อาจมีปัญหารกเกาะลึกผิดปกติในการตั้งครรภ์ครั้งต่อไป ซึ่งอาจอันตรายถึงชีวิตได้ ลูกน้อยจะมีความเสี่ยงต่อโรคภูมิแพ้ โรคอ้วน โรคเบาหวาน เพิ่มขึ้น

แม่ผ่าคลอด ควรกินอาหารที่มีประโยชน์ให้เพียงพอ

8 เคล็ดลับ แม่ผ่าคลอด ฟื้นตัวเร็ว ร่างกายแข็งแรง

และเนื่องจากหลังผ่าคลอดร่างกายของคุณแม่อาจมีผลข้างเคียงบางอย่าง จึงเป็นเหตุผลให้คุณแม่ควรดูแลตัวเองให้แข็งแรงอย่างเต็มที่ ก่อนกลับไปทำกิจวัตรประจำวันส่วนตัว รวมทั้งการเลี้ยงดูทารกน้อยที่เพิ่งลืมตาดูโลก ทั้งนี้ ในช่วงสัปดาห์แรก คุณพ่อต้องเป็นกำลังหลักที่ช่วยอุ้มลูก เพื่อให้แผลผ่าคลอดของคุณแม่ผสานกันได้เร็วขึ้น โดยที่คุณแม่ไม่ควรทำอะไรหักโหม และดูแลตัวเองด้วย 8 เคล็ดลับ แม่ผ่าคลอด ฟื้นตัวเร็ว ดังต่อไปนี้

พักผ่อนให้มากเพียงพอ

สิ่งสำคัญที่สุดที่เป็นเคล็ดลับ แม่ผ่าคลอด ฟื้นตัวเร็ว คือ การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ เพราะจะช่วยให้ร่างกายหลังการผ่าตัดใหญ่ได้ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น โดยในช่วงเวลาที่ลูกน้อยนอนหลับ คุณแม่ก็ควรหาเวลางีบหลับไปพร้อมกัน หรือหากเป็นไปได้ในช่วงแรก อาจให้คุณพ่อหรือญาติใกล้ชิดช่วยทำงานบ้านแทน เพื่อคุณแม่จะได้มีเวลานอนหลับอย่างเต็มที่ค่ะ

กินอาหารที่ดี มีคุณค่าทางโภชนาการ

โภชนาการหลังคลอดนั้นมีความสำคัญไม่แพ้ช่วงตั้งครรภ์ค่ะ โดยเฉพาะคุณแม่ที่ให้นมลูกหลังผ่าคลอด อาหารมีประโยชน์ที่คุณแม่กินล้วนส่งต่อคุณค่าไปถึงลูกน้อยด้วยทั้งสิ้น ซึ่ง แม่ผ่าคลอด ควรเน้นกินอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่ว เพื่อช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อ และช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น นอกจากนี้ ผักและผลไม้ก็สำคัญในการให้วิตามินและแร่ธาตุที่ร่างกายต้องการ โดยมีผลการศึกษาพบว่าการกินผักในช่วงให้นมลูก จะทำให้ลูกน้อยติดใจรสชาติของน้ำนมแม่ รวมถึงอาจช่วยให้ลูกชอบกินผักเมื่อโตขึ้นได้ ที่สำคัญคือ คุณแม่ต้องดื่มน้ำให้มาก จะทำให้ร่างกายขับของเสียได้ดี ระบบเผาผลาญทำงานได้มีประสิทธิภาพ และส่งผลถึงความชุ่มชื้นของผิวด้วย

สังเกตและดูแลสภาพจิตใจของตัวเอง

คุณแม่หลายคนมีอาการซึมเศร้าหลังคลอด (Maternity Blue) เพราะต้องปรับตัวกับหลายๆ เรื่อง โดยเฉพาะกรณีผ่าคลอดที่ทำให้ไม่สามารถทำกิจกรรมต่างๆ ได้อย่างที่ต้องการ จนรู้สึกเบื่อ เครียด วิตกกังวล รวมทั้งรู้สึกเหนื่อย เศร้า หรือผิดหวังโดยไม่มีสาเหตุ ซึ่งเป็นผลจากระดับฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในช่วงหลังคลอด คุณแม่และครอบครัวจึงต้องพยายามทำความเข้าใจอาการที่เกิดขึ้น ทำจิตใจให้ผ่อนคลาย ไม่เครียดหรือหงุดหงิดในการดูแลลูก ครอบครัวคือกำลังใจสำคัญที่จะทำให้คุณแม่หายจากอาการซึมเศร้าได้ อย่างไรก็ตาม หากมีอาการมาก แนะนำให้พบแพทย์เพื่อรับการตรวจเพิ่มเติม

ออกแรงเบาๆ อย่างเหมาะสม

ถ้าแม่ผ่าคลอดอยากฟื้นตัวเร็ว แนะนำว่าหลังผ่าคลอดยังไม่ควรออกกำลังกายค่ะ แต่อาจใช้วิธีการเดินช้าๆ ให้บ่อยขึ้น เพราะการเคลื่อนไหวร่างกายจะช่วยป้องกันอาการท้องผูกและลิ่มเลือด แต่อย่าเดินเร็วหรือเปลี่ยนอิริยาบถทันที เพราะอาจทำให้เจ็บแผลผ่าตัดได้ โดในขณะที่ร่างกายกำลังฟื้นตัว คุณแม่ควรหลีกเลี่ยงการเดินขึ้นลงบันไดให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ โดยเตรียมสิ่งของจำเป็นในการเลี้ยงดูลูกน้อยไว้ใกล้ตัว จะได้ไม่ต้องลุกเดินไปหยิบบ่อยๆ ที่สำคัญคือห้ามยกสิ่งของที่หนักเกินกว่าน้ำหนักตัวของลูกน้อย นอกจากนี้ ต้องพยายามไอหรือจามให้เบาที่สุด จะได้ไม่กระเทือนแผลผ่าตัดค่ะ


เพศสัมพันธ์หลังคลอด แม่ผ่าคลอดมีเซ็กซ์ได้เมื่อไร?
คลอดธรรมชาติ	หลังคลอด 4 สัปดาห์ มีเพศสัมพันธ์ได้	ต้องดูแผลที่เย็บอีกครั้งว่าหายหรือยัง และมีน้ำคาวปลาออกอยู่หรือไม่ หากยังมีน้ำคาวปลาไม่แนะนำให้มีเพศสัมพันธ์เพราะอาจติดเชื้อได้
แม่ผ่าคลอด	ประมาณ 6 สัปดาห์ จึงมีเพศสัมพันธ์ได้	ต้องให้แพทย์ตรวจแผลทั้งด้านนอกและด้านในก่อนว่าแห้งสนิทดีหรือไม่ หากแผลไม่แห้ง เมื่อมีเพศสัมพันธ์จะเจ็บ อาจทำให้รู้สึกไม่ดีกิจกรรมนี้ได้

ใช้ครีมทาแผลป้องกัน รักษา แผลเป็น

ใช้ครีมป้องกันและรักษาแผลเป็น

โดยส่วนใหญ่ แม่ผ่าคลอด มักมีความกังวลเรื่องแผลผ่าคลอดค่ะ เช่น ขนาดของแผล รอยแผลเป็น การเกิดคีลอยด์ ซึ่งมีหลากหลายวิธีที่ช่วยให้คุณแม่สามารถดูแล ป้องกัน และรักษาแผลผ่าคลอดให้ดีขึ้นได้ ตั้งแต่การฉายรังสี ใช้เจลหรือครีมป้องกันแผลเป็น เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาทาแผลนะคะ

ลุกนั่ง ยืน เดิน อย่างระวัง

ในการเคลื่อนไหวหลังคลอดของคุณแม่ ทั้งการลุกนั่ง การยืน หรือการเดิน สามารถส่งผลกระทบต่อแผลผ่าตัดได้ทั้งหมด ดังนั้น ควรเคลื่อนไหวอย่างช้าๆ เพื่อไม่ให้แผลที่หน้าท้องตึงเกินไป ซึ่งอาการปวดแผลส่วนใหญ่จะค่อยๆ ทุเลาลงหลังผ่าคลอด 48 ชั่วโมง โดยคุณแม่อาจใช้ผ้ารัดหน้าท้องเป็นตัวช่วยให้อาการเจ็บแผลผ่าตัดบรรเทาลง และไม่ให้แผลถูกดึงรั้งจากผนังหน้าท้องที่ยังหย่อนค่ะ

ดูแลแผลผ่าคลอดอย่างถูกวิธี

คุณแม่ควรทำความสะอาดแผลผ่าตัดตามคำแนะนำของแพทย์ เปลี่ยนผ้าพันแผลให้สะอาดอยู่เสมอ และสังเกตอาการผิดปกติ เช่น แผลแดง บวม หรือมีหนอง ห้ามแกะแผลและระวังไม่ให้แผลโดนน้ำ หลังจากตัดไหมหรือแผลแห้งดีแล้ว หากโดนน้ำควรใช้ผ้าสะอาดซับน้ำ หรือเช็ดแผลเบาๆ กรณีมีอาการปวดแผล แผลอักเสบ บวมแดง ฉีกขาด หรือมีหนอง มีกลิ่นเหม็น ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

ให้นมลูก

การให้นมลูกจะช่วยให้มดลูกของคุณแม่หดตัวเร็วขึ้น รวมถึงช่วยให้ร่างกายสร้างฮอร์โมนที่ช่วยให้แผลหายเร็วขึ้นด้วย โดยในช่วงหลังคลอดหน้าท้องคุณแม่จะยังดูใหญ่ หรือหย่อนคล้อย เนื่องจากผิวหนังและมดลูกขยายตัวตลอด 9 เดือนที่อุ้มท้อง ซึ่งมดลูกจะใช้เวลาในการหดตัวกลับไปเท่าเดิมอยู่ที่ประมาณ 6-8 สัปดาห์ และการให้ลูกดูดนมจะทำให้มดลูกหดตัวเป็นปกติเร็วขึ้นค่ะ นอกจากนี้ คุณแม่ควรควบคุมอาหาร รวมถึงออกกำลังกายเบาๆ อย่างเหมาะสม เช่น โยคะ ก็จะช่วยให้ผิวหนังที่ยืดขยายสามารถหดตัวกลับมาแข็งแรงเหมือนเดิมได้

ส่วนคุณแม่ที่กังวลเรื่องปัญหาผิวหนังอย่าง ฝ้า กระ สิว ผิวหมองคล้ำ ที่มักได้เผชิญมาตั้งแต่ช่วงตั้งท้อง การกินอาหารที่มีประโยชน์ ดื่มน้ำมากๆ จะช่วยทำให้ปัญหาเหล่านี้ค่อยๆ ดีขึ้นได้หลังคลอด เพราะฮอร์โมนจะกลับมาอยู่ในระดับปกติ ผิวคุณแม่จึงกลับมาดีได้เหมือนก่อนตั้งครรภ์ค่ะ

อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญที่คุณควรเข้าใจคือ ร่างกายของแต่ละคนมีการฟื้นตัวไม่เหมือนกัน พยายามอย่าเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับคนอื่น ควรรู้จักร่างกายตัวเอง และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างถูกวิธี คือเคล็ดลับ แม่ผ่าคลอด ฟื้นตัวเร็ว ที่ดีที่สุดค่ะ

ที่มา : hellokhunmor.com , theactive.net , samitivejhospitals.com , www.sikarin.com , si.mahidol.ac.th

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

เปิดโผ! ดาราเตรียมคลอดปี 2568 ทั้งคุณแม่มือใหม่ และมือโปรลูกคนที่ 2

ฤกษ์มงคล ฤกษ์ผ่าคลอด 2568 ครึ่งปีแรก ให้ลูกน้อยรับพลังบวกตั้งแต่เกิด

ผ่าคลอดครั้งที่ 3 อันตรายไหม ผ่าคลอดได้ไม่เกินกี่ครั้ง

มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!