สอนลูกอย่างไรให้เป็นเด็กที่เคารพตนเอง ก่อนที่เด็ก ๆ จะพร้อมเข้าสังคม หลาย ๆ เรื่องก็ต้องอาศัยการปลูกฝังจากครอบครัว ซึ่งปัญหาที่เรามักพบบ่อย ๆ ในโรงเรียนคือ การแกล้งกันในกลุ่มเพื่อน การไม่เคารพซึ่งกันและกัน การบูลลี่ที่หนักข้อขึ้นเรื่อย ๆ สิ่งเหล่านี้ก็ถือเป็นปัญหาใหญ่ที่ต้องเริ่มจากการสอนภายในครอบครัวก่อน วันนี้ theAsianparent จะพาคุณพ่อคุณแม่ทุกคนมารู้จักวิธีการ สอนลูกอย่างไรให้เป็นเด็กที่เคารพตนเอง และยอมรับความแตกต่างของผู้อื่น ในรายการ TAP Ambassador ไปพร้อมๆ กับเคล็ดลับดี ๆ จากคุณหมอแอม แพทย์หญิงพรนิภา ศรีประเสริฐ กุมารแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญในเรื่องของจิตวิทยาพัฒนาการ และจิตวิทยาสมองและการเรียนรู้ของเด็กให้ได้รู้กัน
สอนลูกอย่างไรให้เป็นเด็กที่เคารพตนเอง
เรามีวิธีสอนให้ลูกรู้จักเคารพตัวเอง และเคารพความแตกต่างของผู้อื่นได้อย่างไร ?
คุณหมอ : เนื่องจากหลาย ๆ คนพบว่า ลูกไม่เคารพคนอื่นเลย ลูกชอบไปแกล้งคนอื่น แต่ใด ๆ คือก่อนที่จะให้ลูกรู้จักเคารพคนอื่น ต้องเริ่มจากการที่ลูกต้องเคารพและให้เกียรติตนเอง หมอขอเปรียบเทียบกับประโยคที่ว่า “ก่อนที่เราจะรักคนอื่น เราต้องรักตัวเองให้เป็นก่อน” ซึ่งการที่จะให้ลูกเคารพตนเองนั้น อันดับแรกคุณพ่อคุณแม่จะต้องให้เกียรติหรือเคารพกับตัวเขาก่อน เช่น ในเด็กเล็กที่เค้าอยากทำนั่นทำนี่ แต่กลับถูกห้าม หรือว่าต้องทำตามคำสั่งของคุณพ่อคุณแม่ เช่น ลูกอยากเล่นน้ำฝน พ่อแม่หลายคนจะห้าม ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นเหมือนการมองข้ามความต้องการของเขา ทำให้เขารู้สึกว่าต้องทำตามคำสั่ง ไม่ได้ทำในสิ่งที่อยากทำ ไม่ได้เจอความสามารถ ไม่ได้เจอข้อดีของตนเอง ซึ่งนี่เป็นสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่คุณพ่อคุณแม่ควรเริ่มจากการให้เกียรติลูก โดยที่ดูว่าลูกต้องการอะไร โดยถ้าสิ่งนั้นไม่ได้อันตรายต่อชีวิต ก็ปล่อยให้เขาได้ทำในสิ่งที่ต้องการ รวมถึงไปการให้เขารู้ข้อดีของตัวเองด้วย
การที่ลูกไม่กล้าแสดงออก ไม่กล้าตัดสินใจ ปัญหาเกิดจากอะไร และแก้ไขได้ด้วยการสอนลูกแบบไหน ?
คุณหมอ : สิ่งหนึ่งที่ทำให้เด็กไม่กล้าแสดงออกคือการถูกห้าม และการขู่ ซึ่งเมื่อเด็กถูกห้ามเยอะ ๆ จะมีการแสดงออก 2 ทาง อย่างแรกคือ ยิ่งห้ามเหมือนยิ่งยุ อะไรที่ห้ามเด็กก็จะยิ่งทำ อีกอย่างหนึ่งคือ เด็กจะขี้กลัว ทำให้เด็กไม่ค่อยกล้าแสดงออก เพราะฉะนั้น การเลี้ยงลูกให้กล้าแสดงออกต้องส่งเสริมให้ลูกทำในสิ่งที่เขาอยากทำ แต่ถ้าหากสิ่งนั้นไม่เหมาะสม พ่อแม่มีหน้าที่ที่จะบอกกับลูกว่า ต้องทำอย่างไรจึงจะถูก
บทความที่น่าสนใจ : รักลูก อย่าขู่ลูก ส่งผลต่อพัฒนาการเด็ก ฝังใจ ทำให้เด็กขี้กลัว ไม่กล้าแสดงออก
เรื่องของการแสดงความคิดเห็น ก็เป็นจุดนึงที่เด็กไทยมีปัญหา คุณพ่อคุณแม่สามารถช่วยลูก ๆ แก้ไขจุดนี้ได้อย่างไรบ้างคะ ?
คุณหมอ : ส่วนใหญ่ที่เด็กไม่กล้าแสดงออก มาจากหลายปัจจัย อย่างแรกเลยคือ ผู้ใหญ่หลายคนไม่เปิดโอกาสให้แสดงออกอย่างแท้จริง ปัจจัยถัดมาคือ ตัวเด็กเองอาจจะกลัวผิด กลัวเพื่อนล้อว่าโง่ โดยในส่วนนี้เป็นสิ่งสำคัญที่พ่อแม่สามารถสอนได้ตั้งแต่วัยเด็ก โดยเปิดโอกาสให้ลูกถาม และเปิดโอกาสให้ลูกแสดงความคิดเห็น
สอนลูกอย่างไรให้ยอมรับความแตกต่างของผู้อื่น
แล้วถ้าการแสดงความคิดเห็นของเด็ก ๆ กลายเป็นสิ่งที่ผู้ใหญ่มองว่าก้าวร้าว ตรงนี้เราควรปรับที่เด็ก หรือปรับที่ผู้ใหญ่ดี ?
คุณหมอ : อันที่จริงควรเริ่มปรับที่ผู้ใหญ่ก่อน แต่ไม่ใช่ผู้ใหญ่ทุกคนที่พร้อมจะปรับ ตรงนี้ให้ย้อนมาดูที่ลูกของเราว่าได้มีการใช้ถ้อยคำ น้ำเสียงที่ดูก้าวร้าวจริงไหม โดยการสอนวิธีการสื่อสารกับลูก เช่น ใครผิดเราสามารถบอกเค้าได้ แต่ใช้มารยาทในการบอก หลีกเลี่ยงการใช้คำพูดในการหักหน้าผู้อื่น ก็จะทำให้เด็กเรียนรู้การกล้าแสดงออกไปพร้อมกับการให้เกียรติผู้อื่น
สอนให้ลูกเป็นเด็กที่มีความกล้า ชอบซักถาม แต่คุณครูกลับมองว่า ลูกเป็นเด็กก้าวร้าว คุณพ่อคุณแม่ควรทำอย่างไรดี ?
คุณหมอ : อาจจะเป็นการหาทางออกโดยการ ให้ลูกถามคุณครูหลังจากสอนเสร็จ เพื่อเป็นการหลีกเลี่ยงการปะทะ โดยวิธีสื่อสารเป็นเรื่องที่สำคัญ ทั้งนี้ทั้งนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรมีการให้กำลังใจลูกด้วยว่า การกล้าแสดงออกเป็นสิ่งที่ไม่ผิด แค่ต้องปรับสถานการณ์นิดหน่อย
ผู้ใหญ่มองลูกว่าเป็นเด็กก้าวร้าว
พบว่าลูกชอบหยิบของที่โรงเรียนกลับบ้านมาตลอดเลย แม่ควรสอนลูกในวัยนี้ให้เข้าใจได้อย่างไร ?
คุณหมอ : ในเด็กวัยอนุบาล เขาจะมองตัวเองว่าเป็นศูนย์กลาง โดยสิ่งที่เขาเห็น เขาจะยังไม่เข้าใจว่าเป็นของของคนอื่น ซึ่งในเด็กวัยนี้ยังมองโลกจากในมุมของผู้อื่นไม่เป็น ซึ่งพ่อแม่ควรให้คำแนะนำว่าควรนำของไปคืน โดยเด็กเล็กส่วนใหญ่ก็ไม่ได้ตั้งใจที่จะขโมย
ลูกเป็นเด็กชอบโกหก บางครั้งคุณแม่จับได้ ก็ยังหาทางเลี่ยงโกหกไปเรื่อย เราควรแก้ไขอย่างไรดี ?
คุณหมอ : หากเป็นเด็กวัยอนุบาล เด็กในวัยนี้จะแยกระหว่างความจริงและจินตนาการไม่ออก เราไม่จำเป็นต้องดุ แค่บอกเขา แก้ความเข้าใจผิดของเขาก็พอ แต่ถ้าหากเป็นเด็กโตที่โกหก อาจจะต้องมาดูว่าสาเหตุมาจากอะไร เช่น เพื่อหลีกเลี่ยงความผิด พ่อแม่เองก็ต้องสอนให้ลูกรู้จักการกล้ายอมรับผิด การรับผิดชอบตนเองและสังคม
และก่อนที่จะจากกันในวันนี้ หมอขอสรุปหัวข้อ “สอนลูกอย่างไรให้เป็นเด็กที่เคารพตนเอง และยอมรับความแตกต่างของผู้อื่น” ว่าการสอนให้ลูกเคารพและยอมรับผู้อื่น เป็นทักษะที่สำคัญมาก ๆ แต่การที่ลูกจะเคารพและให้เกียรติผู้อื่นได้ จะต้องสอนให้เขาเคารพและให้เกียรติตนเองก่อน รู้ความสามารถ รู้ข้อดีของตนเอง หรือหากทำผิดก็สามารถให้อภัยตนเองได้ และรู้จักการปรับปรุงแก้ไข แทนการมานั่งลงโทษโดยที่ไม่ได้เรียนรู้อะไร รวมถึงการเริ่มต้นเป็นตัวอย่างที่ดี ในการให้เกียรติลูกก่อน เคารพความเห็นของเขา ให้เขากล้าถาม กล้าพูด กล้าแสดงออก ซึ่งจะทำให้ลูกได้พัฒนาทักษะความคิดของตนเอง กลายเป็นคนที่มีความคิดและความสามารถในวันข้างหน้าได้อย่างแน่นอน
คุณหมอแอม แพทย์หญิงพรนิภา ศรีประเสริฐ กุมารแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญในเรื่องของจิตวิทยาพัฒนาการ และจิตวิทยาสมองและการเรียนรู้ของเด็ก
บทความที่เกี่ยวข้อง :
ลูกไม่กล้าแสดงออก ทำอย่างไรดีลูกขี้อาย มาเสริมสร้าง Self-Esteem ให้ลูกกัน
แบบอย่างที่ดีสอนลูกให้รู้จักเคารพซึ่งกันและกัน
ที่มา : คุณหมอแอม แพทย์หญิงพรนิภา ศรีประเสริฐ
เจ้าของเพจ เรื่องเด็ก ๆ by หมอแอม
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
