น้ำมันดอกทานตะวัน ทำมาจากอะไรและดีต่อสุขภาพจริงหรือไม่? 

น้ำมันดอกทานตะวัน ทำโดยการกดเมล็ดของต้น Helianthus annuus มักถูกขนานนามว่าเป็นน้ำมันที่ดีต่อสุขภาพ เนื่องจากมีไขมันไม่อิ่มตัวที่อาจเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของหัวใจและมีข้อมูลที่ถูกพบมากมายในเว็บสุขภาพ  อย่างไรก็ตามน้ํามันดีต่อสุขภาพ อย่างน้ำมันดอกทานตะวันนั้น จะขึ้นอยู่กับชนิดและองค์ประกอบของสารอาหาร ยิ่งไปกว่านั้น การใช้น้ำมันดอกทานตะวันมากเกินไปอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของคุณได้เช่นเดียวกัน บทความนี้เน้นที่น้ำมันดอกทานตะวันประเภทต่างๆ ประโยชน์และข้อเสียที่อาจเกิดขึ้น และเปรียบเทียบกับน้ำมันปรุงอาหารทั่วไปอื่นๆ

น้ำมันดอกทานตะวันชนิดต่างๆ

น้ำมันดอกทานตะวันมีอยู่สี่ประเภทในสหรัฐอเมริกาข้อมูลจากเว็บสุขภาพ น้ํามันดีต่อสุขภาพซึ่งทั้งหมดทำมาจากเมล็ดทานตะวันที่เพาะพันธุ์เพื่อผลิตองค์ประกอบกรดไขมันที่แตกต่างกัน ซึ่งรวมถึงไลโนเลอิกสูง (กรดไลโนเลอิก 68%), กรดโอเลอิกกลาง (นูซัน, กรดโอเลอิก 65%), โอเลอิกสูง (กรดโอเลอิก 82%) และสเตียริกสูง/โอเลอิกสูง (นิวตริซัน, กรดโอเลอิก 72%, กรดสเตียริก 18% )  ตามชื่อที่แนะนำ น้ำมันดอกทานตะวันบางชนิดมีกรดไลโนเลอิกหรือกรดโอเลอิกสูงกว่า

กรดไลโนเลอิกหรือที่เรียกกันทั่วไปว่าโอเมก้า 6 เป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนที่มีพันธะคู่สองพันธะในสายโซ่คาร์บอน ในขณะเดียวกัน กรดโอเลอิกหรือโอเมก้า-9 เป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวที่มีพันธะคู่หนึ่งพันธะ เว็บสุขภาพกล่าวถึงคุณสมบัติเหล่านี้ทำให้เป็นของเหลวที่อุณหภูมิห้อง  กรดไลโนเลอิกและโอเลอิกเป็นทั้งแหล่งพลังงานสำหรับร่างกายและมีส่วนทำให้เซลล์และเนื้อเยื่อแข็งแรง อย่างไรก็ตาม พวกมันทำปฏิกิริยาในรูปแบบต่างๆ ในการให้ความร้อนระหว่างการปรุงอาหาร ดังนั้นจึงอาจมีผลกระทบต่อสุขภาพของคุณต่างกัน

น้ำมันดอกทานตะวันที่มีสเตียริกสูง/โอเลอิกสูง (นูทริซัน) ยังประกอบด้วยกรดสเตียริก ซึ่งเป็นกรดไขมันอิ่มตัวที่เป็นของแข็งที่อุณหภูมิห้องและมีการใช้งานในการทำอาหารที่แตกต่างกัน  น้ำมันดอกทานตะวันชนิดนี้ไม่ได้มีไว้สำหรับการปรุงอาหารที่บ้าน และอาจใช้ในอาหารบรรจุหีบห่อ ไอศกรีม ช็อคโกแลต และการทอดในอุตสาหกรรมแทนพบเห็นได้ในผลิตภัณฑ์ ในเว็บสุขภาพ

 บทความประกอบ: ถั่วพิสตาชิโอช่วยหลับง่าย พิสตาชิโออุดมไปด้วยเมลาโทนิน? ประโยชน์ดีแถมอร่อย

ข้อมูลโภชนาการสำหรับน้ำมันดอกทานตะวันชนิดต่างๆ

น้ำมันดอกทานตะวันทั้งหมดมีไขมัน 100% และมีวิตามินอี ซึ่งเป็นสารอาหารที่ละลายในไขมันซึ่งช่วยปกป้องเซลล์จากความเสียหายที่เกี่ยวข้องกับอายุ  น้ำมันดอกทานตะวันน้ํามันดีต่อสุขภาพ ไม่มีโปรตีน คาร์โบไฮเดรต โคเลสเตอรอล หรือโซเดียม

ประโยชน์ที่เป็นไปได้

ประโยชน์โดยอ้างว่าน้ำมันดอกทานตะวันทั้งหมดเกี่ยวข้องกับพันธุ์ที่มีโอเลอิกสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งประโยชน์ที่ประกอบด้วยกรดโอเลอิก 80% ขึ้นไป  งานวิจัยบางชิ้นในเว็บสุขภาพ ชี้ให้เห็นว่าอาหารที่อุดมด้วยกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว เช่น กรดโอเลอิก อาจช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลสูงและทำให้คุณลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจได้

การศึกษาในผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดี 15 คน พบว่าผู้ที่รับประทานอาหารที่มีน้ำมันดอกทานตะวันที่มีโอเลอิกสูงเป็นเวลา 10 สัปดาห์ มีระดับคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ในเลือดต่ำอย่างมีนัยสำคัญ เมื่อเทียบกับผู้ที่รับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวในปริมาณใกล้เคียงกัน

การศึกษาอื่นใน 24 คนที่มีระดับไขมันในเลือดสูงพบว่าการบริโภคน้ำมันดอกทานตะวันที่มีโอเลอิกสูงเป็นเวลา 8 สัปดาห์ทำให้คอเลสเตอรอล HDL (ดี) เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ เมื่อเทียบกับอาหารที่ไม่มีน้ำมันดอกทานตะวัน  การศึกษาอื่น ๆจาก เว็บสุขภาพชี้ให้เห็นถึงผลลัพธ์ที่คล้ายคลึงกัน น้ํามันดีต่อสุขภาพชนิดนี้ ซึ่งทำให้สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (FDA) อนุมัติข้อเรียกร้องด้านสุขภาพที่มีคุณสมบัติเหมาะสมสำหรับน้ำมันดอกทานตะวันที่มีกรดโอเลอิกสูง

รวมถึงผลิตภัณฑ์ที่มีองค์ประกอบของกรดไขมันใกล้เคียงกัน วิธีนี้ทำให้น้ำมันดอกทานตะวันที่มีโอเลอิกสูงติดฉลากเป็นอาหารที่อาจช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจเมื่อใช้แทนไขมันอิ่มตัว ถึงกระนั้น หลักฐานที่สนับสนุนประโยชน์ต่อสุขภาพหัวใจที่เป็นไปได้ของน้ำมันดอกทานตะวันยังไม่เป็นที่แน่ชัด และจำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติม

ผลเสีย

แม้จะมีหลักฐานบางอย่างที่บ่งชี้ว่าน้ำมันดอกทานตะวันมีประโยชน์ต่อสุขภาพ แต่ก็มีความกังวลว่าน้ำมันดังกล่าวอาจเชื่อมโยงกับผลลัพธ์ด้านลบต่อสุขภาพ เนื้อหาที่มีโอเมก้า 6 สูง น้ำมันดอกทานตะวันหลายชนิดที่ไม่มีโอเลอิกสูงมีกรดไลโนเลอิกมากกว่าหรือที่เรียกว่าโอเมก้า-6 น้ำมันดอกทานตะวัน Mid-oleic (NuSun) ซึ่งเป็นหนึ่งในพันธุ์ที่นิยมใช้กันมากที่สุดในสหรัฐอเมริกา ประกอบด้วยกรดไลโนเลอิก 15–35%

แม้ว่าโอเมก้า 6 จะเป็นกรดไขมันจำเป็นที่มนุษย์จำเป็นต้องได้รับจากอาหาร แต่ก็มีข้อกังวลว่าการบริโภคมากเกินไปอาจนำไปสู่การอักเสบในร่างกายและปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้อง เนื่องจากกรดไลโนเลอิกถูกแปลงเป็นกรดอาราคิโดนิก ซึ่งสามารถผลิตสารอักเสบได้  การบริโภคกรดไลโนเลอิกมากเกินไปจากน้ำมันพืชควบคู่ไปกับการลดปริมาณกรดไขมันโอเมก้า 3 ที่ต้านการอักเสบ ซึ่งเป็นความไม่สมดุลที่พบได้ทั่วไปในอาหารอเมริกัน อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพ

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การศึกษาในสัตว์ทดลองแนะนำว่ากรด arachidonic ที่ผลิตจากโอเมก้า 6 ในร่างกายอาจเพิ่มเครื่องหมายการอักเสบและสารประกอบสัญญาณที่ส่งเสริมการเพิ่มน้ำหนักและโรคอ้วน  ออกซิเดชันและอัลดีไฮด์ แง่ลบอีกประการหนึ่งของน้ำมันดอกทานตะวันคือการปลดปล่อยสารประกอบที่อาจเป็นพิษเมื่อถูกให้ความร้อนที่อุณหภูมิ 356°F (180°C) ซ้ำๆ เช่น ในการทอดแบบลึก

 บทความประกอบ: 6 สูตรผมสวยด้วยน้ำมันมะพร้าว วัตถุดิบจากธรรมชาติใกล้ตัว สารเคมีหลีกไป !

น้ำมันดอกทานตะวันมักใช้ในการปรุงอาหารโดยใช้ความร้อนสูง เนื่องจากมีจุดควันสูง ซึ่งเป็นอุณหภูมิที่เริ่มควันและสลายตัว อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาพบว่าจุดควันสูงไม่สอดคล้องกับความเสถียรของน้ำมันภายใต้ความร้อน การศึกษาชิ้นหนึ่งพบว่าน้ำมันดอกทานตะวันปล่อยอัลดีไฮด์ในปริมาณสูงสุดลงในควันปรุงอาหาร เมื่อเทียบกับน้ำมันจากพืชชนิดอื่นๆ ในเทคนิคการทอดสามประเภท

อัลดีไฮด์เป็นสารประกอบที่เป็นพิษซึ่งสามารถทำลายดีเอ็นเอและเซลล์ได้ และมีส่วนทำให้เกิดภาวะต่างๆ เช่น โรคหัวใจและโรคอัลไซเมอร์  ยิ่งน้ำมันดอกทานตะวันโดนความร้อนนานเท่าไร แอลดีไฮด์ก็จะยิ่งปล่อยออกมากเท่านั้น ดังนั้นวิธีการปรุงที่นุ่มนวลและใช้ความร้อนต่ำ เช่น การผัด อาจใช้น้ำมันดอกทานตะวันได้อย่างปลอดภัยกว่า  ยิ่งไปกว่านั้น น้ำมันดอกทานตะวันชนิดต่างๆ ที่มีโอเลอิกสูงมีแนวโน้มว่าจะมีความหลากหลายที่เสถียรที่สุดเมื่อใช้ในการทอดและปรุงอาหารด้วยความร้อนสูง

น้ำมันดอกทานตะวันกับน้ำมันปรุงอาหารทั่วไป

จากการวิจัยเว็บสุขภาพ ที่มีอยู่ การบริโภคน้ำมันดอกทานตะวันที่มีโอเลอิกสูงในปริมาณเล็กน้อยอาจให้ประโยชน์ต่อสุขภาพหัวใจเพียงเล็กน้อย น้ำมันดอกทานตะวันที่มีไลโนเลอิกสูงหรือปานกลางโอเลอิก (นูซัน) ไม่ได้ให้ประโยชน์เช่นเดียวกันและอาจผลิตสารประกอบอันตรายในระหว่างการทอดที่อุณหภูมิสูง ในทางกลับกัน น้ำมันมะกอกและอะโวคาโดยังอุดมไปด้วยกรดโอเลอิกไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว แต่จะเป็นพิษน้อยกว่าเมื่อถูกความร้อน

นอกจากนี้ น้ํามันดีต่อสุขภาพนี้ น้ำมันที่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนต่ำ เช่น น้ำมันทานตะวันที่มีโอเลอิกสูง คาโนลา และน้ำมันปาล์มจะมีความเสถียรมากกว่าในระหว่างการปรุงอาหาร เมื่อเทียบกับน้ำมันดอกทานตะวันที่มีไลโนเลอิกสูง ดังนั้น แม้ว่าน้ำมันดอกทานตะวันอาจจะใช้ได้ในปริมาณเล็กน้อย แต่น้ำมันอื่นๆ อีกหลายชนิดอาจให้ประโยชน์มากกว่าและทำงานได้ดีกว่าในระหว่างการปรุงด้วยความร้อนที่สูงขึ้น และน้ำมันดอกทานตะวันที่มีโอเลอิกสูงมีประโยชน์ต่อสุขภาพของหัวใจ

อย่างไรก็ตาม น้ำมันดอกทานตะวันแสดงให้เห็นว่าสามารถปล่อยสารพิษออกมาได้เมื่อถูกความร้อนที่อุณหภูมิสูงขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป บางพันธุ์มีโอเมก้า 6 สูงและอาจมีส่วนทำให้เกิดการอักเสบในร่างกายเมื่อบริโภคมากเกินไป โดยรวมแล้ว การใช้น้ำมันดอกทานตะวันกับการใช้ความร้อนต่ำก็น่าจะใช้ได้ อะโวคาโดและน้ำมันมะกอกอาจเป็นทางเลือกที่ดีที่อาจมีเสถียรภาพมากขึ้นในระหว่างการปรุงอาหาร ในที่สุด การใช้น้ำมันหลายชนิดสำหรับการใช้งานที่แตกต่างกันอาจส่งผลให้มีความสมดุลของประเภทของไขมันในอาหารโดยรวมของคุณดีขึ้นค่ะ

ที่มา: healthline

 บทความประกอบ:

คุณแม่รู้ไหม น้ำมันมะกอกดีอย่างไรต่อลูกน้อย

น้ำมันปลายี่ห้อไหนดี รวม 11 น้ำมันปลา กินแล้วมีประโยชน์ต่อร่างกาย

วิตามินอี (Vitamin E) ประโยชน์ดี ๆ ที่ได้ทั้งสุขภาพและความงาม