การคลอดบุตรเป็นประสบการณ์ที่พิเศษและน่าจดจำสำหรับผู้หญิงทุกคน แต่สำหรับบางคน อาจมาพร้อมกับความเจ็บปวดที่รุนแรง การใช้วิธีการระงับความรู้สึก เช่น บล็อกหลังคลอด จึงเป็นตัวเลือกที่ช่วยให้คุณแม่คลายกังวลและผ่อนคลายระหว่างการผ่าตัดคลอด แต่การบล็อกหลังก็อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง วันนี้เราจึงได้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ ผลข้างเคียงระยะยาวของการบล็อกหลัง เพื่อเป็นอีกหนึ่งตัวช่วยในการตัดสินใจว่าผ่าคลอดบล็อคหลังดีไหม
บล็อกหลังเพื่ออะไร
บล็อกหลังคลอด (Postpartum Spinal Block) เป็นเทคนิคการใช้ยาชาฉีดเข้าที่ช่องไขสันหลังเพื่อระงับความเจ็บปวดที่ใช้ในระหว่างหรือหลังการคลอดบุตร โดยเฉพาะในกรณีที่ต้องผ่าตัดคลอด (C-section) โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านวิสัญญีจะทำการฉีดยาชาเข้าไปที่บริเวณช่องว่างระหว่างกระดูกสันหลัง ยาชาจะไปออกฤทธิ์ยับยั้งการส่งสัญญาณความเจ็บปวดจากมดลูกไปยังสมอง ทำให้รู้สึกชาหรือไม่รู้สึกบริเวณท้องน้อยและขา
บทความที่น่าสนใจ: แชร์ประสบการณ์ ผ่าคลอดบล็อกหลัง ของแม่วัย(ใส)ใกล้ 40
วิธีบล็อกหลังผ่าคลอดทำยังไง
ขั้นตอนการบล็อกหลังผ่าคลอดเป็นการฉีดยาชาเข้าไปที่ช่องไขสันหลัง บริเวณช่วงล่างของหลัง ยาชาจะออกฤทธิ์ทำให้ชาตั้งแต่สะโพก ลงไปจนถึงปลายเท้า คุณแม่จะยังรู้สึกตัวอยู่ แต่จะไม่รู้สึกเจ็บปวดขณะผ่าตัด โดยมีขั้นตอนดังต่อไปนี้
- คุณแม่จะนอนตะแคงหรือนั่งงอตัว วิสัญญีแพทย์จะทำความสะอาดและฆ่าเชื้อบริเวณหลังของคุณแม่
- วิสัญญีแพทย์จะฉีดยาชาเข้าที่ช่องไขสันหลัง คุณแม่จะรู้สึกเหมือนเข็มจิ้มเล็กน้อย
- ยาชาจะออกฤทธิ์ภายในเวลาประมาณ 10-15 นาที
- คุณแม่จะรู้สึกชาบริเวณท้องน้อยและขา แต่ยังรู้สึกตัวอยู่
- คุณแม่สามารถขยับตัวและพูดคุยกับแพทย์และพยาบาลได้
- หลังผ่าคลอดเสร็จ ยาชาจะค่อย ๆ หมดฤทธิ์ คุณแม่จะรู้สึกเจ็บแผลเล็กน้อย แพทย์จะสั่งยาแก้ปวดให้
ประโยชน์ของบล็อกหลังผ่าคลอด
อย่างที่ทราบกันเป็นอย่างดีว่าการบล็อกหลังคลอด เรียกอีกอย่างว่า “การระงับปวดแบบเฉพาะที่” เป็นเทคนิคที่มีประโยชน์อย่างมากสำหรับคุณแม่ผ่าคลอด ซึ่งมีการใช้ยาชาหรือยาระงับปวดในบริเวณที่เฉพาะเจาะจงของร่างกายเพื่อบรรเทาอาการปวดหลังคลอด และมีประโยชน์ในด้านอื่น ๆ อีก ดังต่อไปนี้
-
บรรเทาความเจ็บปวด
การบล็อกหลังคลอดช่วยลดความเจ็บปวดที่เกิดจากการคลอด ซึ่งเป็นสิ่งที่สามารถทำให้แม่รู้สึกไม่สบายตัวอย่างมาก โดยเฉพาะหลังการผ่าคลอด ความเจ็บปวดที่ลดลงจะช่วยให้คุณแม่ผ่าคลอดสามารถฟื้นตัวได้เร็วมากยิ่งขึ้นและสามารถดูแลลูกน้อยได้ดีขึ้น
-
ลดความจำเป็นในการใช้ยาแก้ปวดที่มีผลข้างเคียง
การบล็อกหลังคลอดช่วยลดความจำเป็นในการใช้ยาแก้ปวดที่มีผลข้างเคียงหลัง เช่น ยาในกลุ่มโอปิออยด์ ซึ่งอาจมีผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์และส่งผลกระทบต่อสุขภาพของแม่และลูกน้อย การใช้การบล็อกหลังผ่าคลอดนั้นจะช่วยให้การระงับปวดมีประสิทธิภาพโดยไม่ต้องพึ่งยาที่มีความเสี่ยงสูง
-
ช่วยให้การเลี้ยงลูกสะดวกขึ้น
การไม่มีความเจ็บปวดหลังคลอดช่วยให้แม่สามารถเลี้ยงลูกน้อยได้อย่างมีความสุขและสะดวกมากขึ้น เพราะคุณแม่สามารถเคลื่อนไหวได้ง่ายขึ้น และทำให้การให้นมลูกและดูแลลูกได้อย่างเต็มที่โดยไม่มีอาการปวดมากวนใจ
-
ลดความเครียด
การลดความเจ็บปวดหลังผ่าคลอดช่วยลดความเครียดให้กับคุณแม่ผ่าคลอดได้เป็นอย่างดี เพราะใบางครั้งคุณแม่อาจเป็นกังวลเรื่องการเจ็บปวดหลังผ่าคลอด จึงอาจส่งผลทำให้เกิดความเครียดได้ ดังนั้นการที่ความเจ็บปวดน้อยลงก็จะทำให้แม่สบายใจและมีสุขภาพจิตดีขึ้น ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการฟื้นตัวหลังคลอดและการดูแลลูกน้อย
-
ส่งเสริมการให้นมแม่
เมื่อแม่ไม่รู้สึกเจ็บปวด ก็สามารถให้นมลูกได้สะดวกขึ้น ซึ่งมีประโยชน์ต่อการพัฒนาของทารก เพราะการให้นมแม่สำหรับเด็กช่วงแรกเกิดจะช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของทารกและส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างแม่และลูก
ดังนั้นบล็อกหลังคลอด จึงเป็นตัวเลือกที่ช่วยให้คุณแม่คลายกังวลและผ่อนคลายระหว่างการผ่าตัดคลอด ช่วยให้คุณแม่มีประสบการณ์การคลอดบุตรที่ดีและน่าจดจำ อย่างไรก็ตาม การตัดสินใจใช้วิธีการระงับความรู้สึกใด ๆ ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อรับคำแนะนำและข้อมูลที่ถูกต้องเหมาะสมกับคุณแม่แต่ละบุคคล
ข้อดีข้อเสียของการบล็อกหลังคลอด
| หัวข้อ | ข้อดี | ข้อเสีย |
| ความรู้สึกเจ็บปวด | – รู้สึกตัวขณะผ่าคลอด
– รู้สึกเจ็บปวดน้อยลงหรือไม่รู้สึกเจ็บเลย – สามารถขยับขาได้ |
– อาจรู้สึกชาหรืออ่อนแรงที่ขา
– อาจรู้สึกคลื่นไส้ อาเจียน
– อาจปวดศีรษะหลังผ่าคลอด
|
| การมีส่วนร่วม | – รู้สึกตื่นตัวและมีส่วนร่วมในกระบวนการคลอดบุตร
– สามารถสัมผัสกับช่วงเวลาแรกเกิดของลูกได้อย่างเต็มที่ – สามารถช่วยเบ่งคลอดได้ |
– ไม่สามารถคลอดแบบธรรมชาติได้
– จำเป็นต้องมีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านวิสัญญีแพทย์อยู่ด้วยตลอดการผ่าคลอด
|
| การฟื้นตัว | – ฟื้นตัวได้เร็วกว่าการดมยาสลบ
– รู้สึกมึนเมาหลังผ่าคลอดน้อยลง |
– อาจมีความเสี่ยงของการติดเชื้อที่ไขสันหลัง
– อาจปวดหลังหลังผ่าคลอด
|
| การให้นมบุตร | – สามารถให้นมบุตรได้ทันทีหลังคลอด |
– ยาชาอาจส่งผลต่อทารกในนมแม่
|
บทความที่น่าสนใจ: บล็อกหลังคลอดลูก คืออะไร มีแบบไหนบ้าง ปลอดภัยต่อแม่ท้องหรือไม่
ผลข้างเคียงระยะยาวของการบล็อกหลัง
ผลข้างเคียงระยะยาวของการบล็อกหลังนั้นพบได้น้อย แต่ก็มีความเสี่ยงอยู่บ้าง ผลข้างเคียงที่พบบ่อยที่สุด มีดังต่อไปนี้
1. ปวดหลังเรื้อรัง
หลังจากการบล็อกหลัง บางคนอาจมีอาการปวดหลังที่บริเวณที่ฉีดยา อาการนี้อาจเกิดจากการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อหรือเส้นประสาทบริเวณที่ฉีดยา รวมถึงการบาดเจ็บเหล่านี้อาจเกิดจากเข็มฉีดยาที่ผ่านเข้าไปหรือจากการวางท่าผู้ป่วยที่ไม่ถูกต้องระหว่างการฉีดยา
2. ปวดศีรษะหลังการบล็อกหลัง
อาการปวดศีรษะเป็นผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยหลังจากการบล็อกหลัง ซึ่งเกิดจากการรั่วของน้ำหล่อสมองและไขสันหลัง (Cerebrospinal Fluid – CSF) อาการปวดศีรษะนี้มักจะเริ่มภายใน 24-48 ชั่วโมงหลังการบล็อกหลัง และอาจเป็นเรื้อรังได้ถ้าไม่ได้รับการรักษา
3. ความผิดปกติของระบบประสาท
การบล็อกหลังอาจทำให้เกิดความผิดปกติของระบบประสาท เช่น อาการชาหรืออ่อนแรงของขา ในบางกรณีอาการเหล่านี้อาจเป็นถาวร สาเหตุอาจมาจากการบาดเจ็บของเส้นประสาทขณะฉีดยาหรือการอักเสบของเส้นประสาท
4. การติดเชื้อ
การฉีดยาเข้าไปในช่องกระดูกสันหลังอาจทำให้เกิดการติดเชื้อได้ แม้ว่าจะพบได้ไม่บ่อย แต่การติดเชื้อในบริเวณนี้อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (meningitis) หรือฝีในไขสันหลัง (spinal abscess)
5. ปัญหาการขับถ่าย
บางคนอาจมีปัญหาในการควบคุมการขับถ่ายทั้งปัสสาวะและอุจจาระหลังจากการบล็อกหลัง ซึ่งอาจเกิดจากการบาดเจ็บของเส้นประสาทที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อบริเวณนี้
6. ปัญหาการหายใจ
ในบางกรณีที่หายากมาก การบล็อกหลังอาจทำให้กล้ามเนื้อที่ใช้ในการหายใจอ่อนแรง ซึ่งอาจต้องการการช่วยเหลือทางการแพทย์ทันที
ทั้งนี้การบล็อกหลังเป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพสูงในการระงับความเจ็บปวดระหว่างการผ่าตัด หลังผ่าตัดคุณควรติดตามอาการภายหลังการบล็อกหลังอย่างใกล้ชิด เพื่อป้องกันและจัดการกับผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงที หากมีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสม
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับบล็อคหลังคลอด
ยาชาบล็อกหลังอยู่ได้กี่ชั่วโมง
ยาชาบล็อกหลัง (Postpartum analgesia) เป็นยาที่ใช้เพื่อช่วยบรรเทาความเจ็บปวดหลังการคลอด มักจะทำให้คุณแม่ผ่าคลอดไม่รู้สึกความเจ็บปวดหรือในช่วงเวลาที่ทางวิสัญญีแพทย์ได้คำนวณเอาไว้ ซึ่งอาจประมาณ 2-4 ชั่วโมง แต่อาจแตกต่างกันไปตามประสบการณ์แต่ละบุคคล
บล็อคหลังทำให้ปวดหลังจริงไหม
การบล็อกหลังมักช่วยลดความเจ็บปวดที่เกี่ยวข้องกับการคลอด โดยแต่ความรู้สึกของแต่ละบุคคลอาจแตกต่างกันไป มีผู้ที่รู้สึกมีความเจ็บปวดบ้าง แต่บางคนก็ไม่รู้สึกเจ็บปวดมากนัก ทั้งนี้ผู้ที่รู้สึกเจ็บปวดหลังการคลอดขึ้นอยู่กับปัจจัยหลาย ๆ ประการ เช่น ขนาดของมดลูก วิธีการคลอด และการทำงานของแพทย์ผ่าคลอด เป็นต้น
ผ่าตัดบล็อคหลัง อันตรายไหม
ก่อนรับการผ่าตัดบล็อกหลังทุกครั้ง แพทย์จะซักถามเกี่ยวกับสุขภาพและประวัติทางการแพทย์ของคุณ แพทย์จะอธิบายถึงความเสี่ยงและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น และจะตอบคำถามของคุณทั้งหมด สิ่งสำคัญคือต้องแจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาที่คุณกำลังทาน รวมถึงยาสมุนไพรและอาหารเสริม แพทย์จะแนะนำให้คุณหยุดยาบางชนิดก่อนการผ่าตัด หากคุณกังวลเกี่ยวกับความเสี่ยงของการผ่าตัดบล็อกหลัง ควรปรึกษาแพทย์ แพทย์จะช่วยคุณตัดสินใจว่าวิธีการระงับความรู้สึกแบบใดเหมาะกับคุณมากที่สุด
ที่มา: webmd.com, commonwealthspineandpain.com, medicalnewstoday.com
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ:
15 คำถามที่พบบ่อยเรื่องผ่าคลอด เรื่องน่ารู้ก่อนเป็นคุณแม่
หลังผ่าตัดห้ามกินอะไร อาหารแสลง แม่ผ่าคลอดควรรู้
ผ่าคลอดครั้งที่ 3 อันตรายไหม ผ่าคลอดได้ไม่เกินกี่ครั้ง