ภาวะ ลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เป็นปัญหาที่พบได้ในเด็กเล็ก ซึ่งมีสาเหตุได้หลายประการ ไม่ว่าจะเป็นพฤติกรรมการกินที่ไม่เหมาะสม ปัญหาสุขภาพ หรือแม้แต่ปัจจัยทางจิตวิทยา theAsianparent จะพาคุณพ่อคุณแม่ไปทำความเข้าใจถึงสาเหตุต่างๆ ในการกินของลูก พร้อมทั้งคำแนะนำในการดูแลเรื่องอาหารการกิน เพื่อให้ลูกน้อยมีสุขภาพแข็งแรงและเติบโตสมวัยค่ะ
ลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เพราะสาเหตุใด ?
ปัญหาเด็กไม่ยอมกินข้าวเป็นเรื่องกวนใจคุณพ่อคุณแม่หลายท่าน ซึ่งมีสาเหตุมากมายที่ทำให้เด็กๆ กลายเป็นเด็กกินยาก (Picky Eaters) มีได้จากหลาย อาทิเช่น
1. ไม่หิว เพราะกินขนม นม จนอิ่มแล้ว
สาเหตุยอดฮิตคือการที่เด็กได้รับพลังงานจากขนม นม หรือของว่างระหว่างวันมากเกินไป ทำให้เมื่อถึงเวลามื้ออาหาร ลูกจึงไม่รู้สึกหิวและปฏิเสธการกินข้าว ควรจำกัดปริมาณขนมและนมระหว่างมื้อ และเว้นระยะห่างที่เหมาะสมก่อนถึงมื้ออาหารหลัก
2. เป็นการแสดงออกเพื่อต่อต้าน หรือเรียกร้องความสนใจ
เด็กบางคนอาจใช้การไม่กินข้าวเป็นการแสดงออกถึงการต่อต้านวิธีการบังคับของพ่อแม่ หรือเพื่อเรียกร้องความสนใจ หากพ่อแม่ใช้วิธีการบังคับ เช่น การดุว่า หรือการป้อนข้าวโดยไม่เต็มใจ อาจทำให้เด็กต่อต้านและไม่อยากกินข้าวมากขึ้น ควรสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายและให้กำลังใจเด็ก
3. เกิดจากการฝึกที่ไม่ถูกวิธี
การฝึกให้เด็กกินอาหารมีส่วนสำคัญต่อพฤติกรรมการกินในอนาคต หากพ่อแม่ไม่ให้เด็กหัดป้อนอาหารเองเพราะกลัวเลอะเทอะ หรือครอบครัวรับประทานอาหารไม่พร้อมกัน หรือบรรยากาศขณะกินอาหารไม่ดี เช่น มีการทะเลาะเบาะแว้ง อาจส่งผลเสียต่อพฤติกรรมการกินของเด็กได้ ควรให้เด็กได้ลองป้อนอาหารเองบ้าง และสร้างบรรยากาศที่อบอุ่นและมีความสุขในขณะรับประทานอาหาร
4. ไม่คุ้นชินกับอาหาร
เด็กอาจไม่คุ้นเคยกับรสชาติหรือเนื้อสัมผัสของอาหารบางชนิด ควรเริ่มจากอาหารที่มีรสชาติอ่อนๆ และค่อยๆ เพิ่มความหลากหลาย
5. เป็นเด็กเลือกกิน
เด็กบางคนมีแนวโน้มที่จะเลือกกินอาหารบางชนิด และปฏิเสธอาหารชนิดอื่นๆ ควรให้เด็กได้ลองอาหารหลากหลายชนิด และไม่บังคับให้กินในสิ่งที่เขาไม่ชอบ
6. ปัญหาสุขภาพ
อาการเจ็บป่วย เช่น ท้องเสีย ท้องผูก หรือมีแผลในปาก อาจทำให้เด็กไม่อยากกินอาหาร หากเด็กมีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์
7. เบื่ออาหาร
การกินอาหารซ้ำๆ อาจทำให้เด็กเบื่ออาหาร ควรหมุนเวียนเมนูอาหาร และตกแต่งจานอาหารให้น่าสนใจ
จะเห็นได้ว่าปัญหาลูกกินยากส่งผลกระทบต่อน้ำหนักที่ไม่เป็นตามเกณฑ์มาตรฐานและพัฒนาการของลูกน้อย หากปล่อยไว้อาจนำไปสู่ภาวะขาดสารอาหารและปัญหาสุขภาพอื่นๆ ได้ ดังนั้นสิ่งสำคัญคือ คุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตและหาสาเหตุที่แท้จริงที่ทำให้ลูกไม่ยอมกินอาหาร เพื่อแก้ไขปัญหาได้อย่างตรงจุดค่ะ
อย่างไรก็ตาม การแก้ไขปัญหาลูกกินยากควรทำอย่างค่อยเป็นค่อยไปและเหมาะสมกับเด็กแต่ละคน เนื่องจากเด็กแต่ละคนมีพัฒนาการและความต้องการที่แตกต่างกัน การปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการเด็กจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อขอคำแนะนำและแนวทางการปรับพฤติกรรมการกินอาหารที่เหมาะสมกับลูกน้อยของคุณพ่อคุณแม่ แพทย์จะช่วยประเมินภาวะโภชนาการของเด็ก หาสาเหตุของปัญหา และให้คำแนะนำในการปรับอาหาร รวมถึงวิธีการอื่นๆ ที่จะช่วยส่งเสริมให้ลูกน้อยกลับมารับประทานอาหารได้ดีขึ้นค่ะ
วิธีรับมือลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เลือกกิน
ลองมาดูเคล็ดลับและวิธีการรับมือปัญหา ลูกกินยาก น้ำหนักไม่ขึ้น เลือกกิน เพื่อเป็นแนวทางสำหรับคุณพ่อคุณแม่ค่ะ
- ความอดทนและความเข้าใจ สิ่งสำคัญที่สุด คือ ความอดทนและความเข้าใจในธรรมชาติของเด็ก แต่ละคนมีพัฒนาการและความชอบที่แตกต่างกัน การบังคับหรือดุว่า อาจทำให้สถานการณ์แย่ลง
- สร้างบรรยากาศที่ดี การรับประทานอาหารควรเป็นช่วงเวลาที่สนุกสนานและผ่อนคลาย หลีกเลี่ยงการสร้างความตึงเครียดหรือการบังคับ
- หลีกเลี่ยงการรบกวนเด็กระหว่างกิน ปล่อยให้ลูกมีสมาธิกับการกิน ไม่ควรมีสิ่งรบกวน เช่น โทรทัศน์หรือของเล่น การรบกวนจะทำให้เด็กเสียสมาธิและกินได้น้อยลง
- ให้ลูกมีส่วนร่วมในการทำอาหาร การให้ลูกได้สัมผัสและมีส่วนร่วมในกระบวนการทำอาหาร เช่น ช่วยหยิบจับ ล้างผัก หรือคนส่วนผสม จะช่วยกระตุ้นความสนใจและอยากลองชิมอาหารมากขึ้น
- ส่งเสริมให้ลูกกินอาหารเอง ฝึกให้ลูกตักอาหารและกินเองตามความสามารถ จะช่วยพัฒนาทักษะการกินและสร้างความรู้สึกภูมิใจในตัวเอง
- ชื่นชมเมื่อลูกกินได้ดี สำคัญมากค่ะ คุณพ่อคุณแม่ควรให้กำลังใจและชื่นชมเมื่อลูกกินอาหารได้ดี จะช่วยสร้างแรงจูงใจและส่งเสริมพฤติกรรมการกินที่ดี
- จัดการเรื่องความอยากอาหาร หากอยากให้ลูกกินอาหารได้ดี มีความยากอาหารมากขึ้น สามารถทำได้ดังนี้ค่ะ
-
- จำกัดนมและขนมก่อนมื้ออาหาร การให้ขนมหรือนมก่อนมื้ออาหารจะทำให้ลูกอิ่มและไม่อยากกินอาหารหลัก ควรเว้นระยะห่างระหว่างมื้ออาหารและมื้อว่างประมาณ 2-3 ชั่วโมง
- เน้นอาหารหลัก สำหรับเด็กอายุ 1 ปีขึ้นไป ข้าวเป็นอาหารหลัก นมเป็นเพียงอาหารเสริม ไม่ต้องกังวลว่าลูกจะได้รับสารอาหารจากนมไม่เพียงพอ
- ให้เพียงน้ำเปล่าใกล้มื้ออาหาร หากลูกหิวก่อนมื้ออาหาร ควรให้เพียงน้ำเปล่า
- กำหนดเวลาในการกิน กำหนดเวลาในการกินอาหารไม่ควรเกิน 30 นาที แม้ว่าลูกจะกินได้ไม่มากก็ควรเก็บจานเมื่อครบกำหนด เพื่อสร้างวินัยในการกิน
- ตกแต่งจานอาหาร จัดตกแต่งจานอาหารให้น่าสนใจ เช่น ใช้ผักผลไม้สีสันสดใส หรือจัดวางเป็นรูปต่างๆ
- เลือกชนิดและปริมาณอาหารที่เหมาะสม เลือกอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการและเหมาะสมกับวัยของลูก เริ่มจากปริมาณน้อยๆ และค่อยๆ เพิ่มหากลูกกินหมด
เมื่อลูกกินได้ น้ำหนักขึ้นดี สุขภาพแข็งแรง ด้วยอาหารครบโภชนาการ
เมื่อลูกน้อยกินข้าวได้ดี มีความยากอาหาร ได้กินอาหารอย่างเหมาะสมและมีความสุขกับการกิน ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่จะส่งผลต่อน้ำหนักตัวและพัฒนาการโดยรวม การที่ลูกกินได้ดี น้ำหนักก็จะค่อยๆ เพิ่มขึ้นและเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน สิ่งสำคัญที่สุดคือ คุณพ่อคุณแม่ต้องใส่ใจในการจัดเตรียมและดูแลอาหารให้ถูกหลักโภชนาการ เพื่อให้ลูกได้รับสารอาหารครบถ้วนและมีประโยชน์ต่อร่างกาย ซึ่งโภชนาการที่ดีมีบทบาทสำคัญต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็กในทุกด้าน ดังนี้
- การเจริญเติบโตทางร่างกาย สารอาหารต่างๆ เช่น โปรตีน แคลเซียม และวิตามินดี มีความจำเป็นต่อการสร้างกระดูก กล้ามเนื้อ และเนื้อเยื่อต่างๆ ทำให้ร่างกายเติบโตแข็งแรงสมวัย
- พัฒนาการทางสมอง สารอาหารเช่น ธาตุเหล็ก โอเมก้า 3 และไอโอดีน มีส่วนสำคัญต่อการพัฒนาสมองและระบบประสาท ช่วยเสริมสร้างสติปัญญาและความจำ
- ระบบภูมิคุ้มกัน วิตามินและแร่ธาตุต่างๆ เช่น วิตามินซี วิตามินเอ และสังกะสี ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง ป้องกันการติดเชื้อและโรคต่างๆ
- พลังงาน คาร์โบไฮเดรตและไขมันเป็นแหล่งพลังงานสำคัญที่ช่วยให้ร่างกายมีพลังงานในการทำกิจกรรมต่างๆ
หลักการจัดอาหารให้ลูกน้อยการจัดอาหารให้ลูกน้อยควรคำนึงถึงหลักโภชนาการและสารอาหารที่ครบถ้วน ดังนี้
- อาหารหลากหลาย ควรจัดอาหารให้มีความหลากหลาย ครบ 5 หมู่ ได้แก่ ข้าวแป้ง เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ และนม เพื่อให้ได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน
- สัดส่วนที่เหมาะสม ควรจัดสัดส่วนอาหารให้เหมาะสมกับวัยของลูกน้อย โดยปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการเพื่อขอคำแนะนำเพิ่มเติม
- ปรุงสุก สดใหม่ ควรปรุงอาหารให้สุก สะอาด และใช้วัตถุดิบที่สดใหม่ เพื่อความปลอดภัยและคุณค่าทางอาหาร
- รสชาติที่ถูกปาก ควรปรุงอาหารให้มีรสชาติที่ถูกปากลูกน้อย เพื่อกระตุ้นความอยากอาหารและส่งเสริมให้ลูกมีความสุขกับการกิน
- หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป ควรหลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป อาหารสำเร็จรูป และขนมขบเคี้ยวที่มีน้ำตาลและไขมันสูง เนื่องจากมีคุณค่าทางโภชนาการต่ำและอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพ
- ส่งเสริมการกินผักและผลไม้ ควรส่งเสริมให้ลูกกินผักและผลไม้เป็นประจำ เนื่องจากเป็นแหล่งของวิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหารที่สำคัญต่อสุขภาพ
ตัวอย่างสารอาหารสำคัญและแหล่งอาหาร
- โปรตีน เนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่วต่างๆ (ช่วยสร้างกล้ามเนื้อและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ)
- แคลเซียม นม โยเกิร์ต ชีส ปลาเล็กปลาน้อย (ช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟัน)
- ธาตุเหล็ก เนื้อแดง ตับ ผักใบเขียว (ช่วยบำรุงเลือดและพัฒนาสมอง)
- วิตามินซี ผลไม้รสเปรี้ยว ผักสด (ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน)
- โอเมก้า 3 ปลาทะเลน้ำลึก น้ำมันปลา (ช่วยพัฒนาสมองและสายตา)
การดูแลเอาใจใส่เรื่องอาหารการกินของลูกน้อยอย่างเหมาะสม จะช่วยส่งเสริมให้ลูกมีสุขภาพแข็งแรง เติบโตสมวัย และมีความสุขกับการใช้ชีวิต ลูกกินยากและน้ำหนักไม่ขึ้น การดูแลเอาใจใส่และเข้าใจธรรมชาติของลูก จะช่วยให้ลูกน้อยมีความสุขกับการกินอาหาร ได้รับสารอาหารที่เพียงพอ และมีพัฒนาการที่สมวัย หากคุณพ่อคุณแม่มีความกังวลหรือข้อสงสัยเกี่ยวกับโภชนาการอาหารการกินของลูก ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อขอคำแนะนำเพิ่มเติมค่ะ
อ่านบทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อย บำรุงยังไง ให้แข็งแรง มีน้ำหนักตามเกณฑ์
รู้หรือไม่ แม่ให้นมเสี่ยงขาดสารอาหาร ยิ่งบำรุงครบ ยิ่งช่วยเพิ่มคุณภาพน้ำนมแม่
อาหารเด็ก 2 ขวบ ของหวาน เมนูเด็ก รสชาติอร่อย เพิ่มพัฒนาการ!
6 เมนูซุปสำหรับเด็ก 7 เดือนขึ้นไป ละมุนลิ้นทานง่าย ลูกรักชอบแน่นอน
อ้างอิง
เด็กกินยาก (Picky eaters), โรงพยาบาลศครินทร์ https://www.sikarin.com/doctor-articles/เด็กกินยาก-picky-eaters
ปัญหาเด็กกินยากเป็นปัญหาของใคร, เลี้ยงลูกตามใจหมอ https://www.facebook.com/SpoiledPediatrician/posts/pfbid09S71ZRysGwxTCgXazVWxTY7qXYPUTR3e9B6b1FtF3KwAxKSrjwK2zUpWQpWrji4cl
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
