ลูกวัยอนุบาล ควรช่วงเวลาแห่งการเรียนรู้ผ่านการเล่น แต่ในขณะเดียวกัน หลายโรงเรียนก็เริ่มปูพื้นฐานการอ่านเขียนตั้งแต่ระดับอนุบาลเช่นกัน ซึ่งอาจทำให้คุณพ่อคุณแม่พบเจอปัญหาต่างๆ เช่น การจับดินสอไม่ถูกวิธี ออกแรงกดมากเกินไป หรือเขียนตัวอักษรสลับตำแหน่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “ลูกเขียนหนังสือกลับด้าน” เช่น เขียน “ถ” เป็น “ภ” หรือ “ด” เป็น “ค” บทความนี้จะพาคุณพ่อคุณแม่ไปทำความเข้าใจสาเหตุที่ทำให้ ลูกเขียนหนังสือกลับด้าน เรียนรู้วิธีสังเกต และแนวทางช่วยเหลือลูกน้อย ให้มีพัฒนาการที่สมวัย
ทำไมเด็กถึงเขียนหนังสือกลับด้าน?
การเขียนหนังสือกลับด้านมักพบบ่อยในวัย 4-6 ปี ส่วนหนึ่งเป็นเพราะพัฒนาการด้านการรับรู้ตำแหน่งของวัตถุ หรือที่เรียกว่า “Position in space” ยังไม่สมบูรณ์ พูดง่ายๆ ก็คือ เด็กๆ ยังแยกแยะทิศทางต่างๆ เช่น ซ้าย-ขวา, หน้า-หลัง, ใน-นอก, บน-ล่าง ได้ไม่ชัดเจน
เวลาที่เด็กๆ มองตัวอักษร พวกเขาอาจจะยังสับสนว่า ด้านไหนคือด้านบน ด้านไหนคือด้านล่าง หรือส่วนไหนควรอยู่ทางซ้าย ส่วนไหนควรอยู่ทางขวา ทำให้เขียนตัวอักษรกลับด้าน สลับตำแหน่ง หรือเอียงไปเอียงมาได้
นอกจากนี้ การรับรู้ตำแหน่งของวัตถุยังสัมพันธ์กับ “Spatial perception” หรือความสามารถในการรับรู้ตำแหน่งของวัตถุเทียบกับสิ่งแวดล้อม รวมถึงการแยกแยะความแตกต่างของภาพ ซึ่งหากพัฒนาการด้านนี้ยังไม่สมบูรณ์ ก็อาจส่งผลต่อการเขียนตัวอักษรได้เช่นกัน
ลูกเขียนหนังสือกลับด้าน ผิดปกติไหม?
การเขียนตัวอักษรกลับด้าน ทั้งการอ่านและการเขียน เป็นเรื่องปกติมากๆ สำหรับเด็กเล็ก โดยเฉพาะเด็กวัยอนุบาล จนถึงอายุ 7 ขวบ ซึ่งกำลังอยู่ในช่วงฝึกฝนและเรียนรู้
ในช่วงวัยนี้ สิ่งสำคัญคือการให้เด็กๆ ได้มีอิสระในการลองผิดลองถูก เพื่อพัฒนาทักษะการเขียน เมื่อขึ้นชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 คุณครูจะเริ่มแนะนำและแก้ไขการเขียนกลับด้านให้ถูกต้อง และโดยทั่วไปแล้ว เด็กๆ เกือบทุกคนจะเลิกเขียนกลับด้านเมื่อจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ค่ะ
แต่หากลูกอายุ 7 ขวบขึ้นไป หรือเรียนอยู่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 แล้ว แต่ยังคงเขียนตัวอักษรกลับด้านอยู่บ่อยครั้ง อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงปัญหาในการเขียนหรือการอ่าน ซึ่งคุณพ่อคุณแม่ควรปรึกษาคุณครู และพาลูกไปพบแพทย์หรือนักกิจกรรมบำบัด เพื่อรับการประเมินพัฒนาการด้านการรับรู้ทางสายตา เช่น การทดสอบ MVPT-3 หรือ DTVP-2 ซึ่งจะช่วยให้ทราบว่าลูกมีปัญหาในด้านใด และสามารถวางแผนการช่วยเหลือที่เหมาะสมกับลูกแต่ละคนได้อย่างตรงจุด
ลูกเขียนหนังสือกลับด้าน อาจเป็นสัญญาณที่ต้องใส่ใจ
การเขียนตัวอักษรกลับด้าน แม้ว่าจะเป็นเรื่องปกติที่พบได้บ่อยในเด็กวัยอนุบาล และส่วนใหญ่มักจะหายไปเองเมื่อโตขึ้น อย่างไรก็ตาม การเขียนหนังสือกลับด้านก็อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงปัญหาพัฒนาการบางอย่างได้เช่นกัน
การเขียนตัวอักษรกลับด้าน พบได้บ่อยในเด็กที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ โดยเฉพาะกลุ่มที่มีปัญหา ดังนี้
-
เด็กที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ (Learning Disability: LD)
เด็กกลุ่มนี้มีความบกพร่องเฉพาะด้าน แบ่งเป็น 3 กลุ่มหลักๆ คือ
- บกพร่องด้านการอ่าน (Dyslexia) มีปัญหาในการอ่าน สะกดคำ แยกแยะตัวอักษร
- บกพร่องด้านการคิดคำนวณ (Dyscalculia) มีปัญหาในการเรียนรู้ เข้าใจ และใช้ตัวเลข
- บกพร่องด้านการเขียน (Dysgraphia) มีปัญหาในการเขียน เช่น เขียนตัวอักษรเบี้ยว เขียนไม่ตรงบรรทัด เขียนตัวอักษรกลับด้าน สลับตำแหน่ง หรือขนาดไม่เท่ากัน
การเขียนตัวอักษรกลับด้านในเด็กกลุ่มนี้ เกิดจากความบกพร่องในกระบวนการเรียนรู้ ซึ่งส่งผลต่อพฤติกรรมการเขียนโดยตรง
-
เด็กที่มีภาวะสมาธิสั้น (Attention Deficit Hyperactivity Disorder: ADHD)
เด็กกลุ่มนี้มักมีปัญหาในการควบคุมสมาธิ และ จดจ่อกับสิ่งต่างๆ ส่งผลให้
- จดจำรายละเอียดได้ยาก ทำให้สับสนตัวอักษรที่คล้ายกัน เช่น b, d, p
- ลอกเลียนแบบได้ไม่ถูกต้อง เช่น ลอกตัวอักษรหรือรูปทรงเรขาคณิตผิดพลาด
- ประสานงานการเคลื่อนไหวได้ยาก ส่งผลต่อการใช้กล้ามเนื้อมือในการเขียน เช่น จับดินสอไม่ถนัด เขียนหนังสือไม่สวย
ดังนั้น หากลูกน้อยมีปัญหาในการเขียน รวมถึงมีพฤติกรรมอื่นๆ ที่บ่งชี้ถึงภาวะ LD หรือ ADHD ควรรีบปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ เพื่อรับการประเมินและวางแผนการช่วยเหลือที่เหมาะสมต่อไป
กิจกรรมส่งเสริมเกี่ยวกับการรับรู้ตำแหน่ง หรือ Position in space
การส่งเสริมพัฒนาการด้านการรับรู้ตำแหน่ง (Position in space) จะที่ช่วยให้เด็กๆ เขียนหนังสือได้อย่างถูกต้อง ซึ่งโดยธรรมชาติแล้ว เด็กๆ จะเริ่มเรียนรู้การรับรู้ตำแหน่งจากง่ายไปยาก เริ่มจาก
- แนวตั้ง-แนวนอน เช่น บน-ล่าง
- แนวเฉียง เช่น เฉียงซ้าย เฉียงขวา
- แยกแยะภาพกลับหัว เช่น แยกแยะ “b” กับ “p”
ซึ่งการที่ ลูกเขียนหนังสือกลับด้าน บ่งบอกถึงปัญหาในการรับรู้และแปลผลข้อมูลตำแหน่ง ดังนั้น เราสามารถช่วยส่งเสริมพัฒนาการด้านนี้ของลูกน้อยได้ด้วยกิจกรรมสนุกๆ ดังนี้
|
|---|
|
กิจกรรมส่งเสริมเกี่ยวกับการรับรู้ตำแหน่ง หรือ Position in space
|
| 1. ฝึกฝนทิศทางง่ายๆ ในชีวิตประจำวัน |
- ใช้คำศัพท์บอกตำแหน่ง เช่น “วางแก้วน้ำบนโต๊ะ” “เก็บของเล่นใส่กล่องใต้เตียง”
- ให้ลูกช่วยทำงานบ้าน เช่น “ช่วยยกจานไปวางบนชั้น” “ช่วยเก็บผ้าใส่ตะกร้าข้างตู้”
- ให้ลูกได้ลองผิดลองถูก และคอยให้คำแนะนำ ชมเชยเมื่อลูกทำได้ถูกต้อง
|
| 2. ฝึกสังเกตและแยกแยะภาพ |
- จับคู่ภาพเหมือน เริ่มจากภาพการ์ตูนง่ายๆ แล้วค่อยๆ เพิ่มความซับซ้อนเป็นภาพตัวอักษร
- หาภาพที่แตกต่าง ฝึกให้ลูกสังเกตความแตกต่างของภาพ
|
| 3. เล่นเกมฝึกทักษะ |
- เกมจับคู่ภาพหรือตัวอักษร: เริ่มจากภาพง่ายๆ ไปจนถึงตัวอักษร
- เกม XO: ประยุกต์โดยใช้คำศัพท์ เช่น มา/นี, คอ/ดี, boy/dog แทนตัว X/O
|
กิจกรรมเหล่านี้ ไม่เพียงแต่ช่วยแก้ปัญหาการเขียนตัวอักษรกลับด้านเท่านั้น แต่ยังช่วยพัฒนาการด้านอื่นๆ ของลูกน้อย เช่น ทักษะการคิด การแก้ปัญหา และการใช้ภาษา
5 เทคนิค ช่วยลูกน้อยเขียนหนังสือได้อย่างถูกต้อง
คุณพ่อคุณแม่ได้ทราบแล้วว่า มีกิจกรรมใดบ้างที่ช่วยให้ลูกเข้าใจด้านการรับรู้ตำแหน่งมากขึ้น ต่อไปนี้เป็นเทคนิคที่แนะนำให้คุณแม่นำไปใช้กับกิจกรรมดังกล่าวค่ะ
|
|---|
|
5 เทคนิค ช่วยลูกน้อยเขียนหนังสือได้อย่างถูกต้อง
|
| 1. ฝึกฝนสม่ำเสมอแต่พอดี |
- ใช้เวลาสั้นๆ แต่สม่ำเสมอ วันละ 5-10 นาทีก็เพียงพอ
- ไม่จำเป็นต้องฝึกหนักเฉพาะวันหยุด กระจายการฝึกฝนไปในแต่ละวัน
- อย่าพึ่งพาแต่การเรียนพิเศษ การเรียนรู้ในชีวิตประจำวันก็สำคัญ
|
| 2. ฝึกทีละตัวอักษร |
- เริ่มจากตัวที่ลูกสับสน เช่น b-d, p-q
- ฝึกจนคล่องแล้วค่อยเปลี่ยนตัวใหม่ อย่าใจร้อนรีบเร่ง
|
| 3. ลดความกดดัน |
- ใช้กระดานไวท์บอร์ด เขียนแล้วลบง่าย ลดความกลัวผิด
- ใช้วัสดุหลากหลาย เช่น ทราย แป้งโดว์ สี
|
| 4. เพิ่มความสนุก |
- เขียนบนพื้นผิวต่างๆ เช่น ชายหาด กระจก
- เขียนในอากาศ ใช้มือหรือนิ้ววาดตัวอักษรในอากาศ
- ปั้นตัวอักษร ใช้แป้งโดว์ ดินน้ำมัน ลวดกำมะหยี่
|
| 5. อดทนและให้กำลังใจ |
- อย่าเร่งรัดหรือกดดัน การเรียนรู้ต้องใช้เวลา
- อย่าแสดงความกังวล ส่งผลต่อความมั่นใจของลูก
- ชื่นชมและให้กำลังใจ เสริมสร้างแรงจูงใจในการฝึกฝน
|
การเขียนตัวอักษรกลับด้านสามารถแก้ไขได้ หากลูกน้อยเขียนตัวอักษรกลับด้าน ในวัยต่ำกว่า 7 ขวบ คุณพ่อคุณแม่ก็สามารถใช้กิจกรรมและเทคนิคข้างต้นได้เช่นกัน เพียงคุณพ่อคุณแม่มีความเข้าใจ อดทน และหมั่นฝึกฝนไปพร้อมกับลูก เชื่อว่าลูกน้อยจะสามารถก้าวผ่านปัญหานี้ไปได้อย่างแน่นอนค่ะ
ที่มา : มหาวิทยาลัยมหิดล , ครูแนน นักกิจกรรมบำบัด
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
ลูกชอบเถียง วัย 5 ขวบ ทำไม? ลูกเถียงเก่ง พัฒนาการที่ต้องเข้าใจและพร้อมรับมือ
ลูกไม่ยอมนอนกลางวัน ทำไงดี? จะส่งผลเสียต่อพัฒนาการไหม?
เช็กสัญญาณเสี่ยง! ออทิสติกเทียม รีบแก้ไข ก่อนเป็นภัยคุกคามพัฒนาการลูก
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
