ผ่าคลอด ห้ามยกของหนักกี่โล หลังคลอดกี่วันออกแรงเยอะ ๆ ได้

คุณแม่หลายคนเป็นสาย Activity ตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ ดังนั้นในช่วง 9 เดือนที่อุ้มท้องเจ้าตัวเล็กก็อาจวุ่นวายใจ คันไม้คันมือ อยากทำนู่น นี่ นั่น อยู่บ้าง ซึ่งก็พอจะยั้งใจได้ แต่พอหลังคลอดเท่านั้นแหละ ความกระตือรือร้นอยากออกกำลัง ทำกิจกรรมที่ชื่นชอบ หรือกระทั่งยกของหนัก ๆ ด้วยตัวเองก็กลับมาอีกครั้ง แต่คำถามคือ กรณีที่เป็นคุณแม่ “ผ่าคลอด” จะยกของหนักได้เหรอ ผ่าคลอด ห้ามยกของหนักกี่โล แล้ว… หลังคลอดกี่วันออกแรงเยอะ ๆ ได้ หรือไม่มีอะไรเป็นข้อจำกัด ต้องมาหาคำตอบค่ะ

ดูแลตัวเองอย่างไรหลังผ่าคลอด ยกของหนักได้มั้ย ผ่าคลอด ห้ามยกของหนักกี่โล

อย่างแรกที่คุณแม่ต้องรู้คือ หลังผ่าคลอด “การพักผ่อน” สำคัญมากค่ะ เพราะร่างกายของคุณแม่จะยังคงอ่อนเพลีย เนื่องจากการผ่าตัดและการให้นมลูกในตอนกลางคืน ดังนั้น เมื่อลูกหลับ คุณแม่ต้องนอนให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้นะคะ ส่วนการดูแลตัวเองด้านอื่น ๆ ก็เช่น

• วันแรกหลังผ่าคลอด คุณแม่ควรขยับตัวให้เร็วที่สุด เช่น ลุกนั่ง หรือยืนข้าง ๆ เตียง โดยควรทำอย่างช้าๆ เพื่อไม่ให้แผลที่หน้าท้องตึงเกินไป
• ควรพลิกตัวบ่อย ๆ เพื่อช่วยให้ลำไส้ขยับ ฟื้นตัว และกลับมาทำงานได้ตามปกติเร็วขึ้น และลดอาการท้องอืด
• วันที่ 2 เป็นต้นไป คุณแม่อาจรู้สึกเจ็บแปลบที่แผลผ่าตัดได้ ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องปกติ ถ้ามีอาการไปควรใช้มือหรือหมอนกดที่แผล หายใจลึก ๆ กลั้นไว้ก่อน แล้วจึงค่อยไอออกมาแรง ๆ 2-3 ครั้งเพื่อกำจัดเสมหะ
• หลีกเลี่ยงการกินอาหารหรือดื่มน้ำ แต่ใช้วิธีค่อย ๆ เริ่มจิบน้ำหรือของเหลว เช่น ซุป น้ำแกงใส ทีละนิด แล้วค่อยขยับเป็นอาหารเหลว หรือโจ๊ก เมื่อพร้อมจึงเปลี่ยนเป็นอาหารย่อยง่ายรสจืด
• เลี่ยงการดื่มนมหรือน้ำอัดลม เพราะจะทำให้ท้องอืด และควรงดอาหารรสจัด อาหารหมักดอง แอลกอฮอล์ ชา กาแฟ
• แม้ว่าจะผ่าคลอดแล้ว แต่คุณแม่ก็จะยังคงมีน้ำคาวปลาอยู่ โดยในวันแรก ๆ จะมีสีแดงสด และมีปริมาณมาก จากนั้นจึงจะมีสีอ่อนลงและปริมาณลดลง คุณแม่ควรใช้ผ้าอนามัยและเปลี่ยนบ่อย ๆ โดยน้ำคาวปลาจะหยุดหรือแห้งไปเองในสัปดาห์ที่ 2-3

วิธีดูแลแผลผ่าคลอดอย่างถูกต้อง

เพื่อป้องกันไม่ให้แผลผ่าคลอดเกิดการอักเสบ หรือติดเชื้อ รวมถึงไม่เป็นแผลเป็นง่าย ๆ คุณแม่จึงควรดูแลแผลด้วยวิธีต่อไปนี้ค่ะ

• ห้ามแกะแผล และระวังไม่ให้แผลโดนน้ำ หลังจากตัดไหมหรือแผลแห้งดีแล้ว หากโดนน้ำควรใช้ผ้าสะอาดซับน้ำ หรือเช็ดแผลเบา ๆ เท่านั้น
• หากมีอาการปวดแผล มีการอักเสบ บวมแดง แผลฉีกขาด หรือมีหนอง มีกลิ่นเหม็น ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
• ไม่ยกของหนัก หรือเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง งดเว้นการบริหารที่ต้องยืดกล้ามเนื้อจนกว่าแผลจะหาย เพราะจะทำให้แผลอักเสบ และมีอาการเจ็บแผลได้

ผ่าคลอด ห้ามยกของหนักกี่โล หลังคลอดกี่วันออกแรงเยอะ ๆ ได้

หลังผ่าคลอดในช่วง 1-4 สัปดาห์แรกนั้น แม้ว่าคุณแม่จะอยากทำงานบ้าน เข้าครัว จัดข้าวของ มากแค่ไหน ก็ขอแนะนำให้งดเว้นจากภารกิจชีวิตทั้งปวงไปก่อนค่ะ เพราะว่าคุณแม่ผ่าคลอดไม่ควรยกของอะไรก็ตามที่หนักเกินกว่าการอุ้มทารกเพื่อให้นม ดังนั้น คำตอบของคำถามที่ว่า ผ่าคลอด ห้ามยกของหนักกี่โล ก็คือ ห้ามยกของหนักเกินกว่า 4 กิโลกรัมค่ะ

โดยจะต้องงดออกแรงยกของหนัก ออกกำลัง หรือทำงานหนัก อย่างน้อย 4-6 สัปดาห์ เพื่อรอให้แผลผ่าคลอดเริ่มปิดสนิท และไม่มีเลือดไหล เนื่องจากการออกแรงยกของหนักเร็วเกินไป โดยที่แผลผ่าคลอดยังไม่หายดี จะเพิ่มแรงกดไปที่แผลผ่าคลอด ทำให้แผลปริ แยก หรืออักเสบ ทำให้แผลหายช้า จนอาจจะต้องใช้เวลาในการพักฟื้นนานขึ้นกว่าเดิมได้ค่ะ

จะเป็นยังไงถ้าคุณแม่ฝืนยกของหนักหลังผ่าคลอด 

การออกแรงยกของหนัก หรือทำงานหนักเร็วจนเกินไป โดยที่ร่างกายยังพักฟื้นหลังผ่าคลอดไม่เต็มที่ จะส่งผลกระทบคุณแม่หลายอย่างเลยค่ะ เช่น

• เสี่ยงต่ออาการปวดหลัง เคล็ด ตึง บริเวณหลังส่วนล่าง รวมถึงอาจทำให้เอ็นอักเสบได้ด้วย
• เสี่ยงที่จะเกิดอุบัติเหตุจนได้รับบาดเจ็บ เนื่องจากยังอ่อนแรง และพักฟื้นไม่เต็มที่
• เกิดแรงกดทับไปที่แผลผ่าคลอด ทำให้แผลเปิด ปริ เสี่ยงต่อการอักเสบ คราวนี้ยาตัวไหนก็เอาแผลเป็นหลังผ่าคลอดไม่อยู่ค่ะ

คำถามที่พบบ่อย

1. ทำไมถึงห้ามยกของหนักหลังผ่าคลอด? 

เพราะการผ่าคลอดเป็นการผ่าตัดหลายชั้น รวมถึงมดลูกด้วย การยกของหนักจะสร้างแรงดันในช่องท้องสูง ดันให้แผลที่ยังไม่สมาน ทั้งแผลด้านในและแผลด้านนอก เสี่ยงต่อการอักเสบ แผลปริแยก ติดเชื้อ หรือเกิดไส้เลื่อนที่แผลผ่าตัดได้

2. อาการแบบไหนที่บ่งบอกว่าเรา “ยกของหนักเกินไป” และควรไปพบแพทย์?

หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบไปพบแพทย์

• ปวดแผลรุนแรงขึ้นมาทันที หรือปวดหน่วงท้องน้อยมาก
• มีเลือดสด น้ำใส หรือหนอง ซึมออกมาจากแผล
• แผลบวม แดง ร้อน หรือขอบแผลดูเปิด/แยก
• มีไข้เกิน 38 องศาเซลเซียส

3. การใช้ผ้ารัดหน้าท้อง จะช่วยให้ยกของได้มากขึ้นหรือไม่?

ไม่ได้ค่ะ ผ้ารัดหน้าท้องมีไว้เพื่อพยุงกล้ามเนื้อ และลดการกระเทือนที่แผล ทำให้เจ็บน้อยลงเวลาขยับตัวเท่านั้น ไม่ได้ช่วยป้องกันแรงดันในช่องท้องที่จะไปกระทบแผลภายใน จึงไม่สามารถทำให้คุณแม่ยกของหนักขึ้นได้

4. ถ้ามีลูกคนโตด้วย จะอุ้มลูกคนโตได้เมื่อไหร่?

ควรงดอุ้มลูกคนโต (ที่มักหนักเกิน 5-10 กก.) ในช่วง 6-8 สัปดาห์แรก เพราะน้ำหนักเกินเกณฑ์ปลอดภัย ทางที่ดีคือ ให้คุณแม่นั่งลงบนโซฟาหรือเตียง แล้วให้ลูกคนโตปีนขึ้นมากอดบนตัก แทนการยกลูกขึ้นจากพื้นนะคะ

5. งานบ้านแบบไหนที่ควรเลี่ยง?

ควรเลี่ยงงานบ้านที่ต้องก้มๆ เงยๆ เกร็งหน้าท้อง หรือออกแรงดัน/ดึง เช่น

• การถูพื้น, กวาดบ้าน, ดูดฝุ่น
• การยกตะกร้าผ้าหนักๆ, ซักผ้าด้วยมือ (ที่ต้องก้ม)
• การล้างห้องน้ำ หรือยกถังขยะ
• การทำกับข้าวที่ต้องยกหม้อหรือกระทะหนักๆ

6. การยกของเบาๆ แต่ต้องทำซ้ำๆ หรือบ่อยๆ เป็นอันตรายไหม?

เป็นอันตรายได้ค่ะ แม้จะเบา แต่การทำซ้ำๆ หรือการก้มยกจากพื้นบ่อยๆ เช่น ยกกะละมังซักผ้าอ้อม จะทำให้เกิดการบาดเจ็บสะสมต่อแผลที่กำลังสมาน ทำให้แผลอักเสบ ล้า และหายช้าได้ ควรหลีกเลี่ยงการก้ม และวางของให้อยู่ในระดับเอวค่ะ

7. ควรเริ่มออกกำลังกายแบบไหนเพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อหน้าท้องกลับมาแข็งแรง?

หลัง 6-8 สัปดาห์ หรือเมื่อแพทย์อนุญาต ให้เริ่มจากเบาที่สุด คือ การเดิน และ การขมิบ เพื่อฟื้นฟูอุ้งเชิงกราน จากนั้นค่อยๆ เริ่มแขม่วท้อง และท่า Pelvic Tilts แต่ห้ามทำ Sit-ups หรือ Crunches ในช่วง 3 เดือนแรกเด็ดขาด

อย่างไรก็ตาม หากมีเหตุให้คุณแม่ต้องอออกแรงยกของหนัก หลังการผ่าคลอด หรือทำกิจกรรมหนักจนแผลผ่าคลอดเปิด ควรรีบไปพบแพทย์ทันทีนะคะ เพื่อรับการดูแลรักษาอย่างถูกต้อง รวมถึงเย็บปิดแผลใหม่อีกครั้ง แต่ทางที่ดี อย่าฝืนตัวเองค่ะ ให้คนข้าง ๆ อย่างคุณพ่อของเจ้าตัวเล็กช่วยออกกำลังแทนไปก่อนสัก 1-2 เดือนดีกว่าค่ะ

ที่มา : hdmall.co.th , www.samitivejhospitals.com , www.enfababy.com , www.sikarin.com

อัพเดทล่าสุด 3 พฤศจิกายน 2568

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

วิธีทำให้แผลแห้ง ตกสะเก็ดเร็ว แม่ผ่าคลอดควรรู้ ลดรอยแผลเป็น

เช็กเลย! ค่าคลอดโรงพยาบาลรัฐ 2567 เตรียมพร้อมคลอดแบบประหยัด!

ผลข้างเคียงระยะยาวของการบล็อกหลัง ผ่าคลอดบล็อคหลังดีไหม