หนึ่งในปัญหาของลูกน้อยที่อยู่ในช่วงวัยเปลี่ยนนมคือเรื่อง “ภูมิแพ้” ค่ะ โดยเฉพาะ “การแพ้นมวัว” ที่พบมากถึง 3-8% ในวัยเด็ก และ 2-6% แสดงอาการให้เห็นในขวบปีแรก ซึ่งเด็กที่แพ้นมวัวยังจำเป็นต้องได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนเช่นเดียวกับเด็กทั่วไป แต่ต้องหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์จากนมวัวทุกชนิด นมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัว จึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมในการทดแทน เพราะมีโปรตีนย่อยง่าย ไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้ บทความนี้จึงจะชวนคุณแม่มาพิจารณา 5 นมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัว ยี่ห้อไหนดี รวมถึงวิธีที่จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกแพ้ แล้วควรแก้ด้วยนมอะไร
สารบัญ
เด็กแพ้นมวัว เป็นอย่างไร มีสาเหตุจากอะไรได้บ้าง
ปัจจุบันอาการแพ้โปรตีนนมวัว (Cow’s Milk Protein Allergy) หรือ การแพ้นมวัว เป็นอาการที่พบมากในเด็กเล็ก แม้จะไม่ร้ายแรง แต่หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องจะส่งผลต่อสุขภาพและพัฒนาการโดยรวมของลูกน้อยได้ ซึ่งสาเหตุการแพ้นมวัวเกิดจากระบบภูมิต้านทานและระบบทางเดินอาหารของทารกยังพัฒนาไม่สมบูรณ์ ทำให้ย่อยโปรตีนในนมวัวได้ไม่ดีนัก เมื่อร่างกายคิดว่าโปรตีนเหล่านั้นเป็นสิ่งแปลกปลอม ภูมิต้านทานจึงทำงานเพื่อขจัดโปรตีนนั้น แล้วแสดงอาการแพ้ทางระบบต่าง ๆ โดยอาจเกิดขึ้นทันที หรือเกิดหลังจากกินนมไปแล้วหลายชั่วโมง บางครั้งนานเป็น 7-10 วันก็ได้
นอกจากนี้ยังพบว่าการแพ้นมวัวมีปัจจัยหลายอย่างที่เกี่ยวข้อง ได้แก่
- พันธุกรรม ประวัติภูมิแพ้ในครอบครัว
- วิธีการคลอด (การคลอดก่อนกำหนด)
- ชนิดของจุลินทรีย์ในลำไส้
- การได้รับการกระตุ้นตั้งแต่ในครรภ์จากการที่คุณแม่ดื่มนมวัว หรืออาหารที่มีนมวัวเป็นส่วนประกอบ มากกว่าที่เคยดื่ม ซึ่งหากในช่วงตั้งท้องคุณแม่เน้นบำรุงร่างกายด้วยนมวัวมาก ๆ ก็อาจเป็นสาเหตุให้ลูกคลอดออกมาแล้วแพ้นมวัวได้ค่ะ
ทั้งนี้ แต่ละปัจจัยสามารถส่งผลให้เกิดการแพ้นมวัวกับลูกน้อยได้ตั้งแต่ในครรภ์คุณแม่ ขณะคลอด หลังคลอด จนกระทั่งในช่วงวัยที่กำลังเจริญเติบโตนะคะ
อาการของเด็กที่แพ้นมวัว รู้ได้อย่างไรว่าลูกแพ้
ทารกวัยแรกเกิดต้องกินนมแม่เป็นอาหารหลักจนถึงอายุ 6 เดือน และกินต่อเนื่องควบคู่กับอาหารตามวัยไปจนถึง 2 ปีหรือมากกว่านั้นนะคะ ดังนั้น คุณแม่บางคนอาจจะทราบว่าลูกน้อยแพ้นมวัวก็ต่อเมื่อเริ่มให้ลูกกินนมผงสูตร 2 (สำหรับทารกวัย 6 เดือน – 1 ปี) ช่วงที่เขามีอายุ 6 เดือนขึ้นไปแล้ว แต่ก็มีบางกรณีที่สาเหตุการแพ้นมวัวของลูกเกิดจากการที่คุณแม่กินนมวัวในปริมาณมากเกินไปในช่วงที่ตั้งครรภ์ ทำให้ภาวะแพ้นมวัวแสดงออกตั้งแต่ลูกอยู่ในช่วงแรกเกิด-6 เดือนได้ ซึ่งเด็กที่แพ้นมวัวจะมีการแสดงอาการเกิดขึ้นกับ 3 ระบบ ได้แก่
-
ระบบทางเดินอาหาร
มีอาการปวดท้อง ท้องเดิน อาเจียน มีเลือดปนมากับอุจจาระ คลื่นไส้ ถ่ายเหลว หรือถ่ายเป็นมูกเลือด อาการเหล่านี้อาจเป็นแบบเฉียบพลันหรือเรื้อรัง หรือพบร่วมกับการปวดท้องโคลิค (Colic) ท้องผูก ซีด หรือเลี้ยงไม่โตได้เช่นกัน
-
ระบบผิวหนัง
มีผื่นแดง ผื่นคัน ลมพิษ ผิวหนังอักเสบเป็นตุ่มพอง ตกสะเก็ด หรือแสบคัน อาจเป็นทั่วตัวหรือเป็นบางส่วนของร่างกายก็ได้ บางครั้งบริเวณหนังตาหรือริมฝีปากอาจมีอาการบวมร่วมด้วย นอกจากนี้ยังมีผื่นภูมิแพ้ผิวหนังที่มีลักษณะเป็นผื่นแดงแห้งเป็นขุยและคัน หรือเป็นตุ่มน้ำใสที่แตกออกเป็นน้ำเหลืองไหลเยิ้มแล้วแห้งตกสะเก็ด
-
ระบบทางเดินหายใจ
มีน้ำมูกไหล คัดจมูก เป็นหวัดบ่อย ไอแห้ง มีเสมหะ หรือหายใจมีเสียงหวีดจากหลอดลมตีบหรือเลือดออกในปอด
อย่างไรก็ตาม อาการแพ้เหล่านี้อาจแสดงออกเพียงระบบเดียวหรือหลายระบบพร้อมกันก็ได้ นอกจากนี้น้ำหนักลูกอาจไม่ขึ้น เพราะได้รับสารอาหารไม่เพียงพอต่อความต้องการนั่นเอง
นมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัว ทางเลือกสำหรับลูกน้อย
นมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัวนั้นมีข้อดีคือปราศจากโปรตีนนมวัว จึงช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอาการแพ้ อุดมไปด้วยสารอาหารสำคัญ เช่น โปรตีน ไขมัน วิตามิน และแร่ธาตุต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของลูก อีกทั้งบางยี่ห้อยังเติมสารอาหารอื่น ๆ เข้ามาอีกหลากหลายชนิด รวมทั้งมีรสชาติที่ถูกปากลูกน้อยด้วย ดังนั้น การเลือกนมสำหรับเด็กแพ้นมวัวจึงเป็นหนึ่งในวิธีการป้องกันและรักษาโรคแพ้นมวัวที่สำคัญ ซึ่งทารกที่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์แล้วว่าแพ้โปรตีนนมวัวจริง ๆ จะมีอาการดีขึ้นเมื่อเปลี่ยนไปกินนมชนิดอื่น อาทิ
-
นมผงสูตรพิเศษเพื่อ “การป้องกัน” โรคแพ้โปรตีนนมวัว (Hypoallergenic formula หรือ H.A.)
เป็นนมที่ผลิตจากนมวัวแต่มีการใช้กระบวนการพิเศษ ได้แก่ การให้ความร้อน และย่อยด้วยเอนไซม์เพื่อให้โมเลกุลโปรตีนเล็กลง ลดโอกาสการกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้
-
นมถั่วเหลือง (soy formula)
เป็นนมที่ใช้โปรตีนจากถั่วเหลืองมาทดแทน โดยมีการเติมกรดอะมิโนบางตัวเพิ่มเพื่อให้มีคุณค่าทางโภชนาการเพียงพอกับความต้องการของลูกน้อย อย่างไรก็ตาม นมชนิดนี้ไม่เหมาะกับเด็กที่มีภาวะแพ้ถั่วเหลืองหรือถั่วต่าง ๆ
-
นมผงเพื่อ “การรักษา” โรคแพ้โปรตีนนมวัว (eHF : extensive hydrolyzation formula)
นมชนิดนี้จะมีโปรตีนนมวัวที่ผ่านกระบวนการย่อยอย่างละเอียด เพื่อลดขนาดของโปรตีน มักมีกลิ่นและรสที่แรงกว่านมทั่วไป แต่ข้อดีคือมีความเป็นไปได้สูงว่าลูกน้อยที่แพ้นมวัวจะสามารถหายจากอาการแพ้ได้ด้วยนมสูตรนี้
-
นมผงสูตรกรดอะมิโน (Amino Acid-based Formula : AAF)
เป็นนมที่มีโปรตีนเป็นกรดอะมิโนขนาดเล็กมาก โดยอาจสกัดโปรตีนจากข้าวและไก่เพื่อมาทำเป็นนมสำหรับเด็กที่มีอาการภูมิแพ้ด้วย
-
นมแพะ หรือนมควาย
แม้จะเป็นน้ำนมจากสัตว์ต่างสายพันธุ์แต่โปรตีนบางชนิดในนมแพะเป็นชนิดเดียวกับที่มีในนมวัว ดังนั้น จึงมีความเป็นไปได้เช่นกันที่ลูกน้อยจะแพ้นมแพะด้วย ซึ่งคุณแม่ควรให้ลูกได้รับการตรวจชนิดของโปรตีนที่แพ้อย่างละเอียดจึงสามารถเลือกและหลีกเลี่ยงนมที่ลูกแพ้ได้อย่างถูกต้องค่ะ
วิธีเลือก นมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัว ยี่ห้อไหนดี
วิธีที่ดีที่สุดในการเลือกนมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัวให้ลูกน้อยคือ การปรึกษาแพทย์ค่ะ โดยแพทย์จะเป็นผู้แนะนำชนิดและยี่ห้อของนมผงที่เหมาะสมกับช่วงวัยและสุขภาพร่างกายลูกมากที่สุด
ซึ่งหน้าที่ลำดับต่อมาของคุณแม่คือ อ่านฉลากเพื่อตรวจสอบส่วนผสมและปริมาณสารอาหารในนมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัวแต่ละยี่ห้อที่ลูกกินได้อย่างละเอียด และระวังไม่เปลี่ยนยี่ห้อนมผงบ่อย ๆ เพราะอาจทำให้ระบบทางเดินอาหารของลูกปรับตัวไม่ทัน ที่สำคัญคือหมั่นสังเกตอาการของลูกน้อยหลังจากกินนมนั้น ๆ เข้าไปว่ามีอาการแพ้ เช่น ผื่นคัน ท้องอืด ท้องเสีย หรือไม่ หากมีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์ทันทีค่ะ
5 นมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัว ยี่ห้อไหนดี
ภาพ : BigC
1 Nutramigen LGG
นูตรามีเยน แอลจีจี เป็นนมผงสูตร Extensive Hydrolyzation Formula สูตรทางการแพทย์สำหรับเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวอย่างรุนแรง หรือมีปัญหาการย่อยแลคโตส โดยมีโปรตีนซึ่งผ่านการย่อยบางส่วน ทำให้สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ดีขึ้น รวมถึงมีจุลินทรีย์แลคโตบาซิลลัส รามโนซัส จีจี เหมาะสำหรับลูกน้อยวัย 1 ปีขึ้นไปนะคะ
ขนาดบรรจุ 400 กรัม
| ตัวอย่างโภชนาการและสารอาหาร (ต่อปริมาณนมผง 100 กรัม) | |
| สารอาหาร | ปริมาณ |
| พลังงาน | 500 กิโลแคลอรี |
| โปรตีน | 14 กรัม |
| คาร์โบไฮเดรต | 55 กรัม |
| ไขมัน | 25 กรัม |
| แคลเซียม | 570 มิลลิกรัม |
| ธาตุเหล็ก | 9 มิลลิกรัม |
| DHA / ARA | 85 มิลลิกรัม / 170 มิลลิกรัม |
| โอเมก้า 3, 6 และ 9 | 340 มิลลิกรัม, 4,500 มิลลิกรัม และ 9,000 มิลลิกรัม |
| มีวิตามินต่าง ๆ ค่อนข้างครบถ้วน อาทิ กลุ่มวิตามิน B, วิตามิน C, A, D, E และ K | |
ภาพ : Nestle Mom&Me
2 NAN Gold HA 3
นมผงสำหรับเด็กวัย 1 ขวบขึ้นไป สูตร Hypoallergenic formula (H.A.) เป็นนมผงดัดแปลงหรือผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มโปรตีนนมที่ผ่านการย่อยบางส่วน สูตรสำหรับเด็กที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะภูมิแพ้ Bifidus BL ใช้จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ บิฟิโดแบคทีเรียมแล็กทิส เชื้อโปรไบโอติกส์ที่ยังมีชีวิต อีกทั้งยังมี DHA, ARA และ 11 Nutrients ที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย
ขนาดบรรจุ 700 กรัม (1 หน่วยบริโภค = 6 ช้อนตวง หรือประมาณ 27 กรัม)
| ตัวอย่างโภชนาการและสารอาหาร (ต่อ 1 หน่วยบริโภค) | |
| สารอาหาร | ปริมาณ |
| พลังงาน | 130 กิโลแคลอรี |
| โปรตีน | 4 กรัม |
| คาร์โบไฮเดรต | 16 กรัม |
| ไขมัน | 6 กรัม |
| แคลเซียม | 20% (ร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวัน) |
| ธาตุเหล็ก | 10% (ร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวัน) |
| DHA / ARA | 7 มิลลิกรัม / 7 มิลลิกรัม |
| โอเมก้า 3 และ 6 | 109 มิลลิกรัม และ 913 มิลลิกรัม |
| มีวิตามินต่าง ๆ ค่อนข้างครบถ้วน อาทิ กลุ่มวิตามิน B, วิตามิน C, A, D, E และ K
* สูตรนี้มีปริมาณน้ำตาล 11 กรัม (2.75 ช้อนชา) ต่อ 1 หน่วยบริโภคค่ะ |
|
ภาพ : Shopee
3 Neocate LCP
เป็นนมผงสูตรกรดอะมิโน (AAF) สำหรับทารกแรกเกิด – 1 ปี ที่แพ้โปรตีนจากนมวัว (แนะนำสำหรับลูกน้อย 6 เดือน – 1 ปีนะคะ) มีกรดอะมิโนบริสุทธิ์ 100% ซึ่งเป็นโมเลกุลที่เล็กที่สุด และไม่ทำให้เกิดการแพ้อาหาร โดยมี LCP (DHA & ARA) เป็นชนิดสกัดบริสุทธิ์จากสาหร่ายเซลล์เดียว ช่วยในการพัฒนาสมองและสายตาของลูกน้อย
ขนาดบรรจุ 400 กรัม
| ตัวอย่างโภชนาการและสารอาหาร (ต่อปริมาณนมผง 100 กรัม) | |
| สารอาหาร | ปริมาณ |
| พลังงาน | 483 กิโลแคลอรี |
| โปรตีน | 13 กรัม |
| คาร์โบไฮเดรต | 52.5 กรัม |
| ไขมัน | 24.5 กรัม |
| แคลเซียม | 571 มิลลิกรัม |
| ธาตุเหล็ก | 7.39 มิลลิกรัม |
| DHA | 0.12 กรัม |
| โอเมก้า 3 และ 6 | – |
| มีวิตามินต่าง ๆ อาทิ วิตามิน B12, วิตามิน C, A, D, E และ K
* สูตรนี้มีปริมาณน้ำตาล 4.7 กรัม (1 ช้อนชา) ต่อปริมาณนมผง 100 กรัม |
|
ภาพ : Shopee
4 Isomil Plus AI Q Plus
นมผงสูตรโปรตีนจากถั่วเหลือง ประกอบด้วยโปรตีนถั่วเหลืองไอโซเลตที่มีแอล-เมไธโอนีน ปราศจากแลคโตสและกลูเตน เหมาะสำหรับเด็กวัย 1 ปีขึ้นไปที่มีภาวะแพ้นมวัว หรือมีปัญหาการย่อยแลคโตส โดยในสูตรมีการเติมกรดไขมันจําเป็น DHA และ ARA ลูทีน และเบต้าแคโรทีน ผสมใยอาหารฟรุกโตโอลิโกแซคคาไรด์
ขนาดบรรจุ 400 กรัม
| ตัวอย่างโภชนาการและสารอาหาร (ต่อปริมาณนมผง 100 กรัม) | |
| สารอาหาร | ปริมาณ |
| พลังงาน | 474 กิโลแคลอรี |
| โปรตีน | 14.9 กรัม |
| คาร์โบไฮเดรต | 57.84 กรัม |
| ไขมัน | 20 กรัม |
| แคลเซียม | 530 มิลลิกรัม |
| ธาตุเหล็ก | 7 มิลลิกรัม |
| DHA | 9.3 มิลลิกรัม |
| โอเมก้า 3, 6 และ 9 | 290 มิลลิกรัม 3,400 มิลลิกรัม และ 8,120 มิลลิกรัม |
| มีวิตามินต่าง ๆ ค่อนข้างครบถ้วน อาทิ กลุ่มวิตามิน B, วิตามิน C, A, D, E และ K
* สูตรนี้มีปริมาณน้ำตาลค่อนข้างสูง 18.4 กรัม (4.6 ช้อนชา) ต่อปริมาณนมผง 100 กรัม |
|
ภาพ : Shopee Official
5 Hi-Q 1 Plus SOY Prebio ProteQ
ไฮคิว วัน พลัส ซอย พรีไบโอโพรเทก นมผงสูตร 3 สูตรโปรตีนถั่วเหลืองผสมใยอาหารฟรุกโตโอลิโกแซกคาไรด์สายยาว (แอลซีฟอส) ช่วยในการทำงานของแบคทีเรียที่ดีในลำไส้ ส่งผลให้อุจจาระนิ่ม มี DHA/ARA เหมาะสำหรับลูกน้อยวัย 1 ปีขึ้นไป ที่มีอาการแพ้นมวัว
ขนาดบรรจุ 400 กรัม (1 หน่วยบริโภค = 7 ช้อนตวง หรือประมาณ 36.2 กรัม)
| ตัวอย่างโภชนาการและสารอาหาร (ต่อ 1 หน่วยบริโภค) | |
| สารอาหาร | ปริมาณ |
| พลังงาน | 160 กิโลแคลอรี |
| โปรตีน | 6 กรัม |
| คาร์โบไฮเดรต | 22 กรัม |
| ไขมัน | 6 กรัม |
| แคลเซียม | 20% (ร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวัน) |
| ธาตุเหล็ก | 15% (ร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวัน) |
| DHA / ARA | 10 มิลลิกรัม |
| โอเมก้า 3 และ 6 | 81 มิลลิกรัม และ 852 มิลลิกรัม |
| มีวิตามินต่าง ๆ ค่อนข้างครบถ้วน อาทิ กลุ่มวิตามิน B, วิตามิน C, A, D, E และ K
* สูตรนี้มีปริมาณน้ำตาล 4 กรัม (1 ช้อนชา) ต่อ 1 หน่วยบริโภคค่ะ |
|
จะเห็นได้ว่า นมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัว บางสูตรมีการเติมน้ำตาลเข้ามาด้วย ซึ่งคุณแม่ต้องพิจารณาให้ดี เนื่องจากลูกน้อยยังไม่ควรได้รับน้ำตาลในปริมาณที่มากเกินไปเพราะจะเสี่ยงกับภาวะฟันผุและโรคอ้วนได้ นอกจากนี้บางสูตรยังระบุว่าสามารถกินได้ตั้งแต่แรกเกิด – 1 ปี แต่ทารกวัยแรกเกิดต้องกินนมแม่เป็นอาหารหลักจนถึงอายุ 6 เดือน ดังนั้นจึงแนะนำว่าควรให้ลูกกิน นมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัว ช่วงหลัง 6 เดือนขึ้นไป ส่วนกรณีคุณแม่ให้นมลูกน้อยวัยแรกเกิด- 6 เดือน ควรปรึกษาแพทย์ค่ะว่ามีอาหารอะไรบ้างที่คุณแม่ควรงดเพื่อป้องกันไม่ให้ลูกแพ้นมวัว
การเลือกนมผงสำหรับเด็กแพ้นมวัวเป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะจะส่งผลต่อสุขภาพและการเจริญเติบโตของลูกน้อยโดยตรง ดังนั้น ควรปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำที่เหมาะสม อย่างไรก็ตาม หากลูกน้อยมีอายุมากกว่า 1 ปี แล้วแพ้นมวัว คุณแม่อาจเลือกนมถั่วเหลืองชนิดกล่อง UHT ทดแทนนมผงได้ ยกเว้นกรณีที่ลูกต้องกินนมสูตรพิเศษ EHF, AAF จะต้องกินไปจนกว่าจะหายแพ้ค่ะ
ที่มา : www.paolohospital.com , คลินิกเด็กหมอจันทร์วันเพ็ญ
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
1 ขวบกินนมเปรี้ยวดีไหม ประโยชน์-โทษต่อลูกน้อยมีอะไรบ้าง
10 นมกล่องเด็ก ยี่ห้อไหนดี ได้สารอาหารที่ลูกต้องการ
6 โยเกิร์ตสำหรับทารก 6 เดือน ที่แพ้แลคโตส และท้องเสียบ่อย