เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก ! จริงมั้ย? ไขข้อสงสัยอย่างรู้เท่าทัน ป้องกันได้

เด็กแพ้นมวัว อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้หลายอย่างค่ะ แต่มีความเสี่ยงมากถึงขั้นทำให้เกิดอาการหูหนวกได้หรือไม่ ต้องมาพิจารณาไปพร้อมกัน

คุณพ่อคุณแม่ที่มีลูกน้อยแพ้นมวัว อาจเคยได้ยินมาบ้างว่าเด็กที่แพ้นมวัวนั้นอาจมีความเสี่ยงที่จะมีปัญหาเกี่ยวกับ “หูและการได้ยิน” ยิ่งเมื่อไม่กี่วันมานี้มีข่าวว่า เด็กแพ้นมวัวคนหนึ่ง ถูกครูบังคับให้ดื่มนมวัวจนเกิดอาการป่วยหูชั้นกลางอักเสบ ก็น่าจะยิ่งทำให้คุณพ่อคุณแม่ที่ได้รับข้อมูลข่าวสารเกิดความกังวลใจมากขึ้น ดังนั้น บทความนี้จะชวนคุณพ่อคุณแม่มาพิจารณากันว่า เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก ! จริงมั้ย? มาทำความเข้าใจ ไขข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างรู้เท่าทัน เพื่อป้องกันอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจาก ภาวะแพ้นมวัว ของลูกน้อยกันค่ะ

เด็กแพ้นมวัว ไม่ควรกินนมวัว

ภาวะแพ้นมวัว คืออะไร?

ก่อนไปไขข้อสงสัยว่า เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก จริงมั้ย อยากให้มาทำความเข้าใจเรื่อง “ภาวะแพ้นมวัว” กันก่อนค่ะว่าคืออะไร

การแพ้นมวัว หรือ Cow’s Milk Allergy คือ ภาวะที่ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของเด็กมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อ “โปรตีน” ในนมวัวมากกว่าปกติ ทำให้เกิดอาการแพ้ในระบบต่างๆ ทั้งผิวหนัง ระบบทางเดินอาหาร หรือระบบทางเดินหายใจ เช่น ผื่นคัน ท้องเสีย อาเจียน ริมฝีปาก ลิ้นหรือหน้าบวม หรือหายใจลำบาก โดยความรุนแรงและระยะเวลาในการเกิดอาการแพ้จะแตกต่างกันออกไปในเด็กแต่ละคน ซึ่งอาการแพ้เหล่านี้อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพด้านอื่นๆ ได้ด้วย


อาการ เด็กแพ้นมวัว เป็นยังไง?
ผิวหนัง	ผื่นลมพิษ ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง หรือผื่นแพ้สัมผัส เกิดรอยแดง หน้า ริมฝีปาก และบริเวณรอบดวงตาบวม
ระบบทางเดินอาหาร	อาการปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องร่วง ท้องผูก หรืออุจจาระปนเลือด
ระบบทางเดินหายใจ	อาการน้ำมูกเรื้อรัง ไอ เสมหะเรื้อรัง อาจมีอาการหอบ หายใจเป็นเสียงหวีด
อาการอื่น ๆ	น้ำหนักตัวต่ำกว่าเกณฑ์ อาจมีอาการซีด

นอกจากนี้ เด็กแพ้นมวัว บางคนอาจมี “ภาวะภูมิแพ้รุนแรงเฉียบพลัน” (Anaphylaxis) ซึ่งพบได้ประมาณร้อยละ 0.6 โดยมีอาการหายใจลำบาก หรือหายใจเสียงดัง เวียนศีรษะอย่างต่อเนื่อง เสียงแหบ พูดลำบาก ลิ้นหรือคอบวม รู้สึกแน่นภายในลำคอ หอบ ช็อก และชัก หมดสติ รวมถึงมีอาการตัวซีดหรือตัวอ่อนร่วมด้วย ซึ่งเป็นอาการที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วภายหลังการดื่มนมวัว โดยคุณพ่อคุณแม่ต้องรีบพาลูกไปพบแพทย์ด่วนค่ะเพราะอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก จริงมั้ย

เปิดสาเหตุ ทำไม? เด็กแพ้นมวัว

อย่างที่บอกค่ะว่า การแพ้นมวัว เป็นอาการที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายตอบสนองต่อโปรตีนในนมวัว 2 ตัวคือ

โปรตีนเวย์ (Whey)
โปรตีนเคซีน (Casein)

จนเกิดการอักเสบ ทำให้ร่างกายผลิตสารฮิสตามีน (Histamine) ที่ส่งผลให้เกิดอาการแพ้ขึ้น ทั้งนี้ คนที่มีอาการแพ้นมวัวอาจแพ้โปรตีนตัวใดตัวหนึ่ง หรือแพ้โปรตีนทั้ง 2 ตัวก็ได้

โดยคนที่มีความเสี่ยงต่อการแพ้นมวัว มักจะเป็นเด็กเล็ก ผู้ป่วยภูมิแพ้ชนิดต่างๆ ผู้ป่วยโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic Dermatitis) หรือสมาชิกในครอบครัวมีประวัติป่วยด้วยอาการแพ้อาหาร หรือภูมิแพ้ชนิดอื่น

เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก ! จริงมั้ย?

เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก ! จริงมั้ย? ก็ต้องตอบว่า การแพ้นมวัวโดยตรงจะไม่ทำให้เกิดภาวะหูหนวกค่ะ แต่ก็มีความเชื่อมโยงกับปัญหาเกี่ยวกับหูบางอย่าง เช่น เรื่องของ “หูชั้นกลางอักเสบ” ซึ่งจากกรณีที่เป็นข่าวในปัจจุบันนั้นก็พบว่า เด็กที่แพ้นมวัวตามข่าวนั้นมีการวินิจฉัยจากแพทย์ว่ามีอาการป่วยหูชั้นกลางอักเสบจริง แต่ก็ยังต้องมีการสืบค้นและวินิจฉัยต่อไปถึงความเชื่อมโยงนี้ค่ะ

ทั้งนี้ “ภาวะหูชั้นกลางอักเสบ” (Otitis media with effusion) นั้นเป็นโรคที่พบได้บ่อยในเด็กเล็ก โดยหูของคนเรานั้นจะประกอบด้วย 3 ส่วนหลักค่ะ ได้แก่ หูชั้นนอก หูชั้นกลาง และหูชั้นใน ซึ่งหูชั้นกลางจะมีการเชื่อมต่อกับช่องปากด้านหลังผ่านทางท่อเล็กๆ เรียกว่า “ท่อยูสเตเชียน” เมื่อเราเป็นหวัด มีการติดเชื้อบริเวณคอหรือจมูก หรือเป็นจมูกอักเสบ จากภูมิแพ้ ท่อยูสเตเชียนจะบวมและตัน เกิดการสะสมของน้ำในหูชั้นกลาง หากมีเชื้อในน้ำก็จะเกิดการอักเสบ ทำให้แก้วหูมีการบวมและปวดหูได้ เกิดเป็นโรคหูชั้นกลางอักเสบนั่นเอง

และคำถามเกี่ยวกับความเชื่อมโยงเรื่อง เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก หรือส่งผลให้เกิดภาวะหูชั้นกลางอักเสบหรือไม่นั้น เป็นที่ถกเถียงมานานแล้วค่ะ ซึ่งเว็บไซต์ National Library of Medicine ได้เคยเปิดเผยผลการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการแพ้โปรตีนนมวัวและภาวะหูชั้นกลางอักเสบ โดยสรุปไฮต์ไลท์น่าสนใจไว้ว่า

การอักเสบจากภูมิแพ้ในเยื่อบุจมูก มีความสัมพันธ์กับการทำงานผิดปกติของท่อยูสเตเชียน ซึ่งเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดหูชั้นกลางอักเสบ
การศึกษาในอดีตเกี่ยวกับการแพ้โปรตีนนมวัวและหูชั้นกลางอักเสบ ยังมีข้อจำกัด ทำให้ผลลัพธ์ที่ได้ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่
ไม่มีหลักฐานที่น่าเชื่อถือว่า การแพ้โปรตีนนมวัวเกี่ยวข้องกับหูชั้นกลางอักเสบเฉียบพลัน หรือชนิดมีน้ำคั่งในหูชั้นกลาง

อย่างไรก็ตาม มีการศึกษา 4 ชิ้น ที่ระบุอัตราความชุกของการแพ้โปรตีนนมวัวในเด็กกลุ่มต่างๆ ไว้ดังนี้ค่ะ

0.2% ของเด็ก 382 คนที่มีอาการพูดช้าเนื่องจากหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรังชนิดมีน้ำคั่งในหูชั้นกลาง มีการแพ้โปรตีนนมวัวร่วมด้วย
10.7% ของเด็ก 242 คนที่เข้ารับการผ่าตัดหู คอ จมูก มีการแพ้โปรตีนนมวัว
40% ของเด็ก 25 คนที่มีอาการหูชั้นกลางอักเสบชนิดมีน้ำคั่งแบบเรื้อรัง มีการแพ้โปรตีนนมวัว
เด็ก 186 คนที่มีแนวโน้มที่จะเป็นหูชั้นกลางอักเสบ มีแนวโน้มที่จะแพ้โปรตีนนมวัว

ทั้งนี้ การศึกษาที่ 4 ชิ้นไม่ได้ระบุอัตราความชุกของการแพ้โปรตีนนมวัวที่ชัดเจนว่ามากแค่ไหน แพ้ในระดับใด แต่ระบุเพียงแนวโน้มที่สูงขึ้นในการเกิดหูชั้นกลางอักเสบในเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวเท่านั้นค่ะ


ทำไม? เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก หูชั้นกลางอักเสบ
การอักเสบ	การแพ้นมวัวอาจทำให้เกิดการอักเสบในร่างกาย ซึ่งอาจรวมถึงบริเวณเยื่อบุของ “ท่อยูสเตเชียน” ที่เชื่อมต่อระหว่างหูชั้นกลางและโพรงจมูก
การทำงานของท่อยูสเตเชียน	เมื่อท่อยูสเตเชียนทำงานผิดปกติ อาจทำให้ของเหลวสะสมในหูชั้นกลาง ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อและหูชั้นกลางอักเสบ

อาการที่บอกว่าหูลูกผิดปกติ

อาการที่คุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตคือ หากลูกน้อยของคุณมีอาการแพ้นมวัว และมีอาการที่บ่งบอกถึงปัญหาเกี่ยวกับหู เช่น

ปวดหู โดยเฉพาะเวลาที่นอนหงาย
ดึงหูบ่อยๆ
นอนยาก ร้องกวน งอแงมากกว่าปกติ อารมณ์หงุดหงิดมากผิดปกติ หรือซึมลง โดยเฉพาะเวลาที่มีไข้สูง
มีไข้สูงมากกว่า 38 องศาเซลเซียส
น้ำมูกไหล
ได้ยินไม่ชัด มีปัญหาในการได้ยิน หรือตอบสนองต่อเสียงต่างๆ ช้า
สูญเสียการทรงตัว
มีของเหลวไหลออกมาจากหู
ปวดศีรษะ
ความอยากอาหารลดลง

หากลูกน้อยมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพาไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสมค่ะ


ระดับของการอักเสบของหูชั้นกลาง
หูชั้นกลางอักเสบเฉียบพลัน	หากไม่เคยมีอาการหูชั้นกลางอักเสบมาก่อน จะถือว่าเป็นหูชั้นกลางอักเสบเฉียบพลัน เนื่องจากอาการจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
ภาวะน้ำคั่งในหูชั้นกลาง	เมื่อเกิดการอักเสบที่หูชั้นกลางจะทำให้เกิดของเหลวภายในหู ที่อาจส่งผลต่อการได้ยินในระยะสั้น
ภาวะน้ำคั่งในหูชั้นกลางเรื้อรัง	ของเหลวที่คั่งในหูเป็นเวลานาน จะส่งผลให้เกิดการติดเชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อไวรัสซ้ำได้ หากเกิดการติดเชื้อบ่อยๆ ก็อาจส่งผลต่อการได้ยิน
หูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง	หากพบว่ามีการฉีกขาดของแก้วหูบ่อยๆ และมีร่องรอยของการอักเสบ ก็อาจวินิจฉัยได้ว่ามีการอักเสบอย่างเรื้อรังที่หูชั้นกลาง

ภาวะแพ้นมวัว

ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ที่เป็นไปได้เมื่อ เด็กแพ้นมวัว

เด็กที่แพ้นมวัวอาจเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแพ้อาหารชนิดอื่นได้ด้วย เช่น ไข่ ถั่ว ถั่วเหลือง เนื้อสัตว์
อาจเป็นโรคไข้ละอองฟาง ซึ่งผู้ป่วยจะตอบสนองเมื่อสัมผัสกับขนสัตว์ ฝุ่น ละอองเกสรหรือสารก่อภูมิแพ้ชนิดอื่น
อาจส่งผลให้เกิดโรคขาดสารอาหาร ภาวะเลี้ยงไม่โต ภาวะของการขาดธาตุเหล็กเรื้อรัง (Chronic Iron Deficiency Anemia) หรือภาวะการดูดซึมอาหารของลำไส้ผิดปกติได้

วิธีป้องกันและดูแล เด็กแพ้นมวัว เพื่อไม่ให้ เสี่ยงหูหนวก

สิ่งสำคัญที่สุดอันดับแรกที่จะป้องกันไม่ให้ เด็กแพ้นมวัว เสี่ยงหูหนวก หรือเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ คือ “การหลีกเลี่ยงนมวัว” และ “ผลิตภัณฑ์จากนมวัว” อย่างเคร่งครัด รวมถึงปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการเพื่อวางแผนการกินอาหารที่เหมาะสมสำหรับลูกน้อย เพื่อให้ได้รับสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตอย่างครบถ้วนค่ะ ส่วนการป้องกันและดูแลด้านอื่นๆ อาจทำได้ดังนี้

ป้องกันตั้งแต่ท้อง โดยอาการแพ้นมวัวคุณแม่ตั้งครรภ์ควรดื่มนมตามความเหมาะสม ไม่ดื่มมากเกินไป เพื่อป้องกันภาวะแพ้นมวัวของทารกแรกเกิด
กรณีทารกได้รับการวินิจฉัยว่ามีภาวะแพ้นมวัว ควรให้นมแม่หรืออาหารเสริมทารกปลอดสารก่อภูมิแพ้เป็นอาหารหลัก และแม่ให้นมควรหลีกเลี่ยงนมวัวด้วย เพราะโปรตีนในนมวัวสามารถส่งผ่านทางนมแม่ได้
กรณีลูกเป็นเด็กกลุ่มเสี่ยง ที่มีคุณพ่อหรือคุณแม่ หรือทั้งคุณพ่อและคุณแม่เป็นโรคภูมิแพ้ ควรปฏิบัติดังนี้

กินนมแม่อย่างเดียว ในช่วง 6 เดือนแรก โดยแม่ไม่จำเป็นต้องงดนมวัวหรืองดผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนมวัวหลีกเลี่ยงอาหารเสริมใด ๆ ในช่วง 6 เดือนแรก
ควรเริ่มให้อาหารเสริมกับลูกครั้งละ 1 ชนิด และค่อยๆ เพิ่มชนิดของอาหารเสริมทุกๆ 3-5 วัน หากไม่มีอาการแพ้ โดยเริ่มอาหารเสริมที่มีความเสี่ยงที่จะแพ้น้อยเป็นลำดับแรก เช่น เริ่มกินไข่แดงก่อนไข่ขาว หรือเริ่มกินเนื้อหมู เนื้อไก่ ก่อนอาหารทะเล เป็นต้น
คุณแม่ไม่ควรงดอาหารใดๆ ในช่วงระหว่างการตั้งครรภ์ หรือช่วงให้นม ยกเว้นกรณีที่คุณแม่หรือลูกน้อยมีประวัติการแพ้อาหารชนิดนั้นๆ มาก่อน

ทั้งนี้ หากลูกน้อยสามารถงดดื่มนมวัว หรืองดกินอาหารหรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนมวัวได้ดี ก็จะมีอาการดีขึ้นได้เมื่ออายุมากขึ้นค่ะ โดยที่…

ร้อยละ 45-56 อาการจะหายไปเมื่ออายุ 1 ปี
ร้อยละ 60-77 อาการจะหายไปเมื่ออายุ 2 ปี
ร้อยละ 84-87 อาการจะหายไปเมื่ออายุ 3 ปี
ร้อยละ 90-95 อาการจะหายไปเมื่ออายุ 5-10 ปี

ปรึกษาแพทย์เมื่อลูกมีภาวะแทรกซ้อนจากการแพ้นมวัว

เด็กแพ้นมวัว อาจมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นในการเกิดหูชั้นกลางอักเสบนะคะ ซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม อาจส่งผลกระทบต่อการได้ยินได้ หรือมีโอกาสหูหนวกได้ อย่างไรก็ตาม การแพ้นมวัวไม่ได้ทำให้เกิดภาวะหูหนวกโดยตรง การดูแลและสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด รวมถึงการปรึกษาแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติ จะช่วยให้ลูกน้อยของคุณมีสุขภาพที่ดีและมีการได้ยินที่ปกติได้ค่ะ

ที่มา : www.pobpad.com , www.medparkhospital.com , bangkokhospitalchanthaburi.com , pmc.ncbi.nlm.nih.gov

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

เช็กสัญญาณเสี่ยง! ออทิสติกเทียม รีบแก้ไข ก่อนเป็นภัยคุกคามพัฒนาการลูก

6 เรื่องต้องห้าม! หยอกล้อเด็ก กระทบ Self-Esteem แหย่เด็กเล่น ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ

ลูกติดแม่มาก เรื่องธรรมดา หรือปัญหาพฤติกรรม รับมือยังไงให้ถูกวิธี

มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!