ช่วงปลายฝนต้นหนาวนี้ ฝนพากันเทกระหน่ำทุกวันจนหลายคนป่วยไปตามๆ กัน โดยเฉพาะเด็กเล็กที่มีภูมิคุ้มกันต่ำอยู่แล้ว เมื่อโดนละอองฝนยิ่งทำให้ป่วยง่ายเข้าไปอีก สำหรับโรคที่มากับฝนคงนี้ไม่พ้น โรคไข้หวัด แต่คุณรู้หรือไม่ว่า “หวัด” ก็ทำให้หูหนวกได้ มารู้จักกับโรค “หวัดขึ้นหู” กันดีกว่า
หลายคนอาจคิดว่าอาการหวัด คัดจมูก หรือไข้หวัดใหญ่เป็นแล้วก็หาย แต่ในบางครั้งอาการเหล่านี้อาจลุกลามจนเกิดภาวะแทรกซ้อนที่สร้างความเจ็บปวดได้ นั่นคือ “โรคหูชั้นกลางอักเสบเฉียบพลัน” หรือที่เรียกกันติดปากว่า “หวัดขึ้นหู” โรคที่มีอาการคล้ายกับหวัดทั่วไป เตือนพ่อแม่คอยสังเกตอาการลูก ก่อนช้าเกินไป
หวัดขึ้นหู คืออะไร มีสาเหตุเกิดจากอะไร?
นพ.ชัยยศ เด่นอริยะกุล หัวหน้ากลุ่มงานโสต ศอ นาสิก โรงพยาบาลกลาง ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับโรคนี้ไว้ว่า หวัดขึ้นหู คือภาวะติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียในบริเวณ “หูชั้นกลาง” ซึ่งเป็นพื้นที่ที่อยู่ด้านหลังแก้วหู โรคนี้มักเป็นอาการต่อเนื่องมาจากการเจ็บป่วย เช่น โรคหวัด ไข้หวัดใหญ่ หรือภูมิแพ้
พญ. อุมาพร พนมธรรม แพทย์โสต ศอ นาสิก ประจำสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี (โรงพยาบาลเด็ก) กล่าวว่า โรคหวัดธรรมดาๆ อาจลุกลามจากระบบทางเดินหายใจไปสู่อวัยวะข้างเคียงอย่างหู ที่ก่อให้เกิดโรคหูชั้นกลางอักเสบ หรือหวัดขึ้นหู ซึ่งอาจนำไปสู่การบกพร่องทางการได้ยินชนิดถาวรได้
โรคนี้ มักเกิดกับผู้ป่วยที่ติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ เช่น เป็นหวัด ลำคออักเสบ ต่อมทอนซิลอักเสบ แล้วเชื้อลุกลามผ่านท่อปรับความดันของหูที่อยู่ในโพรงหลังจมูก หรือท่อยูสเตเชี่ยน (Eustachian Tube) เข้าไปยังหูชั้นกลาง ทำให้ปวดหูข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง มีไข้สูง การได้ยินลดลง ซึ่งถ้าปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้แก้วหูทะลุจนมีน้ำไหลออกมา โรคดังกล่าวส่วนมากจะเกิดในเด็ก เพราะท่อยูสเตเชี่ยนสั้นกว่าผู้ใหญ่ พบว่าร้อยละ 80 ของเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 3 ขวบ เคยเป็นโรคนี้อย่างน้อย 1 ครั้ง
ชนิดของโรคหวัดขึ้นหู
นอกจากนี้ พญ. ภาวินี อินทกรณ์ จากสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี (โรงพยาบาลเด็ก) ยังให้รายละเอียดเพิ่มเติมอีกว่า หูน้ำหนวกสามารถแบ่งเป็น 3 ชนิด ได้แก่
- หูน้ำหนวกชนิดเฉียบพลันเป็นโรคที่พบได้บ่อยในเด็กเล็กภายหลังจากเป็นหวัด คออักเสบ ทำให้เด็กปวดหูมาก และเป็นไข้ ต่อมาอาจมีแก้วหูทะลุและมีน้ำหนวกไหล แต่อาการปวดจะลดลง
- หูน้ำหนวกชนิดใส เป็นหูน้ำหนวกซึ่งมีน้ำขังอยู่ในช่องหูชั้นกลาง เกิดจากความบกพร่องการทำงานของท่อระบายอากาศที่ติดต่อระหว่างหูชั้นกลางและหลอดคอหอยส่วนหลังโพรงจมูก ซึ่งอาจเกิดตามหลังหูชั้นกลางอักเสบแบบชนิดเฉียบพลัน มักเป็นหลังการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน เช่น หวัด ไซนัสอักเสบ ต่อมอะดีนอยด์โตหรืออักเสบ โรคภูมิแพ้จมูก มักมีอาการปวดหูเล็กน้อย หูอื้อ เสียงก้องในหู มีเสียงในหู
- ส่วนหูน้ำหนวกชนิดเรื้อรัง คือภาวะที่มีการอักเสบของหูชั้นกลางมากกว่า 3 เดือน และมีแก้วหูทะลุ มีน้ำหนวกไหล อาจมีตลอดเวลา หรือเป็นๆ หายๆ เกิดจากการที่เป็นหูน้ำหนวกเฉียบพลันแล้วไม่ได้รับการรักษาจนหายเกิดการอักเสบเรื้อรังแบ่งเป็น
- หูอักเสบชนิดเรื้อรังชนิดไม่รุนแรง มีแก้วหูทะลุ โดยอาจมีน้ำหนวกไหลเป็นระยะ จะรักษาด้วยยากินและหยอด ผ่าตัดปะแก้วหูเมื่อหูแห้ง
- หูอักเสบชนิดเรื้อรังชนิดรุนแรง มีสารทำลายกระดูก ซึ่งสามารถทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้ เช่น ฝีหลังหู หน้าเบี้ยว เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ฝีในสมอง หูหนวก เวียนศีรษะ ชัก เป็นต้น จะรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาสารทำลายกระดูกออก
วิธีสังเกตอาการหวัดขึ้นหูในเด็ก
- เด็กเล็ก: ให้สังเกตว่าเด็กร้องไห้โยเยหรือร้องไห้เสียงดังโดยไม่ทราบสาเหตุหรือไม่ เด็กเอามือป้องหูตัวเอง หรือถ้าใครไปถูกหูก็ร้องไห้ขึ้นมาทันทีหรือเปล่า เป็นต้น
- เด็กโต: สังเกตจาก เช่น ลูกบ่นว่าปวดหู หรือได้ยินไม่ชัดเจน บริเวณช่องหูมีกลิ่นเหม็น พูดเสียงดังกว่าปกติ ไม่สนใจเมื่อถูกเรียก ซึ่งผู้ปกครองควรพาไปพบแพทย์ทันที
สัญญาณอันตราย เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์?
คุณแม่ควรพาบุตรหลานไปพบแพทย์ทันที หากพบอาการดังต่อไปนี้:
- อาการดังกล่าวข้างต้นไม่ดีขึ้นภายใน 1 วัน
- เกิดขึ้นในเด็กเล็กที่อายุต่ำกว่า 6 เดือน
- มีอาการปวดหูอย่างรุนแรง
- มีของเหลว เช่น น้ำหนอง หรือของเหลวปนเลือด ไหลออกจากหู (อาจเป็นสัญญาณของแก้วหูทะลุ)
- อาการเกิดขึ้นหลังจากเป็นหวัดหรือการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ
หวัดขึ้นหู มีวิธีรักษาอย่างไร?
การรักษาจะมุ่งเน้นไปที่การกำจัดเชื้อและรักษาอาการหวัดควบคู่กันไป โดยแพทย์อาจพิจารณาให้การรักษาดังนี้:
- ยาฆ่าเชื้อ (ยาปฏิชีวนะ): เพื่อกำจัดการติดเชื้อแบคทีเรีย
- ยาลดน้ำมูกและยาแก้แพ้: เพื่อช่วยลดอาการบวมและทำให้ท่อยูสเตเชียนเปิดโล่งขึ้น
- ยาแก้ปวดลดไข้: เพื่อบรรเทาอาการปวดและลดไข้
- ยาหยอดหู: ในกรณีที่มีการติดเชื้อร่วมด้วย
- การดูดหนอง: หากมีหนองในหูจำนวนมาก แพทย์อาจใช้เครื่องมือดูดหนองออกเพื่อลดอาการปวด หูอื้อ และช่วยให้การได้ยินดีขึ้น
ระหว่างการรักษา ห้ามให้น้ำเข้าหูเด็ดขาด ห้ามใช้ไม้พันสำลีหรือวัตถุใดๆ ปั่นหรือแคะหู หากมีหนองไหลออกมา สามารถใช้สำลีสะอาดเช็ดเบาๆ บริเวณใบหูด้านนอกเท่านั้น
หวัดขึ้นหู กี่วันหาย?
หากได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง อาการส่วนใหญ่จะเริ่มดีขึ้นและน้ำหนองจะลดลงภายใน 2-3 วัน
ในกรณีที่แก้วหูทะลุจากการอักเสบ เมื่อการติดเชื้อหายดีแล้ว โดยส่วนใหญ่แก้วหูจะสามารถสมานและปิดได้เองภายใน 2–4 สัปดาห์
ทำความรู้จัก โรคหวัดขึ้นหู หรือหูชั้นกลางอักเสบกันไปแล้วนะคะ คุณพ่อคุณแม่ได้เห็นแล้วว่า หวัด น่ากลัวกว่าที่คิด ดังนั้นขอให้คุณพ่อคุณแม่หมั่นสังเกตอาการลูกน้อย หากมีสิ่งที่ไม่มั่นใจหรือสงสัยว่าผิดปกติ ควรรีบพาลูกไปพบคุณหมอเพื่อวินิจฉัย และรักษาอย่างทันท่วงทีค่ะ
ที่มา: มูลนิธิเพื่อเด็กพิการ , โรงพยาบาลเมดพาร์ค
ได้รับการตรวจสอบข้อมูลโดย นพ. ชัยวัฒน์ เชื้อพันธุ์ แพทย์ หู คอ จมูก ภูมิแพ้
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ:
ฮัดเช้ย!! เมื่อแม่เป็นหวัดลูกในท้องจะติดไหม ?
อาการผิดปกติของทารก ที่แม่ชอบคิดว่าไม่เป็นไร กว่าจะพาลูกมาหาหมอก็เกือบสายเกินแก้
ทำไมไม่ควรให้เด็กเล็กกินยาลดน้ำมูก ผลข้างเคียงของยาลดน้ำมูกที่แม่ต้องรู้!
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
