ทำอย่างไรเมื่อลูกแหวะนม

ถาม-ตอบ พร้อมเทคนิครับมือ โดยคุณหมอเฉพาะทางผู้เชี่ยวชาญ
ศ. เกียรติคุณ พญ. วันดี วราวิทย์
กุมารแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคทางเดินอาหารในเด็ก

1. ทารกแหวะนม ผายลมบ่อยเกิดจากอะไร? 

ตอบโดยคุณหมอ: เด็กทารกแหวะนมเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น

1.1 ลูกกินนมแล้วไม่ถูกอุ้มให้เรอลม

หากลูกกินนมและไม่เรอลมหรือเรอลมออกได้ไม่ดี จึงทำให้มีลมค้างในกระเพาะมาก ซึ่งจะเพิ่มความดันในกระเพาะทำให้กระเพาะบีบตัวแรง ของเหลวในกระเพาะจึงไหลย้อนออกมาทางปากลูกซึ่งเรียกอาการนี้กันว่า อาการแหวะนม​​​​​​​ของทารก

1.2 ลูกกินนมมากเกิน

ลูกน้อยแรกเกิดจนถึงอายุสี่เดือนมักร้องกินนมตลอดทั้งที่กินนมอิ่ม ท้องกางแล้ว เมื่อกินนมอีกนมจึงไหลออกทางปาก แหวะนมออกมา แต่แหวะนมแล้วก็ร้องกินอีก ซึ่งหากให้ลูกกินนมมากเกินไปจะก่อให้เกิดอาการ Overfeeding ที่จะทำให้ลูกแหวะนมบ่อย ร้องโยเยและผายลมบ่อยได้ และจะเป็นเช่นนี้จนกว่าพัฒนาการช่วงที่มีความสุขกับการกิน (Oral Phase) จะค่อยคลายลง

1.3 ภาวะกรดไหลย้อน

การเกิดภาวะกรดไหลย้อนสามารถเกิดในเด็กได้ เนื่องจากหูรูด (Sphincter) ตรงรอยต่อของหลอดอาหารและกระเพาะเปิด โดยปกติแล้วหูรูดจะแข็งแรง ปิดกั้นไม่ให้ของเหลวในกระเพาะไหลย้อนกลับ แต่มีทารกจำนวนหนึ่งมีภาวะนี้

1.4 ภาวะย่อยนมได้ไม่ดี

 เมื่อเกิดภาวะนี้ทำให้นมไม่ย่อย จึงทำให้ทารกแหวะนมออกมาเป็นเม็ดนม และอาจมีเลือดปนถ้ามีภาวะแพ้โปรตีนนมวัว

1.5 ภาวะย่อยน้ำตาลแลกโตสได้ไม่ดี

ทารกส่วนใหญ่มีน้ำย่อยแลกเตสสำหรับย่อยน้ำตาลแลกโตสที่มีในนม แต่เด็กบางคนอาจ มีปริมาณจำกัด ซึ่งถ้าเด็กกินนมมากได้น้ำตาลแลกโตสเกินกว่าน้ำย่อยที่มีอยู่ น้ำตาลแลกโตสจะเหลือตกค้างจึงเกิดการหมักมีแก๊สขึ้นมา ทำให้ทารกท้องอืดท้องเฟ้อ ผายลมบ่อย 

1.6 ภาวะจุลินทรีย์ในลำไส้เสียดุล (Dysbiosis) เป็นต้น

การที่คุณแม่จะรับมือกับอาการแหวะนมของลูกได้ถูกต้องหรือไม่ จึงต้องสังเกตอาการอื่น ๆ พร้อมปัจจัยอื่น ๆ ร่วมด้วยเพื่อค้นพบสาเหตุที่แท้จริงจึงจะดูแลได้ถูกจุด

2. อาการร้องไห้โยเยในเด็กเล็กเกิดจากอะไร?

ตอบโดยคุณหมอ: ลูกวัยทารกร้องไห้โยเยเป็นได้หลายสาเหตุ ซึ่งมักเกิดจากไม่สบายตัวอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น มีไข้ หรือ เจ็บปวดส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย ซึ่งต้องสำรวจด้วยการลูบคลำตามแขนขาและลำตัวเบา ๆ ว่ามีจุดเจ็บ บวม แดง ร้อนไหม? มีตุ่มถูกแมลงกัดไหม?

แต่หากไม่มีไข้และไม่พบสิ่งผิดปกติตามร่างกาย ให้คุณแม่สงสัยว่าการที่ลูก ร้องโยเยอาจเกิดจากความรู้สึกไม่สบายท้อง แน่นท้อง และถ้าร้อง-หยุด เป็นเวลามักเป็นอาการของการปวดท้องโคลิก

คุณหมอแนะนำ เทคนิคลดอาการแหวะนมในเด็กเล็ก

• อุ้มให้กินนมโดยให้กลืนลมน้อยที่สุด

 หากทารกกินนมขวดต้องถือ ขวดโดยให้ น้ำนมท่วมจุกนมและคุณแม่อย่าลืมคลายฝาเกลียวที่จุกนมให้ หลวมเพื่อให้ลมเข้าไป แทนที่นมที่ถูกดูดออกจากขวดนม

• อุ้มทารกพาดบ่าให้เรอลมออกหลังกินนมอิ่มทุกมื้อ

การทำให้ทารกเรอลมออกหลังกินนมจะสามารถช่วยลดอาการแหวะของทารกได้

• วางทารกให้นอนตะแคงซ้าย

 เพื่อให้นมเข้าไปอยู่ในกระพุ้งกระเพาะก่อน เพื่อป้องกันนมให้ไม่ล้นจนไหลย้อนขึ้นมาในหลอดอาหาร

• ควรปรึกษาแพทย์หากจำเป็นต้องให้นมผง

เพื่อเลือกนมที่เหมาะสมกับการย่อยของลูกคุณเพราะนมที่ ลูกแหวะออกมาจะเห็นได้ว่ามีเม็ดนมก้อนใหญ่ ๆ แสดงว่านมที่กินเมื่อ ถูกกรดและน้ำย่อยในกระเพาะได้เกิดเป็นเม็ดนมซึ่งอาจผ่านออกจาก กระเพาะได้ยาก

นมสูตรย่อยง่ายที่มีโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน มีส่วนช่วยลดอาการแหวะนมได้อย่างไร?

ตอบโดยคุณหมอ:  นมสูตรย่อยง่ายที่มีโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน เมื่อสัมผัสกับน้ำย่อยในกระเพาะจะเกิดเป็นเม็ดนมขนาดเล็กลง ผ่านลงไปในลำไส้ได้ง่าย ของเหลวจะไม่ค้างในกระเพาะจึงไม่ค่อยมีนมให้ไหลย้อนกลับ ลูกจะไม่แหวะนมออกมา นอกจากนี้ นมสูตรที่ผลิตเพื่อให้ทารกกินแล้วสบายท้องไม่ร้องโยเยนั้นได้ปรับลดน้ำตาลแลกโตสลงต่ำ ซึ่งจะลดปัญหาในกรณีที่ทารกย่อยน้ำตาลแลกโตสได้จำกัด แต่ได้น้ำตาลแลกโตสเพียงพอสำหรับสมองของทารกที่กำลังเติบโต และยังช่วยให้จุลินทรีย์ในลำไส้ใหญ่ทำงานซึ่งทำให้อุจจาระนิ่ม

คุณพ่อคุณแม่คงเข้าใจสาเหตุและอาการแหวะนมของลูกได้มากขึ้น แต่อย่าลืมว่านอกจากสาเหตุเหล่านี้แล้วคุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตอาการและพฤติกรรมอื่น ๆ ร่วมด้วย เพื่อจะได้วิธีการรักษาได้อย่างตรงจุด ทั้งนี้หากอาการแหวะของทารกเกิดขึ้นบ่อยหรือรุนแรงจนดูผิดสังเกตคุณพ่อคุณแม่ควรรีบมา ลูก มา พบแพทย์ ทันทีเพื่อตรวจเช็กอาการและทำการรักษาต่อไป