คุณแม่หลายคนหลังผ่าคลอดมักพบกับอาการหนาวสั่น คล้ายกับมีไข้ แต่ไม่มีไข้ ซึ่งเป็นอาการที่พบได้บ่อย แม้จะดูเหมือนไม่ใช่เรื่องใหญ่อะไร แต่อาการ หนาวสั่นหลังผ่าคลอด อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการเปลี่ยนแปลงภายในร่างกาย หรืออาจเป็นผลข้างเคียงจากการผ่าตัดได้ คุณแม่จำเป็นต้องทำความเข้าใจสาเหตุ อาการ และวิธีรับมือกับอาการหนาวสั่น เพื่อช่วยให้คุณแม่ฟื้นตัวจากการคลอดได้อย่างรวดเร็วและปลอดภัย และสามารถดูแลลูกน้อยได้อย่างเต็มที่ค่ะ
อาการ หนาวสั่นหลังผ่าคลอด คืออะไร?
อาการหนาวสั่นหลังคลอดพบได้ทั้งในคุณแม่ที่คลอดเองตามธรรมชาติและคุณแม่ที่ผ่าคลอด แต่มีโอกาสเกิดขึ้นมากกว่าในคุณแม่ที่ผ่าคลอด หรือได้รับยาแก้ปวดระหว่างคลอด เช่น ยาชาเฉพาะที่ อาการนี้มักเกิดขึ้นภายใน 1-2 ชั่วโมงหลังคลอด หรืออาจเกิดขึ้นระหว่างคลอดเลยก็ได้ค่ะ
ถึงแม้จะพบได้บ่อย แต่คุณแม่หลายคนก็อาจตกใจเมื่อเกิดอาการ หนาวสั่นหลังคลอดธรรมชาติ หรือ หนาวสั่นหลังผ่าคลอด โดยส่วนใหญ่อาการนี้ไม่ได้เป็นอันตราย แต่ถ้าหนาวสั่นร่วมกับมีไข้ อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อหลังคลอดได้ ซึ่งทีมแพทย์จะคอยเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด
หนาวสั่นหลังผ่าคลอด เกิดจากอะไร?
อาการหนาวสั่นหลังคลอดอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ลองมาดูกันค่ะว่ามีอะไรบ้าง
ระหว่างตั้งครรภ์ ร่างกายคุณแม่จะผลิตฮอร์โมนต่างๆ ในปริมาณมาก พอคลอดแล้วระดับฮอร์โมนเหล่านี้จะลดลงอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้อุณหภูมิร่างกายแกว่งไปมา เกิดเป็นอาการหนาวสั่นได้
การใช้ยาชาหรือยาสลบระหว่างคลอด โดยเฉพาะการผ่าคลอด อาจส่งผลต่อระบบประสาทอัตโนมัติที่ควบคุมอุณหภูมิร่างกาย ทำให้เกิดอาการหนาวสั่นได้ นอกจากนี้ ยาสลบยังอาจทำให้ความดันโลหิตลดลง และเมื่อร่างกายฟื้นตัว ความดันโลหิตจะสูงขึ้น ร่างกายเกิดความเครียด ปรับตัวไม่ทัน จึงเกิดอาการหนาวสั่นได้เช่นกัน
ระหว่างคลอด คุณแม่จะเสียเลือดและน้ำคร่ำ ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำหนัก เกิดภาวะขาดน้ำ และร่างกายเกิดความเครียด ปรับตัวไม่ทัน จึงเกิดอาการหนาวสั่นได้
การได้รับสารน้ำหรือเลือดทางหลอดเลือดดำที่มีอุณหภูมิต่ำกว่าร่างกาย อาจทำให้ร่างกายปรับอุณหภูมิไม่ทัน เกิดอาการหนาวสั่นได้
นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่อาจทำให้เกิดอาการหนาวสั่นหลังคลอดได้ เช่น การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิในห้องคลอด หรือการติดเชื้อหลังคลอด
อาการหนาวสั่นหลังผ่าคลอดจะคงอยู่นานแค่ไหน?
อาการหนาวสั่นหลังคลอดมักจะหายไปเองภายใน 20-30 นาที ไม่ว่าจะเกิดจากการคลอดธรรมชาติ การใช้ยาชาเฉพาะที่ หรือการผ่าคลอด โดยส่วนใหญ่จะไม่เกิน 1 ชั่วโมง
เมื่อไหร่ควรแจ้งเจ้าหน้าที่เกี่ยวกับอาการหนาวสั่นหลังคลอด?
ถึงแม้ว่าอาการหนาวสั่นหลังคลอดจะเป็นเรื่องปกติ แต่ก็มีบางกรณีที่คุณแม่ควรแจ้งให้แพทย์หรือพยาบาลทราบทันที เพื่อความปลอดภัย ดังนี้
- หนาวสั่นพร้อมกับมีไข้ การมีไข้ร่วมด้วยอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ ซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อทั้งคุณแม่และลูกน้อย
- หนาวสั่นรุนแรง หรือเป็นเวลานาน หากอาการหนาวสั่นรุนแรงมาก หรือเป็นนานเกินกว่า 1 ชั่วโมง ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบ เพื่อหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม
- มีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น เจ็บคอ ปวดเมื่อย หรือมีอาการคล้ายไข้หวัด ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบ เพื่อประเมินอาการและหาสาเหตุ
วิธีแก้อาการหนาวสั่นหลังคลอด
เมื่อคุณแม่เกิดอาการหนาวสั่นหลังคลอด คนรอบข้างสามารถช่วยบรรเทาอาการได้ ดังนี้
- ห่มผ้าหนาๆ ช่วยเพิ่มความอบอุ่นให้ร่างกาย
- วางกระเป๋าน้ำร้อน ประคบตามร่างกาย เช่น บริเวณเท้า หรือหน้าท้อง เพื่อเพิ่มความอบอุ่น
- อุ้มลูกดูดนมแม่ การสัมผัสแนบเนื้อกับลูกน้อย ช่วยเพิ่มความอบอุ่น และกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนออกซิโทซิน ซึ่งช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย
- รับประทานอาหารอุ่นๆ ช่วยเพิ่มพลังงาน และความอบอุ่นให้ร่างกาย โดยเฉพาะคุณแม่ที่ไม่ได้คลอดตามธรรมชาติ ควรรับประทานอาหารทันทีที่ลุกนั่งได้
ผ่าคลอดนานแล้ว แต่อยู่ๆ ก็หนาวสั่น
สำหรับคุณแม่ที่ผ่าคลอดไปนานแล้ว แต่อยู่ๆ ก็เกิดอาการหนาวสั่น หนาวใน หนาวเข้ากระดูกขึ้นมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสังคมไทย ที่มักเชื่อมโยงอาการนี้ว่าเป็นเพราะ ไม่ได้อยู่ไฟหลังคลอด
อาการหนาวสั่น เป็นเพราะไม่ได้อยู่ไฟ จริงไหม?
ความเชื่อเรื่องการอยู่ไฟเป็นกุศโลบายที่เกิดขึ้นในสมัยก่อน เพื่อให้คุณแม่ได้พักผ่อน ฟื้นฟูร่างกาย และมีเวลาสำหรับดูแลตัวเองและลูกน้อยอย่างเต็มที่ค่ะ ซึ่งในยุคสมัยนั้น การลาหยุดพักผ่อนหลังคลอดอาจเป็นเรื่องยาก
แต่ในปัจจุบัน คุณแม่สามารถลาคลอดได้ จึงมีเวลาพักผ่อนและดูแลตัวเองอย่างเพียงพอ ทำให้การอยู่ไฟอาจไม่จำเป็นเหมือนในอดีต
ส่วนความเชื่อที่ว่า การไม่อยู่ไฟจะทำให้เกิดอาการหนาวสั่น นั้นไม่เป็นความจริง สาเหตุที่แท้จริงของอาการหนาวสั่นหลังคลอด เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ซึ่งมีระดับสูงขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์ และลดลงอย่างรวดเร็วหลังคลอด ส่งผลให้อุณหภูมิร่างกายแกว่งไปมา เกิดเป็นอาการหนาวสั่น ร้อนวูบวาบ ได้ ไม่ว่าจะอยู่ไฟหรือไม่ก็ตาม
อาการหนาวสั่น จากสาเหตุทางการแพทย์
อาการหนาวสั่นหลังจากผ่าคลอดไปนานแล้ว อาจเกิดจากสาเหตุทางการแพทย์ เช่น
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน แม้ว่าระดับฮอร์โมนจะลดลงหลังคลอด แต่ในระยะยาว ฮอร์โมนอาจยังคงมีความผันผวน ซึ่งอาจส่งผลต่อการควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย
- ผลกระทบจากแผลผ่าตัด แผลผ่าตัดอาจทำให้เกิดการอักเสบ หรือการติดเชื้อ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการหนาวสั่นได้
- ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ เช่น โรคโลหิตจาง ภาวะไทรอยด์ หรือโรคแพ้ภูมิตัวเอง ก็อาจทำให้เกิดอาการหนาวสั่นได้เช่นกัน
การดูแลตัวเองเมื่อหนาวสั่นหลังคลอด
การดูแลตัวเองเมื่อเกิดอาการ หนาวสั่นหลังผ่าคลอด สามารถทำได้ดังนี้
- รักษาความอบอุ่น สวมใส่เสื้อผ้าหนาๆ อยู่ในห้องที่อบอุ่น และใช้ผ้าห่ม
- พักผ่อนให้เพียงพอ การนอนหลับพักผ่อน ช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
- ดื่มน้ำอุ่น ช่วยเพิ่มความอบอุ่น และป้องกันภาวะขาดน้ำ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เลือกอาหารที่ให้พลังงาน และสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย
- ดูแลสุขภาพจิต ผ่อนคลายความเครียด พูดคุยกับคนใกล้ชิด หรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ หากรู้สึกวิตกกังวล หรือซึมเศร้า
- เคลื่อนไหวร่างกายเบาๆ เช่น การเดิน ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือด และเพิ่มความอบอุ่น แต่ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนักๆ
การดูแลตัวเองหลังคลอด เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อช่วยให้คุณแม่ฟื้นตัวจากอาการหนาวสั่นหลังผ่าคลอดได้อย่างรวดเร็ว และมีสุขภาพแข็งแรง ซึ่งการพักผ่อน การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และการรักษาความอบอุ่นของร่างกาย เป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ ไม่ควรยึดติดกับความเชื่อเรื่องการอยู่ไฟเพียงอย่างเดียวค่ะ
ที่มา : babycenter , ป้าปอจ้อเรื่องสุขภาพ โดยพยาบาล , World Med Center , โรงพยาบาลของแก่นราม
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
วิธีนวดเต้าหลังคลอด นวดยังไง? กระตุ้นน้ำนม ลดเต้าคัดให้แม่หลังคลอด
อาการผิดปกติหลังผ่าคลอด ที่ต้องไปพบแพทย์
แผลเป็นนูนหลังผ่าคลอด คีลอยด์ รักษายังไง? วิธีดูแลแผลผ่าคลอดให้หายเร็ว
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
