เชื่อว่าคุณแม่ทุกคนมีความตั้งมั่นตั้งใจอุ้มท้องเจ้าตัวเล็กอย่างปลอดภัยไปจนครบกำหนดคลอด ไม่มีคุณแม่คนไหนอยากให้เกิดภาวะ “คลอดก่อนกำหนด” แน่นอน
แต่เมื่อภาวะจำยอมนี้ต้องเกิดขึ้น คุณแม่ต้องตั้งสติและเตรียมความพร้อมในการดูแลเบบี้นะคะ เพราะลูกที่คลอดก่อนกำหนดนั้นมักจะมีน้ำหนักตัวน้อย และเป็นไปได้ว่าจะมีพัฒนาการที่ช้า การเสริมสร้างโภชนาการที่ดีให้ลูกตั้งแต่เริ่มต้นเพื่อส่งเสริมพัฒนาการและการเจริญเติบโตให้เจ้าตัวเล็กจึงเป็นสิ่งสำคัญ และสำหรับคุณแม่บางคนที่ไม่สามารถให้นมลูกได้ นมผงสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนด ก็เป็นตัวเลือกที่เป็นทางออกได้ค่ะ เพียงแต่ต้องเลือกที่ใช้…เพื่อพัฒนาการที่ดีของลูก
—————————————–
ข้อมูลน่ารู้ เกี่ยวกับ เด็กคลอดก่อนกำหนด ในประเทศไทย
มีข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุขระบุไว้ค่ะว่า ในปีงบประมาณ 2566 ประเทศไทยมีอัตราทารกคลอดก่อนกำหนดมากถึงร้อยละ 10.4 และคาดว่าจะมีเด็กคลอดก่อนกำหนดราว 50,000 คนต่อปี ซึ่งภาวะคลอดก่อนกำหนดนี้จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพของทารกและทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนหลายอย่าง
—————————————-
คลอดตอนไหน เรียกว่า “คลอดก่อนกำหนด”
ก่อนจะไปเลือก นมผงสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนด จะพาคุณแม่ทุกคนโดยเฉพพาะคุณแม่ท้องแรกมาทำความเข้าใจก่อนค่ะว่า การคลอดก่อนกำหนดคืออะไร
ทั้งนี้ ในทางการแพทย์นั้น การคลอด “ครบกำหนด” ก็คือการคลอดในช่วงอายุครรภ์ 37-40 สัปดาห์ ส่วนการคลอดก่อนกำหนดเป็นการคลอดที่เกิดขึ้นในช่วงอายุครรภ์ 24-36 สัปดาห์กับอีก 6 วัน ส่วนการคลอดก่อนอายุครรภ์ 24 สัปดาห์จะเรียกว่า “แท้ง” ซึ่งสัญญาณที่บ่งบอกว่าคุณแม่มีความเสี่ยงที่คลอดก่อนกำหนด ก็คือ
แม่ท้องที่เสี่ยงต่อการเกิด ภาวะคลอดก่อนกำหนด
- คุณแม่ท้องที่มีโรคประจำตัวจะส่งผลกระทบกับการตั้งครรภ์โดยตรง เช่น โรคความดันสูง เบาหวาน โรคหัวใจ โรคปอด หรือโรคประจำตัวอื่น ๆ ตามการวินิจฉัยของแพทย์
- แม่ท้องที่มีภาวะเครียด เนื่องจากระดับฮอร์โมนและความไม่สบายตัวจากการตั้งครรภ์ส่งผลต่ออารมณ์ของคุณแม่โดยตรง โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสที่ 3 ของการตั้งครรภ์ หากเครียดมาก ๆ จะกระตุ้นให้มีการบีบตัวของมดลูกมากขึ้นจนเกิด ภาวะคลอดก่อนกำหนด ได้
- ภาวะการติดเชื้อและการอักเสบของแม่ท้อง จะส่งผลต่อการตั้งครรภ์โดยตรง ที่พบได้บ่อยคือการติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ และในระบบทางเดินหายใจ เช่น กระเพาะปัสสาวะอักเสบ โรคไข้หวัดใหญ่ การติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำหรือภาวะถุงน้ำคร่ำอักเสบ ที่เกิดการอักเสบของเยื่อหุ้มทารกหรือถุงน้ำคร่ำ จากการติดเชื้อแบคทีเรีย ส่วนใหญ่ที่เจริญจากช่องคลอดขึ้นไปสู่มดลูก
- คุณแม่ที่เดินเยอะ ทำกิจกรรมหนัก เดินเร็ว ทำสิ่งต่าง ๆ เร็วจนไม่ระวังตัว ซึ่งอาจจะทำให้เกิดอุบัติเหตุ ก็เป็นพฤติกรรมเสี่ยงที่อาจทำให้เกิด ภาวะคลอดก่อนกำหนด ได้
- ปากมดลูกสั้น คุณแม่ที่มีปากมดลูกสั้นกว่า 2-2.5 เซนติเมตร จะถือว่ามีโอกาสคลอดก่อนกำหนดและจำเป็นต้องเฝ้าระวังตัว
- รูปร่างของมดลูกที่ผิดปกติ เช่น บางคนมดลูกมี 2 ข้าง หรือมีการผิดรูปแต่กำเนิด ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของการคลอดก่อนกำหนดได้เช่นกัน
- ครรภ์แฝด มีโอกาสที่มดลูกจะบีบตัวเร็วมากกว่าการตั้งครรภ์เดี่ยวกว่า ดังนั้น ร้อยละ 50 ของการตั้งครรภ์แฝดมักจะ คลอดก่อนกำหนด
ปัญหาที่พบบ่อยใน เด็กคลอดก่อนกำหนด
- น้ำหนักตัวน้อย เด็กคลอดก่อนกำหนดส่วนใหญ่จะมีน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ คือ มักจะต่ำว่า 2,500 กรัม
- พัฒนาการช้ากว่าเด็กที่คลอดครบกำหนด แต่จะเป็นแค่ช่วงแรกเท่านั้น หลังจากนั้นพัฒนาการของลูกน้อยจะกลับเข้าสู่ปกติ คือ นั่ง คลาน ได้เหมือนกับทารกทั่วไป แต่อาจเดินได้ช้ากว่าเด็กทั่วไปประมาณ 2 เดือน และ 80% ของทารกที่คลอดก่อนกำหนดจะมีพัฒนาการที่เป็นปกติเมื่ออายุครบ 2 ปี
- เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่ายในช่วงขวบปีแรก ทั้งนี้เนื่องจากกลไกการป้องกันการติดเชื้อยังไม่สามารถทำหน้าที่ได้สมบูรณ์ รวมทั้งได้รับภูมิคุ้มกันในการต่อต้านเชื้อจากแม่ในระดับต่ำกว่าทารกคลอดครบกำหนด จึงต้องระมัดระวังความสะอาดเป็นพิเศษ
- โลหิตจาง เด็กคลอดก่อนกำหนด มีแนวโน้มจะมีภาวะโลหิตจางโดยธรรมชาติที่รุนแรงและยาวนานกว่าทารกคลอดครบกำหนดเนื่องจากมีเหล็กสะสมไว้น้อยและจะถูกนำออกมาทดแทน ระดับฮีโมโกลบินที่ลดลงจากการเจริญเติบโต
- หายใจมีเสียงดัง มีการหายใจที่ไม่สม่ำเสมอ และอัตราการหายใจมีการเปลี่ยนแปลงมากในขณะตื่นและนอนหลับ โดยเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรกเนื่องจากระบบทางเดินหายใจและปอดยังพัฒนาไม่เต็มที่ ทำให้เด็กคลอดก่อนกำหนด
- การมองเห็นและการได้ยิน เนื่องจากความไม่สมบูรณ์ของเส้นเลือดจอประสาทตา ทำให้มีความเปราะบาง แตกง่าย เสี่ยงต่อการมีเลือดออกและเกิดแผลเป็นในจอประสาทตา เกิดการดึงรั้งหรือจอประสาทตาหลุดลอก เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดความบกพร่องในการมองเห็น การได้ยิน เด็กคลอดก่อนกำหนด มีความเสี่ยงต่อการสูญเสียการได้ยินสูงกว่าเด็กคลอดครบกำหนด
โภชนาการที่ดี คีย์สำคัญต่อพัฒนาการ เด็กคลอดก่อนกำหนด
เนื่องจาก เด็กคลอดก่อนกำหนด นั้นจะมีน้ำหนักตัวที่น้อยกว่าเกณฑ์ รวมถึงมีพัฒนาการที่ช้ากว่าเด็กคลอดปกติอยู่เล็กน้อย
ดังนั้น การดูแลให้เจ้าตัวเล็กที่คลอดก่อนกำหนดมีพัฒนาการรุดหน้าจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะการให้ได้รับโภชนาการที่มีคุณค่า สารอาหารครบถ้วน ทั้งโปรตีน วิตามินและแร่ธาตุ ปริมาณพลังงานที่มากกว่าปกติเพื่อเสริมการเจริญเติบโต
ซึ่งอาหารที่ดีที่สุดสำหรับ เด็กคลอดก่อนกำหนด ก็คือ “นมแม่” เพราะจะช่วยให้ลูกฟื้นตัวและเจริญเติบโตได้ดีจากการได้รับสารอาหารที่จำเป็นรวมทั้งได้รับภูมิคุ้มกันใกล้เคียงปกติเหมือนในช่วงที่อยู่ในครรภ์ ที่สำคัญคือนมแม่เป็นนมที่ย่อยง่าย เหมาะสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนดที่ลำไส้ยังเจริญเติบโตและทำงานได้ไม่เต็มที่
แต่ในกรณีจำเป็นที่คุณแม่ไม่สามารถให้นมลูกได้ อันเนื่องจากภาวะทางร่างกายรวมถึงปริมาณน้ำนมของคุณแม่ หรือลูกอาจยังไม่แข็งแรงพอที่จะดูดนมแม่ได้ นมผงสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนด ที่มีสารอาหารพิเศษครบถ้วน ก็สามารถช่วยคลี่คลายความกังวลใจของคุณแม่ได้เช่นกันค่ะ
เลือก นมผงสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนด ให้เหมาะสม เพื่อพัฒนาการที่ดีของลูก
คุณลักษณะที่ควรจะมีใน นมผงสำหรับทารกคลอดก่อนกำหนด ที่คุณแม่ควรเลือกให้ลูกน้อยอย่างแรกก็คือ ควรมีโปรตีน คาร์โบไฮเดรต และสารอาหารที่มีความใกล้เคียงนมแม่มากที่สุด เช่น
- มีกรดไขมันปานกลาง MCT Oil (Medium Chain Triglycerides) สูง เพื่อช่วยในการย่อยและดูดซึมไขมันและแคลเซียมได้ดี
- มีโปรตีนสูงเพียงพอกับความต้องการของทารกคลอดก่อนกำหนด และมีความใกล้เคียงนมแม่
- มีกรดไขมัน (ARA) และ (DHA) ตามมาตรฐานองค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) / องค์การอนามัยโลก (WHO)
- มีคาร์โบไฮเดรต เป็นกลูโคสและแลคโตสชนิดเดียวกันกับนมแม่ เพื่อการย่อยและการดูดซึม เป็นแหล่งพลังงานที่เหมาะสม
- มีโคลีนในปริมาณที่ใกล้เคียงกับนมแม่ ซึ่งจำเป็นต่อพัฒนาการด้านการเรียนรู้และความจำ
- มีอัตราส่วนแคลเซียม : ฟอสฟอรัส ที่ส่วนเหมาะสมเพื่อการเจริญเติบโตของกระดูกและฟัน
- มีสารอาหารที่ช่วยย่อยและดูดซึมในทารก
- ให้พลังงาน 24 กิโลแคลอรี ต่อนม 20 ซีซี
แนะนำ 5 นมผงสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนด
ถ้าหากต้องมีนมเสริมมี 2 แบบ โดยนมสูตรปกติจะมีส่วนประกอบของนมวัวเป็นหลัก ส่วนนมสูตรพิเศษนั้น อาจจะเป็นสูตรถั่วเหลืองหรือนมสูตรกรดอะมิโน ทั้ง 2สูตร จะเป็นนมที่ให้พลังงานและแร่ธาตุที่จำเป็นอย่างครบถ้วน อาจจะเพิ่มสารอาหารบางชนิดเป็นพิเศษที่ลูกน้อยขาด
- Enfalac A+ Premature ขนาด 400 กรัม สำหรับทารกเกิดก่อนกำหนดและทารกที่มีน้ำหนักตัวต่ำกว่า 1,800 กรัม มีสารอาหารสำคัญ ได้แก่
- โปรตีนสูง แคลเซียมสูง และมีวิตามินดีเพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตและพัฒนาการที่ดีของทารกเกิดก่อนกำหนด
- มี MCT OiL ซึ่งย่อยและดูดซึมง่าย
- โคลีน 18 มิลลิกรัม/100 กิโลแคลอรี
- ให้พลังงานสูง 24 กิโลแคลอรี่/30 มิลลิลิตร เหมาะสำหรับทารกเกิดก่อนกำหนดและน้ำหนักตัวต่ำกว่าปกติที่ต้องการอาหารที่ให้พลังงานสูง
- มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวชนิดสายโซ่ยาว ช่วยพัฒนาระบบสมอง และจอตา สร้างความเเข็งแรงให้เเผ่นหุ้มเส้นประสาท ทำให้การรับส่งสัญญาณของเส้นประสาทระหว่างสมอง และร่างกายมีประสิทธิภาพ
- มี DHA 17 มิลลิกรัม และ ARA 34 มิลลิกรัม
- Hi-Q SUPER GOLD Prebio ProteQ Synbiotic สูตร 1 ขนาด 3,000 กรัม สำหรับทารกแรกเกิด – 1 ปี มีสารอาหารสำคัญ อาทิ
- โพรไบโอติก Bifidobacterium Breve M-16V และ GOS/lcFOS ในสัดส่วน 9:1 ช่วยในการทำงานของแบคทีเรียชนิดดีในลำไส้
- มี DHA 100 มิลลิกรัม ARA 100 มิลิลกรัม / 100 กรัม และมี EPA
- โอเมก้า 3,6,9
- วิตามินบี 12 สูง มีส่วนช่วยในการทำงานของระบบประสาทและสมอง
- มีโคลีน 60 มิลิลกรัม / 100 กรัม
- ไอโอดีน ที่เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของฮอร์โมนไทรอยด์ ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโต การพัฒนาของร่างกายและสมอง
- แคลเซียมและฟอสฟอรัส ซึ่งมีส่วนช่วยในกระบวนการสร้างกระดูกและฟันที่แข็งแรง
- วิตามิน A ช่วยในการมองเห็น, วิตามิน E และวิตามิน C สูง ช่วยในกระบวนการต่อต้านอนุมูลอิสระ ให้ลูกน้อยมีภูมิต้านทานที่แข็งแรง
- ผสมใยอาหารที่ละลายน้ำได้ 2 ชนิด ช่วยในการทำงานของแบคทีเรียในลำไส้ส่งผลให้อุจจาระนิ่ม
- สังกะสี 3 มิลลิกรัม / 100 กรัม
- ทอรีน และนิวคลีโอไทด์ ซึ่งเป็นสารที่พบในนมแม่
- S-26 GOLD SMA สูตร 1 ขนาด 1500 กรัม สำหรับทารกแรกเกิด – 1 ปี มีสารอาหารสำคัญ อาทิ
- โอเมก้า 3, 6, 9
- สฟิงโกไมอีลิน และใยอาหารชนิด 2′-FL
- แอลฟา-แล็คตัลบูมิน สารอาหารที่ช่วยเสริมการทำงานของสมอง
- DHA, ลูทีน, โคลีน และใยอาหารจากธรรมชาติ
- วิตามินบี 12 สูง มีส่วนช่วยในการทำงานของระบบประสาทและสมอง
- วิตามินบี 1 มีส่วนช่วยในการทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ
- ไอโอดีนสูง เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของฮอร์โมนไทรอยด์ ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโต และการพัฒนาของร่างกายและสมอง
- แคลเซียม และฟอสฟอรัสสูง มีส่วนช่วยในกระบวนการสร้างกระดูกและฟันที่แข็งแรง
- วิตามิน D สูง ช่วยดูดซึมแคลเซียมและฟอสฟอรัส
- ธาตุเหล็กสูง ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง
- โฟเลตสูง มีส่วนสำคัญในการสร้างเม็ดเลือดแดง
- Pre NAN Gold Pro ขนาด 400 กรัม สำหรับทารกเกิดก่อนกำหนดและทารกที่มีน้ำหนักตัวต่ำกว่า 1,800 กรัม มีสารอาหารสำคัญ อาทิ
- โปรตีน 14.4 กรัม / 100 กรัม
- ให้พลังงาน 24 กิโลแคลอรี/ 30 มิลลิลิตร
- DHA 80 มิลลิกรัม, ARA 80 มิลลิกรัม/100 กรัม
- MCT Oil ซึ่งดูดซึมง่าย
- ผสมน้ำมันปาล์มซึ่งให้กรดปาล์มมิติกตำแหน่งที่ 2 สูง
- มีสัดส่วนของแคลเซียมต่อฟอสฟอรัสที่เหมาะสม
- มีโคลีน, ทอรีน และนิวคลีโอไทด์ ซึ่งเป็นสารที่พบในนมแม่
- Nutricia Infatrini อาหารทารกสูตรครบถ้วนชนิดผง ขนาด 400 กรัม สำหรับทารกที่มีภาวะขาดสารอาหารหรือเสี่ยงต่อการขาดสารอาหาร วัยแรกเกิด – 12 เดือน มีสารอาหารสำคัญ อาทิ
- โปรตีน 2.6 กรัม / 100 มิลลิลิตร
- ใยอาหาร 0.6 กรัม / 100 มิลลิลิตร
- พลังงาน 100 กิโลแคลอรี / 100 มิลลิลิตร
- ใยอาหาร GOS/FOS 6.43%
- ARA และ DHA
- ไขมันพืช 26.2% (น้ำมันปาล์ม 7.54%, น้ำมันมะพร้าว 6.74%, น้ำมันดอกทานตะวัน 6.16%, น้ำมันถั่วเหลือง 5.54%, น้ำมันสาหร่ายเชลล์เดียว 0.21%)
- กลูโคสไซรัป 23.9%
- เวย์ลดแร่ธาตุ 20.8%
- นมผงขาดมันเนย 16.6%
- เวย์โปรตีนเข้มข้น 4.39%
- วิตามินและเกลือแร่ 1.14%
- น้ำมันปลา 0.205%
- นิวคลีโอไทด์รวม 0.026%
- สารควบคุมความเป็นกรด (ไตรโซเดียมซิเตรต), อิมัลชิไฟเออร์ (เลซิติน)
นมผงสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนดทั้ง 5 ยี่ห้อที่แนะนำนี้ อ้างอิงตามสารอาหารที่เป็นส่วนประกอบซึ่งจำเป็นต่อการเสริมสร้างพัฒนาการของทารกนะคะ อย่างไรก็ตาม นมแม่ยังเป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนด ดังนั้น การให้นมผงสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนด แทนการให้นมแม่ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์ พยาบาล หรือนักโภชนาการนะคะ
นอกจากนี้ คุณแม่ที่คลอดก่อนกำหนดยังต้องไปพบแพทย์ตามนัดเพื่อตรวจสุขภาพเป็นระยะ เนื่องจากเจ้าตัวเล็กของคุณมีโอกาสที่จะเจ็บป่วยได้ง่ายกว่าเด็กทั่วไป รวมถึงต้องมีการดูแลเรื่องการออกกำลังกายและพัฒนาการของลูก โดยค่อย ๆ กระตุ้นพัฒนาการเขาเป็นระยะ เพราะการดูแลอย่างใกล้ชิดจากพ่อแม่จะให้เจ้าตัวเล็กที่คลอดก่อนกำหนดมีโอกาสที่จะแข็งแรงและมีพัฒนาการที่ดีได้เหมือนเด็กคลอดปกติได้เช่นกันค่ะ
ที่มา : www.samitivejhospitals.com , www.bnhhospital.com , enfababy.com , www.phyathai.com , www.rajavithi.go.th , www.bcaremedicalcenter.com , thaipick.com , www.bigc.co.th
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
ทำไม ลูกดิ้นน้อยลง ? เคล็ดลับรับมือ ภาวะทารกเครียด
นมผงเด็กแรกเกิด มีสูตรอะไรบ้าง เลือกแบบไหนดีให้เหมาะกับลูกแรกเกิด
จำเป็นต้องใช้เครื่องนึ่งขวดนมไหม ข้อข้องใจที่พ่อ-แม่น่าจะสงสัยเหมือนกัน !?
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
