ใครที่ชื่นชอบในการไปทะเล ชอบเล่นน้ำทะเลอยู่บ่อย ๆ และสิ่งที่เลี่ยงไม่ได้เลยคือ แมงกะพรุน หากโดนพิษของแมงกะพรุนแล้ว ควรทำอย่างไร วันนี้เรามีคำตอบ
แมงกะพรุน คือสัตว์ประเภทไหน ?
แมงกะพรุน
แมงกะพรุน ภาษาอังกฤษ Jellyfish เป็นสัตว์ที่อยู่ในประเภทสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ลำตัวมีลักษณะใส นิ่ม มีโพรงสำหรับทางเดินอาหาร มีเข็มพิษไว้ป้องกันอันตราย และจับเหยื่อเมื่อโตเต็มวัย สามารถพบแมงกะพรุนได้ทั่วโลก
สายพันธุ์ของแมงกะพรุนมีอะไรบ้าง ?
- แมงกะพรุนสายน้ำไหล ในต่างประเทศ พบที่ยุโรป และสหรัฐอเมริกา ในประเทศไทยพบในลำน้ำแข็ง อำเภอเขาค้อ จ.เพชรบูรณ์
- แมงกะพรุนสายน้ำนิ่ง พบในเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ จ.ลพบุรี , จ.กรุงเทพฯ , แม่น้ำโขง ที่ จ.หนองคาย , จ.เลย , จ.มุกดาหาร
- Craspedacusta iseana สายพันธุ์นี้จะพบในประเทศญี่ปุ่น
บทความที่เกี่ยวข้อง : สัตว์มีพิษกัด ต้องทำอย่างไร สอนวิธีปฐมพยาบาล และ สอนลูกน้อยให้รู้จักสัตว์ร้าย
แมงกะพรุนมีพิษทุกชนิดหรือไม่ ?
แมงกะพรุนมีหลายชนิด และไม่ได้มีพิษทุกชนิด แมงกะพรุนที่พิษรุนแรงที่สุด คือ แมงกะพรุนไฟ ซึ่งมีลักษณะสีแดงคล้ำ พิษของแมงกะพรุน จะอยู่ที่กระเปาะ ซึ่งมีสารที่มีฤทธิ์ทำลายเซลล์ และเนื้อเยื่อ กระเปาะพิษนี้จะอยู่ที่หนวดของแมงกะพรุน
พิษของแมงกะพรุนทำให้เกิดอาการอะไรบ้าง? โดนแมงกะพรุน
พิษแมงกะพรุน
โดยทั่วไป อาการที่โดนแมงกะพรุนต่อย จะมีอาการ ได้แก่ ปวดแสบปวดร้อนรุนแรง 1 ชั่วโมงแรกจะคันตามผิวหนัง หรือมีร่องรอยของหนวดแมงกะพรุนอยู่ที่บริเวณผิวหนังที่ถูกต่อย กรณีที่รุนแรง จะรู้สึกอ่อนเพลีย คลื่นไส้ ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อกระตุก น้ำมูกและน้ำตาไหล มีเหงื่อออกมามาก และเกิดการเจ็บหน้าอกได้
โดยแมงกะพรุนแต่ละชนิดก็ส่งผลให้เกิดอาการที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้
แมงกะพรุนชนิดนี้ มีพิษที่น้อยกว่าชนิดอื่น ๆ แมงกะพรุนที่คนไปสัมผัสจนถูกต่อยมากที่สุดคือ แมงกะพรุนไฟ มีลักษณะคล้ายระฆัง ขนาดใหญ่ถึง 1 เมตร และมีหนวดที่ยาวถึง 30 เมตร เมื่อไปสัมผัสจะทำให้เกิดอาการ เจ็บปวดที่ผิวหนัง เกิดผื่นแดงคล้ายโดนแส้ฟาด ซึ่งอาการเหล่านี้จะค่อย ๆ ทุเลาลง โดยใช้เวลาประมาณ 30 นาที ส่วนผื่นแดง ที่เกิดขึ้นจะเริ่มยุบภายใน 1 ชั่วโมง แต่จะทิ้งรอยไว้หลายวันกว่าที่จะจางหายไป
แมงกะพรุนเรือรบโปรตุเกส จะมีลักษณะเป็นกระเปาะใส มีสีฟ้า ชมพู หรือม่วง ขนาด 10 – 30 เมตร มีพิษแรงกว่ากะพรุนทั่วไป หากโดนสัมผัสจะเจ็บ รู้สึกชา แสบร้อน บางกรณีอาจจะคลื่นไส้ เจ็บหน้าอก เกิดผื่นแดงนูน ซึ่งจะยุบภายในไม่กี่ชั่วโมง แต่หลังจากนั้นแผลจะกลายเป็นรอยดำ แผลเป็นนูน หากมีอาการรุนแรงอาจเสียชีวิตได้
จะมีลักษณะเหมือนระฆังสี่เหลี่ยม มีพิษร้ายแรงที่สุด เมื่อโดนจะปวดนานหลายชั่วโมง เกิดผื่นนูนแดง หากโดนพิษมากจะทำให้บริเวณผิวหนังที่โดน เขียวคล้ำ มีตุ่มพอง เกิดการติดเชื้อที่แผล หากมีอาการรุนแรงอาจเสียชีวิตได้ภายในไม่กี่นาที
โดนพิษกะพรุนควรทำอย่างไร โดนแมงกะพรุน วิธีปฐมพยาบาลที่ถูกต้อง
การปฐมพยาบาล เมื่อโดนแมงกะพรุน
-
รีบนำผู้บาดเจ็บขึ้นจากน้ำ
ให้ผู้ที่ได้รับบาดเจ็บอยู่นิ่ง ๆ ไม่เคลื่อนไหว เพื่อลดการกระจายของพิษแมงกะพรุน จัดท่านอนลงและเชยคางขึ้น เพื่อเปิดทางเดินหายใจ
-
ใช้น้ำส้มสายชูราดบริเวณที่ถูกต่อย
ราดเป็นเวลาอย่างน้อย 30 นาที เพื่อป้องกันการกระจายของพิษ หากไม่มีน้ำส้มสายชู ใช้น้ำอัดลมแทนได้ แต่มีประสิทธิภาพที่ด้อยกว่า ห้ามล้างน้ำจืด เพราะจะยิ่งทำให้พิษกระจายเข้าตัว ใช้ไม้หรืออุปกรณ์ คีบหนวดแมงกะพรุนออกมา ห้ามใช้ทรายถูเด็ดขาด และไม่ต้องปิดบาดแผล
หากโดนแมงกะพรุนที่พิษไม่แรง สามารถบรรเทาได้โดยการประคบน้ำแข็ง กินยาแก้ปวด แก้แพ้ ทายาเพื่อลดอาการคันและบวม หากรุนแรงรีบพบแพทย์ทันที
หลังจากที่ถูกต่อย ควรเฝ้าสังเกตเป็นเวลา 45 นาที หากมีอาการรุนแรง เหงื่อออกเยอะ คลื่นไส้ มือสั่น หายใจไม่ออก รีบพบแพทย์ทันที
ผักบุ้งทะเลใช้รักษาพิษที่ผิวหนังจากแมงกะพรุนได้หรือไม่?
แม้ว่าในทางการแพทย์แผนไทยจะกล่าวถึงประสิทธิภาพของผักบุ้งทะเลในการรักษาพิษที่ผิวหนังจากแมงกะพรุนไว้ว่าช่วยทำให้แผลหายได้เร็วขึ้น และเกิดแผลเป็นน้อยลง แต่ในทางการแพทย์แผนปัจจุบันยังไม่มีงานวิจัยทางคลินิกมายืนยันประสิทธิภาพดังกล่าว หากจะใช้ผักบุ้งทะเลในการรักษา ก็ควรทำควบคู่กับการรักษาตามมาตรฐานการแพทย์แผนปัจจุบันที่กล่าวมาข้างต้นด้วย
การป้องกันการสัมผัสพิษจากแมงกะพรุนทำได้อย่างไร?
- สอบถามเจ้าหน้าที่ว่าบริเวณนี้แมงกะพรุนมากน้อยเพียงใด เพื่อประเมินความเสี่ยง ปกติจะพบแมงกะพรุนในช่วงฤดูฝน เจ้าหน้าที่อาจจะประกาศให้งดเล่นน้ำ
- ใส่ชุดดำน้ำ ว่ายน้ำ เลี่ยงการจับซากแมงกะพรุนด้วยมือเปล่า อาจสัมผัสโดนพิษได้
- เลี่ยงการเล่นน้ำในช่วงกลางคืน เพราะเป็นช่วงเวลาที่แมงกะพรุนขึ้นมาบนผิวน้ำ
- จดจำวิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้น และเตรียมชุดยาสำหรับปฐมพยาบาลเบื้องต้น
- หากดำน้ำแล้วพบแมงกะพรุนลอยเหนือศีรษะ ให้ปล่อยลมจากถังออก เพื่อไล่แมงกะพรุนให้กระจายตัวออกไป
บทความที่คุณอาจจะสนใจ :
แพ้อาหารทะเล ทาน ยาแก้แพ้อาหารทะเล ป้องกันได้หรือเปล่า หรือรักษาแบบไหน
อันตรายหน้าฝน แม่ช็อก กิ้งกือสีเทา ทำพิษ ทำลูกนิ้วช้ำเลือดหลังซ่อนอยู่ในรองเท้า
ลูกโดนงูเห่ากัด ลูกถูกงูกัด ทำอย่างไร วิธีปฐมพยาบาลเมื่อถูกงูกัด ดูดพิษได้ไหม ต้องรัดผ้าเหนือแผลหรือเปล่า
ที่มา : 1
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
