ช่วงให้นมไม่มีประจำเดือน มีเพศสัมพันธ์กับแฟนจะท้องไหม

การให้นมบุตรในช่วงหลังคลอด จัดเป็นการคุมกำเนิดชนิดหนึ่ง (Lactation amenorrhea method: LAM) เนื่องจากโดยธรรมชาติเมื่อคลอดบุตร จะมีฮอร์โมนบางชนิดสูงขึ้น ซึ่งฮอร์โมนเหล่านี้จะทำหน้าที่สร้างและหลั่งน้ำนม โดยฮอร์โมนนี้จะออกฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของฟองไข่และการตกไข่ เป็นการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพอย่างหนึ่ง ซึ่งองค์การอนามัยให้การรับรองและส่งเสริมให้มารดาทุกคนเลี้ยงบุตรด้วยนมแม่ โดยมีเงื่อนไข ดังนี้

เลี้ยงบุตรด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว
อยู่ในช่วงระยะเวลาตั้งแต่คลอดบุตรจนถึง 6 เดือนหลังคลอด
ยังไม่มีประจำเดือนมาตั้งแต่หลังคลอด

ซึ่งต้องได้ครบตามเกณฑ์ทั้ง 3 ข้อดังกล่าว จึงถือว่าเป็นการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพ สามารถมีเพศสัมพันธ์กับสามีได้โดยไม่ตั้งครรภ์ หากไม่ครบตามเกณฑ์ข้างต้นจำเป็นต้องใช้วิธีคุมกำเนิดชนิดอื่นเสริมด้วย

หากจะกินยาคุมต้องนับอย่างไร เพราะไม่มีประจำเดือน

หากต้องการรับประทานยาคุมกำเนิด หมายถึงว่า มารดาจะเริ่มมีเพศสัมพันธ์ในช่วงหลังคลอดซึ่งมีการคุมกำเนิดให้เลือกได้หลายวิธี ในกรณีที่ต้องการรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิด ในขณะที่ยังไม่มีประจำเดือนมาและให้นมแม่เพียงอย่างเดียว สามารถเริ่มรับประทานยาเม็ดแรกของแผงได้เลย โดยรับประทานทุกวันต่อเนื่องจนหมดแผง ไม่เว้นช่วงว่างระหว่างแผง

หากเป็นกรณีที่ไม่แน่ใจหรือมีการให้นมแม่ร่วมกับนมผสมด้วย ควรให้ตรวจปัสสาวะทดสอบการตั้งครรภ์ก่อน เมื่อไม่ตั้งครรภ์จึงเริ่มยาเม็ดแรกของแผงได้

หากให้นมลูกควรคุมกำเนิดด้วยวิธีไหน

สามารถเลือกใช้ได้หลายวิธีขึ้นอยู่กับความต้องการของแต่ละคน เช่น คุมกำเนิดแบบชั่วคราวหรือถาวร คุมกำเนิดแบบระยะสั้นหรือระยะยาว และโรคประจำตัวที่อาจเป็นข้อห้ามในการใช้วิธีคุมกำเนิดนั้นๆ โดยทั่วไปในช่วงให้นมบุตรแนะนำให้ใช้วิธีที่ไม่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมน เช่น การให้นมแม่เพียงอย่างเดียวในช่วง 6 เดือนหลังคลอด ถุงยางอนามัย ห่วงอนามัย ทำหมัน หรือวิธีที่ใช้ฮอร์โมนแต่ไม่มีผลกดการสร้างน้ำนม เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดโปรเจสติน ยาฉีดคุมกำเนิด ยาฝังคุมกำเนิด เป็นต้น

ยาคุมแบบไหนที่แม่ให้นมลูกกินได้

ควรเลือกยาชนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนต่ำเพื่อไม่กดการสร้างและหลั่งน้ำนมของมารดา ยาในกลุ่มนี้ที่แนะนำคือ ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดที่มีโปรเจสตินอย่างเดียว (Progestin only pills: POP) ซึ่งในท้องตลาดบ้านเรามีจำหน่ายอยู่สองชนิด คือ Exluton และ Cirazette ซึ่งยาทั้งสองชนิดจะมีราคาแพง หากลืมรับประทานอาจมีโอกาสตั้งครรภ์สูงกว่ายาเม็ดคุมกำเนิดทั่วไป หรือ อาจใช้ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมที่มีปริมาณเอสโตรเจนต่ำ (มียาเอสโตรเจนปริมาณ 15-20 ไมโครกรัมต่อเม็ด) เป็นยาทางเลือกได้ เช่น Mercilon หรือ Meliane หรือ Minidoz เป็นต้น อย่างไรก็ตามยาคุมเม็ดคุมกำเนิดไม่มีผลต่อคุณค่าหรือสารอาหารที่มีในน้ำนมแม่

หลังคลอดนานแค่ไหนถึงมีเพศสัมพันธ์ได้

ในช่วงหลังคลอดจะมีเพศสัมพันธ์ได้ ขึ้นกับวิธีการคลอดและวิธีการคุมกำเนิดที่ใช้


แผลผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง	จะใช้เวลาให้แผลแห้งปิดสนิทประมาณ 1-2 สัปดาห์ เมื่อไม่เจ็บแผลหน้าท้องก็สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้
แผลฝีเย็บและช่องคลอด	หากไม่ได้ตัดฝีเย็บ ก็สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้เลย หากมีแผลฝีเย็บแบบตื้น แผลจะหายภายใน 1-2 สัปดาห์ ก็สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ หากมีแผลฝีเย็บแบบลึก แผลจะหายภายใน 2-4 สัปดาห์ ก็สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้
วิธีทำหมัน ถุงยางอนามัย	มีผลคุมกำเนิดทันที
วิธีห่วงอนามัย	มีผลคุมกำเนิดประมาณ 7 วันหลังใส่ห่วง แต่แพทย์นิยมใส่ให้ในช่วงติดตามอาการที่ 6 สัปดาห์หลังคลอดบุตร
วิธียาเม็ดคุมกำเนิด ยาฉีดคุมกำเนิด ยาฝังคุมกำเนิด	มีผลคุมกำเนิดหลังจากใช้ยาประมาณ 1-2 สัปดาห์ แต่หากเป็นการใช้ในช่วงหลังคลอดบุตร ซึ่งโดยทั่วไปไม่มีการตกไข่อยู่แล้ว จึงถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันที
วิธีให้นมบุตร	หากไม่ได้ให้นมบุตรหรือให้นมผสมร่วมด้วย จำเป็นต้องใช้วิธีคุมกำเนิดชนิดอื่นก่อนจะมีเพศสัมพันธ์ หากให้นมแม่เพียงอย่างเดียว ถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ทันที

จากข้อมูลข้างต้น

กรณีมารดาผ่าตัดคลอดบุตรและทำหมัน สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ประมาณ 1-2 สัปดาห์ เมื่อไม่เจ็บแผลหน้าท้อง
กรณีมารดาคลอดบุตรทางช่องคลอดและมีแผลฝีเย็บแบบตื้น ร่วมกับให้นมแม่อย่างเดียวจะสามารถมีเพศสัมพันธ์ได้เมื่อแผลฝีเย็บหายภายใน 1-2 สัปดาห์หลังคลอด

เขียนโดย นายแพทย์เมธาพันธ์ กิจพรธีรานันท์ สูตินารีแพทย์

บทความที่น่าสนใจอื่นๆ

ช่วงให้นมลูกแต่ประจำเดือนไม่มา…ปกติไหม?

เลือดล้างหน้าเด็ก หรือ เลือดประจำเดือน จะรู้ได้อย่างไร

มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!

ช่วงให้นมไม่มีประจำเดือน มีเพศสัมพันธ์กับแฟนจะท้องไหม

หากจะกินยาคุมต้องนับอย่างไร เพราะไม่มีประจำเดือน

หากให้นมลูกควรคุมกำเนิดด้วยวิธีไหน

ยาคุมแบบไหนที่แม่ให้นมลูกกินได้

หลังคลอดนานแค่ไหนถึงมีเพศสัมพันธ์ได้