สุขภาวะกายและใจ ของแม่หลังคลอด 100 สิ่งที่คุณแม่หลังคลอดต้องรู้ ตอนที่ 65

การคลอดบุตรแต่ละครั้งของคุณแม่ จะสูญเสียเลือด และพลังงานไปเป็นจำนวนมาก ดังนั้นการดูแล สุขภาวะกายและใจ ของแม่หลังคลอด จึงมีความสำคัญมากทีเดียว เพื่อการฟื้นฟูให้ตัวคุณแม่ มีความพร้อมในการดูแลลูกได้เป็นอย่างดี

สุขภาวะกายและใจ ของแม่หลังคลอด เราจำเป็นจะต้องคำนึงถึงเป็นอย่างมาก เนื่องจากร่างกายของคุณแม่ จะต้องรับภาระหนักจากการคลอดบุตร รวมทั้งระดับฮอร์โมนที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว หลังคลอด จะทำให้ภาวะทางใจของคุณแม่ ก็จะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงนี้ด้วยเช่นกัน ดังนั้น การดูแลทั้งกาย และใจของคุณแม่ ก็ควรที่จะต้องได้รับการดูแลไปพร้อม ๆ กัน

ความสำคัญเรื่องสุขภาพของคุณแม่

ต้องทำอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ลูกอยู่ในครรภ์จนกระทั่งคลอด โดยเฉพาะหลังคลอดนั้น ตัวคุณแม่เองควรจะต้องใส่ใจตัวเองให้มาก ทั้งการบำรุงเลือด เพื่อทำให้ระบบไหลเวียนในร่างกายเกิดความสมดุล รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบทุกหมู่ และถูกสัดส่วน เพื่อฟื้นฟูร่างกาย และสร้างน้ำนมให้กับลูกอย่างเพียงพอ โดยเน้นการรับประทานอาหารจำพวก ผัก เนื้อ นม และไข่ เมื่อแม่คลอดบุตรแล้ว แม่จะต้องใช้พลังงานในการเลี้ยงดูลูกอย่างหนัก ทำให้น้ำหนักของแม่ลดลง และต้องพยายามลดอาหารจำพวก แป้ง ไขมัน ขนมหวาน ผลไม้ ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้คุณแม่อ้วนขึ้น และลดได้ยาก เนื่องจากติดพฤติกรรมการรับประทานขณะตั้งครรภ์ ควรหมั่นออกกำลังกายเบา ๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ

ทั้งหมดนี้ จะช่วยให้แม่มีสุขภาพแข็งแรง และมีรูปร่างเหมือนเดิมได้ไม่ยาก อย่างไรก็ดี หากแม่ปล่อยตัวเองให้อ้วนเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ก็จะเสี่ยงต่อการเป็นโรคที่เกี่ยวกับความอ้วนได้ เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจ เป็นต้น ปัญหาที่พบบ่อยสำหรับคุณแม่หลังคลอด คือ บรรดาคุณแม่ส่วนใหญ่ ต้องใช้ทุกช่วงเวลาอยู่กับลูก ซึ่งเป็นงานที่ทั้ง เหนื่อย หนัก และต้องทุ่มเทเวลาให้อย่างมาก กระทั่งส่งผลให้คุณแม่ ไม่ได้รับประทานอาหารที่มีประโยชน์อย่างเพียงพอ ไม่ได้ออกกำลังกาย และต้องนอนดึก เพราะคอยห่วงสุขภาพ การกินอยู่ของลูกมากกว่าตัวเอง หากผู้เป็นแม่หันมาให้ความสำคัญกับตัวเองบ้าง ก็จะไม่เจ็บป่วย

ขณะเดียวกันในเวลาเช่นนี้ สุขภาพจิตของแม่ก็เป็นสิ่งสำคัญ ดังนั้น สามีจึงควรเอาอกเอาใจภรรยา ด้วยการช่วยแบ่งเบาภาระร่วมกัน หากคุณแม่ตั้งใจจะมีลูกหลายคนก็ไม่ควรตั้งท้องถี่เกินไป เพราะสุขภาพจะทรุดโทรม ควรจะมีการเว้นระยะในการตั้งครรภ์ 1 – 2 ปีก่อนการตั้งครรภ์ใหม่ ซึ่งจะช่วยให้แม่มีเวลาใส่ใจทั้งสุขภาพของลูกน้อย และสุขภาพของตัวเองได้ ที่สำคัญหากคุณแม่มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์ และมีสุขภาพจิตที่ดี ก็จะส่งผลให้ลูกน้อยเติบโตเป็นเด็กที่แข็งแรง สมบูรณ์ มีอารมณ์ดี และมีความสุขด้วย

การดูแลคุณแม่หลังคลอด

1. พักผ่อนให้เพียงพอ

ช่วง 2 สัปดาห์แรก คุณแม่ควรนอนพักผ่อนให้เต็มที่ทั้งกลางคืน และกลางวัน เมื่อลูกหลับก็ควรหาเวลานอนพักผ่อนด้วย เพื่อให้ร่างกายได้มีการพักฟื้น และซ่อมแซมในส่วนที่สึกหรอได้อย่างเต็มที่

2. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์

ควรรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเน้นโปรตีน เช่น เนื้อปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน นม ไข่ ธัญพืช และ ผลไม้ เป็นต้น นั่นก็เพื่อฟื้นฟู และบำรุงสุขภาพของคุณแม่ให้แข็งแรงอย่างรวดเร็ว ที่สำคัญอย่าลืมทานแคลเซียม และยาบำรุงเลือดที่แพทย์ให้หลังคลอดไปจนหมดด้วย

3. ทำความสะอาดร่างกายให้สะอาดอยู่เสมอ

หลังคลอดคุณแม่จะมีเหงื่อออกง่าย ถ้าหากมีกลิ่นตัวจากน้ำนม หรือกลิ่นน้ำคาวปลา ให้ใช้สมุนไพร เช่น ต้นตะไคร้ หรือไพลมาต้มแล้วผสมน้ำอาบ จะช่วยดับกลิ่นคาว และกลิ่นอันไม่พึงประสงค์ได้เป็นอย่างดี

4. รักษาความสะอาดของเต้านม

บริเวณเต้านมต้องสัมผัสกับลูกน้อยเวลาป้อนนม ดังนั้นจึงควรทำความสะอาดอยู่เสมอ โดยการเช็ดด้วยน้ำอุ่นบริเวณหัวนม ทั้งก่อน และหลังป้อนนมลูกทุกครั้ง

5. รักษาบริเวณบาดแผลให้สะอาดอยู่เสมอ

ไม่ว่าจะคลอดธรรมชาติ หรือผ่าทางหน้าท้อง ย่อมมีรอยแผล หรือฝีเย็บ ต้องหมั่นทำความสะอาดเป็นประจำจนกว่าแผลจะหายสนิท ทั้งนี้หากมีความผิดปกติใดควรรีบพบแพทย์ในทันที

6. งดการมีเพศสัมพันธ์ 6 สัปดาห์

หลังคลอดคุณแม่ต้องดูแลสุขภาพตัวเองให้แข็งแรง เพื่อให้กลับเข้าสู่สภาวะปกติของร่างกาย ซึ่งสิ่งสำคัญเลยก็คือการงดมีเพศสัมพันธ์เป็นเวลา 6 สัปดาห์นั่นเอง

7. ระวังปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้น

คุณแม่หลังคลอด บางท่านร่างกายอ่อนแอ เพราะพักผ่อนน้อย อาจมีไข้ต่ำ ๆ หนาวสั่น น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็นปวดท้อง เต้านมอักเสบ บวม แดง ซึ่งล้วนเป็นปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้ทั้งสิ้น โดยหากพบปัญหาเหล่านี้ก็ควรไปปรึกษาแพทย์ในทันที

8. ไปพบแพทย์ตามนัด

หลังคลอด 1 เดือน แพทย์จะนัดเพื่อตรวจหลังคลอด โดยคุณแม่จะต้องไปตรวจตามนัด เพื่อหาความผิดปกติ และได้วางแผนการคุมกำเนิดด้วย

9. อย่าละเลยการออกกำลังกาย

หลังคลอด 3 – 4 เดือน สามารถออกกำลังกายเบา ๆ ได้ เช่น เดินเล่น หรือวิ่งจ๊อกกิ้ง ซึ่งจะช่วยในการฟื้นฟูสุขภาพของคุณแม่ได้ดี พร้อม ลดน้ำหนัก ได้เช่นกัน

การดูแลตัวเองหลังคลอด คุณแม่ต้องตระหนักอยู่เสมอว่า จำเป็นอย่างยิ่งที่จะดูแล ฟื้นฟูร่างกายให้กลับมาแข็งแรงสมบูรณ์โดยเร็ว เพื่อจะได้มีพลังที่จะดูแลลูกน้อยได้เต็มที่ เพราะฉะนั้นมาดูแลตนเองให้ร่างกายฟื้นฟูแข็งแรงได้อย่างรวดเร็วกันเถอะ

ที่มา :

• paolohospital

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

• 100 สิ่งที่คุณแม่หลังคลอดต้องรู้ ตอนที่ 5 การดูแลแผลผ่าคลอด ข้อควรระวัง ข้อห้าม
• การดูแลหลังผ่าท้อง ต่างจากการคลอดธรรมชาติอย่างไร