ลูกไม่กลับหัว แพทย์ช่วยกลับหัวอย่างไร

ลูกไม่กลับหัว แพทย์มีวิธีทำให้ทารกกลับหัวอย่างไร

โดยส่วนใหญ่ของการตั้งครรภ์เมื่อใกล้ครบกำหนดคลอด ทารกในครรภ์จะหมุนตัวเพื่อหันศีรษะมาทางด้านช่องคลอดของมารดาเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการคลอดตามธรรมชาติ ซึ่งเราจะเรียกท่าของทารกในครรภ์ว่าทารกท่าศีรษะ (vertex or cephalic presentation) แต่พบว่ามีทารกส่วนหนึ่งหันก้นออกมาทางช่องคลอดแทน ซึ่งเราจะเรียกท่าของทารกในครรภ์ว่าทารกท่าก้น (breech presentation) ซึ่งสามารถพบได้ 3-4%

สาเหตุที่ลูกไม่กลับหัว

มีปัจจัยหลายอย่างที่เกี่ยวข้องกับการเกิดทารกท่าก้น เช่น การตั้งครรภ์แฝด ปริมาณน้ำคร่ำที่มากหรือน้อยเกินไป การมีเนื้องอกมดลูกหรือมดลูกที่รูปร่างผิดปกติ ภาวะรกเกาะต่ำ  และการคลอดก่อนกำหนด ซึ่งสูติแพทย์สามารถตรวจครรภ์เพื่อบอกท่าของทารกในครรภ์ได้โดยการตรวจทางหน้าท้องเพื่อคลำท่าของทารก และอาจยืนยันท่าของทารกด้วยการตรวจคลื่นเสียงความถี่สูง ในกรณีที่ตรวจพบว่าทารกยังคงเป็นท่าก้นที่อายุครรภ์ 36 สัปดาห์ สูติแพทย์อาจทำการหมุนเปลี่ยนทารกจากท่าก้นให้เป็นท่าศีรษะจากภายนอก (external cephalic version) ซึ่งสามารถทำได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 37 สัปดาห์เป็นต้นไป ก่อนมีการเจ็บครรภ์คลอดหรือน้ำเดิน และไม่มีข้อห้ามในการคลอดทางช่องคลอด

วิธีทำให้ทารกกลับหัว

การหมุนเปลี่ยนท่าทารกนี้ทำโดยการใช้มือดันทารกในครรภ์ผ่านหน้าท้องของคุณแม่ตั้งครรภ์เพื่อให้ทารกหมุนจากท่าก้นมาเป็นทารกท่าศีรษะ โดยจะมีการตรวจเสียงหัวใจทารกและสุขภาพทารกด้วยวิธี non-stress test (NST) ทั้งก่อนและหลังการหมุนเปลี่ยนท่าทารก และอาจมีการให้ยาคลายการหดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกเพื่อช่วยให้มีความสำเร็จในการหมุนเปลี่ยนท่าทารกมากขึ้น

ในกรณีที่เกิดความผิดปกติหรือภาวะแทรกซ้อนต่อทั้งมารดาและทารกระหว่างการหมุนเปลี่ยนท่าทารก จะหยุดการหมุนเปลี่ยนท่าทารกทันที และมีโอกาสที่ต้องคลอดฉุกเฉินโดยการผ่าท้องทำคลอดทันทีจากภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น โดยภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากการหมุนเปลี่ยนท่าทารก ได้แก่ การเกิดถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด หัวใจทารกเต้นผิดปกติ ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด และ การคลอดก่อนกำหนด

นพ.อดิศร อักษรภูษิตพงศ์

สูตินรีแพทย์ เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์

ประจำโรงพยาบาลพญาไท 3