แปรงฟันยังไงให้ถูกวิธี และการเลือก ยาสีฟันสำหรับเด็ก ควรพิจารณาอะไรบ้าง ?

ยาสีฟันสำหรับเด็ก คือ ผลิตภัณฑ์ที่ไว้ใช้สำหรับดูแลสุขภาพช่องปาก ตัวยาสีฟันจะใช้งานคู่กับแปรงสีฟัน ซึ่งจะช่วยขัดและขจัดคราบและเศษอาหารตามซอกฟัน ทำให้ช่องปากและฟันสะอาดยิ่งขึ้น และลดการเกิดกลิ่นปาก ซึ่งการดูแลสุขภาพช่องปากของลูกน้อย ก็เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ เพื่อที่ลูกจะได้มีสุขภาพเหงือกและฟันแข็งแรงไม่ก่อเกิดฟันผุ ซึ่งนอกจากการแปรงฟันให้ถูกวิธีแล้ว การเลือกใช้ยาสีฟันก็เป็นเรื่องที่สำคัญสำหรับสุขภาพช่องปากของลูกเช่นกัน ดังนั้นวันนี้เราจะมาไขข้อข้องใจเกี่ยวกับการแปรงฟันและการเลือกใช้ยาสีฟัน อย่างไรดีให้ปลอดภัยและเหมาะสมสำหรับลูกน้อย ไปพร้อมกับคุณ ทพญ. อารยา เทียนก้อน ทันตแพทย์เฉพาะทางสำหรับเด็ก ในรายการ TAP Ambassador ของเราในสัปดาห์นี้กันเลยค่ะ

การเลือกใช้ ยาสีฟันสำหรับเด็ก ควรพิจารณาอะไรบ้าง ?

• จะต้องเป็นยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ 1500 ppm
• แล้วก็ต้องเป็นยาสีฟันที่ปราศจากน้ำตาล อาจจะใช้ไซลิทอลเป็นสารที่ให้ความหวานแทน เนื่องจากน้ำตาลเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ก่อให้เกิดฟันผุ
• หากคุณพ่อคุณแม่จะให้ลูกน้อยแปรงฟันแบบแห้งก็ต้องเลือกใช้ยาสีฟันที่เหมาะสำหรับแปรงแบบแห้ง นั่นก็คือจะต้องไม่มีสารที่เป็นอันตรายกับเด็ก แล้วก็ไม่มีสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองในช่องปาก เช่น พวกพาราเบน

ปริมาณของการบีบยาสีฟันที่เหมาะสม

คุณพ่อคุณแม่ควรจะเป็นผู้ที่บีบยาสีฟันให้ลูกในปริมาณที่เหมาะในแต่ละช่วงวัย ซึ่งตัวปริมาณเหล่านี้ถึงแม้ว่าจะกลืนเข้าไปก็ไม่ก่อให้เกิดอันตรายกับลูก ๆ ค่ะ

• 0 – 3 ปี ควรจะบีบยาสีฟันเท่ากับเม็ดข้าวสาร
• 3 – 6 ปี  ควรจะบีบยาสีฟันเท่ากับเม็ดข้าวโพดหรือความกว้างของแปรง
• สำหรับอายุ 6 ปี ขึ้นไป สามารถบีบได้เต็มความยาวแปรงได้เลย

พาราเบนจะส่งผลอย่างไรกับลูก

พาราเบนเป็นสารกันบูด ซึ่งจะมีคุณสมบัติในการยับยั้งการเจริญเติบโตของพวกเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และก็พวกยีสต์ จึงเป็นสารกันบูด ซึ่งเราอาจจะพบได้อยู่ในผลิตภัณฑ์ของเด็ก ดังนั้นเด็กที่ได้รับปริมาณพาราเบนที่สูงมากเกินไป จะก่อให้เกิดอาการแพ้ ระคายเคือง และก็ส่งผลต่อฮอร์โมนของเด็ก ซึ่งตอนนี้ในหลาย ๆ ประเทศเขาก็จัดให้ตัวพาราเบนอยู่ในกลุ่มของสารต้องห้าม โดยเฉพาะพาราเบนที่อันตรายที่สุดก็คือเป็นพาราเบนที่อยู่ในผลิตภัณฑ์ที่ลูกสามารถเอาเข้าปากได้ เช่น ยาสีฟัน ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่หลาย ๆ ท่าน จะไม่ทราบเลยว่าลูก ๆ ของท่านได้รับพาราเบนอยู่ทุกวันผ่านการแปรงฟันด้วยยาสีฟัน

ฟลูออไรด์ใน ยาสีฟันสำหรับเด็ก ทำให้ลูกฟันตกกระหรือไม่

เด็กที่ได้รับฟลูออไรด์ในการรับประทานในปริมาณที่มากและต่อเนื่องเป็นระยะเวลาที่ยาวนาน โดยเฉพาะได้รับในช่วงที่ร่างกายกำลังสร้างฟัน ส่วนใหญ่แล้วก็จะพบในเด็กที่อายุน้อยกว่า 5 ปี ก็จะเกิดผลข้างเคียงหลายอย่างเลย สิ่งที่เราพบเจอได้บ่อยก็คือเรื่องของฟันตกกระ ในรายที่เป็นน้อย ๆ ระยะแรกของฟันตกกระเนี่ย ลักษณะของฟันจะมีลักษณะเป็นสีขาวขุ่น แต่ในกรณีที่เป็นมาก ฟันก็จะมีการเปลี่ยนสี เป็นสีน้ำตาล ดำ หรือว่าเทา แล้วก็ผิวของฟันก็จะขรุขระ แต่ทั้งนี้ คุณพ่อคุณแม่จะต้องแยกระหว่างฟันตกกระกับฟันที่ตอนแรกขึ้นมาในช่องปากยังปกติดีอยู่ แต่ว่าอยู่ไปนาน ๆ ทำไมเห็นมีร่องขาวขุ่น ตัวขาวขุ่นนี้ไม่ใช่ฟันตกกระนะคะ แต่เป็นรอยโรคของฟันผุในระยะเริ่มต้น ซึ่งสาเหตุของฟันตกกระ ส่วนใหญ่แล้ว ประมาณ 98 – 99 % จะเกิดจากการดื่มน้ำที่มีฟลูออไรด์ มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้น ประมาณแค่ 1 – 2 % ที่เกิดจากฟลูออไรด์ที่อยู่ในยาสีฟัน ในทางกลับกันจริง ๆ แล้วตัวสารฟลูออไรด์ เป็นสารที่มีประโยชน์เพราะว่าช่วยป้องกันฟันผุ แล้วก็ยังช่วยฟื้นฟูผิวของฟันเมื่อเกิดรอยผุในระยะเริ่มแรก เพราะฟลูออไรด์จะไปทำการเร่งปฏิกิริยาการคืนกลับของแร่ธาตุเข้าสู่ผิวฟัน ทำให้ฟันของลูกแข็งแรงมากยิ่งขึ้น

บทความเพิ่มเติม : หมดกังวล ลูกกลืนยาสีฟัน อันตรายจากฟลูออไรด์ แม่เลือกใช้ ยาสีฟันออร์แกนิกสำหรับเด็ก

เริ่มแปรงฟันได้ตั้งแต่อายุเท่าไหร่ ?

สามารถเริ่มแปรงฟันได้ตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้น ถ้าเกิดฟันขึ้นมาโผล่นิด ๆ สามารถใช้ผ้าชุบกับยาสีฟันแล้วก็ถู ๆ พอพ้นเหงือกมากขึ้นก็ใช้แปรงสีฟันกับยาสีฟันได้ปกติ แล้วก็ในส่วนของการพาลูกน้อยไปหาหมอฟัน ก็สามารถพาไปได้ตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้นเช่นเดียวกัน เนื่องจากทันตแพทย์จะได้ทำการแนะนำคุณพ่อคุณแม่ถึงวิธีการดูแลทำความสะอาดช่องปากตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้น การแปรงฟันควรปลูกฝังตั้งแต่ยังเด็ก เพราะจะเป็นการสอนให้เด็ก ๆ รู้จักแปรงฟันตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อเป็นการสร้างนิสัยและวินัยที่ดีในการใช้แปรงสีฟันกับยาสีฟันให้กับเด็กไปในตัว เพื่อที่จะได้ส่งผลดีต่อสุขภาพช่องปากและฟันของเด็กไปในระยะยาว และไม่ก่อให้เกิดฟันผุขึ้น และทำให้เด็ก ๆ รู้สึกว่าการแปรงฟันก็เป็นกิจกรรมที่น่าสนุกสำหรับเด็ก ๆ

การแปรงฟันแบบแห้งคืออะไร

แปรงฟันแห้งก็คือการแปรงฟันด้วยยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์แต่ว่าเราจะไม่เอาน้ำเข้ามาเกี่ยวข้อง วิธีการแปรงฟันแห้งง่ายมาก ก่อนที่เราจะแปรงฟัน เราอาจจะเอาแปรงสีฟันไปผ่านน้ำก่อนสัก 1 รอบ พยายามสะบัดน้ำออกให้ได้มากที่สุด บีบยาสีฟันและก็แปรงฟันไปจนจบ เมื่อแปรงฟันเสร็จแล้ว ก็ให้ลูกน้อยบ้วนเอาน้ำลายหรือฟองของยาสีฟันออก ไม่ต้องบ้วนน้ำตามนะคะ เพราะว่าการแปรงฟันแบบแห้งจะมีข้อดีก็คือช่วยป้องกันฟันผุได้ดีกว่าการบ้วนน้ำตามหลังการแปรงฟัน เพราะว่าตัวฟลูออไรด์ความเข้มข้นของฟลูออไรด์ที่คงค้างอยู่ในช่องปากก็จะมีมากกว่า ประสิทธิภาพในการป้องกันฟันผุก็มีมากกว่า

บทความเพิ่มเติม : ทำยังไงให้ลูกแปรงฟัน? บอกลูกยังไงดีให้ลูกแปรงฟันทุกครั้งที่จำเป็น

วิธีการแปรงฟันที่ถูกต้อง

แนะนำให้แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ครั้งแรกก็คือหลังรับประทานอาหารเช้ากับช่วงก่อนนอน  เนื่องจากว่าถ้าเราแปรงฟันก่อนแล้วเราทานข้าวมันจะเป็นเหมือนการเอาฟลูออไรด์ออกจากช่องปาก และควรใช้ระยะเวลาในการแปรงฟันอย่างน้อย 2 นาที แล้วก็หลังจากแปรงแล้ว ควรจะงดการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำ 30 นาที

เลือกแปรงสีฟันยังไงให้เหมาะกับลูก

• ควรเป็นแปรงที่ขนนุ่ม และปลายหน้าตัดของแปรงต้องตรงและเรียบ
• เลือกขนาดของแปรงให้เหมาะกับช่องปากของลูกในแต่ละช่วงวัย

ดังนั้นแล้วการแปรงฟันให้ถูกวิธีและการเลือกใช้ยาสีฟันก็เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพช่องปากของลูกน้อย ฉะนั้นแล้วคุณพ่อคุณแม่ควรแปรงฟันให้ลูกด้วยยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ แล้วก็หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหาร ของว่าง ขนม หรือเครื่องดื่ม ที่มีน้ำตาลสูง ร่วมกับการพาลูกน้อยไปตรวจสุขภาพช่องปากเป็นประจำอย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง เพื่อเสริมสร้างให้ลูกน้อยมีสุขภาพช่องปากและฟันที่แข็งแรงไม่ก่อให้เกิดฟันผุค่ะ

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

เด็กต้องแปรงฟันตั้งแต่อายุเท่าไหร่ วิธีแปรงฟันให้ลูก เสริมรอยยิ้มสดใสให้ลูกน้อย

ปัญหาเรื่อง ฟันผุ ปวดฟัน ส่งผลเสียต่อการพัฒนาการของลูกหรือไม่

เคลือบฟลูออไรด์ ในเด็กมีความจำเป็นมากแค่ไหน มีผลกระทบอะไรหรือไม่

ที่มา : โดย ทพญ. อารยา เทียนก้อน ทันตแพทย์เฉพาะทางสำหรับเด็ก , smiledc-th