รู้จัก "คำสุภาพ" ในภาษาไทย ใช้อย่างไร และมีคำไหนที่เด็ก ๆ ควรรู้

ในบางสถานการณ์ ผู้พูดอาจจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงคำบางคำ และหันมาใช้ คำสุภาพ แทน เพื่อความเหมาะสมตามกาลเทศะ และโอกาส หลายคนอาจยังไม่รู้ว่าคำสุภาพในภาษาไทย คืออะไร และมีหลักการใช้อย่างไร วันนี้ theAsianparent จะพาทุกคนไปเรียนรู้คำสุภาพในภาษาไทยว่าใช้อย่างไร และมีคำไหนที่น่าสนใจบ้าง ถ้าพร้อมแล้ว เราไปดูกันเลย

คำสุภาพ คืออะไร

แต่เดิมนั้นคำสุภาพ เป็นคำที่คิดขึ้นมาเพื่อเลี่ยงคำหยาบ และเป็นคำที่ไม่ใช้กราบบังคมทูลพระมหากษัตริย์ แต่ปัจจุบันคำสุภาพ คือ คำที่ไม่หยาบ สามารถใช้ได้กับบุคคลทั่วไป หรือตามฐานะของบุคคล เป็นคำที่ใช้ถูกต้องตามกาลเทศะ โอกาส และความเหมาะสม ทำให้ผู้ฟังได้ยินแล้วน่าชวนฟังต่อ ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว ลักษณะของคำสุภาพ จะไม่เป็นคำที่หยาบ หรือเป็นคำด่า ไม่เป็นคำสแลง คำคะนอง และไม่เป็นคำภาษาต่างประเทศ โดยเราสามารถแบ่งลักษณะของคำสุภาพได้ดังนี้

ไม่เป็นคำหยาบคาย และคำด่า
ไม่เป็นคำอุทานที่ไม่แสดงความเคารพ
ไม่เป็นคำผวนที่มีความหมายหยาบคาย
ไม่เป็นคำสั้น ห้วน หรือคำกระด้าง
ไม่เป็นคำสแลง หรือคำคะนอง
ไม่เป็นคำภาษาต่างประเทศ เช่น ภาษาบาลี สันสกฤต และเขมร เป็นต้น

หลักการใช้คำสุภาพ

คำสุภาพเป็นการเปลี่ยนแปลงถ้อยคำต่าง ๆ ให้เหมาะสม ตามสถานการณ์ของผู้พูด เรามาดูกันดีกว่า ว่าหลักการใช้คำสุภาพเป็นอย่างไร

ไม่ควรใช้ถ้อยคำอุทานที่ไม่สุภาพ เช่น เว้ย โว้ย หรือคำหยาบคาย เช่น ให้ฉิบหาย ให้ตายห่า และพูดกระชากเสียง เช่น ไม่ใช่ เปล่า เป็นต้น
ไม่ควรใช้คำหยาบคายที่มีลักษณะดังต่อไปนี้

- “ไอ้” ควรใช้คำว่า “สิ่ง” แทน เช่น ไอ้นี่ก็ได้ ควรเป็น สิ่งนี้ก็ได้ หรือตัดคำว่า ไอ้ ออก เช่น ปลาไอ้เบี้ยว เป็น ปลาเบี้ยว
- “อี” ควรใช้คำว่า “นาง” แทน เช่น อีเลิ้ง เป็นนางเลิ้ง หรือนกอีลุ้ม เป็นนกนางลุ้ม
- “ขี้” ควรใช้คำว่า “อุจจาระ” แทน หรือตัดออกเลย เช่น ดอกขี้เหล็ก เป็น ดอกเหล็ก หรือเปลี่ยนคำเลย เช่น ขี้มูก เป็น น้ำมูก หรือขนมขี้หนู เป็น ขนมทราย
- เยี่ยว” ควรใช้คำว่า “ปัสสาวะ” แทน เช่น ไปเยี่ยวก่อน เป็น ไปปัสสาวะก่อน

ไม่ควรใช้คำผวน หรือคำใดก็ตามที่ผวนหางเสียง หรือท้ายคำกลับมาไว้ข้างหน้า แล้วจำเป็นคำไม่สุภาพ เช่น อร่อยดี ผวนเป็น อะหรี่ดอย หรือ คุณหมอจ๋า ผวนเป็น คุณหมาจ๋อ เป็นต้น

บทความที่เกี่ยวข้อง : รวม 52 คำทับศัพท์ภาษาไทย ใช้กันเยอะ ใช้กันบ่อย เขียนถูกหรือเปล่า?

คำสุภาพ

ตัวอย่างคำสุภาพ

หลังจากที่เราได้เรียนรู้การใช้คำสุภาพไปแล้ว เรามาดูตัวอย่างคำสุภาพที่หลายคนอาจไม่เคยรู้จักมาก่อนกันค่ะ เพื่อที่เราจะได้นำไปใช้อย่างเหมาะสมตามกาลเทศะ และทำให้ชวนน่าฟังมากขึ้น

ตัวอย่างคำสุภาพที่น่าสนใจ
คำสุภาพ	คำสามัญ
กรอกขวด	ใส่ขวด
กรอกหม้อ	ใส่หม้อ
กระบือ	ควาย
กล้วยเปลือกบาง	กล้วยไข่
กล้วยสั้น	กล้วยกุ
กาฬโรค	โรคห่า
ขนมทราย	ขนมขี้หนู
ขนมทองฟู	ขนมตาล
ขนมบัวสาว	ขนมเทียน
ขนมเส้น	ขนมจีน
ขนมสอดไส้	ขนมใส่ไส้
ไข้ทรพิษ	ฝีดาษ
คชสาร	ช้าง
คชาชีพ	ควาญช้าง
ครบห้า	ที่ห้า
ครบหก	ที่หก
คูถ	ขี้
โค	วัว
จตุบาท	สัตว์สี่เท้า
จิตรจุล	เต่า

บทความที่เกี่ยวข้อง : 50 คำศัพท์ภาษาไทย ที่คนไทยมักเขียนผิด และลูกควรเรียนรู้ไว้ก่อน

คำสุภาพ

ตัวอย่างคำสุภาพที่น่าสนใจ
คำสุภาพ	คำสามัญ
ช่องคลอด	ทวารเบาของหญิง
ชัลลุกา	ปลิง
ดอกขจร	ดอกสลิด
ดอกซ่อนกลิ่น	ดอกซ่อนชู้
ดอกถันวิฬาร์	ดอกนมแมว
ดอกพนมสวรรค์	ดอกนมสวรรค์
ดอกมณฑาขาว	ดอกยี่หุบ
ดอกมัลลิกา	ดอกมะลิ
ดอกสามหาว	ดอกผักตบ
ตกลูก	สัตว์ออกลูก
ต้นปาริชาติ	ต้นทองกวาว
เถ้าบุหรี่	ขี้บุหรี่
นกกา	อีกา
นกนางลุ้ม	นกอีลุ้ม
นกแร้ง	อีแร้ง
นางเห็น	อีเห็น
นารีจำศีล	กล้วยบวชชี
ปลามัจฉะ	ปลาร้า
ผักทอดยอด	ผักบุ้ง
ผักสามหาว	ผักตบ

คำสุภาพทั้งหมดที่เราได้เรียนรู้กันในวันนี้ อาจบางคำที่ใช้อยู่ และมีบางคำที่นิยมใช้ทั้งคำสุภาพ และคำสามัญเดิม ดังนั้นเราจึงควรรู้จักคำสุภาพกันให้มากขึ้น เพื่อนำไปใช้อย่างเหมาะสมตามสถานการณ์ และโอกาส อีกทั้งยังช่วยให้ผู้ที่สนทนากับเรารู้สึกชวนน่าฟังอีกด้วย

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

ลักษณนาม แต่ละอย่างใช้อย่างไร มีคำไหนบ้างที่เราควรรู้!

คำราชาศัพท์ หมวดกริยา คำราชาศัพท์เกี่ยวกับพระอิริยาบถต่าง ๆ

เปิดคลัง คำราชาศัพท์ หมวดร่างกาย ที่มาพร้อมคำอ่าน และความหมาย

ที่มา : 1, 2, 3, 4

มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!