วันมาฆบูชา 2566 ตรงกับวันจันทร์ที่ 6 มีนาคม พ.ศ.2566 เป็นวันที่พระภิกษุสงฆ์ 1,250 รูปมาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย และมีเหตุอัศจรรย์พร้อมกัน 4 ประการ ทำให้พระพุทธเจ้าทรงกระทำวิสุทธิอุโบสถ แสดงโอวาทปาติโมกข์ในวันนี้
ทำไมถึงเรียกว่า วันมาฆบูชา ?
วันมาฆบูชา คือ การบูชาในวันเพ็ญเดือน 3 ในโอกาสคล้ายวันที่พระพุทธเจ้าแสดงโอวาสปาติโมกข์ แก่พระภิกษุจำนวน 1,250 รูป ส่วนคำว่า มาฆะ เป็นชื่อของเดือน 3 มาฆบูชา ย่อมาจากคำว่า มาฆบุรณมี ที่มีความหมายว่า การบูชาพระในวันเพ็ญเดือน 3 วันมาฆบูชาจึงตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 แต่ถ้าในปีไหนมีเดือน 8 สองครั้ง วันมาฆบูชาจะเลื่อน ไปเป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 ซึ่งเป็นวันสำคัญวันหนึ่งในวันพุทธศาสนา
บทความที่เกี่ยวข้อง : 100 แคปชั่นวันมาฆบูชา คำคมวันมาฆบูชา วันมาฆบูชาทั้งทีต้องมีคำคมเด็ด ๆ ลง
วันมาฆบูชามีความสำคัญอย่างไร ?
วันมาฆบูชาเป็นวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 3 มีเหตุการณ์ที่น่าอัศจรรย์คือ พระสงฆ์จำนวน 1,250 รูปมาเฝ้าพระพุทธเจ้า ณ วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ โดยไม่ได้นัดหมาย และในวันนี้พระพุทธเจ้าได้แสดงโอวาทปาติโมกข์ ในที่ประชุมสงฆ์เหล่านั้น ซึ่งเป็นหลักการอุดมการณ์และวิธีการปฏิบัติที่นำไปใช้ได้ทุกสังคม โดยโอวาทที่พระพทุธเจ้าได้ให้คือ ความชั่วทุกชนิด ทำความดีให้ถึงพร้อมและทำจิตใจให้ผ่องใส
ประวัติวันมาฆบูชา
หลังจากที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสรู้ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 และได้ทรงประกาศพระศาสนาและส่งพระอรหันตสาวกออกไปจาริก เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนายังสถานที่ต่าง ๆ ได้ 9 เดือน ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน พระอรหันต์ทั้งหลายได้ระลึกไว้ว่า วันนี้เป็นวันสำคัญของศาสนาพราหมณ์เป็นศาสนาของตนอยู่ เหล่าผู้ศรัทธาพราหมณลัทธินิยมนับถือว่าวันนี้เป็นวันศิวาราตรี โดยจะทำการบูชาพระศิวะด้วยการลอยบาปหรือล้างบาปด้วยน้ำ
สาเหตุที่ทำให้พระสาวกทั้ง 1,250 รูปมาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย เนื่องจากในวันเพ็ญเดือน 3 ตามคติพราหมณ์ เป็นวันพิธีศิวาราตรี พระสงฆ์ที่เคยนับถือศาสนาพราหมณ์มาก่อนจึงได้เปลี่ยนจากการรวมตัวกันทำพิธีชำระบาปมารวมกันเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าแทน และนับเป็นเหตุที่มีองค์ประกอบสำคัญ 4 ประการ ที่เรียกว่า วันจาตุรงคสันนิบาต
จาตุรงคสันนิบาต คือ
- จาตุร แปลว่า 4
- องค์ แปลว่า ส่วน
- สันนิบาต แปลว่า ประชุม
จาตุรงคสันนิบาต จึงมีความหมายว่า การประชุมด้วยองค์ 4 ซึ่งมีความหมายคือ เหตุการณ์พิเศษที่เกิดขึ้นพร้อมกันในวันนี้
- เป็นวันที่พระสงฆ์สาวกมาประชุมพร้อมกัน 1,250 รูปโดยไม่ได้นัดหมาย
- พระภิกษุสงฆ์เหล่านี้ล้วนเป็น เอหิภิกขุอุปสัมปทา
- พระภิกษุสงฆ์ที่มาประชุมในครั้งนี้ ล้วนเป็นผู้ได้บรรลุพระอรหันต์แล้วทุกองค์
- เป็นวันที่พระจันทร์เต็มดวงกำลังเสวยมาฆฤกษ
โอวาทปาฏิโมกข์ คืออะไร ?
โอวาทปาฏิโมกข์ คือหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา หรือหัวใจสำคัญของศาสนา ได้แก่ พระพุทธพจน์ 3 คาถากึ่ง ที่พระพุทธเจ้าตรัสแก่พระอรหันต์ 1,250 รูปมาประชุมกันโดยไม่ได้นัดหมาย ณ พระเวฬุวนาราม ในวันเพ็ญเดือน 3 ที่เรียกกันว่า วันมาฆบูชา คาถาโอวาทปาฏิโมกข์ มีดังนี้
สพฺพปาปสฺส อกรณํกุสลสฺสูปสมฺปทา
สจิตฺตปริโยทปนํเอตํ พุทธาน สาสนํฯ
ขนฺตี ปรมํ ตโป ตีติกฺขา
นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา
น หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี
สมโณ โหติ ปรํ วิเหฐยนฺโตฯ
อนูปวาโท อนูปฆาโต ปาติโมกฺเข จ สํวโร
มตฺตญฺญุตา จ ภตฺตสฺมึ ปนฺตญฺจ สยนาสนํ
อธิจิตฺเต จ อาโยโค เอตํ พุทฺธาน สาสนํฯ
มีความหมายว่า : การไม่ทำความชั่วทั้งปวง 1 การบำเพ็ญแต่ความดี 1 การทำจิตของตนให้ผ่องใส 1 นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ขันติ คือความอดกลั้น เป็นตบะอย่างยิ่ง, พระพุทธเจ้าทั้งหลายกล่าวว่านิพพาน เป็นบรมธรรม, ผู้ทำร้ายคนอื่น ไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิต,ผู้เบียดเบียนคนอื่น ไม่ชื่อว่าเป็นสมณะการไม่กล่าวร้าย 1 การไม่ทำร้าย 1 ความสำรวมในปาฏิโมกข์ 1 ความเป็นผู้รู้จักประมาณในอาหาร 1 ที่นั่งนอนอันสงัด 1 ความเพียรในอธิจิต 1 นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลายที่เข้าใจกันโดยทั่วไป และจำกันได้มาก ก็คือ ความในคาถาแรกที่ว่า ไม่ทำชั่ว ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้ผ่องใส
กิจกรรมในวันมาฆบูชา
โดยปกติแล้วในวันนี้ตามวันต่าง ๆ จะมีการบำเพ็ญบุญกุศลความดีอื่น ๆ เช่น ไปวัดรับศีล งดเว้นการทำบาป ถวายสังฆทาน ปล่อยนกปล่อยปลา ฟังเทศน์ และเวียนเทียนรอบโบสถ์ในช่วงเย็น โดยก่อนการเวียนเทียนควรกล่าวคำสวดมนต์และคำบูชาในวันมาฆบูชา ซึ่งส่วนใหญ่นิยมทำการเวียนเทียนช่วง 20.00 น. โดยบทสวดที่พระวงฆ์นิยมสวดในวันมาฆบูชาก่อนทำการเวียนเทียน มีดังนี้
- บทบูชาพระรัตนตรัย (บทสวดบาลีที่ขึ้นต้นด้วย:อรหัง สัมมา ฯลฯ)
- บทนมัสการนอบน้อมบูชาพระพุทธเจ้า (นะโม ฯลฯ ๓ จบ)
- บทสรรเสริญพระพุทธคุณ (บทสวดบาลีที่ขึ้นต้นด้วย:อิติปิโส ฯลฯ)
- บทสรรเสริญพระพุทธคุณ สวดทำนองสรภัญญะ (บทสวดสรภัญญะที่ขึ้นต้นด้วย:องค์ใดพระสัมพุทธ ฯลฯ)
- บทสรรเสริญพระธรรมคุณ (บทสวดบาลีที่ขึ้นต้นด้วย:สวากขาโต ฯลฯ)
- บทสรรเสริญพระธรรมคุณ สวดทำนองสรภัญญะ (บทสวดสรภัญญะที่ขึ้นต้นด้วย:ธรรมมะคือ คุณากร ฯลฯ)
- บทสรรเสริญพระสังฆคุณ (บทสวดบาลีที่ขึ้นต้นด้วย:สุปฏิปันโน ฯลฯ)
- บทสรรเสริญพระสังฆคุณ สวดทำนองสรภัญญะ (บทสวดสรภัญญะที่ขึ้นต้นด้วย:สงฆ์ใดสาวกศาสดา ฯลฯ)
- บทสวดบูชาเนื่องในวันมาฆบูชา (บทสวดบาลีที่ขึ้นต้นด้วย:อัชชายัง ฯลฯ)
จากนั้นจุดธูปเทียนและดอกไม้ที่ แล้วเดินเวียนเทียน 3 รอบ โดนขณะที่เดินนั้นจะต้องมีจิตใจที่สงบ พร้อมสวดระลึกถึงพระพุทธคุณด้วยการสวดบทอิติปิโส
- เดินรอบที่ 1 ระลึกถึงพระธรรมคุณ ด้วยการสวดสวากขาโต
- เดินรอบที่ 2 ระลึกถึงพระสังฆคุณ ด้วยการสวดสุปะฏิปันโน
- เดินรอบที่ 3 จนกว่าจะเวียนจบ 3 รอบ จากนั้นนำธูปเทียนดอกไม้ไปบูชาตามปูชนียสถานจึงเป็นอันเสร็จพิธี
บทความอื่น ๆ ที่คุณอาจจะสนใจ :
บทสวดมนต์ขออโหสิกรรม ขอขมากรรม เพื่อความเป็นสุข ชีวิตดีขึ้น
รวมบทสวดมนต์ เพื่อจิตใจแจ่มใส เสริมความเป็นสิริมงคล สวดแล้วชีวิตดีขึ้น
สอนลูกสวดมนต์ก่อนนอน ต้องสวดบทไหนลูกถึงจะเจริญ
ที่มา : 1 2
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
