คุณแม่หลังคลอดที่วางแผนว่าต้องการมีลูกเพิ่มจึงยังไม่ได้ทำหมัน หลายๆ คนอาจเลือกคุมกำเนิดด้วยวิธีการฉีดยาคุม แทนการกินยาที่ต้องกินอย่างสม่ำเสมอ หากวุ่นกับการเลี้ยงลูกแล้วลืมกินก็อาจเกิดปัญหาตามมาได้ แต่ก็มีคุณแม่หลายคนที่ฉีดยาคุมแล้วรู้สึกว่ามีปัญหาเกี่ยวกับผิวพรรณ สีผิวมีคล้ำขึ้น จนกลายเป็นความกังวลใจ วันนี้เราจะมาคลายความสงสัยกันค่ะว่า ฉีดยาคุมแล้วผิวคล้ำขึ้น จริงไหม ? รวมถึงรวบรวม 8 วิธีจัดการปัญหาผิวแม่หลังคลอดมาให้ด้วย
ทำความรู้จัก ยาคุมกำเนิดแบบฉีด
ก่อนจะไปค้นหาคำตอบว่า ฉีดยาคุมกำเนิดแล้วผิวคล้ำขึ้น จริงไหม ? หรือผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นกับคุณแม่หลังคลอดหลังจากใช้ยาคุมกำเนิดแบบฉีดมีอะไรบ้าง อยากชวนคุณแม่มาทำความรู้จักกับยาคุมกำเนิดประเภทนี้กันก่อนค่ะ ซึ่งยาคุมกำเนิดแบบฉีด (Contraceptive Injections) ที่นิยมใช้กันมี 2 ชนิด คือ
-
ยาเมดรอกซีโปรเจสเตอโรน (Medroxyprogesterone)
คือ ฮอร์โมนเพศหญิงประเภทหนึ่งหรือโพรเจสติน (progestin) มีความคล้ายคลึงกับโพรเจสเทอโรน (progesterone) ที่ร่างกายสร้างขึ้นได้เองตามธรรมชาติ และใช้เพื่อทดแทนฮอร์โมนหากร่างกายผลิตได้ไม่เพียงพอ ยาคุมชนิดนี้จะใช้ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ เช่น หัวไหล่ แขน ด้านข้างของต้นขา หรือกล้ามเนื้อสะโพก โดยแพทย์จะฉีดยาคุมในปริมาณ 150 มิลลิกรัม หรือ 3 มิลลิลิตร และจำเป็นต้องรับการฉีดต่อเนื่องทุก 3 เดือน
-
ยาเมดรอกซีโปรเจสเตอโรน (Medroxyprogesterone) ผสมกับยาเอสทราดิอัลไซพิโอเนท (Estradiol cypionate)
มีฮอร์โมนในกลุ่มเอสโตรเจนผสมกับฮอร์โมนในกลุ่มโพรเจสติน มักฉีดบริเวณส่วนบนของแขน ต้นขา หรือก้น แพทย์จะฉีดยาคุมในปริมาณ 0.5 มิลลิลิตร และฉีดต่อเนื่องทุก 28-30 วัน
ยาคุมแบบฉีดนี้มีประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์สูงถึง 99% หากใช้ถูกวิธี เป็นยาคุมที่มีกลไกการออกฤทธิ์โดยฉีดสารโปรเจสโตเจนเข้าไปในร่างกาย ทำให้ร่างกายไม่พร้อมสำหรับการตั้งครรภ์ ป้องกันไม่ให้อสุจิผ่านเข้าไปปฏิสนธิกับไข่ได้ รวมทั้งทำให้ไข่ที่ได้รับการผสมแล้วไม่สามารถฝังตัวได้ด้วยค่ะ
การใช้ยาคุมแบบฉีดในแม่หลังคลอด
โดยปกติแล้วผู้หญิงที่ไม่ได้อยู่ระหว่างการตั้งครรภ์ การฉีดยาคุมเข็มแรกมักฉีดในช่วง 1–5 วันแรกเมื่อเริ่มมีประจำเดือน เพราะสามารถช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้ทันที ซึ่งหากไม่ได้ฉีดในช่วง 5 วันแรกของรอบเดือน ก็สามารถฉีดยาคุมในช่วงอื่นได้ แต่ต้องมั่นใจว่าไม่ได้กำลังตั้งครรภ์ และแพทย์จะแนะนำให้คุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นร่วมด้วยเป็นเวลา 7 วัน
ส่วนกรณี การฉีดยาคุม ของคุณแม่หลังคลอด ที่กำลังอยู่ในช่วงให้นมลูก สามารถทำได้นะคะ เพียงแต่ต้องปรึกษาแพทย์ก่อนเข้ารับการฉีดยาคุม เนื่องจากยาคุมชนิด เมดรอกซีโปรเจสเตอโรน จะไม่ส่งผลให้ปริมาณน้ำนมลดลง แต่ยาคุมชนิด เมดรอกซีโปรเจสเตอโรนผสมกับยาเอสทราดิอัลไซพิโอเนท อาจส่งผลให้ปริมาณและคุณภาพของน้ำนมลดลงได้ ซึ่งการฉีดยาคุมสำหรับ แม่หลังคลอด มีรายละเอียดที่คุณแม่ควรรู้ ดังนี้ค่ะ
|
|---|
การฉีดยาคุมกำเนิด ในคุณแม่หลังคลอด
|
| การฉีดยาคุม
เมดรอกซีโปรเจสเตอโรน |
- แม่หลังคลอดที่ไม่ได้ให้นมลูก ควรฉีดภายใน 5 วันหลังคลอด
- แม่ให้นม ควรฉีดหลังจากคลอดไปแล้ว 6 สัปดาห์
|
| การฉีดยาคุม
เมดรอกซีโปรเจสเตอโรนผสมกับยาเอสทราดิอัลไซพิโอเนท |
- คุณแม่ที่ไม่ได้ให้นมลูก สามารถฉีดได้เมื่อผ่านไปแล้ว 4 สัปดาห์หลังคลอด
- คุณแม่ให้นม ควรฉีดเมื่อผ่านการคลอดไปแล้ว 6 สัปดาห์
|
ฉีดยาคุมแล้วผิวคล้ำขึ้น จริงไหม ? ผลข้างเคียงจากการใช้ยาคุมแบบฉีด
โดยปกติแล้วในผู้หญิงส่วนใหญ่ที่ใช้ ยาคุมกำเนิดแบบฉีด มักทำให้เกิดผลข้างเคียงเล็กน้อยเท่านั้นค่ะ เช่น ปวดหรือวิงเวียนศีรษะ ปวดท้อง เหนื่อยล้า เป็นสิว เต้านมคัด อารมณ์แปรปรวน หรือความต้องการทางเพศลดลง โดยไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงต่อสุขภาพที่ร้ายแรง และสามารถหายได้เอง
ส่วนกรณี คุณแม่หลังคลอด ที่ฉีดยาคุมกำเนิด แม้จะมีข้อดีคือช่วยให้หมดปัญหาเรื่องการลืมกินยา และคุมกำเนิดได้นานกว่ายาคุมชนิดกิน แต่อย่างไรก็ตาม การฉีดยาคุมมีผลข้างเคียงต่อคุณแม่ คือ จะมีเลือดออกกะปริบกะปรอย หากใช้ไปนานๆ จะทำให้ประจำเดือนไม่มา นอกจากนี้ยังมีผลข้างเคียงทำให้มีน้ำหนักขึ้น ผิวมีฝ้า อาจทำให้ระดับคอเลสเตอรอลที่ไม่ดีในเลือดสูงขึ้นและมวลกระดูกบางลงได้
แม่หลังคลอด ฉีดยาคุมแล้วผิวคล้ำขึ้น จริงไหม ? คำตอบคือ อาจเป็นไปได้ค่ะ แต่ไม่ใช่ทุกคน เนื่องจากโดยปกติคุณแม่ตั้งครรภ์ส่วนใหญ่มักเจอปัญหาสีผิวที่หมองคล้ำขึ้นอยู่แล้วในหลายส่วนของร่างกาย เช่น บริเวณรักแร้ ต้นขา ขาหนีบ ข้อพับต่าง ๆ เส้นกลางหน้าท้อง ลานหัวนม รวมถึงอวัยวะเพศ ทั้งยังพบไฝ ฝ้า กระ ลักษณะเป็นจุดเข้มๆ ตามใบหน้าด้วย ซึ่งผิวหมองคล้ำนี้เกิดจาก ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสเตอโรน ที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วตอนที่ตั้งครรภ์ ส่งผลให้ “เมลานิน” (melanin) หรือเม็ดสีของผิวเพิ่มขึ้น จึงเกิดสีผิวไม่สม่ำเสมอ หรือ ผิวคล้ำขึ้น แต่เมื่อถึงช่วงหลังคลอดสีผิวที่หมองคล้ำจะจางลงตามธรรมชาติ ช้าเร็วขึ้นอยู่กับระดับฮอร์โมนของแต่ละคนค่ะ
ทำไม แม่หลังคลอด ผิวคล้ำหลังฉีดยาคุม
อย่างที่บอกค่ะว่าไม่ใช่แม่หลังคลอดทุกคนที่ ฉีดยาคุมแล้วผิวคล้ำขึ้น ซึ่งการที่แม่หลังคลอดจะมีสีผิวที่คล้ำขึ้นหลังฉีดยาคุมหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ดังนี้
ยาคุมแต่ละชนิดมีส่วนผสมของฮอร์โมนที่แตกต่างกัน ซึ่งอาจส่งผลต่อผิวหนังไม่เท่ากัน โดยตัวที่ทำให้มีปัญหาเรื่องสีผิวที่คล้ำขึ้นคือ “เอสโตรเจน” ที่จะกระตุ้นให้การทำงานของเมลานินบนชั้นผิวหนังทำงานมากขึ้น ทำให้สีผิวคล้ำขึ้นได้ค่ะ นอกจากนี้ปริมาณฮอร์โมนในยาคุมก็มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังด้วยเช่นกัน
-
ปฏิกิริยาของร่างกายแต่ละบุคคล
ร่างกายของคุณแม่หลังคลอดแต่ละคนนั้นมีปฏิกิริยาต่อฮอร์โมนไม่เหมือนกันค่ะ คุณแม่บางคนจึงอาจมีอาการผิวคล้ำขึ้น ขณะที่บางคนไม่มีอาการใดๆ หรือมีอาการอื่นๆ แทน เช่น เป็นสิว หรือมีขนขึ้นมากผิดปกติ
ฉีดยาคุมแล้วผิวคล้ำขึ้น แก้ไขยังไง? 8 วิธีจัดการปัญหาผิว แม่หลังคลอด
หากคุณแม่หลังคลอดที่ฉีดยาคุมแล้วผิวคล้ำขึ้น แนะนำว่าควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจสอบสาเหตุที่แน่ชัด และขอคำแนะนำในการแก้ไข โดยแพทย์อาจแนะนำให้เปลี่ยนชนิดยาคุมที่มีปริมาณฮอร์โมนน้อยลง หรือไม่มีส่วนผสมของเอสโตรเจนค่ะ
อย่างไรก็ตาม ปัญหาผิวหลังคลอดเป็นสิ่งที่คุณแม่ต้องพบเจอเป็นปกติอยู่แล้ว โดยนอกเหนือจากผิวหมองคล้ำแล้ว ยังมีอาการผิวแห้ง ขาดน้ำ ผิวแตกลาย ผิวหย่อนคล้อยไม่กระชับ มีผื่นแพ้หลังคลอด ซึ่งเรามีวิธีจัดการปัญหาผิว แม่หลังคลอด อย่างง่ายๆ มาฝาก ดังนี้
-
หลีกเลี่ยงแสงแดดแรง ๆ
เพราะจะทำให้ผิวหนังหมองคล้ำมากขึ้น โดยควรทาครีมกันแดดที่มีค่า SPF และ PA ที่เหมาะสม เพื่อการป้องกันผิวอย่างมีประสิทธิภาพ
-
ขัดผิวเพื่อขจัดเซลล์ผิวหมองคล้ำ
การขัดผิวด้วยวัตถุดิบธรรมชาติ เช่น มะขาม ที่มีสรรพคุณป้องกันผิวจากอนุมูลอิสระ ทำให้ผิวลื่น เรียบเนียน และสดชื่นขึ้น ช่วยให้รอยหมองคล้ำจางลงได้ อย่างไรก็ตาม ควรหลีกเลี่ยงการขัดผิวในบริเวณที่ใกล้กับแผลผ่าคลอด เพราะจะทำให้เกิดการระคายเคืองและอักเสบได้ หรือขัดผิวหลังจากคลอดประมาณ 1 เดือนค่ะ
-
บำรุงผิวด้วยว่านหางจระเข้
วุ้นของว่านหางจระเข้สามารถช่วยบำรุงฟื้นฟูผิวหน้า แก้ไขรอยหมองคล้ำได้ดี รวมถึงทำให้ผิวหน้าชุ่มชื้น ลดเลือนรอยเหี่ยวย่น เมื่อใช้บ่อยๆ ยังช่วยลดรอยแผลจากสิว ฝ้า จุดด่างดำบนใบหน้าได้ดีค่ะ
-
กินอาหารที่ดีต่อผิวพรรณ
คุณแม่หลังคลอดควรกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ เน้นโปรตีนจากเนื้อสัตว์และพืชที่จะช่วยซ่อมแซมเซลล์ผิวจากภายในให้กลับมามีสุขภาพดี แข็งแรง และเพิ่มผักผลไม้ที่มีประโชน์ต่อผิวพรรณ เช่น มะเขือเทศ บร็อกโคลี แตงกวา ซึ่งวิตามิน เกลือแร่ จากผักผลไม้สามารถช่วยลดปัญหาผิวหมองคล้ำลงได้
-
ดื่มน้ำสะอาดให้มาก
โดยเฉพาะคุณแม่ที่มีปัญหาผิวแห้ง ควรดื่มน้ำสะอาดให้ได้อย่างน้อย 8 แก้วต่อวันเพื่อเติมน้ำให้ผิว ทดแทนน้ำในร่างกายที่สูญเสียไป ให้ผิวพรรณเปล่งปลั่ง ทั้งยังมีน้ำนมเพียงพอสำหรับลูกน้อยด้วย
-
ออกกำลังกายเพื่อกระชับผิว
คุณแม่หลังคลอดควรออกกำลังกายเบาๆ เช่น เดินช้าๆ เล่นโยคะ หรือบริหารเฉพาะส่วน เพื่อเพิ่มความกระชับให้กล้ามเนื้อหน้าท้อง กล้ามเนื้อต้นขา และเพิ่มความแข็งแรงให้ผิวหนังที่หย่อนคล้อยกลับมากระชับเหมือนเดิม โดยควรปรึกษาแพทย์ก่อนว่าควรพักฟื้นนานแค่ไหนจึงจะเริ่มออกกำลังกาย รวมถึงรับคำแนะนำเกี่ยวกับการออกกำลังกายที่เหมาะสมด้วย
-
ใช้เบบี้ออยล์ช่วย
หลังอาบน้ำ ให้คุณแม่ลองใช้เบบี้ออยล์ น้ำมันมะกอก หรือมอยส์เจอไรเซอร์เป็นประจำหลังอาบน้ำ เพื่อให้ผิวหนังชุ่มชื้น นุ่มเนียน และกระชับขึ้นได้ค่ะ
-
พักผ่อนให้เพียงพอ
การนอนดึกมีผลทำให้ผิวเสียได้ค่ะ คุณแม่หลังคลอดจึงต้องนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ โดยอาจพักทุกครั้งที่ลูกหลับ จะช่วยให้โปรแกรมในร่างกายซ่อมแซมเซลล์ที่สึกหรอและสร้างเซลล์ผิวใหม่ที่ดีขึ้นได้
มาถึงตรงนี้ คุณแม่ได้คำตอบแล้วว่า ฉีดยาคุมแล้วผิวอาจคล้ำขึ้นได้จริงค่ะ แต่ก็ไม่ใช่กับทุกคน โดยคุณแม่สามารถลองนำวิธีดูแลผิวหลังคลอดข้างต้นไปใช้เพื่อฟื้นฟูสุขภาพผิว แต่หากยังมีความกังวลเกี่ยวกับปัญหาผิวหลังคลอดที่เกิดจากผลข้างเคียงในการฉีดยาคุมกำเนิด คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมนะคะ
ที่มา : pharmacy.mahidol.ac.th , hdmall.co.th , www.pobpad.com , www.bumrungrad.com , www.phyathai.com
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
แม่ลูกอ่อนกินอะไรได้บ้าง ไม่ต้องงด หลังคลอดกินยังไงช่วยบำรุงน้ำนม
ให้นมลูกกินยาแก้อักเสบได้ไหม ส่งผลต่อน้ำนมและลูกน้อยหรือเปล่า
เป็นมั้ย? ให้นมลูกหิวบ่อย เปิดเหตุผลที่คุณแม่หลังคลอดหิวง่าย กินบ่อย
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
