คุณภาพการนอนหลับเท่ากับคุณภาพชีวิตที่ดีของทุกเพศทุกวัยค่ะ โดยเฉพาะในวัยทารกที่การนอนหลับสำคัญอย่างยิ่งต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูกน้อย แต่หลายครั้งคุณแม่ต้องพบเจอกับปัญหา ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน ร้องไห้งอแง จนคุณพ่อคุณแม่และลูกน้อยขาดการพักผ่อนที่เพียงพอ ส่งผลต่อสุขภาพและอารมณ์ของทุกคนในครอบครัว ดังนั้น มาไข สาเหตุ ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน กันค่ะว่าอันตรายไหม ทำไมลูกน้อยไม่ยอมนอน แล้วมีวิธีแก้อย่างไร
ความสำคัญของการนอนหลับในวัย “ทารก”
การนอนหลับมีความสำคัญเป็นอย่างมากต่อการเจริญเติบโตของลูกน้อยค่ะ เพราะฮอร์โมนการเจริญเติบโต หรือ Growth Hormone จะหลั่งมากหลังจากที่หลับไปแล้ว 1-2 ชั่วโมงในเวลากลางคืน หาก ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน หรือนอนหลับไม่เพียงพอการหลั่งของฮอร์โมนชนิดนี้ไม่เต็มที่ การเจริญเติบโตทางด้านความสูงของทารกก็จะน้อยตามไปด้วย
นอกจากนี้ การนอนยังถือเป็นอาหารสมอง เพราะช่วยทำให้ร่างกายได้พักผ่อน สร้างภูมิต้านทานโรค มีความสดชื่นแจ่มใสอารมณ์ดี จดจำสิ่งต่าง ๆ ได้อย่างแม่นยำด้วยค่ะ
โดย ท่านอนที่เหมาะสมของทารกแรกเกิด ไม่แนะนำให้นอนคว่ำนะคะ เพราะเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเสียชีวิตเฉียบพลันไม่ทราบสาเหตุในทารก (Sudden Infant Death Syndrome : SIDS) แนะนำให้นอนหงาย หรือนอนตะแคง โดยเบาะที่นอนควรมีความแข็งพอสมควร ไม่จำเป็นต้องใช้หมอน ไม่ต้องกังวลเรื่องศีรษะลูกน้อยจะไม่สวยค่ะ เพราะสามารถปรับให้นอนตะแคงสลับซ้ายบ้างขวาบ้างก็ช่วยให้รูปศีรษะเป็นปกติได้ค่ะ
การนอนของเด็กแต่ละช่วงวัย
โดยทั่วไปเด็กแรกเกิดจะนอนไม่เป็นเวลาค่ะ ซึ่งจะใช้เวลาในการนอนกว่า 70-80% ต่อวัน หรือราว 16-18 ชั่วโมง นอนวันละหลายรอบ รอบละ 1-2 ชั่วโมง โดยที่ยังไม่สามารถแยกกลางวัน-กลางคืนได้ ทารกบางคนจึงนอนกลางวันตื่นกลางคืนเป็นประจำ และจะปรับตัวนอนได้ยาวนานต่อรอบมากขึ้นเมื่ออายุได้ 4-6 เดือน
โดยช่วง 4 เดือนจะเริ่มหลับกลางคืนได้ยาวประมาณ 6 ชั่วโมง และเมื่ออายุ 6 เดือนจะสามารถหลับได้นานถึง 10 ชั่วโมง แต่ก็ยังสามารถตื่นได้ในระหว่างการนอนหลับ ซึ่งทารกแต่ละคนอาจต้องการระยะเวลาในการนอนหลับที่แตกต่างกัน โดยระยะเวลาในการนอนเฉลี่ยที่ควรจะเป็นตลอด 24 ชั่วโมงคือ
- ทารกแรกเกิด มักมีระยะเวลาช่วงนอนหลับมากกว่าช่วงตื่นนอน ประมาณ 8-18 ชั่วโมง บางคนอาจตื่นกลางดึกเพราะหิว หรืออาจหลับได้ยาวถ้ากินอิ่มมาก รวมถึงอากาศที่ร้อนหรือเย็นเกินไปก็เป็น สาเหตุ ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน ได้เช่นกัน
- ทารกอายุ 3-6 เดือน จะรู้สึกหิวในตอนกลางคืนน้อยลง จึงนอนหลับได้นานขึ้น บางคนอาจนอนหลับได้นาน 8 ชั่วโมงหรือมากกว่านั้น และระยะเวลาในการนอนกลางวันอาจลดลงไปด้วย
- ช่วงอายุ 6-12 เดือน ลูกน้อยอาจไม่รู้สึกหิวตอนกลางคืนเลย และนอนหลับได้ยาวนานถึง 12 ชั่วโมง
- วัย 12 เดือน – 2 ปี ทารกเริ่มนอนหลับอย่างต่อเนื่องและยาวนานขึ้น ส่วนใหญ่จะนอนหลับประมาณ 12-15 ชั่วโมง
สาเหตุ ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน สัญญาณปัญหาการนอนของลูกน้อย
แม้ตามธรรมชาติและพัฒนาการแล้ว เมื่อลูกน้อยอายุได้ประมาณ 6 เดือน จะเริ่มนอนหลับยาวนานขึ้น แต่บางครั้งก็อาจมีปัญหาในการนอนหลับได้เช่นกัน ซึ่งคุณแม่อาจสังเกตได้จากอาการหรือพฤติกรรม เช่น ลูกนอนหลับยาก นอนกรน หายใจไม่สม่ำเสมอขณะหลับ ตื่นกลางดึกมากขึ้น โดย สาเหตุ ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน อาจเป็นผลจากปัจจัยต่อไปนี้
1) ตัวเด็กเอง
- ลูกน้อยอาจรู้สึกไม่สบายตัว เปียกชื้น คันจากผื่นแพ้ เป็นหวัด หายใจไม่ออก จึงทำให้นอนไม่สบาย นอนหลับยาก
- ความหิว เนื่องจากทารกแรกเกิดต้องการนมบ่อยครั้ง โดยเฉพาะในช่วง 2-3 เดือนแรก การตื่นเพราะหิวจึงเป็นเรื่องปกติที่เป็นไปได้
- ลูกอาจมีอาการเจ็บหรือปวดบางอย่าง อาทิ ท้องอืด หรือฟันกำลังขึ้น ก็อาจทำให้ทารกร้องไห้และไม่ยอมนอนได้เช่นกัน
- ความวิตกกังวลที่อาจเกิดขึ้นเมื่อถูกทิ้งให้อยู่คนเดียวในเปล ซึ่งทำให้ลูกรู้สึกไม่ปลอดภัยจนร้องไห้และไม่ยอมนอน
- ปัญหาสุขภาพบางอย่าง อาทิ กรดไหลย้อน หรือการติดเชื้อ สามารถทำให้ ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน ได้
2) สิ่งแวดล้อม
แสงสว่าง เสียงดัง อุณหภูมิที่ไม่เหมาะสมในห้องนอน แม้กระทั่งความห่วงเล่นและอยากทำกิจกรรมกับคุณพ่อคุณแม่อยู่ มีส่วนรบกวนการนอนหลับของทารกได้
3) นิสัยการนอนที่พ่อแม่สร้างให้
บ่อยครั้งที่ลูกถูกสร้างความเคยชินในการนอนหลับด้วยการอุ้มเดินแล้วกล่อมจนหลับ หรือดูดนมจนหลับไปบ้าง ทำให้ติดนิสัยการนอนหลับที่ไม่ถูกต้อง
ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน อันตรายไหม
หากลูกน้อยตื่นและร้องไห้ในตอนกลางคืนอย่างน้อย 1 ครั้ง ร้องไห้หนัก เมื่อคุณพ่อคุณแม่ไม่อยู่ด้วยตอนที่จะนอน ก็เป็นไปได้มากว่ามีปัญหาการนอนที่อาจส่งผลกระทบต่อพัฒนาการได้ อาทิ
- การเจริญเติบโตช้า เพราะการนอนมีผลต่อการหลั่งของ Growth Hormone หากทารกนอนหลับไม่เพียงพอ อาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตของร่างกาย
- ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ หาก ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน พักผ่อนไม่เพียงพอ จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ง่ายต่อการติดเชื้อ
- อารมณ์แปรปรวน ทารกที่นอนไม่พอจะมีอารมณ์หงุดหงิด งอแง และร้องไห้ง่าย
- ส่งผลต่อพัฒนาการ การนอนหลับมีส่วนสำคัญในการพัฒนาสมองของทารก เมื่อนอนหลับพักผ่อนไม่เต็มที่ก็จะกระทบกับพัฒนาการด้านต่าง ๆ ของลูกน้อยอย่างแน่นอนค่ะ
วิธีแก้ปัญหา ทารก ไม่ยอมนอนตอนกลางคืน ทำยังไงให้ลูกหลับง่ายขึ้น
ก่อนอื่นอยากให้คุณพ่อคุณแม่เข้าใจก่อนค่ะว่า การปล่อยให้ลูกน้อยร้องไห้จนหลับไม่ใช่เรื่องที่ควรเกิดขึ้นนะคะ เพราะอาจทำให้ลูกรู้สึกไม่ปลอดภัยและวิตกกังวลได้ รวมทั้งไม่ควรให้นมลูกในขณะที่กำลังหลับเพราะจะเป็นการฝึกนิสัยให้เขาตื่นขึ้นมาเพื่อดูดนมเป็นประจำค่ะ คราวนี้ก็มาดูวิธีแก้ปัญหาลูกไม่ยอมนอน และเคล็ดลับที่ทำให้ลูกหลับง่ายขึ้นกันค่ะ โดยเริ่มจาก
- สร้างวินัยการนอนหลับ พยายามสร้างตารางการนอนหลับที่สม่ำเสมอให้กับลูกน้อย โดยกำหนดเวลาเข้านอนและตื่นนอนให้เป็นเวลาเดียวกันทุกวัน เพื่อทำให้ลูกเรียนรู้ว่ากำลังอยู่ในเวลากลางคืนและต้องเตรียมเข้านอน เช่น อาบน้ำ เปลี่ยนชุดและผ้าอ้อมใหม่ก่อนนอน
- เตรียมห้องนอนให้พร้อม ทำให้ห้องนอนของทารกมีความมืด สงบ และเย็นสบาย ปรับอุณหภูมิให้เหมาะสม มีบรรยากาศให้เหมาะสมกับการนอน หรี่ไฟให้มืดลง ไม่มืดสนิทหรือสว่างเกินไป ไม่มีเสียงรบกวน และควรแยกของเล่น หมอน ผ้าห่ม ผ้านวม เชือก หรือสิ่งของอื่น ๆ ที่อาจเป็นอันตรายหรือสามารถรบกวนการนอนหลับของลูกได้ให้ออกห่างจากที่นอน
- สร้างบรรยากาศก่อนนอน ก่อนนอนให้คุณพ่อคุณแม่อุ้ม กอด และอ่านนิทานให้ลูกน้อยฟัง เพื่อให้เขารู้สึกผ่อนคลาย จะช่วยให้หลับได้ง่ายขึ้นค่ะ
- ให้นมลูกตามความต้องการ หากลูกตื่นขึ้นมาเพราะความหิว ควรให้นมทันที และควรกำหนดช่วงเวลากินอาหารตอนกลางคืน หรือให้ทารกกินนมพร้อมกล่อมนอนไปด้วย
- สังเกตอาการของลูก หากมีอาการผิดปกติ เช่น ร้องไห้เสียงแหลม มีไข้ หรืออาเจียน ควรปรึกษาแพทย์
นอกจากนี้ คุณพ่อคุณแม่ควรฝึกให้ทารกสามารถนอนหลับได้เอง ด้วยการพาเข้านอนก่อนที่เขาจะหลับ เพราะอาจช่วยให้ทารกวิตกกังวลน้อยลงและนอนหลับได้เองโดยไม่ต้องกล่อมหรือไม่ต้องมีพ่อแม่อยู่ด้วย อย่างไรก็ตาม หากสังเกตเห็นว่าทารกมีรูปแบบการนอนหลับผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์ เพราะอาจเป็นสัญญาณของโรคเกี่ยวกับการนอน เช่น ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ หรือปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น กรดไหลย้อน การติดเชื้อที่หู โรคระบบทางเดินปัสสาวะ โรคระบบทางเดินหายใจ การแพ้นมวัว ที่ส่งผลต่อการนอนหลับและควรได้รับการรักษาทันทีนะคะ
ที่มา : www.rama.mahidol.ac.th , th.rajanukul.go.th , hellokhunmor.com
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
ลูกฉี่รดที่นอน เรื่องปกติไหม บ่อยแค่ไหนน่ากังวล
อาการโคลิคในทารก เป็นอย่างไร ลูกร้องไห้ไม่หยุดทำไงถึงจะหาย
9 นิทาน เสริมพัฒนาการเด็ก สร้างการเรียนรู้เปี่ยมจินตนาการให้ลูกน้อย
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
