ไหมละลายหลังคลอดกี่วันหาย แผลฝีเย็บดูแลอย่างไร

ปัญหาที่เป็นกังวลยอดฮิตสำหรับคุณแม่ผ่าคลอดนอกจากเรื่องของลูกน้อยแล้ว อีกเรื่องที่คุณแม่หลายท่านให้ความสนใจเป็นอย่างมากคือเรื่องของการดูแลแผลผ่าคลอด เพราะการผ่าคลอดนั้นเป็นการเปิดหน้าท้องซึ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อหรืออักเสบได้ตลอดเวลา และอีกหนึ่งความเป็นกังวลคือเรื่องของการใช้ไหมในการเย็บแผล วันนี้เราจะพาคุณแม่ที่กำลังจะผ่าคลอดมาทำความรู้จักกับไหมต่าง ๆ ที่ใช้ในการเย็นแผลผ่าคลอด พร้อมตอบคำถาม ไหมละลายหลังคลอดกี่วันหาย ฝีแผลเย็บดูแลอย่างไร

ไหมละลาย คือ

ไหมละลาย (Absorbable Sutures) คือ เส้นไหมที่สามารถละลายหรือสลายตัวได้เองตามธรรมชาติภายในร่างกายของมนุษย์ นิยมใช้ในการเย็บปิดแผลผ่าตัดหรือแผลอื่น ๆ โดยไม่ต้องกลับมาตัดไหม ซึ่งไหมละลายมีทั้งแบบที่ทำจากเส้นใยธรรมชาติ เช่น คอลลาเจนจากลำไส้แกะหรือวัว และแบบที่ทำจากเส้นใยสังเคราะห์ ซึ่งนิยมใช้กันมากกว่าในปัจจุบัน เนื่องจากมีความระคายเคืองต่อเนื้อเยื่อน้อยกว่า ทำให้สะดวกและลดความเจ็บปวดในกระบวนการรักษาแผล ไหมละลายมีการใช้งานอย่างกว้างขวางในวงการแพทย์ โดยเฉพาะในสาขาศัลยกรรมและการเย็บแผลในเนื้อเยื่อภายใน

บทความที่น่าสนใจ: รู้ก่อนพร้อมก่อน 5 สิ่งที่แม่ท้องทุกคนต้องรู้ก่อนผ่าคลอด และ เทคนิคดูแลแผลผ่าคลอดให้สวยเนียน

ประเภทของไหมละลาย

ไหมละลาย เป็นวัสดุเย็บแผลที่ร่างกายสามารถดูดซึมได้เองตามธรรมชาติ ไม่จำเป็นต้องเอาออกหลังการเย็บแผล เมื่อเวลาผ่านไป ไหมละลายจะถูกย่อยสลายโดยกระบวนการธรรมชาติในร่างกาย ปกติจะใช้เวลาเป็นสัปดาห์ถึงเป็นเดือน ขึ้นอยู่กับชนิดของไหมละลายและตำแหน่งที่ใช้เย็บแผล มีหลายประเภทของไหมละลายที่ใช้ในวงการแพทย์ แต่ละประเภทมีคุณสมบัติและการใช้งานที่แตกต่างกัน ดังนี้

ไหมละลายที่ทำจากเส้นใยธรรมชาติ

• ไหม Catgut: ทำจากลำไส้แกะหรือวัว ละลายได้เร็วใน 60-70 วัน เหมาะสำหรับเย็บแผลในช่องปาก เยื่อบุช่องปาก ปลายนิ้ว และเนื้อเยื่อใต้เล็บ
• ไหม Silk: ทำจากเส้นไหม ละลายได้ช้ากว่าไหม Catgut ประมาณ 80-120 วัน เหมาะสำหรับเย็บแผลทั่วไป

ไหมละลายสังเคราะห์

• ไหม Vicryl (polyglactin 910): ละลายได้หมดใน 60-90 วัน เหมาะสำหรับเย็บแผลทั่วไป
• ไหม Vicryl Rapide: ละลายได้หมดภายใน 42 วัน เหมาะสำหรับเย็บแผลผิวหนัง
• ไหม Monocryl (Poliglecaprone 25): ละลายได้หมดภายใน 21 วัน เหมาะสำหรับเย็บแผลผิวหนังและเยื่อบุตา
• ไหม PDS (polydioxanone): ละลายได้หมดภายใน 180-240 วัน เหมาะสำหรับเย็บแผลที่ต้องการความแข็งแรงนาน เช่น เย็บกล้ามเนื้อ

นอกจากนี้ ยังมีไหมละลายสังเคราะห์ชนิดอื่น ๆ อีกมากมาย แต่ละชนิดมีคุณสมบัติและการใช้งานที่แตกต่างกันไป แพทย์จะเลือกใช้ไหมละลายชนิดที่เหมาะสมกับแผลและผู้ป่วยแต่ละราย

ความแตกต่างระหว่างไหมธรรมดา กับ ไหมละลาย

ปัจจัยที่พิจารณาในการเลือกใช้ไหมในการผ่าคลอด

การเลือกใช้ไหมในการผ่าคลอดเป็นเรื่องที่สำคัญมาก เนื่องจากการเลือกใช้ไหมที่เหมาะสมสามารถช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ เพิ่มความแข็งแรงของแผล และส่งเสริมการหายของแผลที่รวดเร็วขึ้น ปัจจัยที่พิจารณาในการเลือกใช้ไหมในการผ่าคลอดมีดังนี้

ชนิดของไหม (Suture Material)

• ไหมละลาย (Absorbable Sutures): ใช้ในกรณีที่ต้องการให้ไหมถูกดูดซึมโดยร่างกาย เช่น การเย็บในชั้นภายใน เช่น ไหม Vicryl หรือ Monocryl 
• ไหมไม่ละลาย (Non-Absorbable Sutures): ใช้ในกรณีที่ต้องการความคงทนในการเย็บ เช่น การเย็บผิวหนังชั้นนอก เช่น ไหม Nylon หรือ Prolene

ทำไมหมอเลือกใช้ “ไหมละลาย” เย็บแผลผ่าคลอด?

คุณแม่อาจสงสัยว่าทำไมคุณหมอถึงเลือกใช้ไหมละลายเย็บแผลผ่าคลอด แทนที่จะใช้ไหมแบบต้องมาตัดออกทีหลัง จริง ๆ แล้วไหมละลายมีข้อดีหลายอย่าง ดังนี้

• ไม่ต้องกลับไปตัดไหม เพราะไหมละลายจะค่อย ๆ สลายตัวไปเองในร่างกาย ไม่ต้องเปิดแผลซ้ำเพื่อตัดไหม ลดขั้นตอน ลดความเจ็บ
  
• ลดความเสี่ยงเรื่องการติดเชื้อ เพราะไม่มีการเปิดแผลซ้ำให้เชื้อโรคเข้าไปได้
  
• แผลเรียบ หายไวขึ้น ไหมละลายช่วยให้แผลสมานตัวดีและสวยขึ้น ลดโอกาสเกิดแผลเป็นชัด ๆ
  
• หมาะกับแผลบริเวณหน้าท้อง อย่างแผลผ่าคลอด เพราะตำแหน่งนี้อาจไม่สะดวกในการตัดไหม หมอเลยเลือกวิธีที่ดูแลง่ายและปลอดภัยที่สุด
  

การใช้ไหมละลายช่วยให้คุณแม่ฟื้นตัวได้ง่ายขึ้น ไม่ต้องกังวลเรื่องการตัดไหม แถมยังช่วยให้แผลผ่าคลอดหายสวยขึ้นด้วยค่ะ

บทความที่น่าสนใจ: แผลเป็นนูนหลังผ่าคลอด รักษาอย่างไร? วิธีดูแลแผลผ่าคลอดให้หายเร็ว

ผ่าคลอดใช้ไหมละลายหรือไหมธรรมดา

ในการผ่าตัดคลอด (Caesarean section) การเลือกใช้ไหมเย็บแผลมีความสำคัญอย่างมากต่อการฟื้นตัวของผู้ป่วย ความแข็งแรงของแผล และการลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน โดยทั่วไปแล้ว มีการใช้ทั้งไหมละลายและไหมธรรมดาในขั้นตอนต่าง ๆ ของการผ่าคลอด ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของแผลและความต้องการเฉพาะของผู้ป่วย

การใช้ไหมละลายในการผ่าคลอด 

• ชั้นกล้ามเนื้อและเยื่อบุมดลูก: มักใช้ไหมละลายเพื่อเย็บแผลภายใน เนื่องจากไม่ต้องการการตัดไหมออกในภายหลัง ไหมละลายจะถูกย่อยสลายและดูดซึมโดยร่างกายไปเอง ช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อและความไม่สะดวกในการต้องมาตัดไหม 
• ชั้นใต้ผิวหนัง: ไหมละลายยังสามารถใช้เย็บชั้นใต้ผิวหนังเพื่อลดแรงตึงของแผลและช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น 

การใช้ไหมธรรมดาในการผ่าคลอด 

เนื้อเยื่อผิวหนังภายนอก: แพทย์บางท่านอาจเลือกใช้ไหมธรรมดา (ไหมไม่ละลาย) ในการเย็บผิวหนังภายนอก เนื่องจากไหมธรรมดามีความแข็งแรงและสามารถควบคุมการเย็บได้ดี นอกจากนี้ ไหมธรรมดามักจะมองเห็นได้ชัดเจน ทำให้ง่ายต่อการติดตามผลการเย็บแผลและการตัดไหมออกในภายหลัง

ความแตกต่างระหว่าง แผลผ่าคลอดที่ใช้ไหมละลาย กับ แผลทั่วไป

แผลผ่าคลอดไหมละลาย

เป็นแผลผ่าตัดที่หมอเย็บไว้ตั้งแต่ในห้องผ่าตัด เช่น แผลผ่าคลอด หรือแผลจากการคลอดทางช่องคลอด

• แผลมักเรียบ ขอบแผลสวย เพราะหมอควบคุมความสะอาดได้ดี
• ใช้ไหมละลายที่ค่อย ๆ สลายไปเองในร่างกาย ไม่ต้องกลับไปตัดไหม
• ช่วยให้แผลแนบสนิทกันได้ดี แผลหายเร็วขึ้น และดูเรียบเนียนกว่า

แผลทั่วไปที่ไม่ได้ใช้ไหมละลาย

มักเป็นแผลจากอุบัติเหตุ หรือแผลที่เกิดบนผิวหนัง เช่น แผลล้ม แผลถูกของมีคม

• แผลอาจไม่เรียบเท่า เพราะไม่ได้เย็บในสภาพแวดล้อมปลอดเชื้อแบบห้องผ่าตัด
• เสี่ยงต่อการติดเชื้อมากกว่า
• มักใช้ไหมไม่ละลาย เพราะต้องการแรงดึงที่มากกว่าในการปิดแผลให้แน่นหนา และไม่เสี่ยงไหมละลายขาดหลุดก่อนเวลา

ไหมละลายหลังคลอดกี่วันหาย

ไหมละลายหลังคลอด โดยทั่วไปจะใช้เวลา ประมาณ 7 วัน ในการละลายหมด แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ระยะเวลาการละลายของไหมอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับชนิดของไหมที่ใช้ สุขภาพร่างกาย และการดูแลแผลของแต่ละบุคคล โดยทั่วไปแล้ว แผลฝีเย็บหลังคลอดจะหายสนิทภายใน 3-4 สัปดาห์ แม้ว่าไหมจะละลายหมดแล้วก็ตาม ในช่วงนี้คุณแม่ควรดูแลแผลอย่างสม่ำเสมอ ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด และสังเกตอาการผิดปกติ เช่น แผลบวมแดงร้อน ปวดมาก มีหนองไหล หรือมีกลิ่นเหม็นคาว

บทความที่น่าสนใจ: นานแค่ไหน กว่าแผลผ่าคลอดจะหาย ใช้เวลาเท่าไหร่ กว่าจะเป็นปกติ

ไหมละลายหลุดแล้ว แต่แผลยังปวด แผลอักเสบรึเปล่า สังเกตอย่างไร? 

โดยปกติแล้ว ไหมละลายที่เย็บแผลผ่าคลอดจะค่อย ๆ หลุดออกเองในช่วง 2 สัปดาห์แรก หลังคลอด แต่อาการปวดแผลบางครั้งยังอยู่ต่อได้อีกพักใหญ่ เนื่องจาก

• การผ่าคลอดคือการผ่าผ่านเนื้อเยื่อหลายชั้น จนถึงมดลูก
• ร่างกายต้องใช้เวลา 2-3 เดือน กว่าแผลข้างในจะฟื้นตัวเต็มที่

ดังนั้นคุณแม่บางคนยังรู้สึกตึง เจ็บ หรือปวดแผลบ้าง แม้ไหมละลายจะหลุดไปแล้ว ก็ยังถือว่า “ปกติ” อยู่ในช่วงพักฟื้นค่ะ

แต่! ถ้ามีอาการผิดปกติแบบนี้ ควรรีบพบคุณหมอนะคะ เพราะอาจเป็นสัญญาณของแผลอักเสบได้ 

• แผลผ่าคลอดเริ่มบวม แดง หรือเจ็บมากขึ้นเรื่อย ๆ
• มีกลิ่นเหม็นจากแผล
• มีหนอง เลือด หรือของเหลวไหลออกจากแผล
• รู้สึกชาหรือรู้สึกแปลก ๆ ที่แผล
• มีไข้สูง หนาวสั่น
• หายใจลำบาก หรือรู้สึกเพลีย ซึมกว่าปกติ

บางกรณีไหมละลายหลุดเร็วเกินไป ทำให้แผลด้านในยังไม่ปิดสนิทดี เกิดการอักเสบข้างในได้

แผลผ่าคลอดไหมละลาย ต้องใช้เวลานานแค่ไหนถึงจะหายสนิท?

คุณแม่หลายคนสงสัยว่าแผลผ่าคลอดจะใช้เวลากี่วันถึงจะหายดี โดยเฉพาะเมื่อคุณหมอใช้ไหมละลาย ไม่ต้องกลับไปตัดไหมอีกแล้ว แล้วแบบนี้ แผลจะหายเมื่อไหร่?

• แผลชั้นนอก ได้แก่ ผิวหนัง

แผลด้านนอกสุดที่มองเห็นได้ จะสมานตัวเร็วที่สุด โดยใช้เวลาประมาณ 1 สัปดาห์ ก็จะเริ่มติดกันดีแล้ว

• แผลชั้นใน ได้แก่ เนื้อเยื่อภายในที่หมอเย็บไว้

ตรงนี้จะหายช้ากว่า เพราะอยู่ลึกลงไป ต้องใช้เวลาประมาณ 2–4 สัปดาห์ กว่าเนื้อเยื่อข้างในจะเชื่อมกันดี

สีของแผลจะค่อย ๆ เปลี่ยนไปตามการสมานตัว

• ช่วงแรก แผลจะมีสีแดง
  
• ต่อมา ค่อย ๆ กลายเป็นสีแดงอมม่วง
  
• จากนั้น จะจางลงเป็นสีขาว
  
• สุดท้าย สีผิวบริเวณแผลจะกลืนกับผิวคุณแม่ในช่วงประมาณ 6 เดือน

ขั้นตอนการดูแลแผลผ่าคลอดให้หายไว

การดูแลแผลผ่าคลอดให้หายไว เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้แผลหายและสมานตัวได้เร็วขึ้น โดยทั่วไปแล้ว แผลผ่าคลอดมักอยู่ในบริเวณที่อ่อนแอต่อการติดเชื้อ เพราะเป็นการผ่าตัดและมีการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนภายในร่างกายของผู้หญิงหลังคลอด ดังนั้น จึงจำเป็นต้องดูแลแผลอย่างใกล้ชิดเพื่อป้องกันและรักษาการหายของแผลได้อย่างเหมาะสม โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้ 

• รักษาความสะอาด: หลังจากที่คลอดแล้ว แผลผ่าคลอดจะติดเชื้อได้ง่าย ดังนั้นการรักษาความสะอาดมีความสำคัญอย่างมาก ใช้น้ำอุ่นและสบู่ เพื่อชำระล้างร่างกายอย่างสม่ำเสมอ แต่ระวังอย่าให้แผลโดนน้ำ หรือสามารถใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์ทาเบา ๆ ที่หน้าแผลเพื่อลดการติดเชื้อได้ และควรทำความสะอาดแผลทุกครั้งหลังจากที่มีการปัสสาวะหรืออุจจาระเพื่อป้องกันการติดเชื้อ 
• รักษาความชุ่มชื้น: แผลผ่าคลอดควรอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีความชุ่มชื้นต่ำเพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ หมั่นเปลี่ยนผ้าอนามัยที่แผลบ่อยครั้ง เพื่อรักษาความสะอาดและลดความชื้น ทำให้แผลหายไวขึ้น 
• การรับประทานอาหารที่เหมาะสม: การรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ ถั่ว และมีวิตามิน C และ E ที่สามารถช่วยในกระบวนการการฟื้นฟูแผลได้ดี 
• ควบคุมอาการบวมและอักเสบ: ควรตรวจสอบและควบคุมอาการบวมและอักเสบที่แผลอย่างสม่ำเสมอ หากมีอาการผิดปกติหรือข้อสงสัยใด ๆ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อให้คำแนะนำในการรักษาเพิ่มเติม 
• การใช้ผ้าพันแผล: ใช้ผ้าพันแผลเพื่อป้องกันแผลจากสิ่งสกปรกและฝุ่นหน้า และรักษาความสะอาดของแผล 
• ความสะอาดและระวังการใช้ผ้าสะอาด: ควรสวมผ้าอนามัยที่สะอาดเพื่อป้องกันการติดเชื้อจากฝุ่นหน้าและสิ่งสกปรกอื่น ๆ

ดังนั้นการดูแลแผลผ่าคลอดอย่างถูกต้องและอย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้แผลหายไวและป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตได้ดีขึ้น หากมีอาการผิดปกติหรือข้อสงสัยใด ๆ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อการวินิจฉัยและการรักษาเพิ่มเติม

ที่มา: nhs.uk, cgbabyclub.co.uk, webmd.com, enfababy.com, โรงพยาบาลศัลยกรรม SLC

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ:

15 คำถามที่พบบ่อยเรื่องผ่าคลอด เรื่องน่ารู้ก่อนเป็นคุณแม่

ผ่าคลอด สระผมได้ไหม คำถามที่คุณแม่ผ่าคลอดอยากรู้

หลังผ่าตัดห้ามกินอะไร อาหารแสลง แม่ผ่าคลอดควรรู้