วิธีบรรเทาความเจ็บปวดขณะคลอด
การคลอดลูก เป็นช่วงเวลามหัศจรรย์ แต่ก็ต้องแลกมาด้วยความเจ็บปวดของผู้เป็นแม่ ความเจ็บปวดที่ว่าเกิดจากอะไรและจะบรรเทาลงได้อย่างไรบ้าง มาทำความเข้าใจเบื้องต้นกันค่ะ
บทความนี้เรียบเรียงจากงานของ Amila Weerasinghe และ Channa Gunasekara จากคณะวิทยาศาสตร์การแพทย์ มหาวิทยาลัย Sri Jayewardenepura ในประเทศศรีลังกา ที่เขียนให้ความรู้เรื่องอาการปวดท้องคลอดและวิธีบรรเทาความเจ็บปวดขณะคลอดที่ใช้ในปัจจุบัน
ความเจ็บปวดขณะคลอดเกิดขึ้นได้อย่างไร
ความเจ็บปวดขณะคลอดแบ่งออกเป็น 2 ระยะ คือ
- อาการปวดท้องในระยะเตรียมคลอด เกิดจากมดลูกบีบตัว ทำให้ขาดเลือดหล่อเลี้ยงในมดลูก
- ความรู้สึกเจ็บในช่วงคลอดลูก เกิดจากเนื้อเยื่อฝีเย็บขยายตัวเพื่อเปิดทางให้ทารกแทรกตัวออกมา
สาเหตุความเจ็บปวด
คุณแม่จะรู้สึกไม่สบายตัวเนื่องจากภายในร่างกายมีความเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง ได้แก่
- ภาวะเลือดเป็นกรด (acidosis)
- ฮอร์โมน catecholamine
- อัตราการเต้นหัวใจสูง
- ความดันเลือดสูง
- เลือดหล่อเลี้ยงหัวใจและมดลูกลดลง
วิธีบรรเทาความเจ็บปวดขณะคลอด
ปัจจุบันนี้ วิทยาการทางการแพทย์พัฒนาไปมาก อัตราเสี่ยงจากการคลอดไม่ได้สูงมากเหมือนในอดีต และยังมีวิธีช่วยคุณแม่บรรเทาความเจ็บปวดหลายวิธี
-
แบบไม่พึ่งยา
คุณแม่ที่อยากคลอดโดยวิธีธรรมชาติแท้ ๆ ควรเตรียมพร้อมร่างกายและจิตใจเพื่อเผชิญกับความเจ็บปวดที่จะเกิดขึ้น เช่น ทำความเข้าใจเรื่องกระบวนการคลอด ฝึกผ่อนลมหายใจเข้าออกเพื่อบรรเทาความเจ็บปวด คิดถึงเรื่องดี ๆ ให้ร่างกายรู้สึกผ่อนคลาย หรือจะนวดผ่อนคลายก็ได้
-
แบบพึ่งยา
- ฉีดยาแก้ปวด
ฉีดยาแก้ปวด pethidine ทุก 4-6 ชั่วโมง และยาแก้อาเจียน promethazine
อาการข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ง่วงซึม หายใจช้าลง
(ถ้าฉีดมอร์ฟีนจะมีอาการข้างเคียงมากขึ้น)
- ดมยา
ยาชาที่ใช้ คือ แก๊สไนตรัสออกไซด์ผสมออกซิเจน ในรูป entonox
ข้อดี : ใช้เวลาเตรียมการน้อย (1-2 นาที) ออกฤทธิ์เร็ว (2-8 นาที) เริ่มให้ดมยาเมื่อมดลูกเริ่มบีบตัวแล้ว
ข้อเสีย : ไม่เหมาะกับการยืดเวลาคลอด เพราะภาวะหายใจเร็วจะทำให้คาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดน้อย อาจส่งผลให้ทารกขาดออกซิเจนได้
ผ่าคลอดแบบบล็อกหลังหรือดมยาสลบ แบบไหนดีกว่ากัน
- บล็อกหลัง แบบ epidural anaesthesia
เป็นการฉีดยาชาเข้าไปช่องเหนือไขสันหลัง ทำให้ค่อย ๆ รู้สึกชาบริเวณร่างกายช่วงล่าง
ข้อควรระวัง : ห้ามใช้กับผู้มีปัญหาเลือดจับตัวเป็นลิ่ม มีภาวะติดเชื้อ ร่างกายเสียน้ำหรือเลือดมาก
อาการข้างเคียง : ปวดหัว คลื่นไส้ อาเจียน
- บล็อกหลัง แบบ spinal anaesthesia
เป็นการฉีดยาชาเข้าไปในช่องไขสันหลัง ทำให้รู้สึกชาอย่างรวดเร็ว
ข้อจำกัด : ควรใช้ช่วงใกล้คลอดแล้ว เพราะยาชามีฤทธิ์ไม่นานนัก และฉีดซ้ำไม่ได้
สิ่งที่แม่มักบ่นเกี่ยวกับการบล็อกหลัง
แม้จะลำบากขนาดไหน แม่ก็ยินดีอดทนเพื่อลูกได้เสมอ จริงไหมคะ ดิเอเชี่ยนพาเร้นท์ขอเป็นกำลังใจให้คุณแม่ทุกคนค่ะ
ที่มา : slideshare.net
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
ไขข้อข้องใจ 6 เรื่องที่คนท้องกังวลเกี่ยวกับการคลอด
ผลวิจัยชี้ กินอาหารรองท้องก่อนเข้าห้องคลอดช่วยเพิ่มพลังเบ่งลูก
