จักรยานทรงตัวหรือจักรยานปั่น ให้ลูกเล่นแบบไหนดี?

จักรยาน ทรงตัว หรือ จักรยานปั่น ให้ลูกเล่นแบบไหนดี ?

คุณปรีชา สวรรค์วัฒนา (เป้อ) ผู้เชี่ยวชาญด้านจักรยานทรงตัวเด็กได้ให้คำตอบว่า จักรยานทรงตัวคืออะไร และแตกต่างจากจักรยานสามล้อหรือสี่ล้ออย่างไร

จักรยานทรงตัวหรือ Balance Bike เป็นจักรยานที่ไม่มีบันไดปั่นหรือมีชุดขับเคลื่อน ไม่มีโซ่ ซึ่งการปั่นจักรยานที่มีชุดขับเคลื่อนเด็กๆ จะใช้เพียงกล้ามเนื้อหน้าขาในการปั่น แต่ Balance Bike เด็กจะใช้ขาทั้งสองขาในการปั่น และทำให้เด็กมีทักษะการควบคุมรถสองล้อที่ดี เด็กจะหลบหลีกด้วยสัญชาตญานของเขาเอง

การใช้เวลาฝึกเล่น Balance Bike ขึ้นอยู่กับตัวเองเด็กเอง อย่างเร็วสุดเพียงแค่ 2 วันก็สามารถเล่นได้ การปั่นจักรยาน Balance Bike แทบจะไม่มีวิธีการสอนอะไรเลย เพียงแต่ผู้ปกครองระวังอย่าให้ลูกเริ่มล้มตั้งแต่ตอนครั้งแรก นอกนั้นที่เหลือปล่อยเป็นหน้าที่ของเด็กที่เรียนรู้ จัดการด้วยตัวเอง จะเลี้ยว หรือจะบังคับทิศทางรถ

ข้อควรระวังสำหรับคุณพ่อคุณแม่เมื่อลูกเล่น Balance Bike คือ การให้เด็กใส่อุปกรณ์ป้องกันอย่างเช่น หมวกกันน็อค สนับเข่า สนับศอก ก็จะช่วยเพิ่มความปลอดภัยสำหรับลูกรักด้วย

เด็กกับจักรยานเป็นของคู่กัน เด็กคนไหนที่ไม่ชอบจักรยานก็ดูแปลก พอที่จะถีบได้ 3 ขวบ พ่อแม่ที่มีเงิน ก็จะไปซื้อจักรยาน 4 ล้อ (ที่มีล้อเล็กอีก 2 ล้อ ข้างล้อหลัง) ให้ลูกปั่นเล่นกัน เด็กต้องออกกำลังกายจึงจะมีการพัฒนาการของร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ รวมทั้งความฉลาด เป็นไปด้วยดีระดับที่ต้องการคือวันละ 20-60 นาที อย่างน้อย 3-5 วันต่อสัปดาห์ และหากทำให้เด็กรักการออกกำลังกายและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอได้ก็จะเป็นสมบัติติดตัวไปตลอดชีวิตส่งผลดีต่อสุขภาพไปจนพวกเขาเป็นผู้สูงอายุ

จะเลือกจักรยานให้ลูกอย่างไรดี

การเลือกจักรยานต้องให้เหมาะกับลูก ผิดขนาดอาจทำให้เกิดอันตรายบาดเจ็บได้ ที่อเมริกา เขาจะมีกฎเกณฑ์เข้มเข็งมาก และส่วนใหญ่มักจะปฏิบัติตามกฎระเบียบกันดี

กฎข้อหนึ่งของ คณะกรรมการคุ้มครองความปลอดภัยของผู้บริโภคบอกว่า

“จักรยานทุกคัน ต้องมีขนาดพอเหมาะกับเด็กที่ซื้อไปใช้”

เป็นกฎง่ายๆซึ่งทางเมืองไทยน่าจะถือเป็นแบบอย่าง ทางสมาคมกุมารแพทย์อเมริกัน ก็ตอบสนองและให้ข้อเสนอแนะดังนี้

1. นำลูกคุณไปซื้อจักรยานด้วย เพื่อให้ได้ขนาดพอเหมาะ “ความปลอดภัยมีค่าสำคัญยิ่งกว่าราคาของของขวัญ”
2. อย่าซื้อจักรยานขนาดใหญ่เกินเด็กใช้ คือให้เด็กโต เพื่อใช้จักรยานคันนั้น “จักรยานที่โตเกินขนาดอันตราย”
3. ลองทดสอบขนาดจักรยานดังนี้
   เมื่อลองนั่งบนอาน มือทั้งสองจับที่แฮนด์ ปลายเท้าต้องจดพื้นได้ทั้งสองข้าง
   เมื่อลงมาคร่อมบนแท่งเหล็กกลางจักรยาน เด็กสามารถยืนบนนั้นด้วยเท้าทั้งสอง และเป้ากางเกงต้องห่างจากแท่งเหล็กกลางจักรยานประมาณ 1 นิ้ว
   ถ้าจักรยานมีเบรกมือ ให้เด็กลองใช้ดู ลองบีบเบรกดู ต้องใช้ได้อย่างถนัดมือ และไม่ต้องใช้แรงมากด้วย

วิธีทดสอบง่ายๆนี้ ใช้ได้กับจักรยานทุกแบบ ทุกยี่ห้อ ผมเห็นหลายบ้านซื้อจักรยานที่ใหญ่กว่าตัวเด็ก มันอันตรายและทำให้น้องๆปั่นไม่สนุกด้วยนะครับ

1.ช่วงอายุ 1-3 ปี (Toddler)

จักรยาน สำหรับเด็กๆในวัยนี้ จะไม่มีโซ่ และ บันไดปั่น เข้ามา เป็น ส่วนประกอบ ซึ่งจะ เรียกว่า Balance Bike หรือ Runner Bike  เป็น จักรยาน ที่สอนให้เด็กๆรู้จักการทรงตัว ไม่หนักมาก หน้าล้อจะกว้าง เพื่อช่วยลดแรงกระแทก สอนให้รู้จักการประสานมือกับเท้าและพัฒนาความเชื่อมั่นของตัวเด็ก ซึ่งเป็นทักษะที่สำคัญมาก ในการที่จะให้เด็กๆมีพัฒนาการที่ดีก่อนที่จะปั่นจักรยานสองล้อได้

2.ช่วงอายุ 2-12 ปี (Childhood)

ในช่วงนี้เด็กๆจะสามารถเรียนรู้ที่จะบันไดปั่นได้แล้ว แต่จักรยานล้อข้าง เพื่อช่วยในการพยุงการทรงตัว คุณพ่อ คุณแม่จะสามารถถอดได้เมื่อเด็กๆสามารถทรงตัวเองได้หรือปั่นได้จนคล่องแล้ว ในช่วงอายุนี้ ไม่ควรซื้อจักรยานให้มีขนาดพอดีกับสรีระของเด็กๆ เบาะนั่งสามารถปรับขึ้นลงได้สะดวก จักรยานควรทำจากวัสดุคุณภาพดี แข็งแรง น้ำหนักเบาและสามารถควบคุมทิศทางได้ง่าย การบำรุงรักษาก็ทำได้ง่ายเช่นกัน  คุณพ่อคุณแม่ ควรวัดขนาดจักรยานจริงๆกับตัวเด็ก เพรีเรื่องระยะของตัว แขนและขา เมื่อเปรียบเทียบกับขนาดเบาะนั่ง แฮนด์จับของรถ

3.ช่วงอายุ 11-15 ปี

เด็กๆในวัยนี้ จะเริ่มเข้าสู่วัยรุ่น ส่วนใหญ่จะมีความสนใจจักรยานในรูปแบบที่คล้ายคลึงกับของผู้ใหญ่ ไซส์ที่เหมาะสมจะเริ่มต้นที่ขนาดล้อ 24-26 นิ้ว อาจจะมีชุดเกียร์มาด้วยก็ได้ สำหรับเด็กๆที่มีรูปร่างโต อาจจะสามารถใช้จักรยานไซส์เล็กสุดของผู้ใหญ่ได้ หรือขนาดล้อ 650 c.

และอย่าลืม อุปกรณ์เพื่อป้องกันความปลอดภัยของเด็กๆด้วยนะครับ คือ หมวกกันน็อค สนับเข่าและสนับศอก การเลือกรองเท้าที่เหมาะสม และสิ่งที่สำคัญที่สุด การเตรียมรถจักรยาน ต้องเหมาะสมกับสรีระของช่วงอายุและความสูงของเด็กๆด้วย

บทความอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง :
จักรยานทรงตัว (Balance Bike) เสริมพัฒนาการเด็กอย่างไร?

https://www.sanook.com/women/126349/

จักรยาน ทรงตัว หรือ จักรยานปั่น ให้ลูกเล่นแบบไหนดี ?