หลังจากการผ่าคลอด สิ่งหนึ่งที่คุณแม่หลายคนสงสัยและอยากรู้คำตอบคงหนีไม่พ้นเรื่องการเดิน ว่าจะสามารถกลับมาเดินได้ตามปกติเมื่อไหร่ ผ่าคลอดกี่วันเดินได้ เพราะการเดินหลังผ่าคลอดนั้นสำคัญมาก ช่วยให้ร่างกายของคุณแม่ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น ลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ และยังช่วยให้ระบบการทำงานของร่างกายกลับมาเป็นปกติได้เร็วขึ้นอีกด้วย
บทความนี้จะพาคุณแม่ไปไขข้อข้องใจเกี่ยวกับการเดินหลังผ่าคลอด ผ่าคลอดกี่วันเดินได้? ควรเดินอย่างไร? มีวิธีการดูแลตัวเองอย่างไรให้แผลหายเร็ว? และปัจจัยอื่น ๆ ที่คุณแม่ควรรู้
ทำไมการเดินหลังผ่าคลอดจึงสำคัญ?
การเดินเป็นการออกกำลังกายอย่างหนึ่งที่ช่วยให้ระบบการไหลเวียนโลหิตดีขึ้น ลดอาการบวม ช่วยให้ลำไส้ทำงานได้ดีขึ้น ลดอาการท้องผูก และยังช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอีกด้วย นอกจากนี้ การเดินยังช่วยลดอาการปวดเมื่อยตามร่างกาย และช่วยให้คุณแม่รู้สึกผ่อนคลายมากขึ้นอีกด้วย ข้อมูลจาก Medicine.net ได้กล่าวถึงประโยชน์ของการลุกเดินเร็วต่อการฟื้นตัวของคุณแม่ ดังนี้
- ป้องกันภาวะลิ่มเลือดอุดตัน: การนอนนิ่งๆ นานๆ ทำให้เลือดไหลเวียนช้าลง และเพิ่มความเสี่ยงที่ลิ่มเลือดจะก่อตัวในหลอดเลือดดำที่ขา ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตหากลิ่มเลือดเคลื่อนที่ไปอุดตันที่ปอด การลุกเดินคือวิธีป้องกันที่ดีที่สุด
- กระตุ้นการทำงานของลำไส้: การผ่าตัดและยาสลบทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวช้าลง การเดินจะช่วยกระตุ้นให้ลำไส้กลับมาทำงานปกติ ลดอาการท้องอืด แน่นท้อง และช่วยให้คุณแม่ผายลมหรือขับถ่ายได้ง่ายขึ้น
- ลดการเกิดพังผืด: การเคลื่อนไหวร่างกายช่วยป้องกันการเกิดพังผืดในช่องท้อง ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของอาการปวดท้องเรื้อรังในอนาคต
- ส่งเสริมการไหลเวียนโลหิต: ช่วยให้เลือดนำออกซิเจนและสารอาหารไปเลี้ยงบริเวณแผลผ่าตัดได้ดีขึ้น ทำให้แผลสมานตัวและหายเร็วยิ่งขึ้น
- ฟื้นฟูสภาพจิตใจ: การได้ลุกออกจากเตียงและเคลื่อนไหวด้วยตัวเอง ช่วยลดความรู้สึกเจ็บปวดและทำให้คุณแม่รู้สึกสดชื่น มีพลังในการดูแลลูกน้อยมากขึ้น
ผ่าคลอดกี่วันเดินได้? ผ่าคลอดกี่ชั่วโมงเดินได้?
วันแรกหลังผ่าคลอด คุณแม่ควรขยับตัวให้เร็วที่สุดหลังคลอด พยายามขยับตัวเบาๆ บ่อยๆ เช่น ลุกนั่ง หรือยืนข้างเตียง เพื่อช่วยให้ระบบการทำงานของร่างกายกลับมาเป็นปกติเร็วขึ้น ลดอาการท้องอืด และป้องกันการเกิดลิ่มเลือด เดินเล่นเบาๆ จะช่วยให้ลำไส้ทำงานได้ดีขึ้น ลดอาการท้องผูก แต่ควรเดินช้าๆ และระวังไม่ให้แผลกระทบกระเทือน หากรู้สึกเจ็บปวดบริเวณแผลหรือมีอาการผิดปกติอื่นๆ ควรแจ้งพยาบาลทันที
วันที่ 2 เป็นต้นไป สามารถลุกเดินไปห้องน้ำ อาบน้ำได้ แต่ควรทำอย่างค่อยเป็นค่อยไป คุณแม่จะรู้สึกเจ็บแผล เป็นเรื่องปกติ แต่หากเจ็บมาก ควรแจ้งพยาบาล
สัปดาห์ที่ 1 คุณแม่ส่วนใหญ่จะสามารถเดินไปรอบๆ บ้านได้ด้วยตัวเอง แต่ยังควรหลีกเลี่ยงการขึ้น-ลงบันไดบ่อยๆ
สัปดาห์ที่ 2-6 สามารถเดินได้ไกลขึ้นและนานขึ้น อาจเริ่มเดินเบาๆ นอกบ้านได้ ควรหลีกเลี่ยงการยกของหนัก (ที่หนักกว่าลูกน้อย) และการออกกำลังกายที่ใช้แรงกระแทก
วิธีการเดินหลังผ่าคลอดอย่างถูกวิธี
หลังจากการผ่าคลอด การเดินเป็นขั้นตอนสำคัญที่ช่วยให้ร่างกายของคุณแม่ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น แต่การเดินหลังผ่าคลอดนั้นต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษ เพื่อป้องกันไม่ให้แผลเปิดออกและเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ดังนั้นมาเรียนรู้วิธีการเดินหลังผ่าคลอดอย่างถูกวิธีกันค่ะ
- วิธีลุกจากเตียงหลังผ่าคลอด ให้คุณแม่ขยับตัวช้าๆ ค่อยๆ งอเข่าทั้งสองข้าง แล้วใช้มือทั้งสองข้างดันตัวขึ้นมาจากเตียง หลีกเลี่ยงการบิดตัวแรงๆ
- ท่าทางการเดินหลังผ่าคลอด ให้คุณแม่เดินตัวตรง ค่อยๆ ก้าวช้าๆ ไม่ควรก้มหรือเงยหน้าขึ้นลงบ่อยๆ ระวังมึนศีรษะ ในช่วงแรกอาจใช้ไม้เท้าหรืออุปกรณ์ช่วยเดินเพื่อช่วยในการทรงตัว
- ท่าทางการนั่งหลังผ่าคลอด ให้คุณแม่หาเก้าอี้ที่นั่งสบาย และมีพนักพิง ค่อยๆ ลงนั่ง โดยใช้มือทั้งสองข้างช่วยพยุง หลีกเลี่ยงการนั่งนานๆ ในท่าเดิม
การเคลื่อนไหวร่างกายอย่างช้าๆ และระมัดระวัง โดยเฉพาะเวลาลุกนั่ง ยืน หรือเดิน จะช่วยลดแรงกดทับบริเวณแผล ทำให้แผลไม่ตึงและเจ็บ
ผ่าคลอดเดินเยอะได้ไหม
การเดินหลังผ่าคลอดควรเป็นการเดินที่ค่อยเป็นค่อยไป ไม่ควรเดินเยอะเกินไปในช่วงแรกๆ เนื่องจากอาจทำให้แผลปริได้ ควรเริ่มเดินเบาๆ ภายในห้องก่อน แล้วค่อยๆ เพิ่มระยะทางในการเดินทีละน้อย คุณแม่ควรฟังสัญญาณร่างกาย หากรู้สึกเจ็บปวด ควรหยุดพักทันที
ผ่าคลอดกี่วันเดินทางไกลได้
การเดินทางไกลหลังผ่าคลอดควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์ก่อน เพราะการเดินทางไกลอาจต้องนั่งนานๆ และอาจทำให้แผลปริออกได้ โดยทั่วไป แพทย์จะแนะนำให้รอจนกว่าแผลหายดีและร่างกายแข็งแรงพอที่จะเดินทางได้ ซึ่งอาจใช้เวลาประมาณ 4-6 สัปดาห์
ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเดินทางไกลหลังผ่าคลอด
- สภาพร่างกาย หากคุณแม่ฟื้นตัวเร็ว แผลหายดี ก็สามารถเดินทางได้เร็วขึ้น
- ระยะทาง การเดินทางใกล้หรือไกลก็มีผลต่อการตัดสินใจ
- พาหนะ การนั่งรถยนต์ รถไฟ หรือเครื่องบิน ก็มีผลต่อความสะดวกสบายในการเดินทาง
คำแนะนำก่อนเดินทางไกลหลังผ่าคลอด
- ปรึกษาแพทย์ก่อนเดินทาง แพทย์จะประเมินสภาพร่างกายและให้คำแนะนำที่เหมาะสม
- เตรียมตัวให้พร้อม เตรียมยา พยาบาล และอุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับการเดินทาง
- เลือกที่นั่งที่สะดวกสบาย เลือกที่นั่งที่กว้างขวาง เพื่อให้สามารถนั่งพักผ่อนได้สะดวก
- ดื่มน้ำบ่อยๆ เพื่อป้องกันการขาดน้ำ
- ขยับร่างกายบ่อยๆ เพื่อป้องกันการเกิดลิ่มเลือด
ปัจจัยอะไรบ้างที่ส่งผลต่อระยะเวลาในการฟื้นตัวหลังผ่าคลอด?
ระยะเวลาในการพักฟื้นหลังผ่าคลอดแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายก่อนการผ่าคลอด ประเภทของการผ่าคลอด และการดูแลตัวเองหลังผ่าคลอด โดยทั่วไป อาจใช้เวลาประมาณ 4-6 สัปดาห์ในการฟื้นตัว
- อายุ คุณแม่ที่อายุน้อยมักจะมีการฟื้นตัวที่เร็วกว่า
- สภาพร่างกายก่อนการผ่าคลอด หากคุณแม่มีสุขภาพแข็งแรงก่อนการผ่าคลอด ก็จะฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
- ประเภทของการผ่าคลอด ประเภทของการผ่าคลอดและความซับซ้อนของการผ่าตัดก็มีผลต่อระยะเวลาในการฟื้นตัว
- ภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าคลอด หากมีภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้น ก็อาจจะทำให้การฟื้นตัวล่าช้าออกไป
สิ่งที่ควรระวังหลังผ่าคลอด
หลังผ่าคลอด หากดูแลตัวเองไม่ถูกวิธี อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ตามมาได้ เช่น แผลติดเชื้อ แผลปริ หรือปัญหาอื่นๆ ที่อาจส่งผลต่อสุขภาพของคุณแม่และลูกน้อย ดังนั้น คุณแม่จึงควรให้ความสำคัญหลังผ่าคลอด ต้องระวังอะไรบ้าง ดังนี้
- การยกของหนัก การยกของหนักอาจทำให้แผลเปิดออกได้ ควรหลีกเลี่ยงการยกของที่มีน้ำหนักเกินกว่าน้ำหนักตัวของลูกน้อย
- การเดินนานเกินไป ควรเดินในระยะทางที่เหมาะสม และพักผ่อนเป็นระยะๆ
- การออกกำลังกายที่มีแรงกระแทกสูง ควรหลีกเลี่ยงการวิ่ง แอโรบิก และการออกกำลังกายอื่นๆ ที่จะเน้นบริเวณสะโพกหรือพื้นเชิงกราน เนื่องจาก กล้ามเนื้อและข้อต่อเหล่านั้นยังคงรักษาตัวอยู่ และการออกกำลังกายอย่างหนักอาจขัดขวางการฟื้นตัวได้
- การบิดตัวหรือหมุนตัวแรง การเคลื่อนไหวที่รุนแรงอาจทำให้แผลปริได้ รวมถึงการบิดตัวที่เกิดขึ้นระหว่าง การออกกำลังกาย โยคะพิลาทิสและการเต้นรำ
- การก้มหรือเงยหน้าขึ้นลงบ่อยครั้ง การเปลี่ยนท่าทางอย่างรวดเร็วอาจทำให้เกิดแรงดันที่บริเวณแผล
- การใส่เสื้อผ้าที่รัดแน่น เสื้อผ้าที่รัดแน่นอาจทำให้รู้สึกอึดอัดและกดทับแผล
- การมีเพศสัมพันธ์ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนที่จะมีเพศสัมพันธ์หลังผ่าคลอด
สัญญาณอันตราย เมื่อไหร่ที่ควรหยุดพักและปรึกษาแพทย์
แม้การเดินจะมีประโยชน์ แต่หากมีอาการเหล่านี้ควรหยุดพักและรีบปรึกษาแพทย์ทันทีนะคะ
- มีอาการปวดแผลรุนแรงขึ้นอย่างกะทันหัน
- เลือดออกจากช่องคลอดเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด หรือมีสีแดงสด
- แผลผ่าตัดมีอาการบวม แดง ร้อน หรือมีหนองซึม
- รู้สึกวิงเวียนศีรษะ หน้ามืด หรือหายใจติดขัดขณะเดิน
- มีอาการปวด บวม แดงบริเวณน่องขาข้างใดข้างหนึ่ง (อาจเป็นสัญญาณลิ่มเลือดอุดตัน)
การฟื้นตัวของคุณแม่แต่ละคนใช้เวลาไม่เท่ากัน สิ่งสำคัญที่สุดคือการ “ฟังเสียงร่างกาย” ของตัวเอง ไม่เปรียบเทียบกับคนอื่น และไม่หักโหมจนเกินไป การเคลื่อนไหวร่างกายอย่างค่อยเป็นค่อยไปและสม่ำเสมอ จะทำให้คุณแม่กลับมาแข็งแรงพร้อมดูแลเจ้าตัวน้อยได้อย่างเต็มศักยภาพค่ะ
สิ่งที่คุณแม่ควรทำเพื่อเร่งการฟื้นตัว
การผ่าคลอดเป็นการผ่าตัดใหญ่ ร่างกายจึงต้องใช้เวลาในการฟื้นตัว โดยปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อการฟื้นตัว ได้แก่ การพักผ่อน อาหาร การออกกำลังกาย และการดูแลแผลให้สะอาด มาดูกันว่าแต่ละปัจจัยมีบทบาทอย่างไรบ้าง
- พักผ่อนให้เพียงพอ การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอจะช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ อาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ นม จะช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น
- รับประทานน้ำซุปกระดูก อุดมไปด้วยกรดอะมิโน เช่น โพรลีนและไกลซีน ซึ่งจำเป็นต่อการผลิตคอลลาเจนและมีประโยชน์ต่อการรักษาผิว น้ำซุปมีเจลาตินซึ่งมีประโยชน์ต่อการรักษาแผลและสุขภาพผิว ควรรับประทานน้ำซุปที่มีคุณค่าทางโภชนาการและแร่ธาตุสูงอย่างน้อย 1-2 ครั้งต่อวัน
- เติมน้ำให้ร่างกาย ผู้หญิงหลายคนมักมีอาการท้องผูกหลังการผ่าตัดคลอด ซึ่งอาจสร้างความไม่สบายและเจ็บปวดได้ ดื่มน้ำสะอาดให้มากเพื่อรักษาสมดุลของร่างกาย
- ออกกำลังกายเบาๆ หลังจากที่แผลหายดีแล้ว คุณแม่สามารถออกกำลังกายเบาๆ ได้ เช่น เดิน เดินเร็ว หรือทำโยคะ
- ดูแลแผลให้สะอาด ทำความสะอาดแผลตามคำแนะนำของแพทย์ ไม่แกะแผลและระว้งอย่างให้แผลโดนน้ำ
- ใส่ผ้ารัดหน้าท้อง ช่วยพยุงกล้ามเนื้อหน้าท้อง ทำให้แผลผ่าตัดไม่ถูกดึงรั้ง ช่วยลดอาการเจ็บปวดและช่วยให้คุณแม่รู้สึกมั่นใจมากขึ้นเมื่อเคลื่อนไหวร่างกาย
- ปรึกษาแพทย์หากมีอาการผิดปกติ หากมีอาการปวดมากขึ้น มีไข้ หรือมีเลือดออกจากแผล ควรรีบไปพบแพทย์
หลังผ่าคลอด กินอะไรให้ฟื้นตัวเร็ว
อาหารที่คุณแม่รับประทานหลังผ่าคลอดนั้น มีผลต่อการฟื้นตัวอย่างมาก หากคุณแม่ได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน ร่างกายก็จะสามารถฟื้นตัวได้เร็วขึ้น แผลก็จะหายเร็วขึ้น และมีพลังงานในการดูแลลูกน้อย มาดูกันว่าคุณแม่หลังคลอดควรกินอย่างไร
- กินอาหารที่มีประโยชน์
- โปรตีน ช่วยซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่สึกหรอ ทำให้แผลหายเร็วขึ้น อาหารที่มีโปรตีน เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่ว
- วิตามินซี ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน และช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น อาหารที่มีวิตามินซี เช่น ผลไม้รสเปรี้ยว ผักใบเขียว
- ธาตุเหล็ก ช่วยในการสร้างเม็ดเลือดแดง ช่วยให้ร่างกายมีพลังงาน อาหารที่มีธาตุเหล็ก เช่น เนื้อแดง ตับ
- ใยอาหาร ช่วยในการขับถ่าย ลดอาการท้องผูก ซึ่งเป็นปัญหาที่พบบ่อยหลังผ่าคลอด อาหารที่มีใยอาหาร เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ ช่วยให้ร่างกายขับของเสีย และช่วยให้เลือดไหลเวียนดี
- หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด อาหารรสจัดอาจกระตุ้นให้คุณแม่เกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อได้
- ปรึกษาแพทย์หรือโภชนากร เพื่อวางแผนอาหารที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล
หลังผ่าคลอดหากคุณแม่ไม่มีอาการผิดปกติอะไรควรลุกเดินภายใน 24 ชั่วโมง แต่ควรเดินเบาๆ และระยะใกล้ๆ ก่อน เพราะร่างกายต้องใช้เวลาในการฟื้นตัว คุณแม่ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์และดูแลตัวเองอย่างถูกวิธี จะช่วยให้คุณแม่ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น และจะสามารถกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้เร็วขึ้นด้วยค่ะ
ที่มา : โรงพยาบาลสมิติเวช , Medicine.net , โรงพยาบาลเมดพาร์ค
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
