เรื่องสำคัญของการเลี้ยงลูกวัยทารก โดยเฉพาะวัยแรกเกิดก็คือ การให้มแม่ที่มีประโยชน์และคุณค่าสูงสุด ทั้งสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโต การสร้างภูมิคุ้มกัน และความแข็งแรงสมบูรณ์ตามวัยของลูกน้อย แต่ก็มีคุณแม่หลายบ้านที่อาจสงสัยว่าเมื่อถึงช่วง 1 ขวบปีขึ้นไป ซึ่งเป็นระยะที่สามารถเปลี่ยนหรือเสริมนมให้ลูกได้แล้ว จะให้ลูก 1 ขวบกินนมเปรี้ยวดีไหม กินได้หรือเปล่า เพราะก็เป็นนมวัว มีสารอาหาร และน่าจะมีประโยชน์ต่อลูกน้อยเช่นกัน เรื่องนี้ต้องมาหาคำตอบค่ะ
ทำความรู้จัก “นมเปรี้ยว”
นมเปรี้ยว ก็คือ ผลิตภัณฑ์นมซึ่งได้จากน้ำนมสัตว์ที่นำมาบริโภคได้ โดยมากคือ นมวัว หรือส่วนประกอบของน้ำนมที่ผ่านการทำลายจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค แล้วหมักด้วยจุลินทรีย์ที่ไม่ทำให้เกิดโรคหรืออันตราย ทำให้ค่าความเป็นกรดเพิ่มขึ้น อาจมีการปรุงแต่งกลิ่น รส สี หรือเติมวัตถุเจือปนอาหาร สารอาหาร หรือส่วนประกอบอื่นด้วยก็ได้ โดยนมเปรี้ยวที่จำหน่ายในประเทศไทยมี 2 ชนิด คือ
- นมเปรี้ยวที่มีลักษณะเป็นน้ำคล้ายเครื่องดื่ม หรือชนิดพร้อมดื่ม
- นมเปรี้ยวที่มีลักษณะเหลวข้น หรือ “โยเกิร์ต”
ประโยชน์ของนมเปรี้ยว
เนื่องจากเป็นผลิตภัณฑ์จากนมวัว ดังนั้น นมเปรี้ยวจึงมีสารอาหารที่มีในนมวัวเช่นกัน เพียงแต่จะมีสารอาหารบางชนิดน้อยกว่านมวัวสด โดยจุลินทรีย์ที่ใช้ในการหมักนมเปรี้ยวจะย่อยน้ำตาลแลคโตสในนม เมื่อกินแล้วจึงได้รับสารอาหารจำพวกโปรตีน แคลเซียม และฟอสฟอรัส รวมทั้งเชื้อจุลินทรีย์มีชีวิตในผลิตภัณฑ์ ซึ่งมีประโยชน์ดังนี้
- บำรุงระบบทางเดินอาหาร เนื่องจากจุลินทรีย์โพรไบโอติกในนมเปรี้ยวจะช่วยปรับสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้ ช่วยให้การย่อยอาหารเป็นไปได้ดีขึ้น
- เป็นแหล่งโปรตีนและแคลเซียม นมเปรี้ยวเป็นแหล่งโปรตีนและแคลเซียมที่ดีเช่นเดียวกับนมวัว หรือนม UHT ค่ะ ดังนั้นจึงมีส่วนช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรงได้
- วิตามินและแร่ธาตุ นมเปรี้ยวบางชนิดมีการเติมวิตามินและแร่ธาตุต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อร่างกาย
เด็ก 1 ขวบกินนมเปรี้ยวดีไหม เมื่อไรจึงให้ลูกกินนมเปรี้ยว?
โดยทั่วไปแล้วในเด็กแรกเกิด หรือทารกวัย 6 เดือนไปจนถึง 1 ขวบ แพทย์จะให้หลีกเลี่ยงการให้นมเปรี้ยวค่ะ หากจะเปลี่ยนจากนมแม่เป็นนมชนิดอื่นก็ควรเป็นนมวัว หรือนมผง สูตรที่เหมาะกับช่วงวัยของลูกน้อยเท่านั้น อย่างไรก็ตาม กรณีที่ลูกมีอายุ 1 ขวบขึ้นไป ก็สามารถให้ลูกกินนมเปรี้ยวได้เช่นกัน แต่ควรเป็นนมเปรี้ยวชนิดที่ผลิตสำหรับเด็กโดยเฉพาะ ซึ่งควรมีปริมาณน้ำตาลต่ำ และไม่มีสารปรุงแต่งรสชาติ
ทั้งนี้ หากมองในแง่มุมสุขภาพลูกน้อยแล้ว นมเปรี้ยวที่มีน้ำตาลมากควรหลีกเลี่ยงนะคะ แม้บางยี่ห้อจะระบุบนบรรจุภัณฑ์ว่า “หวานน้อย” หรือ “Lite” ก็อาจยังมีปริมาณน้ำตาลต่อขวดสูงค่ะ ซึ่งข้อมูลจากกรมอนามัยระบุว่านมเปรี้ยวขนาด 400 ซีซี มีน้ำตาลประมาณ 8 ช้อนชา ในขณะที่ปริมาณน้ำตาลที่ควรได้รับคือไม่เกิน 4 ช้อนชาต่อวันค่ะ
นอกจากนี้ อายุที่เหมาะสมในการให้นมเปรี้ยวอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับพัฒนาการของเด็กแต่ละคน ดังนั้น คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเพื่อขอคำแนะนำที่เหมาะสมที่สุดนะคะ
1 ขวบกินนมเปรี้ยวดีไหม มีโทษแฝงต่อลูกน้อยหรือเปล่า
แม้จะมีประโยชน์ใกล้เคียงกับนมวัว และนม UHT แต่ก็มีบางกรณีเช่นกันที่นมเปรี้ยวจะมีภัยเงียบหรือโทษแฝงบางอย่างต่อสุขภาพของลูก เนื่องจากส่วนผสมในนมเปรี้ยว นั่นก็คือ
- จุลินทรีย์ แม้ว่าโพรไบโอติกจะมีประโยชน์ แต่ในเด็กบางคนที่ระบบภูมิคุ้มกันยังไม่แข็งแรง จุลินทรีย์ในนมเปรี้ยวก็อาจทำให้เกิดอาการท้องเสียหรือปวดท้องได้ค่ะ
- สารปรุงแต่ง นมเปรี้ยวในท้องตลาดส่วนใหญ่มักมีการเติมสารปรุงแต่งรสชาติ สี หรือวัตถุกันเสีย ซึ่งอาจทำให้ลูกเกิดอาการแพ้ได้
- น้ำตาล อย่าให้รสชาติเปรี้ยว ๆ หลอกเอาได้ค่ะ เพราะนมเปรี้ยวบางชนิดมีปริมาณน้ำตาลสูง และแน่นอนค่ะว่าลูกน้อยไม่ควรได้รับน้ำตาลในปริมาณที่มากเกินไป เพราะอาจส่งผลต่อสุขภาพฟันและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอ้วนในเด็กได้
นอกจากนี้ สารอาหารที่ลูกได้รับจากนมเปรี้ยวจะแตกต่างจากนมแม่ หรือมีสารอาหารที่น้อยกว่านมแม่มาก เช่น โปรตีน ไขมัน แคลเซียม และวิตามินต่าง ๆ เพราะเด็กเล็กมีความต้องการพลังงานและโปรตีนมากกว่าผู้ใหญ่ถึง 2 เท่า เมื่อไม่ได้สารอาหารครบถ้วนเทียบเท่าการกินนมแม่หรือนมวัว อาจทำให้ลูกขาดสารอาหาร และขาดภูมิคุ้มกันในการปกป้องเชื้อแบคทีเรียได้ค่ะ
ภาพ : กรมอนามัย
วิธีเลือกนมเปรี้ยวให้ลูกวัย 1 ขวบ
ในเบื้องต้น ก่อนจะให้ลูกกินนมเปรี้ยว คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์ที่ดูแลหรือนักโภชนาการเด็ก เพื่อขอคำแนะนำที่เหมาะสมนะคะว่าช่วงวัยและสุขภาพของลูกน้อยสามารถกินนมเปรี้ยวได้หรือไม่
จากนั้นก่อนจะซื้อนมเปรี้ยว ควรอ่านฉลากอย่างละเอียด เลือกนมเปรี้ยวที่ผลิตสำหรับเด็กโดยเฉพาะ ปราศจากสารปรุงแต่งรสชาติ สี หรือวัตถุกันเสีย และเลือกที่มีปริมาณน้ำตาลน้อยที่สุด
ทั้งนี้ หลักเกณฑ์ของผลิตภัณฑ์นมเปรี้ยวที่จำหน่ายในไทยจะกำหนดปริมาณน้ำตาลทั้งหมด ≤ 5 กรัมต่อ 100 มิลลิลิตร ยกเว้นหากหนึ่งหน่วยบริโภคมีปริมาณมากกว่า 150% ของหน่วยบริโภคอ้างอิง (150 มิลลิลิตร) ต้องมีน้ำตาลทั้งหมดไม่เกิน 11.25 กรัม
ฉะนั้น คำถามว่าลูกวัย 1 ขวบกินนมเปรี้ยวดีไหม ก็ต้องบอกว่ากินได้ค่ะ แต่คุณแม่ควรเริ่มต้นให้นมเปรี้ยวลูกจากปริมาณน้อย ๆ ก่อน แล้วค่อย ๆ เพิ่มขึ้นนะคะ ซึ่งสำหรับวัย 1 ขวบขึ้นไปที่กินอาหารหลัก 3 มื้อได้แล้ว คุณแม่อาจผสมนมเปรี้ยวกับอาหารอื่น ๆ เช่น ผัก ผลไม้ เพื่อเพิ่มรสชาติและดึงดูดความสนใจของลูกต่ออาหารด้วยค่ะ
ที่สำคัญคือ โดยต้องสังเกตอาการลูกน้อยหลังจากทานนมเปรี้ยวทุกครั้ง หากลูกมีอาการท้องเสีย ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน หรือผื่นคัน ควรหยุดให้กินทันที หากอาการไม่ดีขึ้นให้รีบพบแพทย์ค่ะ
ที่มา : เลี้ยงลูกตามใจหมอ , dis.fda.moph.go.th , www.babyeverything.net
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
นมที่ไม่ใช่นมวัว ทางเลือกสำหรับลูกน้อยที่แพ้นมวัว
5 นมผงเด็ก 1 ขวบ เลือกที่เหมาะ บ่มเพาะพัฒนาการลูกน้อย
ให้นมลูกกินมะม่วงได้ไหม ส่งผลอะไรต่อลูกหรือเปล่า