ลูกฉลาดไม่ฉลาด พันธุกรรมพ่อแม่ ก็มีเอี่ยวนะ!!

เวลาลูกฉายแววความฉลาด มีไอคิวดี พ่อแม่นี่แก้มปริยิ้มภูมิใจกันเลยใช่ไหมค่ะ แต่กลับบางครอบครัวส่งลูกไปเรียนพิเศษก็แล้ว แถมพ่อแม่ก็ยังคอยเป็นติวเตอร์สอนนู่นนี่ให้ แต่ทำไมกลับไม่ได้ดีอย่างที่พ่อแม่ตั้งใจไว้ มีผลการวิจัยทางวิทยาศาสตร์กล่าวถึง ความฉลาดของคนเรานั้น 50-60% มีผลมาจากการถ่ายทอดทาง พันธุกรรมพ่อแม่ ด้วยนะ

ลูกจะฉลาดไม่ฉลาด พันธุกรรมพ่อแม่ ก็มีเอี่ยวนะ!!

มีผลการวิจัยทางวิทยาศาสตร์กล่าวถึงว่า โอกาสที่ลูกมีความฉลาดติดตัวมา 50% เกิดขึ้นได้จากการถ่ายทอดทางพันธุกรรมพ่อแม่ไปสู่ลูก และอีก 50% มาจากสิ่งแวดล้อมและการเลี้ยงดูลูกในช่วงที่กำลังเจริญเติบโต ดังนั้นการใส่ใจในพัฒนาการของลูกให้เหมาะสมตามช่วงวัย ป้อนทั้งอาหารสมองและการเรียนรู้ ก็จะส่งผลให้ลูกมีพัฒนาการและความฉลาดขึ้นได้ เช่น ถ้าพ่อแม่เป็นคนมีไอคิวสูง และเลี้ยงลูกอย่างเหมาะสม บวกกับการที่ตัวเด็กได้อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี ลูกก็มีแนวโน้มที่จะเป็นเด็กฉลาด ไอคิวดีตามไปด้วย ตรงกันข้ามกับครอบครัวที่พ่อแม่ไม่ได้ให้ความสำคัญต่อพัฒนาการตามช่วงวัยของลูก แม้พ่อแม่จะมีไอคิวดี หากเลี้ยงดูลูกไม่ดี อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ไม่ดี สมองของเด็กก็จะไม่ได้รับการกระตุ้น ทำให้มีพัฒนาการที่ล่าช้า ส่งผลทำให้พ่อแม่มองว่า ทำไมลูกหัวไม่ดีเท่าพ่อแม่ หรือกลายเป็นโทษว่าลูกไม่ตั้งใจเรียน

ในเรื่องนี้มีกรณีศึกษากันหลายครั้ง ยกตัวอย่างเช่น การเปรียบเทียบเด็กกำพร้า 2 กลุ่ม โดยกลุ่มหนึ่งถูกเลี้ยงดูในสถานเลี้ยงเด็กกำพร้า แต่อีกกลุ่มได้รับการเลี้ยงดูจากพ่อแม่บุญธรรม ผลที่ออกมาคือ เด็กที่เลี้ยงอยู่ในสถานเลี้ยงเด็กกำพร้ามีระดับไอคิวต่ำกว่าเด็กที่ถูกเลี้ยงโดยพ่อแม่บุญธรรม ซึ่งจะเห็นได้ว่าทั้งการเลี้ยงดูและสิ่งแวดล้อมนั้นก็มีส่วนสำคัญที่ส่งเสริมในความฉลาดของลูก

พันธุกรรมพ่อแม่

ดังนั้นแม้ผลของความฉลาดที่ติดตัวมาจะถูกถ่ายทอดจากพันธุกรรมพ่อแม่ แต่ก็ไม่ใช่ว่าถ้าพ่อแม่ฉลาดแล้วลูกจะต้องฉลาด หัวดีไปทุกคน หรือพ่อแม่ที่ไม่ฉลาด ลูกจะไม่สามารถเป็นเด็กเก่ง ฉลาดได้ ทั้งหมดนี้สามารถเติมเต็มให้กับลูกด้วยการเลี้ยงดูอย่างถูกต้อง สนับสนุนการเรียนรู้อย่างเหมาะสม และมีพ่อแม่เป็นแบบอย่างที่ดี ลูกก็จะเติบโตมาเป็นคนเก่ง เป็นเด็กฉลาด และประสบความสำเร็จได้เช่นกัน

พัฒนาการของลูกช่วง 5 ปีแรก เป็นอย่างไร

พัฒนาการเด็กเป็นสิ่งที่พ่อแม่ควรให้ความสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะพัฒนาการวัยทารกและในช่วง 1-5 ปีแรก พ่อแม่ควรเฝ้าดูพัฒนาการของลูกอย่างใกล้ชิดเพื่อให้แน่ใจว่าเด็กเติบโตอย่างสมบูรณ์ทุกด้าน หรือหากมีปัญหาก็จะสามารถแก้ไขได้แต่เนิ่น ๆ ดังนั้น พ่อแม่ควรทราบถึงพัฒนาการที่เหมาะสมของลูกน้อยตามช่วงวัย เรียนรู้วิธีส่งเสริมพัฒนาการ และหัดสังเกตความผิดปกติที่เกิดขึ้น เพื่อคอยดูแลให้เด็กเจริญเติบโตอย่างแข็งแรงสมวัย

พัฒนาการของเด็กแต่ละคนอาจแตกต่างกันไป เด็กบางคนอาจมีพัฒนาการรวดเร็วหรือช้ากว่าเด็กคนอื่น ๆ เล็กน้อย อย่างไรก็ตาม เด็กส่วนใหญ่มักมีพัฒนาการด้านร่างกาย สติปัญญา ภาษา อารมณ์ และสังคมในแต่ละช่วงอายุ ดังนี้

เด็กอายุ 18 เดือน หรือ 1.5 ขวบ

เป็นช่วงวัยกำลังหัดเดิน เด็กจะเจริญเติบโตช้าลงเล็กน้อยเมื่อเทียบกับช่วง 0-12 เดือนแรก แต่จะเกิดความเปลี่ยนแปลงทั้งด้านร่างกาย การใช้ภาษา การเรียนรู้ การทรงตัว และการประสานงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย

พัฒนาการทางร่างกาย

เริ่มควบคุมกล้ามเนื้อที่ใช้ปัสสาวะและขับถ่ายได้ แต่อาจยังไม่พร้อมต่อการใช้ห้องน้ำ
เดินได้โดยไม่ต้องคอยช่วยเหลือ และเริ่มหัดวิ่งแต่ยังไม่ค่อยคล่องตัวหรืออาจหกล้มบ่อย ๆ
เดินขึ้นบันไดได้โดยใช้มือข้างหนึ่งจับราวบันไดไว้
เริ่มถอดเสื้อผ้าชิ้นที่ถอดออกง่ายได้ด้วยตนเอง เช่น หมวก ถุงมือ ถุงเท้า รองเท้า เป็นต้น
ดื่มน้ำจากแก้วหรือใช้ช้อนตักอาหารกินเองได้โดยหกเลอะเพียงเล็กน้อย
ขึ้นนั่งบนเก้าอี้ที่ไม่สูงมากได้โดยไม่ต้องช่วยเหลือ
เปิดหนังสือโดยจับทีละ 2-3 หน้า

ลูกฉลาดไม่ฉลาด พันธุกรรมพ่อแม่ ก็มีเอี่ยวนะ!!

พัฒนาการทางสติปัญญาและภาษา

พูดออกมาเป็นคำ ๆ ได้มากขึ้นหลายคำ โดยเป็นคำใหม่ ๆ ที่มีความหมาย และไม่ใช่คำว่าพ่อแม่ ชื่อคนคุ้นเคย ชื่อของ หรือชื่อสัตว์เลี้ยงในบ้าน
พูดพร้อมกับส่ายหัวเพื่อบอกปฏิเสธ
ชี้สิ่งของเพื่อบอกว่าอยากได้หรือเพื่อให้ผู้ใหญ่สนใจ
เรียนรู้ชื่อและวัตถุประสงค์ของการใช้สิ่งต่าง ๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น แปรงสีฟัน ช้อน โทรศัพท์ เป็นต้น
ชี้และระบุชื่ออวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย หรือหลาย ๆ ส่วนได้
แสดงความสนใจเมื่อเล่านิทานให้ฟังและมองภาพตาม
ทำตามคำสั่งง่าย ๆ ที่ไม่ซับซ้อนโดยไม่ต้องใช้ท่าทางประกอบ เช่น ลุกขึ้น นั่งลง เป็นต้น
มักเลียนแบบท่าทางของผู้ใหญ่
เริ่มวาดขีดเขียนบนกระดาษหรือพยายามวาดรูปตามต้นแบบ

พัฒนาการทางสังคมและอารมณ์

ให้ความสนใจตุ๊กตาและเล่นป้อนอาหารให้ตุ๊กตา
ชอบเล่นโดยถือสิ่งของต่าง ๆ ไปยื่นให้คนอื่น
อาจแสดงอารมณ์ฉุนเฉียวหรือโกรธ
อาจกลัวคนแปลกหน้า และเกาะติดพ่อแม่หรือผู้ดูแลเมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่ไม่คุ้นเคย
แสดงความกังวลเมื่อต้องแยกจากพ่อแม่หรือคนที่คุ้นเคย
แสดงความรักต่อคนที่ตนคุ้นเคย เช่น จูบแบบปากจู๋ เกาะแขน เป็นต้น
เดินดูสิ่งต่าง ๆ ตามลำพังได้ แต่ยังอยู่ในระยะใกล้กับผู้ดูแล

วิธีส่งเสริมพัฒนาการเด็กในวัยนี้

อ่านนิทานให้เด็กฟัง
จัดหาพื้นที่ว่างเพื่อให้เด็กทำกิจกรรมและได้เล่นสนุก
หาของเล่นที่เลียนแบบอุปกรณ์จริง เช่น พลั่วพลาสติก ช้อนหรือส้อมพลาสติก เป็นต้น
ให้เด็กมีส่วนช่วยในการทำกิจวัตรประจำวันเล็ก ๆ น้อย ๆ ภายในครอบครัว
ส่งเสริมให้เด็กเล่นสร้างสิ่งต่าง ๆ อย่างการต่อตึก และสิ่งอื่น ๆ ที่เด็กได้ใช้ความคิดสร้างสรรค์
ให้เด็กได้เล่นกับเพื่อนในวัยเดียวกัน
ชวนเล่นเกมง่าย ๆ เช่น เกมจิ๊กซอว์ เกมเติมของเล่นให้ตรงตามรูปร่างที่หายไป เป็นต้น
ให้ของสำหรับปลอบโยนเมื่อเด็กต้องห่างพ่อแม่ เช่น ตุ๊กตาตัวโปรด เป็นต้น
หลีกเลี่ยงการให้เด็กดูโทรทัศน์หรือวิดีโอจากอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ใด ๆ จนกว่าจะถึงอายุ 2 ขวบ

ความผิดปกติทางพัฒนาการ

เดินไม่ได้
ไม่ชี้สิ่งต่าง ๆ ให้ดู
ไม่รู้ว่าสิ่งของที่ใช้เป็นประจำทุกวันคืออะไร หรือใช้เพื่ออะไร
ไม่เลียนแบบท่าทางของคนอื่น ๆ
ไม่เรียนรู้คำใหม่ ๆ หรือรู้คำศัพท์น้อยกว่า 4 คำ ซึ่งไม่รวมคำเรียกพ่อแม่อย่างปาป๊า มาม้า ชื่อสัตว์เลี้ยง หรือสิ่งของ
ไม่แสดงความสนใจเมื่อพ่อแม่เพิ่งกลับมา หรือดูไม่กังวลเมื่อต้องห่างจากพ่อแม่
สูญเสียทักษะบางอย่างที่เคยมี

ลูกฉลาดไม่ฉลาด พันธุกรรมพ่อแม่ ก็มีเอี่ยวนะ!!

เด็กอายุ 2 ขวบ

ในช่วงนี้พ่อแม่อาจเริ่มฝึกให้เด็กเข้าห้องน้ำได้แล้ว เพราะเด็กจะเริ่มรู้ตัวเมื่อปวดปัสสาวะหรืออุจจาระและแสดงท่าทางว่าต้องการขับถ่าย ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าเด็กพร้อมต่อการใช้ห้องน้ำและอาจไม่ต้องใส่ผ้าอ้อมอีกต่อไป รวมทั้งยังมีพัฒนาการด้านอื่น ๆ ดังนี้

พัฒนาการทางร่างกาย

ยืนเขย่งเท้าได้ และยกสิ่งของขณะยืนได้โดยไม่เสียการทรงตัว
เตะและทุ่มลูกบอลโดยยกแขนสูง วิ่งได้คล่องตัวกว่าเดิม
ไต่ขึ้นลงเตียงหรือเก้าอี้ได้โดยไม่ต้องช่วยเหลือ
ขึ้นลงบันได้โดยยังต้องจับราว
เปิดลูกบิดประตูได้
เปิดหนังสือทีละ 1 หน้าได้
เริ่มใส่เสื้อผ้าชิ้นที่สวมใส่ง่าย ๆ ได้ด้วยตนเอง แต่จะถนัดถอดออกมากกว่า
วาดเส้นและวงกลมตามต้นแบบได้
ต่อบล็อกของเล่นเป็นหอสูง 4 ก้อนได้โดยไม่ล้ม
เริ่มมีฟันน้ำนมงอกขึ้นมา
มีพัฒนาการด้านการมองเห็นเพิ่มมากขึ้น
เด็กจะสูงประมาณครึ่งหนึ่งของความสูงเมื่อโตเต็มที่

พัฒนาการทางสติปัญญาและภาษา

แสดงท่าทางสื่อสารถึงสิ่งที่ตนต้องการได้ เช่น หิว กระหายน้ำ อยากเข้าห้องน้ำ เป็นต้น
พูดเป็นวลีสั้น ๆ ที่ไม่ใช่คำนาม 2-3 คำ หรือพูดประโยคสั้น ๆ 2-4 คำ เช่น ร้องเพลง อาบน้ำ หรือกินนม เป็นต้น และพูดซ้ำตามบทสนทนาที่ได้ยิน
เข้าใจคำสั่งที่ซับซ้อนกว่าเดิม เช่น หยิบบอลและใส่รองเท้า ถอดรองเท้าแล้ววางบนชั้น เป็นต้น
เรียนรู้คำศัพท์เพิ่มขึ้นถึงประมาณ 50-300 คำ และอาจมากกว่านี้ในรายที่มีพัฒนาการเร็ว
รับรู้ต่อสิ่งต่าง ๆ มากขึ้น
อาจถนัดใช้มือข้างหนึ่งมากกว่าอีกข้าง
เริ่มแยกแยะรูปทรงและสีต่าง ๆ ได้
ชี้รูปภาพได้ถูกต้องตามคำบอก หรือระบุได้ว่าเป็นรูปอะไร เช่น นก ปลา แมว หมา เป็นต้น
จดจำชื่อของคนที่คุ้นเคย และระบุชื่ออวัยวะต่าง ๆ บนร่างกายได้

พัฒนาการทางสังคมและอารมณ์

เลียนแบบพฤติกรรมและท่าทางของผู้อื่น โดยเฉพาะผู้ใหญ่และเด็กที่โตกว่า
ตื่นเต้นและกระตือรือร้นเมื่ออยู่กับเด็กคนอื่น ๆ
พึ่งพาตัวเองได้มากขึ้น
แสดงความดื้อและต่อต้าน โดยทำในสิ่งที่ถูกห้ามหรือเตือน
ยังแยกเล่นคนเดียวแม้จะนั่งข้างเด็กคนอื่น แต่ก็เป็นช่วงที่กำลังจะเริ่มเล่นกับเด็กคนอื่น

วิธีส่งเสริมพัฒนาการเด็กในวัยนี้

อ่านนิทานให้เด็กฟังและชี้ชวนให้ดูรูปภาพไปด้วย
จัดสรรพื้นที่ให้เด็กได้วิ่งเล่นหรือทำกิจกรรมอย่างเพียงพอ
ให้เด็กเล่นสร้างสิ่งของและฝึกใช้ความคิดสร้างสรรค์ เช่น ต่อแท่งไม้ ต่อตัวต่อ เป็นต้น
ให้เด็กมีส่วนช่วยในกิจวัตรประจำวันของครอบครัว หรือการทำงานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ
ให้เด็กลองใช้อุปกรณ์ที่ปลอดภัยในการเลียนแบบกิจกรรมต่าง ๆ ของผู้ใหญ่ เพราะเด็กในวัยนี้มักชอบทำกิจกรรมเล็ก ๆ น้อย ๆ อย่างการกวาดพื้นหรือปัดฝุ่น
พยายามหลีกเลี่ยงการให้เด็กดูโทรทัศน์และวิดีโอในโทรศัพท์หรือแท็บเล็ต หากให้ดูควรจำกัดเวลาให้น้อยกว่า 3 ชั่วโมงต่อวัน โดยเลือกเนื้อหาที่มีประโยชน์ ไม่รุนแรง และเบี่ยงเบนความสนใจด้วยการอ่านนิทานให้ฟังหรือชวนทำกิจกรรมอื่น ๆ ด้วย
หากให้เด็กเล่นเกม ควรเลือกเกมที่ไม่รุนแรงและเหมาะสมกับเด็ก

ความผิดปกติทางพัฒนาการ

เดินไม่มั่นคง หรือไม่คล่องตัว
ยังไม่เริ่มพูดเป็นวลีหรือประโยคสั้น ๆ เช่น กินข้าว กินนม อาบน้ำ เป็นต้น
ไม่รู้ว่าสิ่งของที่คุ้นเคยในชีวิตประจำวันใช้ทำอะไร เช่น จาน ชาม ช้อน แปรงสีฟัน เป็นต้น
ไม่เลียนแบบพฤติกรรม คำพูด หรือคำศัพท์จากผู้อื่น
ทำตามคำบอกง่าย ๆ ไม่ได้
สูญเสียทักษะบางอย่างที่เคยมี

เด็กอายุ 3 ขวบ

เด็กช่วงวัยนี้ชอบเล่นสมมติบทบาทต่าง ๆ และมีจินตนาการมาก ทำให้เด็กอาจเกิดความกลัวต่อสิ่งต่าง ๆ ได้ง่าย เช่น ความมืด หรือสัตว์ประหลาด เป็นต้น พ่อแม่จึงควรรับฟังอย่างตั้งใจเมื่อเด็กพูดถึงสิ่งเหล่านี้ รวมทั้งคอยปลอบและอยู่เป็นเพื่อนให้เด็กหายวิตกกังวล

พัฒนาการทางร่างกาย

ทรงตัวดีขึ้นกว่าเดิม กระโดดขาเดียวได้ ทรงตัวยืนขาเดียวได้ในเวลาสั้น ๆ
วิ่งและปีนป่ายอย่างคล่องตัว ก้าวขึ้นลงบันไดอย่างคล่องแคล่วโดยไม่ต้องจับราวบันได
ใส่และถอดเสื้อผ้าได้ด้วยตนเอง
วางวัตถุหรือรูปทรงขนาดเล็กลงล็อกได้
ปั่นจักรยาน 3 ล้อได้
วาดรูปวงกลมโดยใช้ดินสอหรือดินสอสี
มีพัฒนาการทางการมองเห็นที่เพิ่มขึ้นจากเดิม
มีฟันน้ำนมครบ 20 ซี่
อาจกลั้นปัสสาวะและอุจจาระได้ในตอนกลางวัน บางรายอาจกลั้นได้ในเวลากลางคืนด้วย

พัฒนาการทางสติปัญญาและภาษา

ปฏิบัติตามคำบอก 2-3 ขั้นตอนได้
เข้าใจคำบอกตำแหน่ง เช่น ใน บน ข้างใต้ ข้างล่าง เป็นต้น
พูดชื่อตัวเอง อายุ และเพศ หรือบอกชื่อเพื่อนได้
เริ่มใช้คำสรรพนามแทนตัวเอง หรือระบุลักษณะนามสิ่งของบางอย่างได้
พูดสนทนาได้ยาวขึ้น โดยใช้ 2-3 ประโยค และสื่อสารให้คนแปลกหน้าเข้าใจได้
เล่นแสดงบทบาทสมมติเป็นเรื่องราว โดยเล่นกับตุ๊กตา สัตว์ หรือคนอื่น ๆ
เข้าใจและจดจำตัวเลขได้มากขึ้น
วาดรูปวงกลมด้วยดินสอหรือสี
เปิดและปิดฝาขวดได้

พัฒนาการทางสังคมและอารมณ์

พยายามเลียนแบบผู้ใหญ่และเพื่อน
แสดงความรักต่อเพื่อนโดยไม่ต้องถูกกระตุ้นหรือบอก
แสดงความวิตกกังวลเมื่อเห็นเพื่อนร้องไห้
รู้จักรอและเปลี่ยนให้เพื่อนเล่นเมื่อถึงคราวของเพื่อน
เรียนรู้และเข้าใจเกี่ยวกับความเป็นเจ้าของ รู้ว่าอันไหนเป็นของตนเองหรือของคนอื่น
แสดงอารมณ์อย่างหลากหลายมากขึ้น
แยกจากพ่อแม่ได้ง่ายขึ้น ไม่แสดงความวิตกกังวลเหมือนช่วงก่อน
อาจหงุดหงิดเมื่อกิจกรรมหลักที่ต้องทำทุกวันมีการเปลี่ยนแปลง

วิธีส่งเสริมพัฒนาการเด็กในวัยนี้

อ่านหนังสือนิทานไปพร้อม ๆ กับเด็ก
จัดสรรพื้นที่ที่ปลอดภัยและกว้างพอให้เด็กได้เล่นอย่างเต็มที่ และคอยจับตาดูตลอดเวลา เพราะเด็กกำลังอยู่ในวัยซุกซน
ช่วยแสดงเป็นตัวอย่างและแนะนำกฎกติกาในการเล่นเกมหรือกีฬาต่าง ๆ ให้เด็กเข้าใจเมื่อเพิ่งเริ่มเล่น
กระตุ้นให้เด็กช่วยทำงานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น เก็บของเล่น จัดโต๊ะอาหาร เป็นต้น
สนับสนุนให้เด็กเล่นกับเด็กคนอื่น ๆ เพื่อพัฒนาทักษะทางสังคม
กระตุ้นให้เด็กเกิดความคิดสร้างสรรค์ในการละเล่นต่าง ๆ
ส่งเสริมให้เด็กเกิดการเรียนรู้โดยพยายามตอบคำถามต่าง ๆ ของเด็ก
ส่งเสริมให้ทำกิจกรรมที่ตรงกับความสนใจของเด็กเอง
พยายามให้เด็กใช้คำพูดสื่อสารความรู้สึกมากกว่าการใช้ท่าทาง
จำกัดเวลาในการดูโทรทัศน์หรือวิดีโอในโทรศัพท์และแท็บเล็ต รวมทั้งควบคุมเนื้อหาที่เหมาะกับเด็ก

ความผิดปกติทางพัฒนาการ

มีปัญหาในการเดินขึ้นลงบันได
มีน้ำลายไหลออกจากปาก
พูดเป็นประโยคไม่ได้ หรือพูดไม่ชัดเป็นอย่างมาก
ไม่เข้าใจคำบอกหรือคำแนะนำง่าย ๆ
เล่นของเล่นง่าย ๆ ไม่ได้
ไม่เล่นบทบาทสมมติเป็นผู้อื่น
ไม่สบตาคนอื่น
สูญเสียทักษะบางอย่างที่เคยมี

เด็กอายุ 4 ขวบ

เป็นวัยก่อนเข้าเรียนอนุบาล ในช่วงนี้เด็กจะพูดได้อย่างคล่องแคล่วและชัดเจนขึ้น เริ่มวาดรูปหน้าคนและแขนขา เรียนรู้ที่จะกินอาหารได้ด้วยตนเอง เริ่มแยกแยะตัวเลขและสีต่าง ๆ ได้มากขึ้น รวมทั้งมีพัฒนาการด้านอื่น ๆ ดังต่อไปนี้

พัฒนาการทางร่างกาย

การทรงตัวดีขึ้น กระโดดขาเดียวได้โดยไม่สูญเสียการทรงตัว
ทุ่มบอลได้โดยมีการประสานงานของร่างกายที่ดีขึ้น
สามารถตัดกระดาษตามรูปภาพโดยใช้กรรไกรได้
อาจยังฉี่รดที่นอนอยู่
มีพัฒนาการด้านการมองเห็นที่ดีขึ้น
นอนวันละ 11-13 ชั่วโมง แต่มักไม่นอนกลางวัน
สูงขึ้นกว่าตอนแรกเกิด 2 เท่า

พัฒนาการทางสติปัญญาและภาษา

รู้คำศัพท์เพิ่มขึ้น และแต่งประโยค 4-5 คำได้ง่าย ๆ
รู้จักสีบางสี เลขบางตัว และเริ่มนับเลขได้
พูดชื่อและนามสกุลของตัวเองได้
ขี้สงสัยและถามคำถามมากมาย
อาจใช้คำที่ตนเองก็ยังไม่เข้าใจดีพอ และเริ่มใช้คำไม่สุภาพหรือคำหยาบคาย
พูดเรื่องราวส่วนตัวของครอบครัวให้คนอื่นฟัง
ร้องเพลงง่าย ๆ ได้
วาดรูปคนโดยมีใบหน้าและแขนขา
พยายามทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตัวเอง
เข้าใจเกี่ยวกับหลักการของเวลามากขึ้น
แยกความแตกต่างระหว่างวัตถุ 2 ชนิดได้ โดยดูจากขนาดและน้ำหนัก
จำเรื่องราวต่าง ๆ ได้บางส่วน
ยังไม่สามารถแยกแยะถูกผิดได้

พัฒนาการทางสังคมและอารมณ์

ชอบและสนุกกับการได้ลองทำสิ่งใหม่ ๆ
เล่นบทบาทสมมติที่หลากหลายมากขึ้น แต่ยังไม่อาจแยกระหว่างบทบาทสมมติกับเรื่องจริงได้
มักมีเพื่อนในจินตนาการ
ชอบเล่นกับเพื่อน ๆ มากกว่าเล่นคนเดียว และเข้าร่วมกิจกรรมกับเด็กคนอื่น ๆ
พูดคุยเกี่ยวกับสิ่งที่ตนชอบและสนใจ
อาจแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวมากขึ้น
แสดงความต่อต้านหากถูกคาดหวังให้ทำสิ่งใดมากเกินไป

วิธีส่งเสริมพัฒนาการเด็กในวัยนี้

อ่านหนังสือนิทานไปพร้อม ๆ กับเด็ก
จัดหาพื้นที่ให้เด็กทำกิจกรรมที่สามารถเคลื่อนไหวร่างกายได้อย่างเพียงพอ
แนะนำและทำเป็นตัวอย่างให้เด็กดูว่าควรปฏิบัติตามกฎในการเล่นเกมหรือกีฬาต่าง ๆ อย่างไร
สนับสนุนให้เด็กเล่นและแบ่งปันสิ่งของกับเพื่อน
สนับสนุนการเล่นที่ใช้ความคิดสร้างสรรค์
สอนให้เด็กทำกิจกรรมหรืองานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ ด้วยตนเอง เช่น จัดโต๊ะกินข้าว เป็นต้น
พาเด็กออกไปนอกสถานที่ใกล้ ๆ บริเวณบ้านหรือในชุมชน เช่น พิพิธภัณฑ์ สวนสัตว์ เป็นต้น
จำกัดการดูโทรทัศน์หรือวิดีโอให้ไม่เกิน 2 ชั่วโมงต่อวัน และเลือกเนื้อหาที่เหมาะสมกับเด็ก

ความผิดปกติทางพัฒนาการ

กระโดดอยู่กับที่ไม่ได้
มีปัญหาในการขีดเขียนหรือวาดรูป
ไม่แสดงความสนใจเมื่อเล่นเกมที่ต้องมีการโต้ตอบหรือเมื่อเล่นบทบาทสมมติ
เมินเฉยต่อเด็กคนอื่น ๆ และไม่โต้ตอบกับคนภายนอกครอบครัว
ไม่ยอมให้แต่งตัว ไม่ยอมนอน และไม่ยอมฝึกใช้ห้องน้ำ
บอกเล่าเรื่องราวที่ตนชอบให้ผู้อื่นฟังซ้ำอีกครั้งไม่ได้
ทำตามคำบอก 3 ขั้นตอนไม่ได้
ใช้คำแทนตนเองและผู้อื่นไม่ถูกต้องหรือสลับกัน
พูดไม่ชัด
ไม่เข้าใจความเหมือนและความต่างระหว่างสิ่งของ 2 ชนิด
สูญเสียทักษะบางอย่างที่เคยมี

เด็กอายุ 5 ขวบ

เป็นช่วงวัยที่เด็กเริ่มพึ่งพาตนเอง เริ่มให้ความสนใจกับคนภายนอกครอบครัว เริ่มอยากออกไปเล่นซุกซน และมีคำถามเกี่ยวกับสิ่งรอบตัวมากยิ่งขึ้น การอบรมและแนะนำจากครอบครัวจะช่วยหล่อหลอมบุคลิกภาพและความคิดของเด็กต่อไป โดยพัฒนาการด้านต่าง ๆ ที่สังเกตได้ มีดังนี้

พัฒนาการทางร่างกาย

การประสานงานของร่างกายดีขึ้น โดยเฉพาะแขน ขา และลำตัว
เคลื่อนไหวได้อย่างคล่องตัวและทรงตัวได้ดี ทั้งการกระโดดและการก้าวข้ามสิ่งกีดขวาง
ทรงตัวขณะยืนขาเดียวและปิดตาข้างหนึ่งได้ ม้วนหน้าได้
เล่นชิงช้าและปีนป่ายได้
มีทักษะในการใช้อุปกรณ์ง่าย ๆ และเครื่องเขียนต่าง ๆ มากขึ้น
วาดรูป 3 เหลี่ยมและรูปเรขาคณิตอื่น ๆ ตามต้นแบบได้
ใช้ห้องน้ำได้โดยไม่ต้องช่วยเหลือ
ใช้ช้อนและส้อมในการรับประทานอาหาร
มีพัฒนาการด้านการมองเห็นอย่างสมบูรณ์เทียบเท่ากับผู้ใหญ่
ฟันแท้ซี่แรกเริ่มโผล่ขึ้นมาบริเวณเหงือก โดยเด็กส่วนใหญ่จะมีฟันแท้ซี่แรกงอกพ้นเหงือกเมื่ออายุ 6 ขวบ

พัฒนาการทางสติปัญญาและภาษา

เริ่มพูดประโยคที่มี 5 คำขึ้นไป และพูดชัดมากขึ้น
ใช้คำได้ทุกประเภท ทั้งคำนาม สรรพนาม กริยา บุพบท และคำอื่น ๆ
แยกแยะความแตกต่างของเหรียญห้า เหรียญสิบ และเหรียญบาทได้
นับเลขได้ถึง 10 หรือมากกว่านั้น รู้จักชื่อสีมากกว่าเดิมหลายสี
เขียนตัวอักษรและตัวเลขบางตัวได้ รู้จักหมายเลขโทรศัพท์
ถามและตอบคำถามที่ซับซ้อนยิ่งขึ้นได้ เช่น สามารถให้เหตุผลเมื่อถูกถามว่าทำไม เป็นต้น

พัฒนาการทางสังคมและอารมณ์

ต้องการให้เพื่อนพอใจและอยากเป็นแบบเพื่อน
มีพฤติกรรมก้าวร้าวน้อยลง เข้าใจและยอมทำตามข้อตกลงต่าง ๆ มากขึ้น
ชอบเต้นและร้องเพลง
รู้ว่าตนเองและผู้อื่นเป็นเพศใด
มีความรับผิดชอบมากขึ้นและรู้จักขอโทษเมื่อทำผิด
ยังคงชอบจินตนาการและเล่นในบทบาทต่าง ๆ แต่แยกแยะระหว่างเรื่องจริงและเรื่องสมมติได้แล้ว
เลิกกลัวสิ่งที่เคยกลัวมาก่อน เช่น ความมืด สัตว์ประหลาด เป็นต้น
พึ่งพาตัวเองได้มากขึ้น

วิธีส่งเสริมพัฒนาการเด็กในวัยนี้

อ่านหนังสือนิทานไปพร้อม ๆ กัน
จัดหาพื้นที่ว่างให้เด็กได้ทำกิจกรรมต่าง ๆ อย่างเพียงพอ
แสดงเป็นตัวอย่างให้ดูและแนะนำกติกาในการละเล่นต่าง ๆ
สนับสนุนให้เด็กเล่นกับเพื่อน ๆ เพื่อพัฒนาทักษะการเข้าสังคม
หากิจกรรมที่เสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์มาเล่นกับเด็ก
จำกัดการดูโทรทัศน์และการใช้คอมพิวเตอร์หรือแท็บเล็ต
พาเด็กออกไปยังสถานที่ที่น่าสนใจในชุมชน เช่น สวนสัตว์ พิพิธภัณฑ์ เป็นต้น
สนับสนุนให้เด็กทำงานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น ช่วยจัดโต๊ะกินข้าว เก็บของเล่นหลังเล่นเสร็จ เป็นต้น

ความผิดปกติทางพัฒนาการ

แสดงอารมณ์ไม่หลากหลาย ไม่มีปฏิกิริยาโต้ตอบผู้อื่น หรือแสดงออกมาเพียงผิวเผิน
มีพฤติกรรมผิดปกติ อาจหวาดกลัว ก้าวร้าว เศร้า หรือดูขี้อายผิดปกติ
เฉื่อยชาและแยกตัวผิดปกติ
ไขว้เขวหรือเสียสมาธิง่าย ไม่สามารถจดจ่อกับกิจกรรมที่ทำได้นานกว่า 5 นาที
แยกแยะระหว่างเรื่องจริงและเรื่องสมมติไม่ได้
ไม่เล่นหรือทำกิจกรรมที่หลากหลาย ไม่วาดรูป
พูดชื่อจริงและนามสกุลของตัวเองไม่ได้
ไม่พูดคุยถึงกิจวัตรประจำวันและสิ่งที่ได้พบเจอ
แปรงฟัน ล้างมือ หรือถอดเสื้อผ้าเองด้วยตนเองไม่ได้
สูญเสียทักษะบางอย่างที่เคยมีไป

ทั้งนี้ การเฝ้าดูพัฒนาการของลูกให้เป็นไปอย่างสมวัยเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ หากพ่อแม่สังเกตว่าลูกมีพัฒนาการล่าช้ากว่าที่ควร หรือคาดว่าเด็กอาจมีความผิดปกติใด ๆ ที่แสดงให้เห็นทางพฤติกรรมต่าง ๆ ทั้งการเล่น การเรียนรู้ การพูด การกระทำ และการเคลื่อนไหวร่างกาย ควรพาเด็กไปให้แพทย์ตรวจและรับคำปรึกษาเพื่อหาแนวทางแก้ไขแต่เนิ่น ๆ

ที่มา : www.dek-d.com

บทความใกล้เคียงที่น่าสนใจ :

พิสูจน์มาแล้ว ลูกฉลาด ได้มาจากสติปัญญาแม่มากกว่าพ่อ!

ความฉลาดของลูกมาจากไหน กินอะไรให้ลูกฉลาดตั้งแต่ในท้อง

มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!

บทความโดย

Napatsakorn .R

เรื่องแนะนำ