หากใครกำลังมองหา ภาษาเหนือวันละคํา หรือ ภาษาเหนือประโยค ไหนที่ใช้บ่อย แบบง่าย ๆ ไว้ลองฝึกพูดเล่น ๆ ให้ลูกลองพูดได้ ผู้ใหญ่ก็ฝึกไว้ไม่เสียหาย เพื่อช่วยกันอนุรักษ์ ภาษาคำเมืองโบราณ ไม่ให้สูญหายไปตามกาลเวลา วันนี้เราจึงจะมาเรียนรู้ภาษาเหนือคำเมืองแบบคร่าว ๆ กัน สนุกแน่นอน
เด็ก ๆ มาทำความรู้จักภาษาไทยถิ่นเหนือกันเถอะ
ภาษาเหนือโบราณมีถิ่นกำเนิดจากอาณาจักรล้านนาเก่า ที่สืบทอดต่อกันมา พบได้ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่, แม่ฮ่องสอน, เชียงราย, น่าน, ลำปาง, อุตรดิตถ์, แพร่, ลำพูน และพะเยา อาจพบได้ในจังหวัดที่ใกล้เคียง เช่น ตาก, เพชรบูรณ์ และสุโขทัย เป็นต้น โดยหลายคำอาจเรียกภาษาเหนือว่า “คำเมือง” มีหลักไวยากรณ์คล้ายคลึงกับภาษาไทยกลาง แตกต่างกันเพียงบางอย่างเท่านั้น และมีคำศัพท์ที่ใช้แตกต่างกับภาษาไทยกลางอีกด้วย
ภาษาเหนือมักพบเจอควบคู่กับ “อักษรธรรมล้านนา” ที่มีอักษรจากมอญเป็นต้นแบบ ตามที่เราเห็นตามจุดต่าง ๆ ในเขตพื้นที่จังหวัดในภาคเหนือ ใน พ.ศ. 2559 เริ่มมีการอนุรักษ์ภาษาเหนือคำเมืองมากขึ้น เพราะในอดีตเคยถูกห้ามใช้ และมีตำราถูกทำลายไปเป็นจำนวนมาก การอนุรักษ์ยังคงดำเนินมาจนถึงปัจจุบัน เนื่องจากราชบัณฑิตยสภากลัวว่าภาษาถิ่นของภาคเหนืออาจเลือนหายไปในอนาคต
บทความที่เกี่ยวข้อง : 57 ภาษาอีสานกวน ๆ คำไหนแสบเข้าเส้น จิกกัดแบบมีเสน่ห์
วิดีโอจาก : สอนภาษาเหนือ สอนอู้กําเมือง
เด็ก ๆ รู้ไหมภาษาเหนือกำลังจางหาย
ในช่วงสมัยของรัชกาลที่ 7-9 ได้มีการสั่งห้ามไม่ให้ใช้อักษรธรรมล้านนา และคำเมืองเหนือในพื้นที่สาธารณะ และมีการทำลายตำราเรียนภาษาล้านนาเป็นจำนวนมาก เพื่อรวมวัฒนธรรมท้องถิ่นให้เข้ากับพื้นฐานของวัฒนธรรมไทยอย่างสมบูรณ์ แต่ด้วยความที่ยังมีคนเป็นจำนวนมากใช้ภาษาเหนือในชีวิตประจำวัน และยุคสมัยที่พ้นผ่านไป ทำให้แนวคิดจากการทำลายเพื่อหลอมรวมกลายเป็นการอนุรักษ์แทน
แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าภาษาเหนือจะมีความเสี่ยงสูญหายไปน้อยลงเท่าไหร่ เนื่องจากในปัจจุบันภาษาคำเมืองโบราณ ถูกดัดแปลง และแทนคำจากภาษาไทยกลางไปพอสมควร ทำให้มีรากฐานการใช้คำศัพท์ใหม่ที่ไม่เหมือนเดิม หรือพบว่าในรูปประโยคจะมีภาษากลางสอดแทรกเพิ่มมากขึ้น
40 ภาษาเหนือวันละคำ ที่ใช้บ่อย
คำศัพท์ของภาษาเหนือมีเอกลักษณ์ไม่ต่างจากภาษาอีสาน หรือภาษาใต้ และมีหลายคนที่อาจกำลังต้องการฝึกพูด อย่างแรกควรเรียนรู้จากคำศัพท์ที่ถูกใช้บ่อย ในประโยคต่าง ๆ ของภาษาคำเมือง
|
ฝึกภาษาเหนือวันละคำเพลิน ๆ
|
คำศัพท์ภาษาเหนือ |
คำศัพท์ภาษากลาง |
ตั๋ว (สุภาพ), คิง (ใช้กับเพื่อน หรือคนสนิท) |
เธอ |
เปิ้น (สุภาพ), ฮา (ใช้กับเพื่อน หรือคนสนิท) |
ฉัน |
อ้าย, ปี่ |
พี่ชาย |
ปี่ |
พี่สาว |
เป๋น |
เป็น |
หลวง |
ใหญ่ |
จะอี้ |
แบบนี้ อย่างนี้ |
กิ๋น |
กิน |
วอก, ขี้จุ๊ |
โกหก |
เกี้ยด |
เครียด |
เจ๊บ |
เจ็บ |
แต๊ |
จริง |
ยะ |
ทำ |
แอ่ว |
เที่ยว |
อู้ |
พูด |
ฮัก |
รัก |
อิด, หม้อย |
เหนื่อย |
หื้อ |
ให้ |
ใคร่ |
อยาก |
สุมาเต๊อะ |
ขอโทษ |
เฮือน |
เรือน |
ลำ |
อร่อย |
ใส่ยงยง |
สว่างจ้า |
ขาวโจ๊ะโฟ้ะ |
ขาวมาก ๆ |
ดำผึดำผึด |
ดำมาก ๆ |
ฮักเมา |
แอบชอบ |
ขี้จิ๊ |
ขี้เหนียว |
กึ๊ด |
คิด |
ผ่อ |
ดู |
ละอ่อน |
เด็ก |
โขด |
โกรธ |
ม่วน |
สนุก |
ก๊ะ |
เหรอ |
ขี้ลัก |
ขโมย |
ใจ๊ |
ใช้ |
ล่น |
วิ่ง |
เกือก, เกิบ |
รองเท้า |
จะได |
อย่างไร |
โตย |
ด้วย |
บ่ |
ไม่ |
30 ภาษาเหนือประโยคที่ต้องรู้
หลายคนไปเที่ยวภาคเหนือแล้วเจอภาษาเหนือพื้นเมือง ก็อาจอยากลองฝึกพูดมาก หลังจากลองท่องคำศัพท์จากด้านบนแล้ว แต่มาเรามาฝึกพูดเป็นประโยคกันดีกว่า
|
ฝึกภาษาเหนือแบบประโยคไม่ยากอย่างที่คิด
|
ประโยคภาษาเหนือ |
ประโยคภาษากลาง |
กิ๋นข้าวแล้วกา |
กินข้าวหรือยัง |
อะหยังกะ |
อะไรเหรอ |
จะไปอู้กั๋นดังเน้อ |
อย่าส่งเสียงดัง |
เปิ้นฮักตั่วเน้อ |
ฉันรักเธอนะ |
บ่ดีขับรถโวยเน้อ |
อย่าขับรถเร็วนะ |
กึดเติงหาตั๋วขนาด |
คิดถึงเธอมาก |
ไปแอ่วไหนดีหา |
จะไปเที่ยวไหนกันดี |
สุมาเต๊อะเจ้า |
ขอโทษนะ |
ยะหยังอยู่ |
ทำอะไรอยู่ |
อยากหื้อจ่วยอะหยังก่อ |
ต้องการให้ช่วยอะไรไหม |
บ่ดีนอนเดิ๊ก |
อย่านอนดึก |
ตั่งซื่อไปตางหน้า |
ตรงไปข้างหน้า |
ไค่อยากข้าวเน้อ |
หิวข้าว |
ขอหื้อม่วน ๆ เน้อ |
ขอให้สนุกนะ |
เปิงใจ่ล้ำ |
ถูกใจมาก ๆ |
ไปตางใดมา |
ไปไหนมา |
ขะใจ๋โวย ๆ |
เร็ว ๆ หน่อย |
เป็นแฟนกั๋นน่อ |
เป็นแฟนกัน |
ป๊ะกั่นเน้อ |
เจอกันน่ะ |
ขอบคุณเน้อ |
ขอบคุณนะ |
ตั๋วจื้ออ่าหยัง |
เธอชื่ออะไร |
ไว้ปิ้กมาใหม่กั๋นเน้อเจ้า |
ไว้กลับมาใหม่กันนะ |
บ่าฮู้บ่าหัน |
ไม่รู้ไม่เห็น |
ขายหยั่งใดกานี่, ขายจ่ะใดกานี่ |
ขายอย่างไรเหรอ |
มีหยังน่ะ, มีหยังกั๋น |
เกิดอะไรขึ้น |
มาหาไผกา |
มาหาใครเหรอ |
ปอแล้ว |
พอแล้ว |
ขอหื้อโจคดีเน้อ |
ขอให้โชคดีนะ |
ลำขนาด |
อร่อยมากเลย |
เปิ้นบ่าเข้าใจ๋ |
ฉันไม่เข้าใจ |
ลูกน้อย หรือผู้ปกครองที่ฝึก ภาษาเหนือวันละคํา หรือประโยคภาษาเหนือด้านบนแล้ว ครั้งหน้าที่เดินทางไปเที่ยวภาคเหนือ ลองใช้คำที่ฝึกมา อาจทำให้การเที่ยวรอบหน้า สนุกขึ้นได้นะ
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
50 คำศัพท์ภาษาไทย ที่คนไทยมักเขียนผิด และลูกควรเรียนรู้ไว้ก่อน
ภาษาลู คืออะไร เรียนรู้ภาษาสุดบันเทิงของชาว LGBTQ ไม่ยากอย่างที่คิด
ฟรี ! คำศัพท์ผลไม้ 3 ภาษาอังกฤษ จีน ญี่ปุ่น เพื่อการเรียนรู้ที่รวดเร็วของลูกน้อย
ที่มาข้อมูล : 1 th.wikipedia tewfree
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!