เมื่อคุณแม่เริ่มป่วยเป็นหวัด เจ็บคอ หรือมีไข้ หนึ่งในทางเลือกยอดฮิตของคนไทยคือ “ฟ้าทะลายโจร” สมุนไพรที่หลายคนเชื่อว่าช่วยรักษาอาการได้อย่างรวดเร็ว แต่สำหรับคุณแม่ที่ยังให้นมลูกอยู่ “ให้นมลูกกินฟ้าทะลายโจรได้ไหม?”
แม้จะดูเหมือนสมุนไพรธรรมดา แต่ความจริงคือ การกินสมุนไพรใด ๆ ขณะให้นมลูก ต้องผ่านการพิจารณาอย่างรอบคอบ เพราะสิ่งที่แม่กินอาจส่งผ่านไปถึงลูกทางน้ำนมได้
ฟ้าทะลายโจรคืออะไร? ทำไมถึงนิยมใช้ในคนป่วย
ฟ้าทะลายโจร (ชื่อวิทยาศาสตร์: Andrographis paniculata) คือสมุนไพรที่มีการใช้ในแพทย์แผนไทยมาช้านาน ใช้รักษาอาการติดเชื้อทางเดินหายใจ เช่น เจ็บคอ ไข้หวัด ท้องเสีย และติดเชื้อไวรัสบางชนิด
สารออกฤทธิ์สำคัญในฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ต้านไวรัส ต้านแบคทีเรีย ต้านการอักเสบ และกระตุ้นภูมิคุ้มกัน
งานวิจัยบางชิ้นในต่างประเทศระบุว่า Andrographis มีประสิทธิภาพในการลดระยะเวลาการเป็นไข้หวัด แต่ยังมีข้อจำกัดในแง่ของความปลอดภัยในหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นม
นพ.กุลธนิต วนรัตน์ ผู้อำนวยการวิจัยการแพทย์แผนไทย กระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า หญิงตั้งครรภ์ไม่ควรใช้ฟ้าทะลายโจร เนื่องจากมีความเสี่ยงที่สารออกฤทธิ์ในสมุนไพรนี้อาจกระตุ้นให้เกิดการบีบตัวของมดลูก ซึ่งอาจนำไปสู่การแท้งบุตร หรือทำให้ทารกในครรภ์เกิดความผิดปกติได้
ให้นมลูกกินฟ้าทะลายโจรได้ไหม? หมอว่าอย่างไร
คำตอบสั้น ๆ คือ ยังไม่มีข้อมูลเพียงพอที่ยืนยันว่าปลอดภัย
ฐานข้อมูล LactMed (US National Library of Medicine) ระบุว่า ยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับระดับของสารแอนโดรกราโฟไลด์ในน้ำนมแม่ และผลต่อทารกที่ได้รับจากน้ำนมแม่ แนะนำให้หลีกเลี่ยงการใช้ฟ้าทะลายโจรระหว่างให้นม เว้นแต่จำเป็นจริงและอยู่ในการดูแลของแพทย์
ข้อมูลจากโรงพยาบาลสมิติเวชระบุว่า สารสำคัญในฟ้าทะลายโจรสามารถถูกดูดซึมเข้าสู่น้ำนมแม่ และส่งต่อไปยังลูกน้อยได้ ซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อเด็กเล็ก เนื่องจากระบบร่างกายของทารกยังบอบบางและพัฒนาไม่เต็มที่ ดังนั้นคุณแม่ที่จำเป็นต้องใช้ฟ้าทะลายโจร ควรหยุดให้นมชั่วคราว และเว้นระยะอย่างน้อย 48 ชั่วโมง (หรือ 2 วัน) หลังจากหยุดใช้ยา ก่อนจะกลับมาให้นมลูกได้ตามปกติค่ะ
งานวิจัยชี้ ฟ้าทะลายโจรอันตรายหรือไม่ ในแม่ให้นม?
งานวิจัยเกี่ยวกับฟ้าทะลายโจรในหญิงให้นมยังมีน้อยมาก และส่วนใหญ่ทำในสัตว์ทดลอง ตัวอย่างเช่นการทดลองในหนูบางชนิดพบว่า ลูกหนูที่ได้รับสารจากแม่ที่กินฟ้าทะลายโจรมีน้ำหนักน้อยลง และบางพฤติกรรมผิดปกติ ส่วนการศึกษาในมนุษย์ยังไม่มีข้อมูลเพียงพอ แต่ความเสี่ยงแบบนี้ ทำให้แพทย์ยังไม่แนะนำให้ใช้
อาการข้างเคียงของฟ้าทะลายโจรที่แม่ให้นมควรรู้
ถึงแม้จะเป็นสมุนไพร แต่ฟ้าทะลายโจรก็มีฤทธิ์แรง และมีรายงานอาการไม่พึงประสงค์หลายอย่าง เช่น:
- อาการแพ้: ผื่นแดง ลมพิษ บวม ปากชา
- ระบบทางเดินอาหาร: คลื่นไส้ ปวดท้อง ท้องเสีย
- ความดันโลหิตต่ำ: ทำให้เวียนหัว เป็นลมได้
- น้ำนมลดลง: พบได้บางราย แม้ไม่มีการศึกษาทางการแพทย์ยืนยัน แต่มีรายงานจากประสบการณ์ตรงของแม่หลายคน
บทความที่เกี่ยวข้อง น้ำนมหด ? อย่าเพิ่งท้อ! คู่มือกู้คืนน้ำนมสำหรับคุณแม่
หากแม่ให้นมป่วย มีทางเลือกอื่นที่ปลอดภัยหรือไม่?
คุณแม่ที่มีอาการป่วยเล็กน้อยอย่างหวัด เจ็บคอ หรือมีไข้ ยังมีวิธีดูแลตัวเองได้โดยไม่ต้องใช้สมุนไพรแรง ๆ เช่น
- ดื่มน้ำอุ่นมาก ๆ
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- กลั้วคอด้วยน้ำเกลือ
- ใช้ลูกประคบร้อนบริเวณคอหรือจมูก
ยาที่ปลอดภัยขณะให้นม
- พาราเซตามอล: ลดไข้และปวดเมื่อย ใช้ได้ขณะให้นม
- ยาอมสมุนไพรบางชนิด เช่น มะขามป้อม หรือลูกอมผสมน้ำผึ้ง ที่ไม่มีแอลกอฮอล์
- หลีกเลี่ยงยาแก้แพ้แรง ๆ หรือยาแก้หวัดรวมที่มีส่วนผสมหลายชนิด
ถ้าแม่ให้นมกินฟ้าทะลายโจรไปแล้ว จะทำยังไงดี?
หากคุณแม่กินฟ้าทะลายโจรไปโดยไม่รู้ว่าต้องระวัง ไม่ต้องตกใจจนเกินไป แต่ควร:
- หยุดใช้ทันที
- เฝ้าสังเกตอาการลูก เช่น งอแง ผื่น ถ่ายผิดปกติ
- ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทันที
- หากจำเป็นต้องใช้ต่อ อาจต้องหยุดให้นมอย่างน้อย 48 ชม. และบีบน้ำนมทิ้ง เพื่อป้องกันสารตกค้าง
สรุป ให้นมลูกกินฟ้าทะลายโจรได้ไหม?
คำตอบคือ “ไม่แนะนำ” ค่ะ
แม้ฟ้าทะลายโจรจะมีประโยชน์ในผู้ใหญ่ทั่วไป แต่สำหรับคุณแม่ที่ให้นมลูกยังไม่มีข้อมูลเพียงพอเรื่องความปลอดภัย และอาจส่งผลกระทบต่อลูกน้อยโดยไม่รู้ตัว
การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่คือช่วงเวลาที่ร่างกายของลูกยังอ่อนไหวมาก หากไม่มั่นใจในสิ่งใด ให้ปรึกษาแพทย์เสมอค่ะ
สรุปคำถาม-คำตอบสำหรับคุณแม่ให้นม
|
|---|
| คำถาม |
คำตอบ |
| ให้นมลูกกินฟ้าทะลายโจรได้ไหม |
ไม่แนะนำ |
| มีงานวิจัยรองรับความปลอดภัยไหม |
ยังไม่มี |
| ควรทำอย่างไรหากป่วย |
ใช้วิธีธรรมชาติ / ยาที่แพทย์รับรองว่าปลอดภัย |
| ถ้ากินไปแล้วต้องหยุดให้นมไหม |
หากอาการลูกผิดปกติ ควรหยุดชั่วคราวและปรึกษาหมอ |
ที่มา: สสส, คลังข้อมูลยา
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
ให้นมลูกกินกาแฟได้ไหม ลูกกินนมแม่จะเป็นอันตรายหรือไม่
ให้นมลูกกินยาแทนลูกได้ไหม ? เรื่องอย่าหาทำ! ของแม่ให้นม
ให้นมลูกกินส้มได้ไหม !? แม่ลูกอ่อนกินเปรี้ยว ลูกจะท้องเสียหรือเปล่า
คุณแม่อัพไซส์ เสริมหน้าอก ให้นมลูกได้ไหม น้ำนมจะน้อยหรือเปล่า
มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย
ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!
