5 ความรู้สึกหลังผ่าคลอด ที่คุณแม่มักเจอ และวิธีรับมืออย่างเข้าใจ

การผ่าคลอด เป็นวิธีการคลอดที่พบได้บ่อยและปลอดภัย แต่คุณแม่อาจเผชิญกับความรู้สึกที่หลากหลายทั้งทางร่างกายและจิตใจหลังการผ่าตัด นี่คือสิ่งที่หมอสูติอยากบอก 5 ความรู้สึกหลังผ่าคลอด ที่คุณแม่อาจเจอ ให้คุณแม่เข้าใจถึงความรู้สึกที่อาจเกิดขึ้น และเรียนรู้วิธีรับมือ เพื่อผ่านช่วงเวลาหลังคลอดไปได้อย่างราบรื่นค่ะ

5 ความรู้สึกหลังผ่าคลอด ที่คุณแม่อาจเจอ

1. ▲▼สารบัญ

   เจ็บแผลผ่าคลอด

ความรู้สึกหลังผ่าคลอด สิ่งแรกที่คุณแม่มักจะกังวลที่สุดหนีไม่พ้นเรื่อง “ความเจ็บปวดบริเวณแผลผ่าตัด” ค่ะ มันคือความรู้สึกที่ชัดเจนและจับต้องได้ทันทีหลังจากการผ่าคลอด เพราะฉะนั้นคุณแม่ไม่ต้องแปลกใจเลยถ้าจะรู้สึกปวดตึงๆ บริเวณหน้าท้อง หรือปวดหน่วงขึ้นมาเมื่อต้องขยับตัว ไอ หรือแม้แต่จามเบาๆ บางคนอาจรู้สึกชาๆ หรือคันยิบๆ รอบๆ แผลด้วย นั่นเป็นเพราะเนื้อเยื่อบริเวณนั้นกำลังซ่อมแซมตัวเอง เส้นประสาทก็กำลังฟื้นฟู นี่คือกระบวนการธรรมชาติที่ร่างกายกำลังทำงานอย่างหนักเพื่อกลับมาแข็งแรงอีกครั้ง

เรื่องเจ็บแผลผ่าคลอดนั้น มีวิธีจัดการให้คุณแม่รู้สึกสบายตัวที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

• อย่าทนเจ็บ! ยาแก้ปวดคือเพื่อนแท้ของคุณในช่วงแรก: แพทย์จะสั่งยาแก้ปวดที่เหมาะสมกับคุณแม่แต่ละคนให้ ไม่ว่าจะเป็นยาพาราเซตามอลสำหรับอาการปวดเบาๆ ไปจนถึงยาที่ออกฤทธิ์แรงขึ้นในช่วงวันแรกๆ ควรทานยาตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัดการควบคุมความเจ็บปวดได้ดี จะช่วยให้คุณแม่พักผ่อนได้เต็มที่และฟื้นตัวได้เร็วขึ้นค่ะ
• ประคบเย็น…ลดปวดวันแรกๆ ประคบร้อน…คลายตึงเมื่อแผลแห้ง: ในช่วง 24-48 ชั่วโมงแรก การประคบเย็นบริเวณแผลจะช่วยลดอาการบวมและบรรเทาความเจ็บปวดได้ดี แต่เมื่อแผลเริ่มแห้งสนิทดีแล้ว ไม่มีอาการบวมแดงร้อน การประคบร้อนเบาๆ ก็สามารถช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อรอบๆ แผลที่ตึงได้ค่ะ
• ขยับตัวเบาๆ ให้สม่ำเสมอ…ช่วยให้ฟื้นตัวเร็วขึ้น: ฟังดูขัดกับความรู้สึกใช่ไหมคะ? แต่การลุกเดินเบาๆ อย่างช้าๆ ทีละนิด จะช่วยลดอาการท้องอืดและกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต ทำให้ร่างกายฟื้นตัวได้ดีขึ้น แต่ข้อสำคัญคือ ห้ามยกของหนัก หรือออกแรงมากเด็ดขาดนะคะ ให้ร่างกายค่อยๆ ปรับตัวไปทีละน้อย
• ท่านอนที่ใช่…ช่วยพยุงแผล: ลองหาตำแหน่งที่นอนแล้วรู้สึกสบายที่สุด อาจใช้หมอนเล็กๆ หนุนใต้แผลหรือพยุงท้องไว้เบาๆ เพื่อลดแรงกดทับค่ะ
• ผ้ารัดหน้าท้อง…ตัวช่วยพยุงกล้ามเนื้อ: การใช้ผ้ารัดหน้าท้องที่เหมาะสม ไม่แน่นจนเกินไป จะช่วยพยุงกล้ามเนื้อหน้าท้องและลดการขยับของแผล ทำให้คุณแม่รู้สึกมั่นคงและเจ็บน้อยลงเวลาเคลื่อนไหวค่ะ

2. เศร้าหลังคลอด

นอกเหนือจากความเจ็บปวดทางกายแล้ว อีกหนึ่ง ความรู้สึกหลังผ่าคลอด ที่อยากให้คุณแม่ทุกคนเข้าใจ คือ “ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด” ค่ะ เป็นเรื่องที่พูดถึงกันน้อย แต่เกิดขึ้นจริงกับคุณแม่จำนวนมาก ไม่ว่าจะคลอดแบบไหนก็ตาม โดยเฉพาะคุณแม่ผ่าคลอดที่อาจต้องเผชิญกับการฟื้นตัวที่แตกต่างออกไป

คุณแม่อาจจะรู้สึกหงุดหงิดง่าย ร้องไห้โดยไม่มีสาเหตุชัดเจน วิตกกังวลไปหมด นอนไม่หลับ หรือบางทีก็เบื่ออาหารได้ง่ายๆ ในบางรายอาจถึงขั้นรู้สึกว่าตัวเองไม่ผูกพันกับลูกเท่าที่ควร ความรู้สึกเหล่านี้ไม่ใช่ความผิดปกติของคุณแม่เลยค่ะ แต่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกายอย่างรวดเร็ว ประกอบกับการพักผ่อนที่ไม่เพียงพอ ความเครียดจากการต้องเลี้ยงดูสมาชิกใหม่ และบางครั้งก็อาจมาจากการขาดการสนับสนุนจากคนรอบข้าง

ความเศร้าหลังคลอดเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้ และมีวิธีรับมืออย่างเข้าใจ

• เข้าใจก่อนว่ามันคืออะไร: มีความแตกต่างระหว่าง Postpartum Blues (อารมณ์เศร้าหลังคลอดชั่วคราว) ซึ่งมักจะหายไปเองภายใน 2 สัปดาห์ กับ Postpartum Depression (ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด) ซึ่งรุนแรงกว่าและอาจต้องการการดูแลรักษาจากผู้เชี่ยวชาญ การแยกแยะความแตกต่างนี้จะช่วยให้คุณแม่รู้ว่าเมื่อไหร่ที่ควรขอความช่วยเหลือเพิ่มเติม
• บอกและขอความช่วยเหลือจากคนใกล้ชิด: หลังคลอดคือเวลาที่คุณแม่ต้องการการสนับสนุนมากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นคุณพ่อ คุณตาคุณยาย หรือเพื่อนสนิท การแบ่งเบาภาระเล็กๆ น้อยๆ เช่น ให้ช่วยดูแลลูกช่วงที่คุณแม่ได้พักผ่อน หรือช่วยงานบ้าน จะช่วยลดความกดดันได้มาก
• พักผ่อนให้เพียงพอ…เท่าที่จะทำได้: การอดนอนยิ่งทำให้แย่ลง พยายามงีบหลับเมื่อลูกหลับ ถึงแม้จะเป็นช่วงเวลาสั้นๆ ก็ยังดี
• กินอาหารดีๆ…บำรุงทั้งกายและใจ: การเลือกทานอาหารที่มีประโยชน์จะช่วยฟื้นฟูร่างกายและส่งผลดีต่ออารมณ์ของคุณแม่ด้วยค่ะ
• ระบายความรู้สึก…อย่าเก็บไว้คนเดียว: พูดคุยกับคนที่คุณไว้ใจ ไม่ว่าจะเป็นคุณพ่อ เพื่อนสนิท หรือแม้แต่คุณแม่คนอื่นๆ ที่ผ่านประสบการณ์เดียวกัน การได้ระบายออกมาจะช่วยให้รู้สึกดีขึ้นมากค่ะ
• ปรึกษาแพทย์…เมื่อคุณรู้สึกไม่ไหว: หากอาการไม่ดีขึ้นเลย หรือรู้สึกว่าตัวเองมีอาการรุนแรงขึ้น เช่น มีความคิดอยากทำร้ายตัวเองหรือลูก อย่าลังเลที่จะปรึกษาแพทย์ทันทีนะคะ การได้รับคำแนะนำและการรักษาที่ถูกต้องจะช่วยให้คุณผ่านพ้นช่วงเวลานี้ไปได้อย่างปลอดภัย

3. กังวลเรื่องนมแม่

คุณแม่ผ่าคลอดมักมีคำถามมากมาย เกี่ยวกับเรื่องการให้นมบุตร ไม่ว่าจะเป็น “น้ำนมจะมาไหม?” “กลัวลูกกินไม่อิ่ม” ไปจนถึง “เจ็บแผลแล้วจะให้นมยังไง?” ความรู้สึกหลังผ่าคลอด เหล่านี้เป็นเรื่องปกติมากค่ะ เพราะการให้นมหลังผ่าคลอดอาจมีความท้าทายบางอย่างที่แตกต่างจากการคลอดธรรมชาติเล็กน้อย

คุณแม่หลายคนกังวลว่าน้ำนมจะมาน้อยหรือมาช้ากว่าปกติ นั่นเป็นเพราะร่างกายต้องฟื้นตัวจากการผ่าตัด ทำให้การเริ่มให้นมอาจล่าช้าออกไปเล็กน้อย ความเจ็บปวดบริเวณแผลก็อาจทำให้คุณแม่จัดท่าให้นมลำบาก ไหนจะความเครียดที่ส่งผลต่อน้ำนมอีก และบางครั้งความเข้าใจผิดๆ เกี่ยวกับการให้นมก็ยิ่งเพิ่มความกดดันให้คุณแม่ค่ะ

การผ่าคลอดไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อการให้นมบุตระ คุณแม่ให้นมลูกได้แน่นอน แค่ต้องรู้เคล็ดลับและอดทนอีกนิด

• เริ่มให้นมเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้: ทันทีที่คุณแม่และลูกน้อยพร้อม แพทย์และพยาบาลจะช่วยสนับสนุนให้คุณแม่ได้ให้ลูกดูดเต้าค่ะ การดูดกระตุ้นตั้งแต่เนิ่นๆ เป็นหัวใจสำคัญที่จะช่วยให้ร่างกายผลิตน้ำนม
• อย่าลังเลที่จะขอคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ: พยาบาล หรือผู้ให้คำปรึกษาด้านนมแม่ จะสอนเทคนิคการเข้าเต้าที่ถูกต้อง และช่วยคุณแม่หาวิธีจัดท่าให้นมที่สบายที่สุดสำหรับคุณแม่ผ่าคลอด เช่น ท่านอนให้นม หรือการใช้หมอนให้นม
• ดื่มน้ำให้พอ และกินอาหารบำรุงน้ำนม: ร่างกายที่ผลิตน้ำนมต้องการน้ำมากกว่าปกติค่ะ ดื่มน้ำเปล่าเยอะๆ และเลือกทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น แกงเลียง หัวปลี อินทผลัม จะช่วยส่งเสริมการสร้างน้ำนมได้ดี
• ความสม่ำเสมอคือหัวใจ: ยิ่งลูกดูดบ่อยเท่าไหร่ ร่างกายก็จะยิ่งผลิตน้ำนมออกมามากขึ้นเท่านั้นค่ะ พยายามให้ลูกดูดนมตามความต้องการ ไม่ต้องกังวลเรื่องปริมาณในช่วงแรก
• รับมือกับเต้านมคัดด้วยการประคบ: หากรู้สึกเต้านมคัดตึง การประคบอุ่นเบาๆ ก่อนให้นมหรือบีบน้ำนมออกเล็กน้อย จะช่วยให้รู้สึกสบายขึ้นและน้ำนมไหลเวียนดีขึ้นค่ะ

4. เสียใจที่ไม่ได้คลอดธรรมชาติ

คุณแม่ผ่าคลอดมักรู้สึกผิด หรือเสียใจที่ไม่ได้คลอดธรรมชาติอย่างที่วาดฝันไว้ บางคนอาจรู้สึกเหมือนตัวเองล้มเหลว เปรียบเทียบตัวเองกับคุณแม่คนอื่นๆ ที่คลอดเองได้ และเก็บความรู้สึกเหล่านี้ไว้เงียบๆ

การผ่าคลอดคือทางเลือกที่ปลอดภัย และหลายครั้งมันคือสิ่งที่ดีที่สุดเพื่อชีวิตน้อยๆ และตัวคุณแม่เอง

• เข้าใจว่าการผ่าคลอดคือการตัดสินใจที่สำคัญเพื่อความปลอดภัย: คุณหมอเลือกวิธีการผ่าคลอดก็ต่อเมื่อประเมินแล้วว่านี่คือหนทางที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับทั้งคุณแม่และลูกน้อยในครรภ์ ไม่ว่าจะเป็นกรณีฉุกเฉิน หรือมีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ การตัดสินใจนี้คือการปกป้องชีวิตที่สำคัญที่สุดสองชีวิตค่ะ
• อย่าเปรียบเทียบตัวเองกับใคร: การคลอดลูกแต่ละครั้งมีเรื่องราวและความท้าทายที่เป็นเอกลักษณ์ คุณแม่ทุกคนต่างก็มีเส้นทางการคลอดที่ไม่เหมือนกัน การเปรียบเทียบกับผู้อื่นไม่ได้ช่วยให้คุณรู้สึกดีขึ้น แต่กลับเพิ่มแรงกดดันโดยไม่จำเป็นค่ะ
• โฟกัสที่ผลลัพธ์ ลูกน้อยที่แข็งแรงปลอดภัย: ไม่ว่าลูกจะออกมาด้วยวิธีไหน สิ่งสำคัญที่สุดคือการที่ลูกน้อยของคุณปลอดภัยและแข็งแรงอยู่ในอ้อมแขนของคุณแล้ว นั่นคือความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของคุณแม่ค่ะ
• พูดคุยกับแพทย์เพื่อความเข้าใจที่ชัดเจน: หากคุณแม่ยังคาใจกับเหตุผลของการผ่าคลอด อย่าลังเลที่จะสอบถามแพทย์อีกครั้ง การได้ทำความเข้าใจกระบวนการและเหตุผลอย่างถ่องแท้ จะช่วยให้คุณคลายปมในใจได้มาก
• มองหากลุ่มสนับสนุนจากคุณแม่ที่ผ่าคลอดเหมือนกัน: การได้พูดคุย แบ่งปันประสบการณ์กับคุณแม่ที่เคยผ่านการผ่าคลอดมาเหมือนกัน จะช่วยให้คุณรู้สึกว่าไม่ได้โดดเดี่ยว และได้รับกำลังใจจากคนที่เข้าใจความรู้สึกของคุณจริงๆ

5. กังวลเรื่องรูปร่างหลังคลอด

นอกจากความเจ็บปวดและการดูแลลูกแล้ว อีกหนึ่งความรู้สึกที่วนเวียนในใจคุณแม่ผ่าคลอดคือ “ความไม่มั่นใจในรูปร่างหลังคลอด” คุณแม่อาจยืนอยู่หน้ากระจกแล้วรู้สึกแปลกใจกับรูปร่างที่เปลี่ยนไป กังวลกับรอยแผลเป็นบนหน้าท้อง หรือผิวแตกลายที่เกิดขึ้น และบางครั้งอาจรู้สึกว่าตัวเองไม่สวยงามหรือสมบูรณ์แบบเหมือนเดิม

ความรู้สึกหลังผ่าคลอด เหล่านี้เกิดขึ้นได้จริง และไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจเลยค่ะ ร่างกายของคุณแม่ผ่านการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ตลอดเก้าเดือนของการตั้งครรภ์ และยังต้องฟื้นตัวจากการผ่าตัดอีก ไหนจะภาพสวยๆ ของคุณแม่ในสื่อโซเชียลที่อาจทำให้เราเผลอไปเปรียบเทียบกับตัวเอง สิ่งเหล่านี้ล้วนส่งผลต่อความรู้สึกของคุณแม่ได้ทั้งนั้น

การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นคือหลักฐานของความรักและการเสียสละอันยิ่งใหญ่

• ให้เวลากับร่างกายได้ฟื้นตัวอย่างเต็มที่: การกลับมามีรูปร่างที่คุ้นเคยนั้นต้องใช้เวลาค่ะ ไม่มีทางลัดใดๆ ที่จะทำให้ทุกอย่างกลับไปเป็นเหมือนเดิมในชั่วข้ามคืน จงอดทนและใจดีกับตัวเอง
• หันมาโฟกัสที่การดูแลตัวเองจากภายใน: เลือกทานอาหารที่มีประโยชน์เพื่อฟื้นฟูร่างกายและให้พลังงานในการเลี้ยงลูก และเมื่อร่างกายพร้อม แพทย์จะแนะนำให้ออกกำลังกายเบาๆ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรง การดูแลสุขภาพองค์รวมจะส่งผลดีต่อความรู้สึกมั่นใจของคุณเอง
• ดูแลแผลผ่าตัดอย่างดีที่สุด: การดูแลแผลให้สะอาด แห้ง และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด จะช่วยให้แผลหายเร็วและลดโอกาสการเกิดแผลเป็นนูน ซึ่งจะช่วยให้คุณสบายใจขึ้นได้
• ยอมรับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น: รอยแผลเป็นและผิวแตกลาย อาจเป็นเหมือนเครื่องหมายของการเดินทางที่ยิ่งใหญ่ คุณได้สร้างชีวิตน้อยๆ ขึ้นมาด้วยร่างกายนี้ ซึ่งเป็นเรื่องที่มหัศจรรย์และน่าภาคภูมิใจที่สุด จงยอมรับและชื่นชมร่างกายของคุณที่ทำหน้าที่ได้อย่างสมบูรณ์แบบ
• พูดคุยกับคุณพ่อ: การเปิดใจพูดคุยกับคนรักถึงความรู้สึกกังวลใจ จะช่วยให้คุณได้รับความเข้าใจ การสนับสนุน และกำลังใจ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญมากในช่วงเวลาที่คุณกำลังปรับตัวกับภาพลักษณ์ใหม่ของตัวเอง

ความรู้สึกหลังผ่าคลอด ไม่ว่าจะเป็นความเจ็บปวด ความเศร้า หรือความกังวล เหล่านี้เป็นเรื่องปกติที่แม่ผ่าคลอดหลายคนเจอ คุณแม่ไม่ได้เผชิญความรู้สึกเหล่านี้เพียงลำพัง และหากมีข้อกังวลใดๆ อย่าลังเลที่จะปรึกษาคุณหมอนะคะ

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

5 ข้อควรระวังหลังผ่าคลอด พฤติกรรมที่ทำให้คุณแม่ฟื้นตัวช้า

ผ่าคลอด กินน้ำเย็นได้ไหม เครื่องดื่มแบบไหนเหมาะสำหรับแม่ผ่าคลอด!

ผ่าคลอด น้ำหนักลงยากจริงไหม? เคล็ดลับง่ายๆ ให้คุณแม่กลับมาหุ่นเป๊ะ!

มีข้อสงสัยเรื่องการตั้งครรภ์ หรือมีคำถามเรื่องการเลี้ยงลูกหรือเปล่าคะ? ติดตามอ่านบทความ หรือสอบถามสิ่งที่คุณอยากรู้ผ่านแอปของเราได้เลย ดาวน์โหลด theAsianparent แอปพลิเคชัน ทั้ง IOS และ Android ได้แล้ววันนี้!

Follow us on: