มั่นใจเกินร้อย จะถอยยังไง? 5 เคล็ดลับ สอนลูกให้กล้ายอมรับความผิดพลาด

ความผิดพลาด เป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของทุกคน ที่ต้องเผชิญกับความผิดพลาดในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง เช่น ทำของเล่นเพื่อนพัง เล่นกีฬาแล้วแพ้ หรือเข้าใจผิดกับเพื่อน แต่ปัญหาคือ เมื่อทำผิดแล้วกลับไม่กล้ายอมรับผิด อ้างไม่รู้ไม่เห็น หรืออ้างเป็นความผิดคนอื่น หากเด็กไม่ได้รับการสอนให้เข้าใจและยอมรับความผิดพลาด โตขึ้นไปอาจกลายเป็นคนที่แพ้ไม่เป็น และโทษทุกอย่างนอกจากตัวเอง เราจึงมีวิธี สอนลูกให้กล้ายอมรับความผิดพลาด ไม่ให้ความมั่นใจ กลายเป็นภัยทำร้ายตัวเอง มาฝาก

มั่นใจเกินร้อย จะถอยยังไง?

การเลี้ยงลูกให้มีความมั่นใจในตัวเองเป็นสิ่งที่ดี แต่การที่เด็กที่มีความเชื่อมั่นในความคิดและการตัดสินใจของตนเองอย่างมาก จนกระทั่ง ไม่เปิดใจรับฟังความคิดเห็นหรือคำแนะนำของผู้อื่น แต่มักจะยึดมั่นในความคิดของตนเองเป็นหลัก และมองว่าความคิดของตนเองนั้นถูกต้องเสมอนั้นอาจส่งผลกระทบต่อชีวิตตนเองในวัยผู้ใหญ่ได้ค่ะ

ผลกระทบระยะยาว จากนิสัย “มั่นใจเกินร้อย”

• พลาดโอกาสเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ

เด็กที่ไม่เปิดใจรับฟัง จะพลาดโอกาสในการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ จากผู้อื่น เพราะจะยึดติดอยู่กับความรู้และประสบการณ์เดิม ๆ ทำให้พัฒนาตนเองได้ช้ากว่าที่ควรจะเป็น หรืออาจไม่พัฒนาเลยก็ได้ นอกจากนี้ เด็กอาจไม่กล้าลองสิ่งใหม่ ๆ เพราะกลัวว่าจะไม่ได้ผลลัพธ์ตามที่ตนเองคาดหวังไว้

• มีปัญหากับคนรอบข้าง

การไม่รับฟังและยึดมั่นในความคิดของตนเอง อาจทำให้เด็กมีปัญหากับเพื่อนและคนรอบข้าง อาจถูกมองว่าเป็นคนดื้อรั้น เอาแต่ใจ และไม่ใส่ใจความรู้สึกของผู้อื่น ซึ่งนำไปสู่ความขัดแย้งและไม่มีใครคบ

• พลาดโอกาสในการเติบโต

การไม่ยอมรับความผิดพลาดและไม่เปิดใจเรียนรู้จากผู้อื่น จะขัดขวางการพัฒนาตนเองในด้านต่าง ๆ เด็กจะไม่สามารถมองเห็นจุดบกพร่องของตนเอง และไม่สามารถปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้นได้ ทำให้พลาดโอกาสในการเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีวุฒิภาวะและมีความเข้าใจโลกอย่างรอบด้าน

5 เคล็ดลับ สอนลูกให้กล้ายอมรับความผิดพลาด “ล้มได้…แพ้เป็น”

สิ่งสำคัญของการ สอนลูกให้กล้ายอมรับความผิดพลาด คือ การสร้างสภาพแวดล้อมที่ลูกรู้สึกปลอดภัยที่จะลองผิดลองถูก และเรียนรู้จากประสบการณ์เหล่านั้น

1. สร้างบรรยากาศที่ปลอดภัยต่อการทำผิดพลาด

• บอกลูกว่าความผิดพลาดเป็นเรื่องธรรมชาติและเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้

แม้แต่ผู้ใหญ่เองก็เคยผ่านประสบการณ์เหล่านี้มาแล้ว ยกตัวอย่างง่าย ๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น “ตอนแม่หัดทำอาหารใหม่ ๆ ก็เคยทำไหม้เหมือนกัน” หรือ “ตอนพ่อหัดขี่จักรยาน ก็เคยล้มหลายครั้งกว่าจะทรงตัวได้” การทำให้ลูกเห็นว่าความผิดพลาดเป็นเรื่องปกติ จะช่วยลดความกลัวและความกังวลเมื่อพวกเขาทำผิดพลาด

• แสดงความเข้าใจและให้กำลังใจเมื่อลูกทำผิดพลาด แทนการตำหนิ

เมื่อลูกทำผิดพลาด สิ่งแรกที่คุณพ่อคุณแม่ควรทำ คือการควบคุมอารมณ์และแสดงความเข้าใจ เช่น “ไม่เป็นไรนะลูก มันเกิดขึ้นได้” หรือ “หนูคงเสียใจมากใช่ไหม” การตำหนิหรือลงโทษทันที จะทำให้ลูกรู้สึกแย่ กลัวการทำผิดซ้ำ และไม่กล้าเปิดใจพูดคุยถึงสิ่งที่เกิดขึ้น 

• ให้ความสำคัญกับความพยายามและความตั้งใจของลูก มากกว่าผลลัพธ์ที่ออกมาเพียงอย่างเดียว

เช่น หากลูกสอบได้คะแนนไม่ดี แทนที่จะตำหนิ ลองถามว่า “หนูได้พยายามอ่านหนังสืออย่างเต็มที่แล้วใช่ไหม?” หรือ“ครั้งหน้าเราลองหาวิธีอ่านหนังสือที่เหมาะกับหนูมากขึ้นไหม?” การให้ความสำคัญกับกระบวนการ จะช่วยให้ลูกเรียนรู้ที่จะไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค และเห็นคุณค่าของความพยายาม

2. สอนให้ยอมรับความรับผิดชอบ

• เมื่อเกิดปัญหา ชวนลูกพูดคุยถึงสิ่งที่เกิดขึ้นและบทบาทของตัวเองในเหตุการณ์นั้น

แทนที่จะถามว่า “ใครทำ?” ลองถามว่า “เกิดอะไรขึ้นบ้าง?” และชวนลูกคิดว่าตัวเองมีส่วนเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์นั้นอย่างไร เช่น “หนูคิดว่าหนูมีส่วนทำให้ของเล่นพังตรงไหนบ้าง?” จะช่วยให้ลูกได้ทบทวนการกระทำของตนเอง

• สอนให้กล่าวคำว่า “ขอโทษ” อย่างจริงใจ

สอนให้ลูกเข้าใจความหมายของการขอโทษ และกล่าวคำนี้ด้วยความรู้สึกผิดจริง ๆ ไม่ใช่แค่พูดตามมารยาท อธิบายว่าการขอโทษเป็นการแสดงความสำนึกผิดต่อสิ่งที่ทำ และเป็นการแสดงความเคารพต่อความรู้สึกของผู้อื่น

ให้โอกาสลูกได้แก้ไขสิ่งที่ทำผิดพลาดด้วยตัวเอง (ภายใต้การดูแล)

เมื่อลูกทำผิดพลาดและส่งผลกระทบต่อผู้อื่น หรือต่อสิ่งของ ให้โอกาสลูกได้มีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหา เช่น หากทำน้ำหก ก็ให้ช่วยเช็ด หรือหากทำของเล่นเพื่อนพัง ก็ให้ช่วยซ่อมแซม (ถ้าทำได้) การได้ลงมือแก้ไข จะช่วยให้ลูกรู้สึกว่าตนเองสามารถจัดการกับความผิดพลาดได้ และเป็นการเรียนรู้ผลของการกระทำของตนเอง

3. ปลูกฝังทัศนคติเชิงบวกต่อความล้มเหลว

• อธิบายว่าทุกความล้มเหลวมีบทเรียนซ่อนอยู่

ลองชวนลูกวิเคราะห์ว่าจากความผิดพลาดครั้งนี้ พวกเขาได้เรียนรู้อะไรบ้าง และจะสามารถนำบทเรียนนี้ไปปรับปรุงในครั้งต่อไปได้อย่างไร

• ยกตัวอย่างบุคคลที่ประสบความสำเร็จแม้เคยล้มเหลวมาก่อน

เล่าเรื่องราวของนักวิทยาศาสตร์ นักกีฬา หรือบุคคลที่มีชื่อเสียงที่เคยล้มเหลวซ้ำแล้วซ้ำเล่า แต่ไม่ยอมแพ้และเรียนรู้จากความผิดพลาด จนประสบความสำเร็จในที่สุด ตัวอย่างเหล่านี้จะช่วยสร้างแรงบันดาลใจและเปลี่ยนมุมมองของลูกต่อความล้มเหลว

• สอนให้มองหาบทเรียนและข้อดีจากความผิดพลาด

ฝึกให้ลูกมองความผิดพลาดในมุมที่แตกต่างออกไป เช่น “ถึงแม้ว่าเราจะแพ้เกมนี้ แต่เราก็ได้เรียนรู้เทคนิคใหม่ ๆ จากทีมคู่แข่งนะ” หรือ “ถึงแม้ว่าเค้กที่เราทำจะไม่สวย แต่รสชาติก็ยังอร่อยอยู่เลย” การมองหาข้อดีจะช่วยลดความรู้สึก negative ต่อความผิดพลาด

4. ฝึกทักษะการแก้ปัญหา

• เมื่อเกิดปัญหา ชวนลูกคิดหาวิธีแก้ไข แทนที่จะเข้าไปช่วยทันที

กระตุ้นให้ลูกใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการหาทางออกจากปัญหาด้วยตนเอง โดยคุณพ่อคุณแม่สามารถเป็นเพียงผู้ให้คำแนะนำหรือตั้งคำถามนำทาง เช่น “เราลองทำแบบนี้ดูไหม?” หรือ “มีวิธีอื่นอีกไหมที่เราจะลองได้?”

• สนับสนุนให้ลูกลองผิดลองถูกและเรียนรู้จากประสบการณ์

ปล่อยให้ลูกได้ทดลองวิธีการแก้ปัญหาที่คิดค้นขึ้น แม้ว่าอาจจะไม่ใช่วิธีที่ดีที่สุดในครั้งแรก การได้ลงมือทำและเห็นผลลัพธ์ด้วยตนเอง จะเป็นการเรียนรู้ที่มีค่ามากกว่าการบอกให้ทำตามเพียงอย่างเดียว

5. สอนให้เปิดใจรับฟังความคิดเห็นผู้อื่น

• สอนให้ลูกเคารพความคิดเห็นที่แตกต่าง

อธิบายว่าทุกคนมีความคิดและมุมมองที่แตกต่างกัน การรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นจะช่วยให้เราได้เรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ และมองโลกได้กว้างขึ้น

• กระตุ้นให้ลูกถามคำถามและเรียนรู้จากผู้อื่น

สอนให้ลูกกล้าที่จะถามเมื่อไม่เข้าใจ หรือเมื่อต้องการข้อมูลเพิ่มเติม สนับสนุนให้ลูกเรียนรู้จากประสบการณ์และความรู้ของคนรอบข้าง

• เป็นแบบอย่างที่ดีในการรับฟังและเปิดใจต่อความคิดเห็นของลูก

คุณพ่อคุณแม่ควรเป็นผู้ฟังที่ดีและแสดงความเคารพต่อความคิดเห็นของลูก แม้ว่าบางครั้งจะไม่เห็นด้วยก็ตาม การทำเช่นนี้จะช่วยให้ลูกซึมซับและนำไปปฏิบัติตาม

คนเราจะมีวิธีรับมือกับความผิดพลาดแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับการฝึกฝนค่ะ สอนให้ลูกกล้ายอมรับความผิดพลาด และเรียนรู้จากความล้มเหลว เป็นสิ่งที่ต้องใช้เวลา ความเข้าใจ และกำลังใจ เพื่อให้ลูกเข้มแข็งที่จะเผชิญกับปัญหา ปรับปรุงตัวเอง และก้าวข้ามทุกอุปสรรคไปให้ได้ โดยไม่ให้ความมั่นใจเกินร้อย ย้อนกลับมาเป็นภัยทำร้ายตัวเอง

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

20 สิ่งที่ควรสอนลูกสาว ก่อนที่จะโตเป็นผู้ใหญ่ บทเรียนชีวิตสำหรับลูกสาวยุคใหม่

วิธีสอนลูก เรื่องการคบเพื่อน ป้องกันลูกเดินทางผิด เพราะกลัวเพื่อนไม่คบ

วิธีเลี้ยงลูกให้มี Self-esteem ไม่ยอมให้ใครรังแก และไม่เอาเปรียบใคร