ทารกมีอาการท้องเสีย งอแง คุณพ่อคุณแม่เป็นกังวลเรื่องของมื้อนมของลูก ทารกท้องเสียต้องหยุดกินนมแม่ไหม กลัวว่านมแม่จะทำให้ลูกอาการหนักกว่าเดิมหรือไม่ แต่รู้หรือไม่ว่า นมแม่นั้นเป็นแหล่งสารอาหารที่สำคัญ ที่สามารถช่วยบรรเทาอาการท้องเสียของทารกน้อยได้
ทารกท้องเสีย ดูยังไง ?
ลูกในวัยทารกที่ไม่สามารถสื่อสารได้โดยตรงผ่านคำพูดเหมือนกับคนในวัยอื่น อาจเป็นปัญหาต่อผู้ปกครองได้ จึงเป็นหน้าที่ผู้ปกครองที่ต้องคอยดูแล หรือสังเกตความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับทารก โดยสามารถสังเกตอาการที่สำคัญได้ ดังนี้
- ทารกมีอาการงอแง ร้องไห้ไม่ยอมหยุด ถึงจะปลอบหรืออุ้มก็ยังไม่นิ่งเหมือนที่เคย
- เมื่อให้กินนม หรือกินอาหารใด ๆ จะอาเจียนออกมาทุกครั้ง หรือไม่ยอมกิน
- ริมฝีปากของทารกแห้ง และสังเกตเห็นกระหม่อมหน้าบุ๋มลงไป
- ทารกมีอาการซึม ไม่ค่อยตอบสนอง หรือไม่ตอบสนองเลย
- ทารกถ่ายอุจจาระบ่อย เฉลี่ยอาหารมักจะเกิดขึ้นทุก 2 หรือ 3 ชั่วโมง
- อุจจาระของทารกจะมีลักษณะเป็นมูก หรือมีเลือดปนออกมาด้วย
- มีปริมาณการปัสสาวะลดน้อยลง หรือไม่ปัสสาวะเลยมากกว่า 6 – 8 ชั่วโมง
- ทารกจะมีอาการดูอ่อนแรง หรือดูอ่อนเพลีย
สำหรับในวัยอื่นที่โตกว่าทารกจะสามารถสังเกตอาการได้ง่ายกว่า อีกทั้งผู้ที่มีอาการท้องเสียมักรู้ตัวอยู่แล้ว เพราะอาการที่ชัดเจน คือ การถ่ายบ่อย ถ่ายเหลว จนรู้สึกอ่อนแรง อย่างไรก็ตามในเด็กเล็กอาจไม่เข้าใจว่าตนเองท้องเสีย ผู้ปกครองจึงควรคอยช่วยดู ช่วยสังเกตอีกแรง
บทความที่เกี่ยวข้อง : ลูกท้องเสียจากน้ำนมแม่ ทารกถ่ายบ่อย จนก้นแดง ทั้งที่กินนมแม่อย่างเดียว
วิดีโอจาก : เด็กทารก Everything Channel
ทารกท้องเสียต้องหยุดกินนมแม่ไหม ?
การให้นมแม่ในทารกนั้นยังสามารถให้นมลูกกินต่อไปได้ แต่ยังมีข้อจำกัดอยู่ คือ หากเด็กทารกมีอาการท้องเสียรุนแรง หรือมากกว่า 5 ครั้ง / วัน ควรปรึกษากับแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการให้นมลูก เบื้องต้นคุณแม่สามารถเพิ่มความปลอดภัยให้กับทารกได้ด้วยการปั๊มเอานมส่วนต้นออกมาเก็บไว้ก่อน และให้ลูกกินนมส่วนท้ายแทน การทำแบบนี้จะทำให้ทารกได้รับนมแม่ที่มีปริมาณของน้ำตาลแล็กโทส (Lactose) ลดน้อยลง ทำให้ไม่เสี่ยงเกิดการกระตุ้นอาการท้องเสีย
ดังนั้นหากไม่มีความจำเป็นจริง ๆ ไม่ควรหยุดให้นมแม่ เพราะนมแม่เป็นแหล่งอาหารสำคัญสำหรับทารกที่ยังทานอย่างอื่นไม่ได้ กรณีที่ทารกมีอาการรุนแรง หรือมีอาการที่น่ากังวล ห้ามหาทางให้นมแบบอื่นด้วยตนเอง แต่ควรปรึกษากับแพทย์ก่อน เพราะอาการท้องเสียของทารกมีสาเหตุการเกิดได้จากทั้งไวรัส และแบคทีเรีย ซึ่งอาจส่งผลต่ออาหาร หรือการให้นมด้วย
ทำไมทารกท้องเสียจึงยังต้องกินนมแม่อย่างต่อเนื่อง ?
ตามที่ได้กล่าวไปว่าไม่ควรหยุดให้นมหากไม่จำเป็นจริง ๆ ซึ่งต่างจากความเชื่อของหลายคนที่คิดว่าเมื่อตนเองท้องเสียจะเลี่ยงการกินนมกล่อง แต่กับทารกนั้นแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง ธรรมชาติสร้างให้อาหารเพียงอย่างเดียวของทารกตัวน้อย คือ นมแม่ ซึ่งแน่นอนว่านมแม่มีทุกอย่างนอกจากความอิ่ม ยังสามารถช่วยป้องกัน หรือรักษาความผิดปกติที่เกี่ยวกับเด็กได้ด้วย เนื่องจากในนมแม่มี IgG, Macrophage, Lysozyme, Lactoferrin และ LPR เป็นต้น
สารอาหารที่กล่าวมานี้มักพบในน้ำนมแม่เท่านั้น และมีหน้าที่ช่วยบรรเทาอาการท้องเสียของทารกได้ด้วย ทำให้เยื่อบุลำไส้ฟื้นตัว และกลับมาทำหน้าที่ย่อย รวมถึงดูดซึมสารอาหารได้ดีขึ้น ดังนั้นถึงแม้ทารกจะท้องเสียคุณแม่ยังควรให้นมต่อไปได้ ไม่ต้องหยุด แต่ต้องให้อย่างถูกวิธีด้วยการให้นมส่วนท้ายนั่นเอง
บทความที่เกี่ยวข้อง : วิธีรับมือเมื่อเด็กทารกท้องเสีย และการป้องกันเบื้องต้น ที่แม่ต้องรู้
ทารกท้องเสีย ทําอย่างไร ลูกท้องเสียให้กินอะไรดี ?
นอกจากการให้นมกับทารกที่ยังต้องให้ต่อไป สำหรับเด็กที่โตขึ้นมา และเริ่มทานอาหารตามวัยได้แล้ว สามารถทานอาหารที่ย่อยได้ง่าย เช่น ข้าวต้ม หรือโจ๊กใส่เนื้อสัตว์เล็กน้อย ประกอบกับกินข้าวต้มผสมเกลือ, ข้าวบด, เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน หรือกล้วยบด เป็นต้น ผู้ปกครองต้องมั่นใจว่ามื้ออาหารของลูกน้อยที่โตขึ้นมาต้องสามารถย่อยได้ง่าย เพื่อให้ร่างกายของลูกน้อย สามารถย่อยสลายนำสารอาหารมาเป็นพลังงานให้กับร่างกาย ทดแทนพลังงานที่สูญเสียไปในช่วงท้องเสียได้เป็นอย่างดี
นอกจากนี้เพื่อบรรเทาอาการยังสามารถให้ลูกทานน้ำเกลือแร่ประเภท ORS (Oral rehydration salt) ผงละลายเกลือแร่ ปริมาณ 50 – 100 มิลลิลิตร / น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยพยายามป้อนให้ลูกน้อยทานเรื่อย ๆ พยายามให้ทานจนหมดภายใน 4 ชั่วโมง หลังจากชงเกลือแร่ นอกจากนี้หากลูกทานนมชงแล้ว ไม่ได้ทานนมแม่ สามารถลดปริมาณของนมที่ชงลงครึ่งหนึ่ง และให้ทานเกลือแร่ ORS อีกครึ่งแทนได้ โดยต้องมีระยะห่างกัน 2 ชั่วโมง ห้ามกินต่อเนื่องกัน
การเลือกนมผสม นมชงให้ปลอดภัยกับทารก
การเลือกนมผสม นมชงให้กับทารกที่มีปัญหาเรื่องของนมแม่ในขณะนั้น คุณแม่ควรเลือกนมผงให้ใกล้เคียง หรือคล้ายกับนมแม่มากที่สุดเพื่อจะได้ไม่มีปัญหาต่อระบบขับถ่าย หากไม่มั่นใจควรปรึกษากับแพทย์ก่อน เช่น นมถั่วเหลือง เหมาะสำหรับทารกที่แพ้นมวัว หรือมีปัญหาเรื่องระบบขับถ่าย, นมแพะ เหมาะสำหรับเด็กที่แพ้นมวัว หรือทารกที่มีประวัติภูมิแพ้ และนมชนิดพิเศษ ใช้สำหรับทารกเพียงชั่วระยะเวลาหนึ่งที่มีภาวะเจ็บป่วย เป็นต้น แต่ถ้าลูกมีปัญหาสุขภาพควรเลือกใช้ตามคำแนะนำของแพทย์จะปลอดภัยที่สุด
นอกจากนี้หากคุณแม่กำลังมองหานมสำหรับทารกคลอดก่อนกำหนด นมชนิดนี้จะเพิ่มโปรตีนวิตามิน และแร่ธาตุให้กับทารกได้มากขึ้น โดยเฉพาะไขมันและคาร์โบไฮเดรต มีความเหมาะสมสำหรับทารกที่คลอดก่อนกำหนด และมีน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม เมื่อทารกมีน้ำหนักมากกว่า 2,500 กรัมแล้ว จึงสามารถให้นมตามปกติได้
วิดีโอจาก : โค้ชเลิศพร สอนแม่และเด็ก
อาหารที่ควรเลี่ยงเมื่อทารกท้องเสีย
เปลี่ยนมาให้อาหารทั้งหมดที่ไม่ใช่นมแม่เป็นสิ่งที่ไม่ควรทำ เพราะจะยิ่งทำให้ทารกขาดสารอาหารที่สำคัญ ที่สามารถหาได้จากนมแม่เท่านั้น, เลี่ยงน้ำที่มีรสหวานจัด ถึงแม้จะเป็นน้ำผัก ผลไม้ก็ตาม, ไข่, นมวัว, เลี่ยงการกินอาหารที่มีใยอาหารสูง และห้ามกินยาฆ่าเชื้อเองถ้าไม่จำเป็น ต้องมีข้อบ่งชี้ หรือเป็นการจ่ายยาจากหมอเท่านั้น ยิ่งถ้าหากทารกมีอาการหนักขึ้น ตามอาการของทารกที่เราให้สังเกตไป เช่น มีอาการซึม, อ่อนเพลีย หรือไปจนถึงอาการชัก เป็นต้น ไม่ควรรักษาด้วยตนเองเด็ดขาด ไม่ควรทำตามคนอื่นบอก หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับอาหารสำหรับเด็กท้องเสีย ผู้ปกครองควรพาทารกไปพบแพทย์เพื่อรับคำแนะนำ และรับการรักษาจะดีที่สุด
สำหรับคำถามที่ว่า “ทารกท้องเสียกี่วันหาย” โดยปกติแล้วทารกที่มีอาการท้องเสียเพียงเล็กน้อย สามารถหายได้เอง เพียงให้รับนมแม่ต่อเนื่อง หรือปรับการทานอาหารให้เหมาะสมสำหรับเด็กเล็ก อย่างไรก็ตามการคอยสังเกตเฝ้าระวังอาการที่รุนแรงเป็นสิ่งที่สำคัญ หากเกิดสัญญาณอันตรายใด ๆ จะได้พาไปพบแพทย์ได้ทัน
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :
โรคที่เกิดขึ้นในวัยทารก โรคยอดฮิตในหมู่เด็กมีอะไรบ้าง พ่อแม่จะรู้ได้ไงว่าลูกป่วย
ลูกสะอึกบ่อย เกิดจากอะไร ? วิธีหยุดทารกไม่ให้สะอึก ทำอย่างไร ?
โรคหน้าหนาว ต้องระวังลูกป่วย ทารก เด็กเล็ก เสี่ยงโรคร้าย แถมมีโรคแทรกซ้อนรุนแรงถึงชีวิต !