วิธีเลือกหนังสือสำหรับเด็ก พ่อแม่ควรเลือกแบบไหน ให้เหมาะกับพัฒนาการแต่ละช่วงวัย

วิธีเลือกหนังสือสำหรับเด็ก แต่ละช่วงวัย

วิธีเลือกหนังสือสำหรับเด็ก ให้เกมาะกับลูกน้อยแต่ละช่วงวัย เนื่องจากว่าเด็กแต่ละวัยจะมีพัฒนาการที่แตกต่างกัน เช่น พอถึงวัยหนึ่งเด็กจะเรียนรู้การจดจำ การเล่าเรื่อง การสัมผัส หรือการอ่าน การสะกดได้ เมื่อลูกน้อยได้อ่านหนังสือที่เหมาะกับพัฒนาการในช่วงนั้น ก็เหมือนกับการติดความเร็วให้เด็กสามารถพัฒนาการกระบวนการเรียนรู้ได้อย่างรวดเร็วมากยิ่งขึ้นนั่นเองค่ะ คราวนี้เรามาดูกันดีกว่าว่าลูกน้อยของคุณพ่อคุณแม่ ควรเลือกซื้อหนังสือแบบไหนให้ลูกดีนะ

หนังสือภาพสำหรับวัยทารก 0- 18 เดือน

เด็กวัยนี้ จะมีสนใจภาพที่มีใบหน้าของคน ภาพที่มีสีสันอย่างชัดเจน และชอบฟังเสียงเป็นจังหวะ หากพ่อแม่อยากให้ลูกน้อยมีความคุ้นเคยกับหนังสือ หรืออยากฝึกให้เด็กรักการอ่านตั้งแต่เด็กๆ แนะนำให้เลือกหนังสือที่มีบทร้องเล่น (Nursery Rhymes) และคำที่เป็นจังหวะคล้องจอง เพราะจะสามารถดึงความสนใจของเด็กได้ดีค่ะ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง 6-12 เดือน เด็กๆ จะเริ่มทำความเข้าใจกับภาพ แทนการใช้วัตถุค่ะ

สำหรับเด็กช่วงวัย 9 เดือน จะมีพฤติกรรมพิเศษขึ้นมา คือ จะพยายามช่วยพ่อแม่หรือผู้ใหญ่เปิดหนังสืออ่าน ดังนั้น หนังสือที่เหมาะกับหนูน้อยวยนี้จะเป็นหนังสือประเภทบอร์ดบุ๊ค เพราะจะทำให้เด็กสามรถเปิดหนังสือได้ง่ายขึ้นค่ะ ทั้งยังเป็นการพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็กได้ดีอีกด้วยนะ

มาถึงวัย 12 เดือน วัยนี้จะเริ่มที่จะชี้นู้นชี้นี่ อาจมีการนำมือตีที่ภาพบ้าง (แม่ๆ เคยสังเกตกันไหมค่ะ) หรือว่าจะมีการพูดซ้ำเสียงที่ได้ยิน ดังนั้น หนังสือที่เหมาะกับหนูน้อยช่วงวัยนี้ จะเป็นหนังสือที่มีภาพเหมือนเสมือนของจริงที่พบเห็นในชีวิตประจำวัน มีคำกลอนสั้นๆ และสนุก สามารถอ่านให้ฟังได้วันละหลายๆครั้ง

วิธีเลือกหนังสือสำหรับเด็ก ในแต่ละช่วงวัย

หนังสือภาพสำหรับเด็กวัย 2-3 ขวบ

เมื่อเด็กมีอายุย่างเข้าสู่วัย 2 ขวบ เด็กวัยนี้จะเริ่มมีพัฒนาการด้านการพูดมากขึ้น เด็กจะสามารถพูดเป็นคำได้ ฉะนั้น หนังสือที่เหมาะกับเด็กช่วงวัยนี้จะเป็นพวกหนังสือที่มีข้อความง่ายๆ เพราะต้องเน้นการสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับคำศัพท์พื้นฐาน แต่ถ้ามีภาพที่สื่อกับคำเหล่านั้นด้วยก็จะทำให้เด็กเห็นภาพและสามารถเชื่อมโยงเด็กให้เข้าใจกับความหมายของคำมากขึ้นค่ะ

สำหรับเด็กวัย 2 ขวบเริ่มแสดงออกถึงความรู้สึกและความต้องการของตัวเอง เริ่มจดจำหนังสือภาพ เกี่ยวกับประจำวัน เกี่ยวกับสัตว์และสิ่งของ เนื้อหาเป็นเรื่องราวสั้นๆ ภาษาที่มีจังหวะคล้องจอง ก็ยังดูดใจเด็ก

ส่วนเด็กวัย 3 ขวบ เริ่มสื่อสารสิ่งที่ต้องการ อยากรู้อยากเห็น ชอบตั้งคำถาม เด็กวัยนี้รับทุกสิ่งที่เห็นและได้ยิน จึงควรเลือกเรื่องที่มีเนื้อหาง่ายๆ และเป็นตัวแบบ (Model) การอยู่ร่วมกันในสังคม การเป็นเพื่อนที่ดี ฯลฯ การส่งเสริมพฤติกรรมเชิงบวก หรือคุณลักษณะพึงประสงค์ของสังคม ไม่ใช้ความรุนแรง ไม่แสดงถึงการเป็นศัตรู ควรเลือกหนังสือที่สั้นเพียงพอที่จะอ่านให้จบในครั้งเดียว และเป็นเรื่องที่มีการผูกเรื่องตอนจบแบบมีความสุข ไม่มีการพลัดพรากจากพ่อแม่

วิธีเลือกหนังสือสำหรับเด็กแต่ละช่วงวัย

หนังสือภาพสำหรับเด็กวัย 4-6 ปี

ช่วงวัยนี้ยังสนุกกับเรื่องเล่า นิทานที่เขารู้เรื่องอยู่แล้ว ยังชอบฟังเรื่องเดิมซ้ำๆ มีความสามารถในการฟังหนังสือที่ยาวขึ้น มักจะจำคำจากหนังสือที่ชอบ และ “อ่าน” ออกเสียงได้ เหมือนว่าอ่านหนังสือออก โดยใช้ภาพเป็นตัวช่วย (Clues) ในการจำคำ

วัย 4 ขวบ เริ่มเรียนรู้จดจำสัญลักษณ์ที่เป็นตัวอักษร มีความสามารถทางภาษาและพัฒนาอย่างรวดเร็ว หนังสือภาพวัยนี้ ควรมีโครงเรื่องง่ายๆ เชิงจินตนาการมากขึ้น ภาพในหนังสือจะช่วยให้เด็กวาดภาพในสมองได้ง่ายขึ้น ซึ่งคือ พลังจินตนาการและความคิดริเริ่มที่จะกลายเป็นพลังเรียนรู้พลังสร้างสรรค์จากการอ่านหนังสือต่อไปในอนาคต

วัย 5 ขวบ เริ่มควบคุมภาษาตัวเองได้ พูดเข้าใจชัดเจนขึ้น เริ่มเข้าใจเงื่อนไขของ “เวลา-อดีต-ปัจจุบัน” เข้าใจโครงสร้างของเรื่อง อยากรู้ข้อมูลต่างๆ มากมาย ด้วยการตั้งคำถาม “ทำไม” เพราะอะไร

วัย 6 ขวบ กำลังพัฒนาในการแยกระหว่างเรื่องจริง (fact) กับเรื่องฝัน (fantasy) ได้มากขึ้น แต่ยังมีจินตนาการที่สูงมาก เริ่มคิดแก้ปัญหาเองได้ เริ่มเข้าใจความคิดและความรู้สึกที่แตกต่างของผู้อื่น เด็กจะสนุกกับความพยายามที่จะอ่านหนังสือด้วยตัวเอง เพื่อแสดงให้ผู้ใหญ่เห็นความสามารถและชื่นชม ต้องการให้ผู้ใหญ่พอใจ วัยนี้ชอบเรื่องราวที่สนุกและเรื่องเล่าที่ยาวขึ้น บางคนยังเพลิดเพลินกับเรื่องเดิมที่ชอบอีกนานนับปี

ที่มา: กรมอนามัย

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ:

แจกฟรี!! หนังสือนิทานสำหรับเด็ก ทั้งภาษาไทย-ภาษาอังกฤษ โหลดเลย

สร้างทักษะแห่งอนาคตด้วยการให้ลูกฟัง “นิทานดนตรี”

งานวิจัยเผย: คุณพ่อเป็นนักเล่านิทานก่อนนอนที่เก่งกว่าคุณแม่