แพ้นมวัวเฉียบพลัน ผื่นแดงเต็มตัว บรรเทาอาการอย่างไร

แพ้นมวัวเฉียบพลัน บรรเทาอาการอย่างไร คุณพ่อคุณแม่จะทราบได้อย่างไร ว่าลูกแพ้นมวัว เราไปดูกันค่ะ ว่ามีวิธีการทดสอบ การแพ้นมวัวเฉียบพลัน อย่างไรบ้าง รวมไปถึงการทดการแพ้ การรักษาเมื่อลูกแพ้นมวัว และอาหารจากนมวัวที่คุณพ่อคุณแม่ควรหลีกเลี่ยง

ทำไมถึงแพ้นมวัว

การได้รับนมผสมหรืออาหารอื่น ๆ ที่ต่างจากนมแม่ที่เป็นโปรตีนแปลกปลอม อาจเสี่ยงต่อการเกิดการแพ้อาหาร เนื่องจากโปรตีนแปลกปลอมเหล่านี้ไม่ถูกย่อยหรือทำลาย โดยเฉพาะเด็กวัย 4-6 เดือนแรกที่เยื่อบุทางเดินอาหาร ระบบภูมิคุ้มกัน และระบบน้ำย่อยต่าง ๆ ยังไม่แข็งแรง โปรตีนดังกล่าวจึงเข้าสู่ร่างกายได้มาก ประกอบกับความเสี่ยงทางพันธุกรรม ประวัติภูมิแพ้ในครอบครัว เป็นเหตุให้เด็กเล็ก ๆ เกิดอาการแพ้โปรตีนนมวัวได้ง่าย นอกจากนี้ค่านิยมในการบริโภคนมวัวปริมาณมาก หรือการงดนมวัวไปเลย ในช่วงตั้งท้องและช่วงให้นมบุตร อาจเป็นอีกหนึ่งปัจจัยเสี่ยงทำให้ลูกแพ้นมวัว

แพ้นมวัวเฉียบพลัน รู้ได้อย่างไรว่าแพ้

อาการของภูมิแพ้เด็กที่เป็นจะแสดงอาการออกไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่ว่าเด็กแพ้มากน้อยแค่ไหน โดยเฉพาะเด็กที่มีประวัติ หรือคุณพ่อคุณแม่เป็นภูมิแพ้อยู่แล้ว อาการแพ้อาจจะเป็นหนักมากกว่าคนที่ไม่มีโรคประจำตัว

อาการแพ้ ที่พบบ่อยที่สุดในเด็กเล็ก

• ผื่นภูมิแพ้ ผิวหนังอักเสบ ส่วนใหญ่จะเกิดบริเวณใบหน้า โดยเฉพาะที่แก้มทั้ง 2 ข้าง
• อาจมีผื่นขึ้นที่ด้านนอกแขน ข้อศอก ข้อมือ ข้อพับแขนขา หัวเข่า ข้อเท้า หรือตามลำตัว ซึ่งเกิดขึ้นจากการอักเสบของผิวหนัง ถ้าเป็นมากก็มีตุ่มน้ำ และหรือน้ำเหลืองเยิ้มออกมา
• ในเด็กที่โตขึ้นมาหน่อยผื่นแพ้จะไม่ขึ้นที่หน้าแล้ว มักจะขึ้นตามบริเวณที่มีรอยย่น เช่น รอบคอ ข้อพับ แขน ข้อศอก หลังเข่า หรือขึ้นที่มือและเท้า โดยผื่นจะสมดุลทั้งซ้าย-ขวา และมีอาการคันมาก ผิวหนังมักแห้งและสากไปทั่ว ๆ ตัว มีการอักเสบแดงเรื้อรัง เป็น ๆ หาย ๆ

การแพ้โปรตีนนมวัว ไม่ได้แสดงอาการทางผิวหนังอย่างเดียว บางรายมีอาการอาเจียนมากหลังทานนม หรือมีอาการระบบทางเดินหายใจ คล้ายอาการภูมิแพ้อากาศหรือเป็นหวัดเรื้อรัง เด็กจะไอมาก หายใจเร็ว จนหน้าอกยุบ/ซี่โครงบาน เวลาหายใจก็มีเสียงวี้ด ๆ เหมือนอาการแสดงของโรคหอบหืดได้ ในรายที่แพ้แบบเฉียบพลันหลังทานนมวัวภายใน 1-4 ชั่วโมง จะมีอาการ ผื่นรอบปาก ผื่นลมพิษ หน้าบวม อาเจียนมาก น้ำมูกไหล ไอ หอบ ทันที หรือแพ้รุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้

บทความที่เกี่ยวข้อง : แพ้นมวัวเฉียบพลัน ผื่นแดงเต็มตัว บรรเทาอาการอย่างไร

การทดสอบอาการ การแพ้นมวัว

• จากประวัติ

แพทย์จะขอให้จดบันทึกรายการอาหารและระยะเวลาที่เกิดอาการช่วงเวลา 1-2 สัปดาห์ เพื่อช่วยในการวินิจฉัย เพราะการเกิดปฏิกิริยาหลังรับประทานอาหารเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เช่น ชนิดของอาหารที่สงสัย ระยะเวลาหลังจากรับประทานอาหารจนเกิดอาการ ความรุนแรงของอาการ ประวัติอาการที่สงสัยแพ้อาหารนั้น ๆ มาก่อน หรือบางคนมีอาการเรื้อรัง เป็น ๆ หาย ๆ

• การทำทดสอบทางผิวหนัง (Skin prick test)

เป็นการทดสอบที่น่าเชื่อถือมากที่สุด โดยเฉพาะการแพ้แบบเฉียบพลัน เพราะสามารถสอดคล้องกับอาการได้ดีและวิธีการตรวจนี้เป็นวิธีที่นิยมที่สุด ต้องงดรับประทานยาแก้แพ้ทุกชนิดอย่างน้อย 10 วัน ก่อนทำการทดสอบ หรือหากรับประทานยากลุ่มอื่นเป็นประจำต้องปรึกษาแพทย์ก่อนนัดทำทดสอบเสมอ

• การเจาะเลือด

เพื่อตรวจหาแอนติบอดี้ต่ออาหารแต่ละชนิด เป็นการตรวจที่มีความแม่นยำและน่าเชื่อถือใกล้เคียงกับการทำทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง สำหรับวิธีนี้ใช้ในกรณีที่ไม่สามารถทำการทดสอบทางผิวหนังได้ เช่น คนที่มีประวัติการแพ้อย่างรุนแรง คนที่มีผื่นมากและไม่มีผิวหนังปกติมากพอในการทำทดสอบทางผิวหนัง หรือคนที่มีประวัติแพ้ถั่วลิสงชนิดรุนแรง (anaphylaxis) ที่มีอาการแพ้รุนแรงจากการทำทดสอบทางผิวหนัง

หากลูกแพ้นมวัวควรทำอย่างไร

เลี่ยงการรับประทานนมวัวและผลิตภัณฑ์ที่มีโปรตีนจากนมวัวทุกชนิด ทั้งนี้ มีความเป็นไปได้ว่าผู้ที่แพ้นมวัวอาจไม่แพ้นมที่ผ่านการแปรรูปแล้ว เช่น นมที่เป็นส่วนประกอบในอาหารที่ผ่านการอบ หรือ โยเกิร์ต เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ควรปรึกษาแพทย์ว่าอาหารชนิดใดบ้างที่ควรหลีกเลี่ยง

ในกรณีที่เผลอรับประทานอาหารจากนมวัวจนมีอาการแพ้ หากไม่รุนแรงมาก อาจบรรเทาอาการได้ด้วยยาแก้แพ้ ส่วนผู้ที่มีอาการหายใจลำบากหรือเผชิญอาการแพ้รุนแรงอื่น ๆ อาจจำเป็นต้องใช้การฉีดยาแบบฉุกเฉิน ซึ่งเด็กที่เสี่ยงมีอาการแพ้รุนแรง ผู้ปกครองอาจต้องพกยาอิพิเนฟรินชนิดฉีดติดตัวไว้ตลอดเวลา เพื่อป้องกันเหตุฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้น

แพ้โปรตีนนมวัวรักษาอย่างไร

การรักษาประกอบด้วยการรักษาตามอาการแสดงต่าง ๆ ร่วมกับการรักษาด้านโภชนาการซึ่งควรได้รับคำแนะนำโดยแพทย์

• ให้อาหารที่ไม่มีนมวัว ผลิตภัณฑ์จากนมวัวเป็นส่วนผสม
• ให้อาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการและปลอดภัย
• หลังจากผู้ป่วยมีอายุครบ 1 ปี และอาการดีแล้วอย่างน้อย 6 เดือน อาจพิจารณาทำการทดสอบดูการตอบสนองของผู้ป่วยหลังงดและทานนมวัว (oral food challenge) ทุก 6 เดือน
• การเลือกนมเพื่อรักษาโรคแพ้โปรตีนนมวัวในทารก ขึ้นกับอายุ ลักษณะการแพ้และระดับความรุนแรงของอาการ

ทารกและเด็กเล็กที่เลี้ยงด้วยนมแม่อย่างเดียว

• ให้นมแม่ต่อไปและให้แม่งดนมวัว ผลิตภัณฑ์จากนมวัว และอาหารที่มีโปรตีนจากนมวัว
• ดูแลให้แม่ได้รับแคลเซียมให้เพียงพอ (800 มก./วัน)จากอาหารอย่างเดียวหรือเสริมยาเม็ดแคลเซียม
• ถ้าอาการไม่ดีขึ้นให้พิจารณาทบทวนการวินิจฉัยโรคอื่น หรือผู้ป่วยอาจแพ้อาหารชนิดอื่นด้วย
• กรณีมารดาไม่สามารถงดนมวัวได้ อาจพิจารณาให้ผู้ป่วยรับประทานนมสูตรสำหรับรักษาโรคแพ้โปรตีนนมวัว

ทารกและเด็กที่เลี้ยงด้วยนมผสม

เลือกนมที่ไม่มีโปรตีนนมวัวทดแทนนมผสมที่ทารกและเด็กได้รับ โดยพิจารณาจากความรุนแรงของอาการ อายุของผู้ป่วย ค่าใช้จ่าย การเข้าถึงนม และรสชาติ

บทความที่เกี่ยวข้อง : ลูก แพ้นมวัว ดูแลอย่างไร ไม่ขาดสารอาหารสำคัญ

วิธีปฏิบัติตัวเมื่อแพ้นมวัว

การแพ้นมวัวก็เหมือนการแพ้อาหารชนิดอื่น ๆ ที่ไม่สามารถรักษาให้หายได้ แต่ด้วยการหลีกเลี่ยงนมและอาหารที่ประกอบจากนมทั้งหลาย จะช่วยลดความกังวลใจ ไม่ต้องทรมานจากอาการแพ้อีกต่อไป

อาหารจากนมวัวที่ควรหลีกเลี่ยง มีดังนี้

• นมวัวทุกชนิด รวมถึงนมผงและนมข้นจืด
• เนย ไขมันเนย
• ครีม ซาวร์ครีม
• คัสตาร์ด พุดดิ้ง โยเกิร์ต
• ไอศกรีม ไอศกรีมเชอร์เบท เจลาโต้
• ชีส และอาหารทุกชนิดที่ประกอบด้วยชีส
• หางนม ซีเรียล
• ขนมอบต่าง ๆ เช่น ขนมปัง คุกกี้ แคร็กเกอร์ เค้ก
• หมากฝรั่ง ลูกอมครีม ช็อกโกแลต และคาราเมล
• ครีมเทียม มาร์การีน
• นมจากมอลต์
• มันฝรั่งบด น้ำสลัด
• เนื้อบรรจุกระป๋องหรือแปรรูป แฮม
• สารแต่งกลิ่นเนย สารแต่งกลิ่นชีส

ถ้าลูกแพ้นมวัวควรระมัดระวังเป็นพิเศษหากต้องรับประทานอาหารนอกบ้าน พยายามสอบถามถึงส่วนประกอบที่นำมาปรุงทุกครั้ง เพราะแม้จะเป็นเพียงเนยที่ทาบนสเต๊ก หรืออาหารที่ปรุงด้วยการนำไปจุ่มนม ก็อาจทำให้แพ้ได้ อ่านฉลากอาหารเสมอ ควรมองหาคำที่บ่งบอกถึงส่วนประกอบจากนม เช่น คาเซอีน เวย์ แล็กโทเฟอร์ริน แล็กโตโกลบูลิน แล็กตัลบูมิน หรือสังเกตส่วนผสมที่สะกดขึ้นต้นด้วยคำว่าแล็ก เช่น แล็กโทส แล็กเตท เป็นต้น สามารถดื่มนมถั่วเหลือง นมข้าวโอ๊ต หรือนมอัลมอนด์ ที่เปี่ยมคุณค่าทางสารอาหาร อุดมด้วยแคลเซียมและวิตามินดี หรือรับประทานอาหารอื่น ๆ เช่น ไอศกรีม ช็อกโกแลต หรือโยเกิร์ต ที่ไม่ผสมนมวัวได้

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ :

10 อันดับ นมสูตร 4 ที่ดีที่สุดสำหรับเด็กวัยหัดเดิน 2-3 ปีเป็นต้นไป

โรคแพ้ถั่วปากอ้า โรคพร่องเอนไซม์ G6PD คืออะไร อันตรายกับลูกแค่ไหน

โรคภูมิแพ้อาหาร แพ้อาหาร คืออะไร สาเหตุ วิธีป้องกัน และการรักษา

ที่มา : phyathai, nakornthon, pobpad