ลูกถ่ายเป็นสีดำ หลังจากคลอดได้ไม่นานมีความผิดปกติไหม ? เมื่อไหร่ลูกจะมีการขับถ่ายปกติ และการขับถ่ายของเด็กแบบไหนที่ผู้ปกครองต้องพึงระวัง หากมีความสงสัยเรื่องสีของอุจจาระเด็กทารก บทความนี้พร้อมให้คำตอบกับคุณแล้ว
ลูกถ่ายเป็นสีดำ สีเข้ม หรือขี้เทาคืออะไร ?
ขี้เทา ( meconium) คือ อุจจาระของทารกในครรภ์นั่นเอง แม้ว่าทารกน้อยจะไม่ได้ทานอาหารใด ๆ ก็ตาม แต่สิ่งที่ลงไปอยู่ในลำไส้ของเจ้าหนูก็คือ น้ำคร่ำ การกลืนน้ำคร่ำที่ประกอบด้วยเซลล์ผิวหนัง ขน เยื่อบุของทางเดินอาหาร และสารที่สร้างมาจากทางเดินอาหารของทารกเอง คือ พวกน้ำย่อย น้ำดี ซึ่งมีสีเขียวเข้มออกดำปะปนกับมูกในลำไส้จึงมีลักษณะเหนียวข้น
ทารกแรกเกิดจะถ่ายขี้เทาหลังคลอดภายใน 2 – 3 วันแรก สีของขี้เทาที่ออกมานั้นจะมีลูกถ่ายเป็นสีดำ ออกสีเขียวเข้มคล้ำ ๆ และดูเหนียว เป็นอุจจาระชุดแรกของลูกซึ่งช่วยจับสารเหลือง บิลลูลิน (Billirubin) ออกมาด้วย จึงช่วยป้องกันไม่ให้ทารกตัวเหลือง จากนั้นลักษณะอุจจาระจะค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลือง จากการที่ทารกเริ่มกินนมและมีแบคทีเรียในลำไส้ปรับเปลี่ยนสีของสารประกอบของน้ำดีเป็นสีเหลือง
ความสำคัญของการตรวจพบขี้เทา ได้แก่ การตรวจพบขี้เทาในน้ำคร่ำก่อนการคลอดเพราะอาจแสดงถึงการมีภาวะการขาดออกซิเจนในทารกในครรภ์ได้ ซึ่งหากเกิดกรณีเช่นนี้คุณหมอต้องดูแลอย่างใกล้ชิดเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่ตามมาได้แก่ การหายใจเอาน้ำคร่ำที่มีขี้เทาเข้าไปในปอดขณะอยู่ในครรภ์ และเกิดภาวะปอดอักเสบหลังคลอด เพราะอาจทำให้ทารกเสียชีวิตได้
วิดีโอจาก : เด็กทารก Everything Channel
ถ่ายขี้เทา บอกถึงอะไร
- ทารกส่วนใหญ่จะถ่ายขี้เทาหลังคลอด แต่ประมาณ 10 – 20 % จะมีการถ่ายขี้เทาตั้งแต่อยู่ในท้อง ถือเป็นเรื่องปกติ แสดงถึงลำไส้กำลังพัฒนาการทำงานให้เป็นปกติ
- กรณีที่ทารกถ่ายขี้เทาขณะยังอยู่ในครรภ์นั้น น้ำคร่ำที่มีขี้เทาปนอยู่นั้น จะกลายเป็นสิ่งแวดล้อมที่ไม่ดี เพราะทารกจะสูดหายใจเอาน้ำคร่ำที่มีขี้เทาปนอยู่เข้าไปในปอด ส่งผลให้มีปัญหาการหายใจหลังคลอดได้ ที่เรียกว่า”เด็กสำลักขี้เทา”(meconium aspiration syndrome, MAS)
- สำลักขี้เทา คือ การที่ทารกดูดกลืนน้ำคร่ำที่มีขี้เทาปะปนเข้าไป ทำให้ทารกบางคนจะเหนื่อยง่าย แต่ให้ออกซิเจนก็จะหายใจดีขึ้นจนปกติ แต่สำหรับทารกบางคนที่มีภาวะหายใจติดขัดรุนแรงจนต้องใช้ท่อช่วยหายใจ อาจจะกลายเป็นโรคปอดเรื้อรังต่อไป แต่พบได้ไม่มากนะคะ เพียงแค่ 5 % เท่านั้น อย่าเพิ่งกังวลไปค่ะ
ลำดับขั้นอุจจาระหลังถ่ายขี้เทาแล้ว
1. อุจจาระทารก สีขี้เทาปนเหลือง
เกิดขึ้นช่วง : 2-3 วันแรกหลังคลอด
ลักษณะ : อุจจาระสีเหลืองนิ่ม ปนเหนียว อุจจาระจะข้นน้อยลง
จำนวนครั้งต่อวัน : 1-2 ครั้ง
2. อุจจาระสีเหลือง
เกิดขึ้นช่วง : หลังจาก 4 วันแรกคลอดเป็นต้นไป
ลักษณะ : สีเหลืองเป็นเนื้อเนียน ซึ่งหลังจากนี้ไปหากลูกกินนมแม่ลักษณะอุจจาระจะเป็นสีเหลืองแบบนี้
จำนวนครั้งต่อวัน : 3-4 ครั้ง บางคนอึทุกครั้งที่กินนมแต่จะค่อย ๆ ลดจำนวนลงเมื่ออายุครบเดือน
3. อุจจาระสีเหลืองมัสตาร์ด
เกิดขึ้นช่วง : 3 เดือนแรก สาเหตุเกิดจากการที่ลูกกินนมไม่เกลี้ยงเต้า ทำให้กินนมบ่อยและอุจจาระบ่อย ซึ่งไม่ใช่อาการผิดปกติและคุณแม่ สามารถแก้ไขได้ด้วยการกินนมให้เกลี้ยงเต้า หรือกินนมให้นานขึ้นที่เด็กกินนมบ่อย
ลักษณะ : สีเหลืองมัสตาร์ดออกส้ม อุจจาระเละ มีฟอง เพราะมีลมในกระเพาะอาหารและที่ก้นลูกจะแดงเพราะลูกอุจจาระบ่อย
จำนวนครั้งต่อวัน : ตามจำนวนมื้อนม
4. อุจจาระสีเขียว
เกิดขึ้นช่วง : เมื่อลูกกินนมผสม ซึ่งสีอุจจาระจะขึ้นอยู่ชนิดของนมด้วยหรือเกิดกรณีที่แม่กินผักใบเขียว บางชนิดก็เป็นได้
ลักษณะ : สีเขียว คุณแม่ไม่ต้องกังวลหากลักษณะอุจจาระเป็นก้อนถือว่ายังปกติอยู่ค่ะ
จำนวนครั้งต่อวัน : 1-2 ครั้ง
5. อุจจาระสีเหลืองปนเขียว
เกิดขึ้นช่วง : เมื่อลูกกินนมได้น้อยและมักเกิดจากการที่ลูกดูดนมผิดท่า เมื่อหัวนมยืดไม่ดีทำให้กลไกการพุ่งของน้ำนมออกมาน้อย แก้ด้วยการให้ลูกดูดนมถึงลานนม
ลักษณะ : สีเหลืองปนเขียว
จำนวนครั้งต่อวัน : 1-2 ครั้ง
ลักษณะและจำนวนครั้งของการถ่ายอุจจาระนี้ไม่ได้กำหนดตายตัวนะคะ เป็นเพียงการประมาณคร่าว ๆ เท่านั้น เพราะยังมีปัจจัยอื่น ๆ เข้ามาเกี่ยวข้องกับการถ่ายอุจจาระของลูกค่ะ อย่างไรก็ตามคุณแม่ควรดูลักษณะ หรือสีของอุจจาระและอาการของลูกไปก่อน เพราะหากสุขภาพโดยรวมยังดีอยู่และลูกไม่มีโรคประจำตัว ก็ไม่ต้องกังวลไปนะคะ
ข้อสังเกตอุจจาระที่ผิดปกติของทารก
- มีมูกเลือดปน เกิดจากอาจจะเกิดจากน้ำมูกที่ลูกกลืนลงไปเมื่อกินนม มีเลือดปน และมีกลิ่นบูดเน่าหรือมีกลิ่นคาว เกิดจากลูกอาจมีแผลที่ร่องก้น หรืออาจจะเกิดจากอาการแพ้โปรตีนในอาหารของแม่หรือลูก รวมไปถึงอาจจะมีเลือดไหลจากลำไส้
- มีน้ำปนมาก เกิดจากการที่แม่อาจจะกินยาปฏิชีวนะระหว่างที่ให้นมลูก
- หลังจากทารกคลอดออกมา 3-4 วันแล้ว แต่ลูกยังอึเป็นขี้เทาอยู่แสดงว่า ลูกกินนมไม่เพียงพอหรืออาจจะดูดนม ไม่ถูกวิธีซึ่งควรแก้ไขเรื่องการดูดนมแม่ ด้วยการจัดท่าทางที่เหมาะสม
- เมื่อลูกอายุ 1 เดือน จะเริ่มอุจจาระเพียงวันละ 1 ครั้งเท่านั้น แต่หากลูกถ่าย 2-3 วันต่อครั้งแล้วอุจจาระยังเป็นสีปกติเหมือนเมื่อทุกครั้งที่ผ่านมา ไม่เหลว หรือแข็งจนเกินไป ก็ถือว่าปกติอยู่ค่ะ ในบางครั้งเด็กที่กินนมแม่อาจจะถ่ายทุก 2-3 วัน ถ้าลักษณะอุจจาระปกติก็ไม่ต้องกังวลค่ะ
ลูกถ่ายเป็นสีดำตั้งแต่แรกเกิด หรือมีสีเข้มอาจเป็นเรื่องที่แปลกใหม่ สำหรับคุณพ่อคุณแม่บางคน อย่างไรก็ตามสีอุจจาระของลูกสามารถบอกอะไรเราได้หลายต่อหลายอย่างมากกว่าที่เราคิด จึงจำเป็นจะต้องหมั่นสังเกตอยู่เรื่อย ๆ ด้วยนั่นเอง
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
12 ลักษณะอุจจาระทารก อึของเบบี๋แต่ละแบบบอกอะไรคุณแม่ได้บ้าง
ลูกอึแข็ง ถ่ายยาก ลูกอุจจาระแข็ง อุจจาระไม่ออก ทําไงดี วิธีแก้ เด็กท้องผูก
สีอุจจาระ ทารก แต่ละสีบอกอะไรได้บ้าง อุจจาระแบบไหน ที่ผิดปกติกับลูก
ที่มาข้อมูล : si.mahidol th.mamypoko