ฉีดวัคซีนให้เด็ก ดียังไง ทำไมเด็ก ๆ ควรได้รับการฉีดวัคซีน
ทำความรู้จัก “วัคซีน” คืออะไร?
วัคซีน คือ วัตถุทางชีวภาพ ซึ่งผลิตขึ้นเพื่อใช้กระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันโรค ปัจจุบันวัคซีนมีอยู่ 3 กลุ่มด้วยกัน คือ วัคซีนชนิดเชื้อเป็น หรือ เชื้อมีชีวิตอ่อนฤทธิ์, วัคซีนชนิดเชื้อตาย, และท็อกซอยด์ หรือ วัคซีนที่ใช้ป้องกันโรคจากพิษของเชื้อโรคค่ะ
ทำไมเด็กต้องฉีดวัคซีน ?
เนื่องจาก การสร้างภูมิคุ้มกันโรคด้วยวัคซีนนั้น เป็นกลวิธีในการป้องกันโรคที่มีประสิทธิภาพสูง และคุ้มค่ามากที่สุด ประเทศต่าง ๆ จึงใช้วัคซีนเป็นเครื่องมือที่ช่วยสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ใช้ในการป้องกัน และควบคุมโรคติดต่อที่เป็นปัญหาสำคัญและมีอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ สำหรับประชากรทุกเชื้อชาติ
หมอขอยกตัวอย่างโรคติดต่อร้ายแรงในอดีต เช่น ไข้ทรพิษ หรือฝีดาษ นะคะ โรคนี้เคยเป็นโรคติดต่อร้ายแรงในอดีต มีผู้เสียชีวิตมากมาย จนในปัจจุบัน มีความกลัวว่าจะมีการนำเชื้อนี้ มาใช้เป็นอาวุธชีวภาพในสงคราม ปัจจุบันสามารถกวาดล้างจากโลกได้สำเร็จ จนองค์การอนามัยโลกสามารถประกาศการปลอดไข้ทรพิษได้ ก็เพราะการฉีดวัคซีนนั่นเอง
ข้อดี และ ข้อเสียของการฉีดวัคซีนป้องกันโรค มีอะไรบ้าง ?
การฉีดวัคซีน มีข้อดีมากมาย ในการช่วยป้องกันการติดเชื้อต่าง ๆ ที่อาจก่อให้เกิดอันตรายแก่ลูกน้อย อีกทั้งยังมีประโยชน์ต่อสังคม และต่อส่วนรวมด้วยนะคะ เพราะการที่คนในชุมชน ที่อยู่ร่วมกันได้รับวัคซีนชนิดใดชนิดหนึ่งมากกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ โดยประมาณ ของประชากรในชุมชน ก็จะเป็นการสร้างเกราะภูมิคุ้มกันโรคนั้นให้กับคนส่วนน้อยในชุมชน ซึ่งเป็นผู้มีความเสี่ยงสูงในการเกิดโรคติดเชื้อชนิดนั้นแล้วมีอาการรุนแรง แต่มีข้อห้ามในการฉีดวัคซีนด้วยเช่นกัน เช่น เด็กเล็ก อายุไม่อยู่ในเกณฑ์ที่ฉีดวัคซีนนั้นได้ หรือ มีภูมิต้านทานต่ำ ทำให้คนเหล่านี้ปลอดภัยต่อโรคที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีนนั้นไปด้วย โดยที่ไม่ต้องฉีดวัคซีนด้วยตนเอง ซึ่งเราเรียกว่า ภูมิคุ้มกันหมู่ หรือ Herd immunity
สำหรับข้อเสียของการฉีดวัคซีนที่พบบ่อย ข้อเสียที่พบมักเป็นผลข้างเคียงของวัคซีน ที่ไม่รุนแรง เช่น ปวด หรือ บวม บริเวณที่ฉีด มีไข้ต่ำ ๆ ผลข้างเคียงรุนแรง เช่น ผลข้างเคียงทางระบบประสาทและสมอง หรือ ภาวะแพ้รุนแรงจนมีผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือดพบได้น้อยมาก ๆ ส่วนสารเคมีต่าง ๆ ที่อยู่ในวัคซีนตามขั้นตอนการผลิตเพื่อให้วัคซีนคงสภาพได้ดี ในแต่ละขั้นตอนการผลิต ล้วนแต่มีการศึกษาวิจัยแล้วว่า หากใช้ในปริมาณที่เหมาะสม ก็จะไม่ได้ก่อให้เกิดอันตราย ยกเว้นแพ้สารชนิดนั้น ๆ นะคะ
หากลูกไม่ได้รับวัคซีน จะมีผลเสียอย่างไรบ้าง ?
เด็กที่ไม่ได้รับวัคซีน มีโอกาสสูงที่จะเจ็บป่วยจากโรคติดเชื้อต่าง ๆ ที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีน อาจมีภาวะแทรกซ้อนอย่างรุนแรงจากการติดเชื้อได้ และยังมีผลกระทบต่อสังคมรอบข้างด้วย ยกตัวอย่างเช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งเดิมเคยประกาศว่าไม่มีโรคหัดในประเทศแล้วอย่างสิ้นเชิง ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2000 หลังจากมีการต่อต้านการฉีดวัคซีนแพร่หลายตั้งแต่ปี 1998 อย่างต่อเนื่อง ปรากฏว่า ในปีค.ศ. 2014 มีการระบาดของโรคหัดใน 27 รัฐ จากรายงานผู้ป่วยมากถึง 667 ราย !!
ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่ก็คือ ผู้ที่ไม่เคยฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัดมาก่อน บางรายมีอาการรุนแรง โดยเฉพาะในเด็กเล็ก และล่าสุดในสหรัฐอเมริกาก็มีรายงาน ว่ามีการระบาดของโรคไอกรนเพิ่มขึ้นมาอย่างรวดเร็วอีกด้วย ทั้งที่เป็นโรคติดเชื้อที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีน
การที่ไม่ได้รับวัคซีน จะมีผลเสียทั้งต่อตัวเด็กเอง และมีผลกระทบต่อสุขภาพของสังคมส่วนรวม ในฐานะของกุมารแพทย์ หมอขอสนับสนุนให้เด็ก ๆ ทุกคนมีโอกาสได้รับวัคซีนอย่างครบถ้วน เพื่อจะได้แข็งแรง มีภูมิคุ้มกันโรค ไม่เจ็บป่วยจากการติดเชื้อบ่อย ๆ ค่ะ
The Asianparent Thailand เว็บไซต์ข้อมูลคุณภาพและสังคมคุณแม่ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศและเอเชีย เรามีผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารแพทย์ แหล่งความรู้แม่และเด็ก รวมถึงแอพพลิเคชั่น The Asianparent ที่ติดตามการตั้งครรภ์ให้คุณแม่ได้ลงทะเบียนใช้งานฟรี เพื่อติดตามพัฒนาการทารกตั้งแต่ตั้งครรภ์ จนถึงติดตามหลังคลอดที่ครอบคลุมที่สุดและผู้ใช้งานสูงสุดในประเทศไทย นอกจากความรู้ยังมีไลฟ์สไตล์และสื่อมัลติมีเดียหลากหลาย ไม่ว่าสุขภาพแม่และเด็ก โภชนาการแม่และเด็ก กิจกรรมสำหรับครอบครัว
การวางแผนครอบครัวไปจนถึง การดูแลลูก การศึกษา และจิตวิทยาเด็ก The Asianparent เราพร้อมสนับสนุนพ่อแม่ทุกท่าน ให้มีความรู้และมีสุขภาพกายใจเข้มแข็ง เพื่อเสริมสร้างครอบครัวอย่างแข็งแรง
บทความที่น่าสนใจอื่น ๆ
ตารางวัคซีนประจำปี 2559 เช็คเลย!
ตารางวัคซีนสำหรับลูกตั้งแต่แรกเกิดถึงวัยรุ่น
ลูกลืมฉีดวัคซีนทำไงดี? จะต้องทำยังไงดี เลื่อนนัดได้ไหม จะมีผลอะไรรึเปล่า?
ห้าเหตุผลสำคัญ ว่าทำไมลูกของคุณควรได้รับการฉีดวัคซีน (บทความต่างประเทศ)