วัฒนธรรมไทย เป็นสิ่งที่อยู่คู่กับคนไทยมาอย่างยาวนาน และแทรกซึมไปทุกช่วงวัยของการใช้ชีวิตตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน จนเด็ก ๆ หรือลูกน้อยอาจสงสัยแล้วว่า วัฒนธรรมคืออะไร แล้วสำหรับชาวไทยนั้นมีวัฒนธรรมไหนบ้างที่มีความน่าสนใจ และโด่งดังเป็นเอกลักษณ์ไปทั่วโลก
วัฒนธรรมคืออะไร ?
วัฒนธรรม (Culture) คือ ทุกสิ่งทุกอย่างที่มนุษย์คิดค้นขึ้นมาทั้งที่จับต้องได้ และไม่สามารถจับต้องได้ ไม่ว่าจะเป็นศิลปะ, กฎหมาย, ความเชื่อ, ประเพณี, ภาพยนตร์ หรือดนตรี และอื่น ๆ อีกมากมาย อาจกล่าวได้ว่าแทบทุกสิ่งย่างที่เราได้กระทำอยู่ ล้วนมีวัฒนธรรมแทรกซึมอยู่ทุกอย่าง ก่อเกิดให้เป็นเอกลักษณ์ บ่งบอกตัวตนของคนกลุ่มนั้น ชาตินั้น ว่ามีวิถีชีวิตเป็นอย่างไร นอกจากนี้วัฒนธรรมยังมีส่วนช่วยยึดเหนี่ยวจิตใจคน สร้างความเชื่อ และคุมความประพฤติ เพื่อให้คนสามารถอยู่ร่วมกันได้ในสังคมอย่างปกติสุข โดยสามารถแบ่งออกได้ 2 ประเภท ดังนี้
- วัฒนธรรมทางวัตถุ : คือ สิ่งที่สามารถจับต้องได้ เช่น เครื่องใช้ หรือ เครื่องมือต่าง ๆ ที่มีส่วนช่วยในการดำเนินชีวิต และทำให้เกิดวิถีชีวิตในทุก ๆ วัน ไม่ว่าจะเป็นพาหนะต่าง ๆ หรือ รูปแบบที่อยู่อาศัยหลากหลายรูปแบบ สิ่งที่จับต้องเหล่านี้นับว่าเป็นวัฒนธรรมทางวัตถุทั้งหมด
- วัฒนธรรมทางจิตใจ : เป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นถึงความเชื่อ หรือสภาพจิตใจของคนในสังคม ผ่านสิ่งต่าง ๆ ที่ยึดถือกันขึ้นมา เช่น จารีต ประเพณี ศาสนา วรรณคดี ไปจนถึงผลงานศิลปะที่ถูกตีความเพื่อความบันเทิง หรือความเชื่อ เป็นต้น
วิดีโอจาก : StartDee
วัฒนธรรมมีความสำคัญอย่างไรกับคนไทย
วัฒนธรรมไทย มีความสำคัญต่อคนในชาติมากกว่าที่คิด ตั้งแต่วัยเด็กแม้จะจำความไม่ได้ สิ่งที่เราทำ สิ่งที่เราจดจำล้วนแล้วแต่มีวัฒนธรรมเข้ามาเกี่ยวข้องเสมอ แน่นอนว่าหากเป็นเช่นนี้ วัฒนธรรมคงมีความสำคัญกับคนไทย มากกว่าที่เราคิดไว้มาก ได้แก่
- วัฒนธรรมเป็นสิ่งสำคัญที่จะแสดงภาพสะท้อนรูปแบบของวิถีชีวิต และความดีงามของคนไทย ให้กับชนชาติอื่นได้รู้จัก และมองเห็นได้
- การมีวัฒนธรรมที่เหมือนกันบ่งบอกถึงความสามัคคี ทำให้การอยู่ร่วมกันสามารถทำได้ โดยมีสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจเข้าไว้ด้วยกัน
- ช่วยให้เกิดความสงบเรียบร้อยขึ้นในสังคม เพราะโดยธรรมชาติแล้ว วัฒนธรรมมักจะก่อให้เกิดความรัก และความเป็นหนึ่งเดียวกันมากกว่าความขัดแย้ง
- ส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาในสังคมไทย เนื่องจากวัฒนธรรมเป็นสิ่งที่ไม่หยุดนิ่ง และไม่สามารถหยุดพัฒนาได้ ความเปิดกว้างจะทำให้เกิดแนวคิด และการคิดค้นเรื่องใหม่ ๆ ที่น่าสนใจเสมอ
8 วัฒนธรรมไทยโดดเด่นที่เด็ก ๆ ควรรู้
วัฒนธรรมไทยเป็นที่น่าสนใจสำหรับทั้งคนไทยเอง และมีชื่อเสียงออกสู่สายตาชาวต่างชาติไม่น้อยด้วยเช่นกัน สำหรับเด็ก ๆ ที่ต้องการเรียนรู้ วันนี้เราจึงจะพาไปรู้จักวัฒนธรรมที่บ่งบอกถึงความเป็นไทยได้อย่างโดดเด่นกัน
1.การไหว้ / สวัสดี
การไหว้ หรือการสวัสดี เป็นการกระทำที่แสดงถึงความเคารพ ความนอบน้อมต่อบุคคลอื่น ไม่ว่าจะเป็นคนที่อายุมากกว่า หรือน้อยกว่า รวมถึงฐานะทางสังคมที่มีความแตกต่างกัน การสวัสดีหรือการยกมือไหว้จะสามารถลบความแตกต่างนั้นออก แสดงให้เห็นถึงความเท่าเทียม และการให้เกียรติกันเสมอ สิ่งนี้โด่งดังออกไปสู่สายตาของชาวต่างชาติมานานมากแล้ว และเป็นที่จดจำเสมอเวลาที่ชาวต่างชาติพูดถึงคนไทย ก็คงจะมีเรื่องการไหว้ เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้นึกออกถึงความเป็นไทยกันอย่างแน่นอน
2.อาหารไทยรสเผ็ด
อาหารไทยมีชื่อเสียงออกไปหลายต่อหลายเมนู โดยมากจะเป็นอาหารที่มีรสชาติเผ็ดร้อน เช่น ต้มยำกุ้ง, แกงเขียวหวาน, ส้มตำ หรือก๋วยเตี๋ยวเรือ เป็นต้น หากสังเกตดี ๆ อาหารเหล่านี้จะมีสิ่งที่เหมือนกันอยู่หลายอย่างซึ่งสามารถแสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมของคนไทยได้ เช่น การที่คนไทยเป็นคนที่ชอบอาหารที่มีรสชาติเผ็ดผสมเค็ม และถือว่าเป็นวัฒนธรรมการทานอาหารที่ชาวต่างชาติสนใจ เพราะมีไม่กี่ชาติที่นิยมทานอาหารรสเผ็ด หรือจะเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ในวัตถุดิบที่นำมาทำอาหาร โดยเฉพาะเครื่องเทศ ที่สามารถหากันได้อย่างง่ายดายในไทย บางบ้านก็ปลูกเอาไว้รอบบ้าน ต่างจากชาวต่างชาติที่มักจะได้มาจากการซื้อในห้างสรรพสินค้า เป็นต้น
3.ประเพณีต่าง ๆ ในไทย
ประเพณีในประเทศไทย มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงตามรูปแบบความเชื่อ และวัฒนธรรมของแต่ละภูมิภาคในไทย ไม่แตกต่างจากรูปแบบของอาหาร เช่น ภาคกลางแข่งเรือยาว หรือประเพณีทางภาคอีสานแห่นางแมวขอฝน เป็นต้น ประเพณีหลายอย่างแม้แต่คนไทยเองยังไม่รู้จักก็มีอยู่มาก ด้วยประเพณีโบราณหลายอย่างเกิดขึ้นจากความเชื่อของชุมชนเล็ก ๆ และถือเป็นสิ่งที่แปลกตาต่อคนนอกชุมชนอย่างมาก
บทความที่เกี่ยวข้อง : 4 ประเพณีของภาคเหนือ ยึดมั่นแต่โบราณ แหล่งเรียนรู้มรดกแห่งชาติพันธุ์
4.ผ้าไหมไทย
ผ้าไหมไทย หรือ “ราชินีแห่งเส้นใย” ที่เราพบเห็นได้เป็นปกติในภาคเหนือ ที่มีการผลิตอย่างประณีต ยิ่งถ้าหากไม่ได้ใช้เครื่องจักรช่วย เป็นการทำจากท้องถิ่นโดยผู้ที่มีความชำนาญ และมีลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ จะยิ่งเพิ่มมูลค่าให้กับผ้าไหมได้มากขึ้น สำหรับผ้าไหมไทยนั้น โด่งดังจากคุณภาพ และลวดลาย จนปรากฏในเวทีโลกหลายต่อหลายครั้ง บางคนถึงขั้นเก็บสะสมอย่างจริงจัง ทั้งเพื่อเอาไว้ใช้งานด้วย หรือเพื่อเพิ่มมูลค่าตามกาลเวลา ถือเป็นมรดกของชาวเหนือในไทยที่ส่งต่อกันมาอย่างยาวนาน
5.ศิลปะภาพวาดตามผนังวัด
ความสวยงามของสถานที่ท่องเที่ยวไทยนั้นมีอยู่มากมาย แต่จะให้กล่าวถึงสถานที่ซึ่งเต็มไปด้วยเอกลักษณ์ และยังเป็นสิ่งที่บ่งบอกความเชื่อ หรือตัวตนด้านวัฒนธรรมไทยได้เป็นอย่างดี คงหนีไม่พ้นศิลปะสถาปัตยกรรม หรือภาพวาดต่าง ๆ ที่ปรากฏขึ้นในวัดทั่วประเทศ ถือเป็นสิ่งหนึ่งที่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวได้ดี ด้วยความสวยงามจากภาพวาดที่เป็นเอกลักษณ์ ประกอบกับการนำเสนอของแต่ละวัดที่แตกต่างกัน บางวัดอาจเดินทางเข้าถึงยาก แต่ก็เต็มไปด้วยความร่มเย็นและธรรมชาติ นอกจากนี้ยังมีวัตถุ หรือลวดลายไทยต่าง ๆ ที่ตกแต่งโดยรอบที่สำหรับคนไทย คงมองว่าเป็นเรื่องปกติไปแล้ว
6.การยิ้มให้กัน และการนับถือแบบเครือญาติ
การยิ้มทักทายกับคนรู้จัก หรือการยิ้มให้กับคนที่ไม่รู้จักเมื่อเดินผ่าน แสดงถึงความเป็นมิตรต่อบุคคลอื่น เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่หลายชาติมองว่าเป็นสิ่งที่หายาก แต่พบเจอได้ในประเทศไทย นอกจากนี้ยังมีในเรื่องของการนับถือกันของคนไทย โดยเราเป็นชาติที่เรียกผู้อื่น โดยใช้คำศัพท์ที่แสดงให้เห็นถึงความเป็นเครือญาติทั้งที่ไม่รู้จักกัน เช่น “ลุง, ป้า, คุณตา หรือคุณยาย” ซึ่งหากเป็นต่างชาติอาจทดแทนด้วยการเรียกว่า “You” หากไม่รู้จักกัน แล้วค่อยแนะนำตัว จากนั้นก็เรียกชื่อจริงกันทีหลัง
7.ภาษาไทย
สุดท้ายนี้คือภาษาไทย ที่ถูกยกขึ้นมาใช้เป็นภาษาราชการ และใช้อย่างเป็นทางการเพียงประเทศเดียวเท่านั้น เพียงเท่านี้ก็สามารถบอกได้แล้วว่าภาษาไทยเป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมไทยที่มีความสำคัญมากแค่ไหน ด้วยความซับซ้อนของการออกเสียง และคำยืมจากภาษาต่าง ๆ ทำให้ภาษาไทยมีความยากในตัวเอง และเป็นสิ่งที่เราต้องพบเจอในชีวิตประจำวันอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้อย่างแน่นอน
8.มวยไทย
ศิลปะการป้องกันตัวที่โด่งดังไปทั่วโลก เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยที่มีมาแต่โบราณ จนหลายคนเรียกว่าเป็นอาวุธที่รุนแรง จนมีการนำไปปรับปรุงปรับเปลี่ยนให้เป็นมวยรูปแบบต่าง ๆ และนำไปใช้ในการแข่งขันระดับโลก แต่สำหรับคนไทยที่มีความนิยมมวยไทยแท้ ก็ยังสามารถหาดูได้อย่างแพร่หลายตามที่ต่าง ๆ และเป็นที่ยอมรับของชาวต่างชาติ จนมีคนเดินทางมาเรียนรู้กันอย่างไม่ขาดสาย
เมื่อเด็ก ๆ เรียนรู้ไปแล้วก็อย่าลืมช่วยกันสืบสานวัฒนธรรมไทยที่เป็นเอกลักษณ์ให้อยู่ต่อไป หรือดัดแปลงอย่างสร้างสรรค์เพื่อสร้างความน่าจดจำอย่างมีชั้นเชิงต่อไปในอนาคต
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
เปิดประวัติ 4 ประเพณีของภาคกลาง ที่หลายคนต้องเอ๊ะมีด้วยเหรอนี่
ทุกวันนี้ทำไมเด็ก ๆ ต้อง “ท่องสูตรคูณ” ในยุคที่มีเครื่องคิดเลขล้ำสมัย ?
50 คำศัพท์ภาษาไทย ที่คนไทยมักเขียนผิด และลูกควรเรียนรู้ไว้ก่อน
ที่มาข้อมูล : th.wikipedia.org, gotoknow.org, thaniya1988.com