หากใครกำลังมองหา ภาษาเหนือวันละคํา หรือ ภาษาเหนือประโยค ไหนที่ใช้บ่อย แบบง่าย ๆ ไว้ลองฝึกพูดเล่น ๆ ให้ลูกลองพูดได้ ผู้ใหญ่ก็ฝึกไว้ไม่เสียหาย เพื่อช่วยกันอนุรักษ์ ภาษาคำเมืองโบราณ ไม่ให้สูญหายไปตามกาลเวลา วันนี้เราจึงจะมาเรียนรู้ภาษาเหนือคำเมืองแบบคร่าว ๆ กัน สนุกแน่นอน
เด็ก ๆ มาทำความรู้จักภาษาไทยถิ่นเหนือกันเถอะ
ภาษาเหนือโบราณมีถิ่นกำเนิดจากอาณาจักรล้านนาเก่า ที่สืบทอดต่อกันมา พบได้ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่, แม่ฮ่องสอน, เชียงราย, น่าน, ลำปาง, อุตรดิตถ์, แพร่, ลำพูน และพะเยา อาจพบได้ในจังหวัดที่ใกล้เคียง เช่น ตาก, เพชรบูรณ์ และสุโขทัย เป็นต้น โดยหลายคำอาจเรียกภาษาเหนือว่า “คำเมือง” มีหลักไวยากรณ์คล้ายคลึงกับภาษาไทยกลาง แตกต่างกันเพียงบางอย่างเท่านั้น และมีคำศัพท์ที่ใช้แตกต่างกับภาษาไทยกลางอีกด้วย
ภาษาเหนือมักพบเจอควบคู่กับ “อักษรธรรมล้านนา” ที่มีอักษรจากมอญเป็นต้นแบบ ตามที่เราเห็นตามจุดต่าง ๆ ในเขตพื้นที่จังหวัดในภาคเหนือ ใน พ.ศ. 2559 เริ่มมีการอนุรักษ์ภาษาเหนือคำเมืองมากขึ้น เพราะในอดีตเคยถูกห้ามใช้ และมีตำราถูกทำลายไปเป็นจำนวนมาก การอนุรักษ์ยังคงดำเนินมาจนถึงปัจจุบัน เนื่องจากราชบัณฑิตยสภากลัวว่าภาษาถิ่นของภาคเหนืออาจเลือนหายไปในอนาคต
บทความที่เกี่ยวข้อง : 57 ภาษาอีสานกวน ๆ คำไหนแสบเข้าเส้น จิกกัดแบบมีเสน่ห์
วิดีโอจาก : สอนภาษาเหนือ สอนอู้กําเมือง
เด็ก ๆ รู้ไหมภาษาเหนือกำลังจางหาย
ในช่วงสมัยของรัชกาลที่ 7-9 ได้มีการสั่งห้ามไม่ให้ใช้อักษรธรรมล้านนา และคำเมืองเหนือในพื้นที่สาธารณะ และมีการทำลายตำราเรียนภาษาล้านนาเป็นจำนวนมาก เพื่อรวมวัฒนธรรมท้องถิ่นให้เข้ากับพื้นฐานของวัฒนธรรมไทยอย่างสมบูรณ์ แต่ด้วยความที่ยังมีคนเป็นจำนวนมากใช้ภาษาเหนือในชีวิตประจำวัน และยุคสมัยที่พ้นผ่านไป ทำให้แนวคิดจากการทำลายเพื่อหลอมรวมกลายเป็นการอนุรักษ์แทน
แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าภาษาเหนือจะมีความเสี่ยงสูญหายไปน้อยลงเท่าไหร่ เนื่องจากในปัจจุบันภาษาคำเมืองโบราณ ถูกดัดแปลง และแทนคำจากภาษาไทยกลางไปพอสมควร ทำให้มีรากฐานการใช้คำศัพท์ใหม่ที่ไม่เหมือนเดิม หรือพบว่าในรูปประโยคจะมีภาษากลางสอดแทรกเพิ่มมากขึ้น
40 ภาษาเหนือวันละคำ ที่ใช้บ่อย
คำศัพท์ของภาษาเหนือมีเอกลักษณ์ไม่ต่างจากภาษาอีสาน หรือภาษาใต้ และมีหลายคนที่อาจกำลังต้องการฝึกพูด อย่างแรกควรเรียนรู้จากคำศัพท์ที่ถูกใช้บ่อย ในประโยคต่าง ๆ ของภาษาคำเมือง
ฝึกภาษาเหนือวันละคำเพลิน ๆ |
|
| คำศัพท์ภาษาเหนือ | คำศัพท์ภาษากลาง |
| ตั๋ว (สุภาพ), คิง (ใช้กับเพื่อน หรือคนสนิท) | เธอ |
| เปิ้น (สุภาพ), ฮา (ใช้กับเพื่อน หรือคนสนิท) | ฉัน |
| อ้าย, ปี่ | พี่ชาย |
| ปี่ | พี่สาว |
| เป๋น | เป็น |
| หลวง | ใหญ่ |
| จะอี้ | แบบนี้ อย่างนี้ |
| กิ๋น | กิน |
| วอก, ขี้จุ๊ | โกหก |
| เกี้ยด | เครียด |
| เจ๊บ | เจ็บ |
| แต๊ | จริง |
| ยะ | ทำ |
| แอ่ว | เที่ยว |
| อู้ | พูด |
| ฮัก | รัก |
| อิด, หม้อย | เหนื่อย |
| หื้อ | ให้ |
| ใคร่ | อยาก |
| สุมาเต๊อะ | ขอโทษ |
| เฮือน | เรือน |
| ลำ | อร่อย |
| ใส่ยงยง | สว่างจ้า |
| ขาวโจ๊ะโฟ้ะ | ขาวมาก ๆ |
| ดำผึดำผึด | ดำมาก ๆ |
| ฮักเมา | แอบชอบ |
| ขี้จิ๊ | ขี้เหนียว |
| กึ๊ด | คิด |
| ผ่อ | ดู |
| ละอ่อน | เด็ก |
| โขด | โกรธ |
| ม่วน | สนุก |
| ก๊ะ | เหรอ |
| ขี้ลัก | ขโมย |
| ใจ๊ | ใช้ |
| ล่น | วิ่ง |
| เกือก, เกิบ | รองเท้า |
| จะได | อย่างไร |
| โตย | ด้วย |
| บ่ | ไม่ |
30 ภาษาเหนือประโยคที่ต้องรู้
หลายคนไปเที่ยวภาคเหนือแล้วเจอภาษาเหนือพื้นเมือง ก็อาจอยากลองฝึกพูดมาก หลังจากลองท่องคำศัพท์จากด้านบนแล้ว แต่มาเรามาฝึกพูดเป็นประโยคกันดีกว่า
ฝึกภาษาเหนือแบบประโยคไม่ยากอย่างที่คิด |
|
| ประโยคภาษาเหนือ | ประโยคภาษากลาง |
| กิ๋นข้าวแล้วกา | กินข้าวหรือยัง |
| อะหยังกะ | อะไรเหรอ |
| จะไปอู้กั๋นดังเน้อ | อย่าส่งเสียงดัง |
| เปิ้นฮักตั่วเน้อ | ฉันรักเธอนะ |
| บ่ดีขับรถโวยเน้อ | อย่าขับรถเร็วนะ |
| กึดเติงหาตั๋วขนาด | คิดถึงเธอมาก |
| ไปแอ่วไหนดีหา | จะไปเที่ยวไหนกันดี |
| สุมาเต๊อะเจ้า | ขอโทษนะ |
| ยะหยังอยู่ | ทำอะไรอยู่ |
| อยากหื้อจ่วยอะหยังก่อ | ต้องการให้ช่วยอะไรไหม |
| บ่ดีนอนเดิ๊ก | อย่านอนดึก |
| ตั่งซื่อไปตางหน้า | ตรงไปข้างหน้า |
| ไค่อยากข้าวเน้อ | หิวข้าว |
| ขอหื้อม่วน ๆ เน้อ | ขอให้สนุกนะ |
| เปิงใจ่ล้ำ | ถูกใจมาก ๆ |
| ไปตางใดมา | ไปไหนมา |
| ขะใจ๋โวย ๆ | เร็ว ๆ หน่อย |
| เป็นแฟนกั๋นน่อ | เป็นแฟนกัน |
| ป๊ะกั่นเน้อ | เจอกันน่ะ |
| ขอบคุณเน้อ | ขอบคุณนะ |
| ตั๋วจื้ออ่าหยัง | เธอชื่ออะไร |
| ไว้ปิ้กมาใหม่กั๋นเน้อเจ้า | ไว้กลับมาใหม่กันนะ |
| บ่าฮู้บ่าหัน | ไม่รู้ไม่เห็น |
| ขายหยั่งใดกานี่, ขายจ่ะใดกานี่ | ขายอย่างไรเหรอ |
| มีหยังน่ะ, มีหยังกั๋น | เกิดอะไรขึ้น |
| มาหาไผกา | มาหาใครเหรอ |
| ปอแล้ว | พอแล้ว |
| ขอหื้อโจคดีเน้อ | ขอให้โชคดีนะ |
| ลำขนาด | อร่อยมากเลย |
| เปิ้นบ่าเข้าใจ๋ | ฉันไม่เข้าใจ |
ลูกน้อย หรือผู้ปกครองที่ฝึก ภาษาเหนือวันละคํา หรือประโยคภาษาเหนือด้านบนแล้ว ครั้งหน้าที่เดินทางไปเที่ยวภาคเหนือ ลองใช้คำที่ฝึกมา อาจทำให้การเที่ยวรอบหน้า สนุกขึ้นได้นะ
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
50 คำศัพท์ภาษาไทย ที่คนไทยมักเขียนผิด และลูกควรเรียนรู้ไว้ก่อน
ภาษาลู คืออะไร เรียนรู้ภาษาสุดบันเทิงของชาว LGBTQ ไม่ยากอย่างที่คิด
ฟรี ! คำศัพท์ผลไม้ 3 ภาษาอังกฤษ จีน ญี่ปุ่น เพื่อการเรียนรู้ที่รวดเร็วของลูกน้อย
ที่มาข้อมูล : 1 th.wikipedia tewfree